Πάτμος καί ... Ἱερός Λόχος

Μιά λησμονημένη .... ἐπέτειος

         Πρίν ἀπό κάποιους μῆνες εἶχα τήν ἰδιαίτερη εὐκαιρία καί χαρά, ἤ καλύτερα εὐλογία, νά πιάσω κουβέντα γιά τά παλιά καί  ξεχασμένα τοῦ Νησιοῦ μας, μέ τόν Ἱερομόναχο π. Εὐθύμιο Κουτσανέλλο, πολιό Γέροντα τοῦ Μοναστηριοῦ μας, μέσα στό ὁποῖο συμπλήρωσε ἑβδομήντα καί πλέον χρόνια, ἀπό τή στιγμή πού φόρεσε τό ράσο. Σκέψη καθάρια, μυαλό φορτωμένο ἀπό ἀναμνήσεις, πού δυστυχῶς δέν εἶναι καταγεγραμμένες ἀπό κανέναν καί σέ κανένα βιβλίο, ἀκαταπόνητος στά ἐνενηνταπέντε του χρόνια, ἀνύστακτος στίς Ἀκολουθίες, πιστός τηρητής τοῦ Τυπικοῦ τοῦ Μοναστηριοῦ μας, λάτρης τῶν λουλουδιῶν, ἀκούραστος συζητητής....

         Ἐπανέρχομαι λοιπόν. Ἡ κουβέντα γύρω ἀπό τήν περίοδο τῆς Ἰταλικῆς κατοχῆς. Πῶς μοῦ δημιουργήθηκε ἡ ἀπορία νά τόν ρωτήσω γιά τόν Ἱερό Λόχο; Μοῦ ἀπάντησε ὄχι μόνο μέ πολλή προθυμία, ἀλλά καί μέ  μεγάλη συγκίνηση. Μοῦ ἔθεσε πρῶτα τήν ἑξῆς ἐρώτηση: «Πότε γιορτάζει ὁ Ἅγιος Ἀρέθας; Τότε ἦρθαν οἱ Ἱερολοχῖτες». «Δέ θά τό ξεχάσω, μέχρι νά κλείσουν τά μάτια μου».

-Πότε γιορτάζει π. Εὐθύμιε ὁ Ἅγιος Ἀρέθας; «Παραμονή, ἤ προπαραμονή τοῦ Ἁγίου Δημητρίου».

         Ὁ Ἅγιος Ἀρέθας γιορτάζει πράγματι στίς 24 Ὀκτωβρίου, προπαραμονή τοῦ Ἁγίου Δημητρίου. Οἱ Ἱερολοχῖτες λοιπόν ἔφθασαν στό Νησί στίς 24 Ὀκτωβρίου τοῦ 1944, δηλαδή συμπληρώθηκαν ἑβδομήντα τρία χρόνια...

         Συνεχίζοντας ὁ π. Εὐθύμιος, μοῦ περιέγραψε μέ παραστατικότητα τόν ἐνθουσιασμό τῶν κατοίκων, ἰδίως τῆς νεολαίας. Καί ὁ ἴδιος νέος· δέν εἶχε ρασοφορεθεῖ ἀκόμη.

-             «Εἶχαν στηθεῖ παντοῦ ἀψίδες, ἰδιαίτερα ἀπό τήν εἴσοδο τοῦ Μοναστηριοῦ, μέχρι τό Σταθμό, ὅπου  ὅλος ὁ Ἱερός Κλῆρος  «ἐνδεδυμένος» τήν Ἱερατική του ἀμφίεση, μέ ἐπικεφαλῆς τόν Ἡγούμενο, καί μέ τήν παρουσία ὅλων σχεδόν τῶν κατοίκων, ὑποδεχτήκαμε τούς στρατιῶτες, ἐνῶ «σήμαιναν» οἰ καμπάνες τοῦ Μοναστηριοῦ καί ὅλων τῶν Ἐκκλησιῶν τοῦ Νησιοῦ. Στό Μοναστήρι τό ἀδιαχώρητο. Ἀναπέμφθηκε Δοξολογία, κατά τήν ὁποία ἐξεφώνησε πύρινο λόγο ὁ Ἡγούμενος Νικόδημος Κανάκης. Μάλιστα, στἠσανε καί ἕνα μεγάλο μαῦρο κουτί, στή γωνιά τῆς αὐλῆς τοῦ Μοναστηριοῦ καί ὅλοι μας ψάχναμε νά βροῦμε τί  ἦταν. Ἦταν ἕνα μεγάφωνο τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, ἀλλά ποιός ἤξερε τέτοια πράγματα τότε».

         - «Ὅταν τήν προηγουμένη κυκλοφόρησε ἡ εἴδηση ὅτι θά καταφθάσει ὁ Ἱερός Λόχος, θέλησαν οἱ Μοναχοί νά βροῦν μιά Ἑλληνική Σημαία. Δέν εὕρισκαν πουθενά γιατί οἱ Ἰταλοί ἀπαγόρευαν αὐστηρά τήν ὕπαρξή της. Τότε ὁ ἀείμνηστος Μοναχός Βαρθολομαῖος Στράτας, εἶπε στόν Ἡγούμενο νά μήν ἀνησυχεῖ· θά εὕρισκε ὁ ἴδιος. Ξεκίνησε τότε μέ τό ἡλιοβασίλεμα καί μέ τά πόδια, πῆγε στοῦ Ἀπολλοῦ - ἐκεῖ εἶχε καταχωνιασμένη μιά Ἑλληνική Σημαία - καί στίς 3 ἡ ὥρα τήν αὐγή, τήν ὥρα πού ἄρχιζε ἡ Ἀκολουθία, ἦταν στό Μοναστήρι, μέ τή Σημαία στήν ἀγκαλιά του.   Μάλιστα ὁ ἴδιος ὁ Νικόδημος ὕψωσε τήν Ἑλληνική Σημαία στό λιμάνι, στό μουράγιο πού ὑπῆρχε τό φανάρι τῆς ἐποχῆς ἐκείνης».

         -«Τήν ἑπομένη κατέπλευσε στό Λιμάνι, σταλμένο ἀπό τούς Ἄγγλους, ἕνα πλοῖο μέ τρόφιμα (κυρίως μπισκότα μέσα σέ τενεκέδες, φυστικοβούτυρο καί τυρί κίτρινο), τά ὁποῖα  μοίρασαν στούς κατοίκους στό χῶρο τοῦ Τελωνείου, πού τότε στεγαζόταν στό σημερινό Ταχυδρομεῖο. Πανηγύρι μεγάλο».

         -«Στοῦ Γροίκου εἶχε «ἀράξει» ἕνα μεγάλο πολεμικό  καί κάποιος ἀπό τό πλήρωμα ζήτησε «ὡρολογοποιό»· τόν ἔστειλαν  στόν μακαρίτη τόν πατέρα μου, πού ἦταν ὁ «χρυσοφός», ὅπως τόν ἀποκαλοῦσαν, τοῦ  Νησιοῦ.  Ὅταν ἐπισκευάστηκε τό ρολόι, μέ ἔστειλε ὁ πατέρας μου καί τό πήγα στό σκάφος· μέ  ξενάγησαν καί μέ φίλεψαν·  μοῦ ἔδωσαν μάλιστα καί κονσέρβες. Θυμᾶμαι ἀκόμη ὅτι  ὅτι οἱ Ἱερολοχῖτες βάπτισαν στή Χώρα, ἕνα κοριτσάκι».

Αὐτή ἦταν ἡ περιγραφή τοῦ Γέροντα π. Εὐθυμίου. Ἐρευνώντας καί ξεφυλλίζοντας «παλιά τεφτέρια» διαπίστωσα ὅτι ἡ περιγραφή του, ἦταν άπόλυτα ἐναρμονισμένη μέ τά γραπτά «ντοκουμέντα», μέ ἀποτέλεσμα νά θαυμάσω γιά ἄλλη μιά φορά τήν ἰκμάδα τοῦ πνεύματός τους καί τήν ἀκρίβεια τῆς περιγραφῆς τῶν ἱστορικῶν γεγονότων.

         Συμπληρωματικά καταθέτω καί τά ἑπόμενα: λίγες ἡμέρες ἀργότερα,  ἐστάλησαν ἀπό τήν Ἱερά Μονή τά ἀκόλουθα τηλεγραφήματα «πρός τήν Αὐτοῦ Μαγαλειότητα τόν Βασιλέα τῶν Ἑλλήνων Γεώργιον τόν Β^ον τόν Πρωθυπουργόν κ. Γεώργιον Παπανδρέου καί τόν Πρωθυπουργόν τῆς Μεγάλης Βρεττανίας κύριον Οὐΐστον Τσῶρτσιλ». Τό περιεχόμενο τόν τηλεγραφημάτων εἶχε ὡς ἑξῆς:

1^ον) Μεγαλειότατον Βασιλέα Ἑλλήνων Γεώργιον Β^ον Λονδῖνον.

Ἱερά Βασιλική Μονή Πάτμου, διερμηνεύουσα αἰσθήματα Ἀδελφότητος αὐτῆς καί λαοῦ, ἐκφράζει ὁλοψύχως εὐχαριστίας ἐπί ἀπελευθερώσει ὑπό Ἱεροῦ Λόχου νήσου ἡμῶν καί ἀφοσίωσιν Ὑμετέραν Μεγαλειότητα, εὐχομένης ταχεῖαν ἀπελευθέρωσιν καί ἔνδοξον καθοδήγησιν ὑμετ. Μεγαλειότητος.

2^ον ) Πρόεδρον Κυβερνήσεως Ἐθνικής Κυβερνήσεως Ἀθήνας.

Ἱερά Βασιλική Μονή Πάτμου πανδήμως ἑορτάσασα ἀπελευθέρωσιν νήσου ὑπό Ἱεροῦ Λόχου, δέεται  ὑπέρ ἐνισχύσεως Ὑμῶν πρός ἀποπεράτωσιν ὑψηλοῦ ἔργου ἀπελευθερώσεως σύμπαντος Ἔθνους, ἀποκαταστάσεως Ἐθνικῆς ζωῆς καί πραγματοποιήσεως ἱεροῦ πόθου ὑποδούλων Ἑλλήνων.

3^ον ) Ἐξοχώτατον κ. Τσῶρτσιλ, Πρόεδρον Κυβερνήσεως Λονδῖνον.

Ἱερά Βασιλική Μονή Πάτμου, ἑορτάζουσα ἀπελευθέρωσιν νήσου ἀπό βάρβαρον δουλείαν, δοξολογεῖ ὕψιστον διά νίκην  Συμμαχικῶν ὅπλων καί εὔχεται καθοδηγῆσαι  Ὑμετ. Ἐξοχότητα πρός διάσωσιν ἐλευθερίας λαῶν, καί ἀπελευθέρωσιν ὑποδούλων Ἑλλήνων Δωδεκανήσου καί  Ἕνωσιν αὐτῶν μετά Μητρός Ἑλλάδος».

Αὐτά τά ἐλάχιστα γιά τό ἱστορικό αὐτό γεγονός. Ἡ ἱστορία τοῦ Νησιοῦ μας, γύρω ἀπό τά Ἐθνικά θέματα, εἶναι τεράστια. Δυστυχῶς δέν ἔχει ἀναδειχθεῖ. Ἀπαιτεῖται ἔρευνα· ἀπαιτεῖται ζῆλος, διάθεση καί χρόνος. Ἰδού τό πεδίον λαμπρόν .....