Κυριακή των Μυροφόρων

  Κυριακή των Μυροφόρων, ήχος Β΄ 10-5-70.

 Θρ.Στανίτσας

 Από το αρχείο του συλλέκτη και πρωτοψαλτη

 Δημητρίου Σκρεκα.

Κυριακή των Μυροφόρων

 Δοξαστικό Εσπερινού Μυροφόρων -

 Ήχος πλ. β΄.

Πρόκειται για το Δοξαστικό του εσπερινού της εορτής των Μυροφόρων αλλά και της απόδοσης αυτής, όπως εψάλλη στην ιερά αγρυπνία που έλαβε χώρα στην ιερά μονή Αγίας Τριάδος Σπαρμού Ολύμπου.
Το μουσικό κείμενο προέρχεται απο τον Δ' τόμο του Βατοπαιδινού Δοξαστικαρίου. Ψάλλει Βυζαντινός χορός υπό την διεύθυνση του διακόνου π. Χερουβείμ Τσίνογλου (Αρχιδιακόνου Ι.Μ. Εδέσσης). Μελωδοί: Χαράλαμπος Κοτίδης, Πέτρος Ρώμας Ισοκράτες: Χρήστος Σαράντης, Βασίλης Πρασσάς, Αρσένης Χαραλαμπίδης.

Ἱεροψαλτικά!

 «Τα απηχήματα στην Ψαλτική τέχνη ΙΙΙ» 

 Αθανάσιος Θ. Βουρλής

Η 3η εκπομπή της θεματικής ενότητας με τίτλο: «Τα απηχήματα στην Ψαλτική τέχνη» φιλοξενεί τον Πρωτοψάλτη του Ιερού Προσκυνήματος Αναστάσεως Χριστού Σπάτων και Ομότιμου Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθανάσιο Θ. Βουρλή. • Δεν υπάρχει μουσική χωρίς προοίμιο. (αναφορά στον Πλάτωνα) 05:08 • Τα απηχήματα μέσα από την Χριστιανική παράδοση. 07:50 • Η χρήση του Απηχήματος. 10:06 • Κατά την διάρκεια εναλλαγής μελών, που αλλάζει ο ήχος τους, χρειάζεται να μεσολαβεί απήχημα; 11:46 • Ποιά η μουσική διαφορά ενός πολυσύλλαβου απηχήματος όταν απηχείτε, και ενός μονοσύλλαβου απηχήματος π.χ. "Νε"; 15:50 • Αναφορά στο Απήχημα του τετάρτου ήχου της παπαδικής " Άγια". 20:14 • Θα μπορούσαμε να εισάγουμε εκπαιδευτικά αντί της εκμάθησης των κλιμάκων του κάθε ήχου , τα απηχήματα αυτών; 28:45 • Στην εποχή μας υπάρχει στα έντυπα υλικά καταγεγραμμένη όλη η μουσική μας παράδοση με όλες τις θέσεις και τους καλλωπισμούς. Παρ' όλα αυτά δεν είμαστε σίγουροι ότι τηρούμε πιστά την προφορική μας παράδοση. Γιατί συμβαίνει αυτό; 35:46 • Αναφορά στον Αθ. Καραμάνη. 39:00 • Αναφορά στη χορωδία του Θρ. Στανίτσα. 43:23 • Στην προφορική μας παράδοση, όταν πρόκειται για το απηχήματα ή για την απόδοση μελωδίας σολιστικά, υπάρχει η ρόλος του Καλοφωνάρη. Ποια είναι η άποψή σας; 47:54 • Σε ένα ψαλτικό χορό το απήχημα είναι ορθό να δίδεται από το σύνολο του χορού ή από ένα μέλος του; 51:15

ΠΗΓΗ: https://www.romfea.gr/psaltiki-kai-politismos/36871-ta-apiximata-stin-psaltiki-texni-me-kalesmeno-ton-athanasio-th-bourli

Κυριακή των Μυροφόρων.

Ο Δεύτερος Ευαγγελισμός

Γεώργιος Ι. Μαντζαρίδης, Ομότιμος Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.

Η Κυριακή των Μυροφόρων κρύβει μέσα της μιαν άλλη μεγαλύτερη γιορτή, την γιορτή ενός δεύτερου Ευαγγελισμού της Παναγίας• την γιορτή του Ευαγγελισμού της ως Μητέρας της καινής κτίσεως• ως Μητέρας των τέκνων της αναστάσεως.

Η ανάσταση του Χριστού, σημειώνει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, είναι ανάσταση της ανθρώπινης φύσεως και ανάκληση του παλαιού Αδάμ στην άφθαρτη και αθάνατη ζωή. Και όπως ο πρώτος άνθρωπος που είδε τον παλαιό Αδάμ ήταν γυναίκα, η Εύα, έτσι και ο πρώτος άνθρωπος που είδε τον νέο Αδάμ, τον Χριστό, μετά την εκ νεκρών ανάστασή του που ανακαίνισε την ανθρώπινη φύση, ήταν πάλι γυναίκα. Η γυναίκα αυτή όμως δεν ήταν η Μαρία η Μαγδαληνή, αλλά η Παναγία, όπως συνάγεται από λεπτομερή συγκριτική ανάλυση και σύνθεση των αφηγήσεων της αναστάσεως των τεσσάρων Ευαγγελίων, που κάνει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς.

Στην κατακλείδα του Κατά Μάρκον Ευαγγελίου διαβάζουμε: «Αναστάς δε πρωΐ πρώτη σαββάτου εφάνη πρώτον Μαρία τη Μαγδαληνή, αφ’ ης εκβεβλήκει επτά δαιμόνια» [1]. Ο ίδιος όμως Ευαγγελιστής, που αναφέρει αυτήν ως πρώτη εμφάνιση του Χριστού, γράφει λίγο πιο επάνω στο Ευαγγέλιό του, στην περικοπή ακριβώς που διαβάζεται κατά την νύκτα του Πάσχα, ότι η Μαρία Μαγδαληνή και η Μαρία του Ιακώβου (δηλαδή η Παναγία) και η Σαλώμη αγόρασαν αρώματα και ήρθαν στο μνημείο «λίαν πρωί» [2].

Η εμφάνιση λοιπόν του Κυρίου στην Μαρία Μαγδαληνή δεν έγινε «λίαν πρωί», αλλά απλώς πρωϊ [3]. Προφανώς λοιπόν ακολούθησε και μια δεύτερη η και τρίτη επίσκεψή της στον τάφο του Χριστού. Κατά την πρώτη επίσκεψή της, που έγινε «λίαν πρωί» και ήταν, όπως σημειώνει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, ακόμα σκοτάδι, διαπίστωσε μόνο «τον λίθον ηρμένον εκ του μνήματος» και έτρεξε να πει στον Πέτρο και τον «άλλον μαθητήν, ον εφίλει ο Ιησούς», ότι πήραν τον Κύριο από το μνημείο και δεν ξέρουμε που τον έβαλαν [4].

Το μνημείο, όπως σημειώνει πάλι ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, ήταν «εγγύς» [5]. Οι Μυροφόρες εξ άλλου ήταν πολλές. Και δεν πήγαν στο μνήμα μόνο μία φορά, όπως μαρτυρείται από τα ευαγγελικά κείμενα, αλλά δύο και τρεις φορές συνοδεύοντας η μία την άλλη, και όχι πάντοτε οι ίδιες μεταξύ τους. Η Μαγδαληνή μάλιστα πήγε και μόνη της.

Οι ιεροί Ευαγγελιστές δεν είχαν σκοπό να περιγράψουν λεπτομερώς την ανάσταση του Χριστού, αλλά να εξαγγείλουν το σωτήριο αυτό γεγονός. Τα Ευαγγέλια δεν αποτελούν συστηματικές εξιστορήσεις, αλλά όπως σημειώνει ο μάρτυς και απολογητής Ιουστίνος «Απομνημονεύματα» των Αποστόλων [6], δηλαδή σημειώσεις για την ζωή και την διδασκαλία του Χριστού. Άλλωστε και ο Ευαγγελιστής Ιωάννης κατακλείοντας το Ευαγγέλιό του γράφει ότι υπάρχουν και πολλά άλλα που έκανε ο Ιησούς, που αν γραφτούν το καθένα ξεχωριστά, ούτε αυτός ο κόσμος δεν θα μπορούσε να χωρέσει τα βιβλία που θα έπρεπε να γραφτούν. Έτσι και ο κάθε ένας από τους τέσσερεις Ευαγγελιστές γράφει για μία η δύο από τις επισκέψεις των Μυροφόρων στον τάφο του Χριστού και αφήνει τις άλλες.

Η πρώτη συνεπώς επίσκεψη στον τάφο του Χριστού ήταν εκείνη, που έγινε από την Παναγία και την Μαγδαληνή, όπως περιγράφεται από τον Ευαγγελιστή Ματθαίο: «Οψέ δε σαββάτων, τη επιφωσκούση εις μίαν σαββάτων, ήλθε Μαρία η Μαγδαληνή και η άλλη Μαρία θεωρήσαι τον τάφον. Και ιδού εγένετο σεισμός μέγας• άγγελος γαρ Κυρίου καταβάς εξ ουρανού προσελθών απεκύλισε τον λίθον από της θύρας και εκάθητο επάνω αυτού» [7]. Όλες οι άλλες Μυροφόρες ήρθαν μετά τον σεισμό και βρήκαν αποκυλισμένο τον λίθο.

Η Παναγία (που είναι η άλλη Μαρία) ήταν παρούσα κα-τα τον σεισμό και την απομάκρυνση του λίθου από το μνήμα. Γι’ αυτήν πριν από όλους παρουσιάστηκε ο Άγγελος, άνοιξε τον τάφο του Χριστού και της απηύθυνε το άγγελμα της αναστάσεως του Υιού της. Αυτός είναι ο δεύτερος Ευαγγελισμός της από τον Άγγελο, ο οποίος ταυτίζεται από τον άγιο Γρηγόριο με τον Αρχάγγελο Γαβριήλ, που την επισκέφτηκε κατά τον πρώτο Ευαγγελισμό της.

Η Παναγία «ως κεκαθαρμένη άκρως και κεχαριτωμένη θείως» ένιωσε μεγάλη χαρά από τα γενόμενα, ενώ η Μαγδαληνή φοβήθηκε, και σαν να μην κατάλαβε τίποτε από αυτά, διαπίστωσε μόνο την κένωση του τάφου και έτρεξε να αναγγείλει το γεγονός αυτό προς τον Πέτρο και τον άλλο μαθητή [8].

Πρώτη λοιπόν η Παναγία είδε τον αναστάντα Κύριο και μίλησε μαζί του. Γιατί πρώτη γι’ αυτήν και μέσω αυτής ανοίχτηκαν σε εμάς όλα τα επουράνια και τα επίγεια [9]. Αυτή μόνη έπιασε τα άχραντα πόδια του, έστω και αν δεν το γράφουν σαφώς οι Ευαγγελιστές, γιατί δεν ήθελαν να την παρουσιάσουν ως μάρτυρα της αναστάσεως του Υιού της [10]. Ενώ στην Μαρία Μαγδαληνή, που συνάντησε τον Κύριο κατά την επόμενη επίσκεψή της στον τάφο και τον εξέλαβε ως κηπουρό, όταν τον κατάλαβε και πήγε να τον προσκυνήσει, είπε «μη μου άπτου» και την απέστειλε ως ευαγγελίστρια προς τους μαθητές του [11].

Χαρακτηριστικοί τέλος είναι οι χαιρετισμοί που απηύθυνε ο αναστάς Κύριος προς τις Μυροφόρες γυναίκες και τους Αποστόλους του. Στις Μυροφόρες είπε «χαίρετε», ενώ στους Αποστόλους «ειρήνη υμίν» [12]. Το πρώτο που χρειαζόταν στις μυροφόρες, που έζησαν βαθιά τον πόνο της σταυρώσεως ήταν η χαρά. Και το πρώτο που χρειάζονταν οι ταραγμένοι από τον φόβο των Ιουδαίων Απόστολοι ήταν η ειρήνη.

Η ειρήνη συνδέεται άμεσα με την χαρά. Και η χαρά προϋποθέτει την ειρήνη. Άλλωστε η χαρά και η ειρήνη μαζί με όλες τις άλλες χριστιανικές αρετές αποτελούν ενιαίο και αδιαίρετο καρπό του Αγίου Πνεύματος [13]. Εκείνο που βασανίζει και οδηγεί τον άνθρωπο σε ταραχή και ανησυχία είναι ο θάνατος. Γι’αυτό, όποιος δεν έχει νικήσει τον φόβο του θανάτου, δεν μπορεί να έχει ειρήνη. Η πραγματική ειρήνη είναι δυνατή μόνο με την απαλλαγή από τον φόβο του θανάτου. Και η πραγματική χαρά προϋποθέτει την απαλλαγή από τον φόβο αυτόν.

Ο Χριστός βεβαιώνει ότι η ειρήνη που προσφέρει στους ανθρώπους διαφέρει από την κοσμική ειρήνη. Η ειρήνη του κόσμου είναι συμβατική και εύθραυστη. Είναι ειρήνη που κινείται «εντεύθεν των ορίων» της φθοράς και του θανάτου. Γι’αυτό ο Χριστός ξεχωρίζει την δική του ειρήνη από την ειρήνη του κόσμου: «Ειρήνην αφίημι υμίν, ειρήνην την εμήν δίδωμι υμίν• ου καθώς ο κόσμος δίδωσιν, εγώ δίδωμι υμίν» [14]. Αλλά και η χαρά του Χριστού δεν είναι όπως η κοσμική χαρά. Δεν είναι συμβατική και πρόσκαιρη, αλλά σταθερή και αναφαίρετη. Είναι χαρά «πεπληρωμένη», που κανείς δεν μπορεί να την αφαιρέσει από τον άνθρωπο.

Η πραγματική ειρήνη και η πραγματική χαρά αποτελούν σε τελική ανάλυση προνόμια της καινής κτίσεως. Γι’αυτό και η Παναγία, που είναι η μητέρα της καινής κτίσεως, χαρακτηρίζεται ως «χαράς αιτία». Η πηγή όμως της χαράς αυτής είναι ο ίδιος ο Χριστός, η «ειρήνη ημών» [15]. Η έλευσή του στον κόσμο είναι ευαγγελισμός χαράς και ειρήνης. Και η εκ νεκρών ανάστασή του αποτελεί την επισφράγιση της αναφαίρετης χαράς και της ακατάλυτης ειρήνης που δωρίζει στον άνθρωπο. Η αναζήτηση των πραγμάτων αυτών μακριά από τον Χριστό και την Παναγία αποτελεί σκέτη ματαιοπονία.

ΠΗΓΗ:https://www.pemptousia.gr/2020/05/kiriaki-ton-miroforon-o-defteros-evangelismos/

Καταβασίες Πάσχα

Καταβασίες Πάσχα - Αναστάσιμα

Καταβασίες Πάσχα από το Ορθόδοξο ορφανοτροφείο της Καλκούτας στην Ινδία. 

Το ορφανοτροφείο δημιουργήθηκε από το Philanthropic Society of the Orthodox Church 

και λειτουργεί από το 1999.

"Ιωσήφ ο Ησυχαστής"

Ο J. Jackson για τα βραβεία του ντοκιμαντέρ "Ιωσήφ ο Ησυχαστής"

Διεθνής αναγνώριση, για το δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ που αναφέρεται στην ζωή του Αγιορείτη ασκητή, Γέροντα Ιωσήφ του Ησυχαστή που αγιοκατατάχθηκε πρόσφατα από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση του φεστιβάλ σήμερα δόθηκαν τέσσερα βραβεία για το ντοκιμαντέρ «Γέροντας Ιωσήφ ο Ησυχαστής» και ένα βραβείο για το βίντεο που συνοδεύει το τραγούδι, «Μια προσευχή για όλους» με στίχους του ίδιου του Γέροντα από το βιβλίο «Γέροντας Ιωσήφ – Επιστολές και Ποιήματα.» Αργά το απόγευμα της Τετάρτης 29 Απριλίου 2020, οι διοργανωτές του 13ου ετήσιου Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου του Λονδίνου (London Greek Film Festival), ανακοίνωσαν τους νικητές των Βραβείων «Odysseus», η τελετή των οποίων θα μεταδοθεί διαδικτυακά στα μέσα Μαΐου, εξαιτίας των κυβερνητικών οδηγιών σχετικά με τον κορωνοϊό, για τα θέατρα και τους κινηματογράφους στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η κριτική επιτροπή απένειμε, μεταξύ άλλων, το Βραβείο του Καλύτερου Δημιουργικού Ντοκιμαντέρ στην παραγωγή του Ινστιτούτου Άγιος Μάξιμος ο Γραικός, για τον Γέροντα Ιωσήφ τον Ησυχαστή, και το βραβείο καλύτερου ηθοποιού στον Χολυγουντιανό ηθοποιό και τραγουδιστή, Jonathan Jackson για το ρόλο του Αγίου Ιωσήφ στο ντοκιμαντέρ. Επιπλέον, απονεμήθηκε Βραβείο Ειδικής Μνείας στους μοναχούς της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου στο Άγιο Όρος, για την επιμέλεια, και τη συμμετοχή τους στο ντοκιμαντέρ, ενώ Τιμητικό Βραβείο δόθηκε στους ίδιους μοναχούς για την πνευματική και κοινωνική τους συμβολή σε όλον τον κόσμο. 

 Το βίντεο για το τραγούδι «Μια προσευχή για όλους» (Α prayer for all), που βασίζεται σε ένα ποίημα που έγραψε ο Άγιος Ιωσήφ ο Ησυχαστής και ερμηνεύει ο Jonathan Jackson πήρε το Βραβείο Καλύτερου Βίντεο Κλιπ! Το πρακτορείο Ορθοδοξία επικοινώνησε με τον Jonathan Jackson ο οποίος έδωσε μια αποκλειστική συνέντευξη μέσω skype στην Πέπη Οικονομάκη, και εξέφρασε τα συναισθήματά του για τις διακρίσεις που έλαβε στο σύνολό της η παραγωγή σχετικά με τον Γέροντα Ιωσήφ, ο οποίος πριν από λίγο καιρό αγιοκατατάχθηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. «Είναι απροσδόκητο, αλλά είμαι ευγνώμων, πιο πολύ επειδή ο Άγιος Ιωσήφ ο Ησυχαστής γίνεται πιο γνωστός στους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο… Πιστεύω ότι η ζωή και η διδασκαλία του είναι πολύ σημαντικά για τον κόσμο αυτή τη στιγμή που όλοι μας αναγκαζόμαστε να ζήσουμε μια πιο μοναχική και απομονωμένη ζωή. Και είναι ενδιαφέρον που η ζωή ενός μεγάλου ασκητή όπως είναι ο Γέροντας Ιωσήφ, ο Ησυχαστής, παρουσιάζεται τώρα στους ανθρώπους… Επειδή πιστεύω ότι υπάρχει μεγάλη ανάπαυση και δύναμη που μπορούμε να πάρουμε από το θάρρος και την επιμονή του», είπε χαρακτηριστικά ο Jonathan Jackson. Συνέντευξη στην Πέπη Οικονομάκη Κάμερα: Ανδρέας Χαλκιόπουλος Επιμέλεια βίντεο: Πέπη Οικονομάκη Μοντάζ: Κώστας Κουράκος – Μαριάνθη Ματζίρη To video δημοσιεύθηκε στο Διεθνές Πρακτορείο Εκκλησιαστικών Ειδήσεων Ορθοδοξία στις 29/04/2020 https://bit.ly/2SnDWkR

Η Γλώσσα μου...

Ἀνακαλύπτω τὶς ρίζες τῶν λέξεων – Ἀληθεύοντες ἐν γλώσσῃ

Εἶναι παρήγορο ὅτι ὅλο καὶ περισσότεροι Ἕλληνες διανθίζουν τὸν λόγο τους μὲ ἀρχαῖα γνωμικά. Ὁρισμένες φορὲς δὲν γνωρίζουν τὴ σημασία τους μὲ ἀποτέλεσμα νὰ προκαλοῦνται παρανοήσεις. Ἕνα ἀπὸ τὰ γνωμικὰ ποὺ κακοπαθοῦν εἶναι τὸ «ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων». 

Πολλοὶ νομίζουν ὅτι τὸ γνωμικὸ σημαίνει: «ἀπερίσκεπτα, ἀκροθιγῶς, ἐπιπόλαια»· ἔτσι λένε: «Συζητήσαμε τὸ θέμα ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων, χωρὶς νὰ μποῦμε σὲ λεπτομέρειες». Ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων ὅμως σημαίνει ἀπὸ τὴν ἡλικία ποὺ τὰ νύχια τοῦ παιδιοῦ εἶναι μαλακά, ἀπὸ τὴν τρυφερὴ ἡλικία, παιδιόθεν: «Εἴμαστε φίλοι ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων», «ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων ἀσχολοῦμαι μὲ τὴν μουσική». 

Τὴν φράση χρησιμοποίησε γιὰ πρώτη φορὰ στὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα ὁ Ὠριγένης, ἐκκλησιαστικὸς συγγραφέας τοῦ 2ου αἰῶνα: «Ὁποῖον δ’ ἦν παρ’ αὐτοῖς τὸ ἐξ ἔτι ἁπαλῶν ὀνύχων διδάσκεσθαι ὑπεραναβαίνειν μὲν πᾶσαν τὴν αἰσθητὴν φύσιν καὶ μηδαμοῦ αὐτῆς νομίζειν ἱδρῦσθαι τὸν θεόν, ἄνω δὲ καὶ ὑπὲρ τὰ σώματα ζητεῖν αὐτόν;» (Κατὰ Κέλσου Ε΄, 42,21,Sources chrétiennes 132, 136, 147, 150. Paris: Éditions du Cerf). Τὴν φράση δανείστηκε ἀπὸ τὸν Λατῖνο ποιητῆ Ὁράτιο. Στὶς περίφημες Ὠδές του συναντᾶμε τὴν ἀποφθεγματικὴ φράση «de tenero ungui». Tener εἶναι ὁ ἁπαλός καὶ unguis τὸ νύχι. Τὴν διάδοση τοῦ ἐν λόγῳ ρητοῦ  ὀφείλουμε στοὺς ἐκκλησιαστικοὺς συγγραφεῖς. 

Νὰ θυμηθοῦμε ἀκόμα ἕνα ἀπόφθεγμα ποὺ ἐμπεριέχει τὸν ὄνυχα (ὁ ὄνυξ, τοῦ ὄνυχος): «Ἐξ ὄνυχος τὸν λέοντα», δηλαδὴ καταλαβαίνουμε τὸ λιοντάρι ἀπὸ τὸ νύχι του, ἀπὸ μιὰ λεπτομέρεια μποροῦμε νὰ συναγάγουμε συμπεράσματα καὶ γιὰ τὸ σύνολο: «Ἀπὸ τὶς πρῶτες σελίδες τοῦ βιβλίου κατάλαβα ὅτι πρόκειται γιὰ σπουδαῖο σύγγραμμα· ἐξ ὄνυχος τὸν λέοντα». Ἐνίοτε καὶ αὐτὴ ἡ φράση χρησιμοποιεῖται ἐσφαλμένα: «Δὲν πρέπει νὰ κρίνουμε ἐξ ὄνυχος τὸν λέοντα, ἀπὸ τὶς λεπτομέρειες νὰ κρίνουμε τὸ σύνολο».

ΠΗΓΗ:https://enromiosini.gr

Αγριολούλουδα,

Ο ξεχωριστός πλούτος της Ελλάδας

Μια από τις πλουσιότερες περιοχές σε ολόκληρη τη γη ως προς την ποικιλία σε αγριολούλουδα είναι η Ελλάδα, που φέτος θα γιορτάσει την Πρωτομαγιά υπό ιδιαίτερες συνθήκες.

Συγκεκριμένα, «ανήκει στο 2,3% της συνολικής επιφάνειας της ξηράς στο οποίο διαβιούν πάνω από το 50% των φυτικών ειδών του πλανήτη», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο επίκουρος καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου, Γιώργος Φωτιάδης.
Στα χώματα της χώρας φυτρώνουν πάνω από 6.500 είδη και υπό-είδη φυτών, συνεπώς και αγριολούλουδων, ενώ όπως εξηγεί ο κ. Φωτιάδης, οι Τούρκοι ακαδημαϊκοί εκτιμούν πώς «μαζί η Αλβανία, η Ελλάδα και η Τουρκία σχηματίζουν την πιο πλούσια περιοχή σε φυτά και λουλούδια σε όλο το Βόρειο Ημισφαίριο».

Ναι στο Instagram, όχι στο βάζο

Όμως, η πολύ μεγάλη ποικιλία συνεπάγεται και πολύ μεγάλη σπανιότητα των αγριολούλουδων. «Όσο πιο νότια κινούμαστε, τόσο πιο σπάνια είδη συναντούμε, με αποκορύφωμα την Κρήτη, όπου 1 στα 4 φυτά υπάρχει μόνο στην Ελλάδα και πουθενά αλλού στον κόσμο!» υπογραμμίζει ο επίκουρος καθηγητής δασολογίας και διαχείρισης φυσικού περιβάλλοντος.
Τα ενδημικά αγριολούλουδα και φυτά, όπως ονομάζονται όσα φύονται αποκλειστικά σε μόνο μια περιοχή και πουθενά αλλού, οδηγούν σε μια αλυσίδα. «Αυτή η μεγάλη ποικιλία σε αγριολούλουδα αλληλοσυνδέεται με την ποικιλία σε έντομα, με την ποικιλία σε ζώα. Αντανακλάται και προσθέτει σε ολόκληρο το φυσικό περιβάλλον. Η Ελλάδα θεωρείται μια από τις κόκκινες περιοχές βιοποικιλότητας σε όλο τον κόσμο. Ακόμα και στην Αττική φυτρώνουν πάρα πολλά σπάνια είδη!» τονίζει ο κ. Φωτιάδης.
Ωστόσο, μαζί με την σπανιότητα των αγριολούλουδων, έρχεται και μια μεγάλη ευθύνη. Μπορεί φέτος η παράδοση της Πρωτομαγιάς να βρίσκει τους πολίτες ακόμα υπό συνθήκες περιορισμού της κυκλοφορίας αλλά για τα αγριολούλουδα, αυτό είναι καλό. «Φωτογραφίες για το Instagram. Το πρώτο και καλύτερο είναι να μην μαζεύουμε αγριολούλουδα και να τα απολαμβάνουμε στη φύση όπως τα βλέπουμε. Μπορούμε να τα τραβάμε φωτογραφίες για το Instagram. Αυτό είναι το σωστό για το οικοσύστημα» εξηγεί ο κ. Φωτιάδης και προσθέτει ότι η νομοθεσία τυπικά απαγορεύει τη συλλογή λουλουδιών χωρίς άδεια, αλλά δεν τηρείται. «Αν τελικά μαζέψουμε λουλούδια, είναι πάρα πολύ σημαντικό να μην τα ξεριζώνουμε. Πολλά από αυτά είναι πολυετή που σημαίνει ότι αν το βγάλουμε από τη ρίζα το φυτό νεκρώνει, ενώ αν κόψουμε μόνο το υπέργειο τμήμα μπορεί την επόμενη χρονιά να ξαναβγάλει καινούργιο βλαστό και καινούργια άνθη».
Η παγίδα είναι ότι κάποιος χωρίς γνώσεις δεν μπορεί να αξιολογήσει την σπανιότητα του λουλουδιού. «Για παράδειγμα, οι μαργαρίτες. Τις θεωρούμε όλες ίδιες αλλά κάποιες είναι τόσο σπάνιες που φυτρώνουν σε μία μόνο περιοχή. Οι καμπανούλες επίσης. Δεν τους δίνουμε σημασία αλλά συνήθως φυτρώνει διαφορετικό είδος ανά περιοχή και πουθενά αλλού σε όλο τον κόσμο! Τουλίπες. Μπορεί να βλέπουμε τις τουλίπες “χαλί”, δηλαδή σαν λιβάδι με πυκνή βλάστηση, και να μην γνωρίζουμε ότι υπάρχει μόνο εκεί, σε αυτά τα λίγα τετραγωνικά μέτρα» τονίζει ο επίκουρος καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου.

Ιδιαίτερο κομμάτι της ιστορίας του Ελλαδικού χώρου

Οι αιτίες πίσω από αυτό τον πλούτο στον καμβά της φύσης εντοπίζονται κυρίως σε ιστορικά γεωλογικά στοιχεία καθώς και στα μικροκλίματα της περιοχής. «Η μεγάλη ποικιλία που παρουσιάζεται στο κλίμα, από τα ψηλά Βουνά του Όλυμπου, στα χαμηλά σημεία στη θάλασσα και η μεγάλη ποικιλία σε διαφορετικά πετρώματα συνεπάγεται την προσαρμογή των φυτών σε πολλά διαφορετικά περιβάλλοντα. Είναι επίσης η γεωγραφική ιστορία της περιοχής που την κάνει ξεχωριστή, το ότι δεν είχαμε παγετώνες περιόδους, σε εμάς έφτασαν οριακά. Αυτό σημαίνει ότι πολλά φυτά από τη βόρεια Ευρώπη βρήκαν καταφύγιο στην Ελλάδα και τις νοτιότερες περιοχές. Όμως και η γεωγραφική θέση παίζει ρόλο αφού η χώρα μας συγκεντρώνει είδη φυτών και αγριολούλουδων που μετακινήθηκαν σταδιακά σε διάφορες γεωλογικές περιόδους, εκτός από τον Βορρά και την κεντρική Ευρώπη, και από τον Καύκασο, την Τουρκία, το Ιράν, ακόμα και από την Αφρική» διευκρινίζει ο κ. Φωτιάδης.
Το εμπόριο αντιθέτως δεν έχει συμβάλει στην ποικιλία των λουλουδιών που ανθίζουν στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τον κ. Φωτιάδη, «τα είδη που έχουν έρθει μέσω εμπορικών οδών, από την αρχαιότητα έως την μετά-Κολόμβου εποχή (όταν τα ταξίδια μεταξύ ηπείρων έγιναν πολύ πιο εύκολα), τα γνωρίζουμε και δεν είναι πολλά. Θεωρούμε ότι πλέον έχουν προσαρμοστεί πλήρως στον Ελλαδικό χώρο και δεν τα αποκαλούμε ξενικά αλλά, από την άλλη, δεν έχουν παίζει σημαντικό ρόλο στην χλωρίδα της περιοχής. Αντιθέτως, τα είδη που έρχονται τώρα πλέον, δηλαδή από την μετά-Κολόμβου εποχή και εξής, από την Αυστραλία και την Αμερική θεωρούνται συνήθως εισβλητικά και χωροκατακτητικά και είναι επικίνδυνα για τα τοπικά είδη».
Τα αγριολούλουδα ήδη από την αρχαιότητα έχουν επηρεάσει την αισθητική και την αρχιτεκτονική του ελλαδικού χώρου, για παράδειγμα το Κορινθιακό κιονόκρανο είναι το φύλλο ενός είδους που φύεται στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας, ενώ συνδέονται με τοπικές παραδόσεις. «Το Βάλσαμο ή βαλσαμόχορτο ή σπαθόχορτο το λέμε επίσης και φυτό του Αϊ-Γιάννη, το χαμομήλι το λέμε και φυτό του Αϊ-Γιώργη. Ο φλόμος, ο οποίος είναι βότανο για τον βήχα στη λαϊκή παράδοση -εξ ου και το ρήμα φλομώνω, είναι ένα φυτό με έντονα κίτρινα λουλούδια το οποίο υπάρχει παντού στην Ελλάδα αλλά σχεδόν σε κάθε περιοχή είναι διαφορετικό είδος, πάρα πολύ σπάνιο» τονίζει ο κ. Φωτιάδης. Εκτός από τα αγριολούλουδα με φαρμακευτικές χρήσεις, υπάρχουν και εκείνα που τρώγονται! «Ίσως όχι το λουλούδι, αλλά ο βλαστός σίγουρα. Σε κάποιες περιοχές στην βόρειο Ελλάδα για παράδειγμα κάνουν πίτες και με παπαρούνα. Το ραδίκι ή η πικραλίδα, ας είναι αγριολούλουδα, ο βλαστός τους τρώγεται, σε πίτες και σε σαλάτα» λέει ο φυτοκοινωνιολόγος.
Οι λόγοι που τα λουλούδια αναπτύσσουν διαφορετικές ιδιότητες συνδέονται με την επικονίαση τους. «Τα λουλούδια που είναι πολύ μικρά συνήθως δεν έχουν ιδιαίτερο χρώμα γιατί επικονιάζονται με τον αέρα, τα μεγαλύτερα λουλούδια έχουν εντυπωσιακά χρώματα ή μυρωδιές για να προσελκύσουν έντομα γιατί έτσι επικονιάζονται, δηλαδή πολλαπλασιάζονται. Τα πάντα γίνονται με δύο σκοπούς: την επιβίωση και την διαιώνιση του είδους» καταλήγει ο κ. Φωτιάδης.
ΠΗΓΗ:https://dasarxeio.com/2020/05/01/80378/

Πρωτομαγιά!

Ἀλησμόνητα χρόνια!

                 Ἀποβραδίς φροντίζαμε γιά τό στεφάνι τῆς πρωτομαγιᾶς. Σκέτο πανηγύρι. Γυρίζαμε στά χωράφια νά κόψουμε μαντελίδες, νά βροῦμε τριαντάφυλλα καί ὅ,τι τό καλύτερο· κόβαμε καί μιά βέργα ἀπό λυαριά, γιά νά στηρίξουμε τά λουλούδια καί πέφταμε γιά ὕπνο. Πρωΐ, πρωΐ μᾶς ξυπνοῦσε  ἡ μάνα μας μ᾿ ἕνα ματσάκι ἀπό μάραθο, γιά νά μήν μαράνει ὁ ἥλιος τοῦ Μάη κι᾿ ἀφοῦ πίναμε τό βραστικό μας, τρέχαμε γιά τό Σκολειό (τό παλιό τῆς Χώρας στήν Ἁγιά Λεβιά). Μελίσσι ὁλόκληρο· περίπου ἑκατόν ὀγδόντα εἴμαστόνε τήν ἐποχή ἐκείνη (1950-1955). Στό καλαθάκι μας τό φαΐ μας: ψωμάκι πού τόκανε ἡ μάνα μας στό σπίτι, πασκαλιάτικο αὐγό, κανένα σωρεματάκι τυρί κι᾿ ὅ,τι ἀλλο ἠβρίσκουντανε. Προορισμός τό Διακόφτι. Στή γραμμή ὅλα τά παιδιά. Συνοδοί οἱ Δασκάλοι μας. Πρῶτος ὁ διευθυντής μας ὁ Παναγιώτης ὁ Γαζόπουλος, ἀπό τήν Τρίπολη, μετά ἡ δεσποινίς Μαρία Θεοδωρίδου, ἡ Καλυμνιά κι᾿ ἡ καλή μας ἡ κυρία Εὐγενία (ὄνομα καί πράμα) Καλογιάννη, Πατινιά. Πέρναμε τό μονοπάτι καί μέ τό τραγούδι στό στόμα, φθάναμε ξαναμένοι γιά τά καλά στόν προορισμό μας. Πρώτη μας δουλειά τό προσκύνημα στό Ἐκκλησάκι τοῦ Σταυροῦ, μέ τή μεγάλη ἱστορία καί τό θαυμαστό γεγονός τῆς διάσωσης τῶν προσκυνητῶν ἀπό τούς πειρατές, πού μέ τόση εὐλάβεια μᾶς διηγιόταν ἡ Πατινιά Δασκάλα μας. Κρεμόμασταν κυριολεκτικά ἀπό τά χείλια της· τόσα παιδιά καί δέν ἀκουγόταν ψύθιρος... Καί μετά, τί ἄλλο; παιχνίδι,κι᾿ ἅγιος ὁ Θεός, ὥσπου νάρτη ἡ ὤρα τοῦ φαγητοῦ. Παρέες, παρέες, ἠστρώναμε καταγῆς τό μεσάλι μας, ἠβάναμε τό φαΐ μας στό πιάτο, ἤ τό τρώαμε κατευθεία ἀπό τήν καστάνια (ἔτσι, μᾶλλον, ἦταν  πιό νόστιμο) καί ξανά παιχνίδι. Ὅταν ἤφθανε ἡ ὥρα τοῦ γυρισμοῦ, ποῦ νά βροῦμε τό κουράγιο, νά βγάλουμε τό ἀνήφορο. Βολοδέρναμε ἀπό τή μιά ἄκρη τοῦ δρόμου στήν ἄλλη καί οἱ μεγάλοι λέγανε στούς μικρούς: «οἱ μικροί μπροστά γιά νά μικραίνει ὁ δρόμος...» . Καί τό πιστεύαμε... Κάποτε φθάναμε στή Χώρα κουρασμένοι, ἀλλά καταχαρούμενοι....

         Τά τραγούδια μέχρι σήμερα, τριγυρίζουνε στό μυαλό μας, λές καί τά λέγαμε χθές.... Παραθέτω τρία ἀπό τά πολλά πού μᾶς μάθαιναν στό σκολειό μας, οἱ ἀλησμόνητοι ἐκπαιδευτικοί μας.

Καλή πρωτομαγιά!!!

Ο ΜΑΪΟΣ ΜΑΣ ΕΦΤΑΣΕ

Ο  Μάιος μας έφτασε, εμπρός βήμα ταχύ

να τον προϋπαντήσουμε παιδιά στην εξοχή.

Δώρα στα χέρια του πολλά και όμορφα κρατεί

Και τα μοιράζει γελαστός σε όποιον το ζητεί.

 Παραδοσιακό

ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ

Λουλούδια ας διαλέξουμε και ρόδα και κρίνα

κι ελάτε να πλέξουμε στεφάνια με κείνα,

στο Μάη που σήμερα προβάλλει στη γη.

Τ’ αηδόνια συμφώνησαν της γης τ’ αγγελούδια

και βρήκαν και τόνισαν καινούρια τραγούδια

στο Μάη που σήμερα προβάλλει στη γη.

Η θάλασσα γίνεται καθρέφτης και πάλι,

το κύμα της χύνεται κι ο φλοίσβος τον ψάλλει,

στο Μάη που σήμερα προβάλλει στη γη.

Χορεύει το πρόβατο τ’ αρνάκι βελάζει

κι απ’ τον αγκαθόβατο δροσούλα σταλάζει,

στο Μάη που σήμερα προβάλλει στη γη.

Ι.Πολέμης

ΔΕΞΟΥ ΜΑΗ

Η Άνοιξη, δροσιές γεμάτη καρτερεί μεσοκαμπής

στ’ ανθισμένο της παλάτι Μάη μου για να μπεις.

Δέξου φούχτες τα λουλούδια απ’ την πλούσια ποδιά

δέξου Μάη γλυκά τραγούδια κι από τα παιδιά.

Στέλιος Σπεράντζας

Ο ΜΑΪΟΣ ΜΑΣ ΕΦΤΑΣΕ

Ο  Μάιος μας έφτασε, εμπρός βήμα ταχύ

να τον προϋπαντήσουμε παιδιά στην εξοχή.

Δώρα στα χέρια του πολλά και όμορφα κρατεί

Και τα μοιράζει γελαστός σε όποιον το ζητεί.

 Παραδοσιακό

ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ

Λουλούδια ας διαλέξουμε και ρόδα και κρίνα

κι ελάτε να πλέξουμε στεφάνια με κείνα,

στο Μάη που σήμερα προβάλλει στη γη.

Τ’ αηδόνια συμφώνησαν της γης τ’ αγγελούδια

και βρήκαν και τόνισαν καινούρια τραγούδια

στο Μάη που σήμερα προβάλλει στη γη.

Η θάλασσα γίνεται καθρέφτης και πάλι,

το κύμα της χύνεται κι ο φλοίσβος τον ψάλλει,

στο Μάη που σήμερα προβάλλει στη γη.

Χορεύει το πρόβατο τ’ αρνάκι βελάζει

κι απ’ τον αγκαθόβατο δροσούλα σταλάζει,

στο Μάη που σήμερα προβάλλει στη γη.

Ι.Πολέμης

ΔΕΞΟΥ ΜΑΗ

Η Άνοιξη, δροσιές γεμάτη καρτερεί μεσοκαμπής

στ’ ανθισμένο της παλάτι Μάη μου για να μπεις.

Δέξου φούχτες τα λουλούδια απ’ την πλούσια ποδιά

δέξου Μάη γλυκά τραγούδια κι από τα παιδιά.

Στέλιος Σπεράντζας