Δευτέρα 17 Νοεμβρίου 2025
Παρασκευή 14 Νοεμβρίου 2025
Νάξιοι Μελιστές: (Ψαλτικό Κυριακοδρόμιο) Κυριακή Η΄ Λουκά! 16.11.2025
Πέμπτη 13 Νοεμβρίου 2025
Ποιος ήταν ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος που τιμάται σήμερα
Τετάρτη 12 Νοεμβρίου 2025
Νάξιοι Μελιστές: (Ψαλτικό Εορτοδρόμιο) Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμο...
Δευτέρα 10 Νοεμβρίου 2025
Σιωπή, φως και πίστη: Ο Γιώργος Ταξίδης ζωγραφίζει το Άγιον Όρος ως «τόπο ζωής»
Οι επιπτώσεις της χρήσης κάνναβης στους νέους
Κυριακή 9 Νοεμβρίου 2025
Ὁ Κανών τοῦ πλ. α΄ ήχου
Ερμηνεία Κανόνα πλ. α΄ ήχου
Μιχάλης Κουτσός, Φιλόλογος – Συγγραφέας
Καταβασία
Ἦχος πλαγ. α΄ Ωδὴ α’.
Ὁ Εἱρμὸς
Ἵππον καὶ
ἀναβάτην, εἰς θάλασσαν Ἐρυθράν,
ὁ συντρίβων πολέμους ἐν ὑψηλῷ βραχίονι,
Χριστὸς ἐξετίναξεν Ἰσραὴλ δὲ ἔσωσεν,
ἐπινίκιον ὕμνον ᾄδοντα.
Απλή σύνταξη
Ο συντρίβων πολέμους ἐν ὑψηλῷ
βραχίονι, Χριστὸς,
ἐξετίναξεν ίππον καὶ ἀναβάτην εἰς θάλασσαν Ἐρυθράν
ἔσωσεν δὲ Ἰσραὴλ, ᾄδοντα ἐπινίκιον
ὕμνον.
Μετάφραση
Αυτός που συντρίβει τους πολέμιους
με το γερό του χέρι,
δηλαδή ο Χριστός, πέταξε μέσα στην
Ερυθρά θάλασσα
άλογα και αναβάτες και έσωσε τον
Ισραήλ,
που αργότερα έψελνε επινίκιο
ύμνο.
Σχόλιο
Μεταφερόμαστε
τώρα στο ιππικό με τους αναβάτες της στρατιάς του Φαραώ, τους οποίους πέταξε
πέρα η ισχυρά δεξιά του Κυρίου, που, ενώ συνέτριψε τους αντιπάλους, έσωσε τους
Ισραηλίτες, οι οποίοι έψαλαν τον επινίκιο ύμνο, δηλαδή τα νικητήρια. Αυτή είναι
η πιο χαρακτηριστική εικόνα από αυτήν την διάβαση της Ερυθράς θάλασσας, η οποία
μάλιστα έγινε και αντικείμενο κινηματογραφικής ταινίας. Το θαύμα αυτό έγινε και
στον Ιορδάνη ποταμό, όταν ο Ιησούς του Ναυή ήθελε να τον περάσει μαζί με την
Κιβωτό της Διαθήκης. Και στις δυο περιπτώσεις η παρουσία του Θεού είναι
εμφανής.
Καταβασία
Ἦχος πλαγ. α΄ ᾨδὴ γ’
Ὁ Εἱρμὸς
Ὁ πήξας ἐπ’
οὐδενὸς τὴν γῆν τῇ προστάξει σου,
καὶ μετεωρίσας ἀσχέτως βρίθουσαν,
ἐπὶ τὴν ἀσάλευτον Χριστέ, πέτραν τῶν ἐντολῶν σου,
τὴν Ἐκκλησίαν σου στερέωσον μόνε ἀγαθὲ καὶ φιλάνθρωπε.
Απλή σύνταξη
Ὁ πήξας τὴν γῆν ἐπ’ οὐδενὸς τῇ
προστάξει σου,
καὶ μετεωρίσας ἀσχέτως βρίθουσαν[1],
στερέωσον, Χριστέ, τὴν Ἐκκλησίαν σου ἐπὶ τὴν ἀσάλευτον
πέτραν τῶν ἐντολῶν σου, μόνε
ἀγαθὲ καὶ φιλάνθρωπε.
Μετάφραση
Εσύ που στέριωσες την γη πάνω στο
πουθενά με το πρόσταγμά σου
και την έθεσες στο στερέωμα και την
κρέμασες μετέωρη,
χωρίς να συγκρατείται από πουθενά
παρά το βάρος της,
στέριωσε και την Εκκλησία σου πάνω
στην ασάλευτη πέτρα
των εντολών σου, Εσύ που είσαι ο
μόνος αγαθός και φιλάνθρωπος.
Σχόλιο
Την δημιουργική δύναμη του
Θεού, που αποδείχθηκε με το που στερέωσε τη γη στο πουθενά μόνο με τον Λόγο του
και την άφησε μετέωρη χωρίς να στηρίζεται καθόλου, ο υμνογράφος παρακαλεί να
στερεώσει έτσι σταθερά και την εκκλησία με το να στηρίζεται στην ασάλευτη πέτρα
των εντολών Του. Και πάλι επανέρχεται στο βασικό θέμα της στερέωσης, που εδώ
αφορά την εκκλησία.
Καταβασία
Ἦχος πλαγ. α΄ ᾨδὴ δ’
Ὁ Εἱρμὸς
Τὴν θείαν ἐννοήσας σου κένωσιν προβλεπτικῶς ὁ Ἀββακούμ,
Χριστὲ ἐν τρόμῳ ἐβόα σοι εἰς σωτηρίαν λαοῦ σου,
τοῦ σῶσαι τοὺς χριστούς σου ἐλήλυθας.
Απλή σύνταξη
Ο Ἀββακούμ ἐννοήσας προβλεπτικῶς
τὴν θείαν σου κένωσιν,
Χριστὲ, ἐβόα σοι ἐν τρόμῳ ἐλήλυθας εἰς σωτηρίαν λαοῦ σου,
τοῦ σῶσαι τοὺς χριστούς σου.
Μετάφραση
Όταν, Χριστέ μου, ο Αββακούμ με
πρόβλεψη κατάλαβε την θεία σου κένωση (ενσάρκωση) φώναξε δυνατά και με τρόμο:
Έχεις έλθει
για την σωτηρία του λαού σου και
για να σώσεις τους πιστούς σου.
Σχόλιο
Επανέρχεται
στον Αββακούμ και τονίζει ότι, όταν προείδε την θεία κένωση του Θεού και
«εκένωσεν εαυτόν μορφήν δούλου λαβών», θα πει αργότερα ο απόστολος
Παύλος, το κατάλαβε και με φόβο και τρόμο φώναξε ότι αυτό θα γινόταν για την
σωτηρία του λαού του. Ο Αββακούμ ήταν ένας πολύ φωτισμένος αλλά και πολύ
δωρεοδόχος προφήτης, αφού αξιώθηκε αιώνες πριν από την έλευση του Κυρίου, να
τον δει σε όραμα να έρχεται και να αντιλαμβάνεται αμέσως τον λόγο, για το οποίο
θα έρχονταν, δηλαδή για την σωτηρία των πιστών. Αυτό το τρομερό όραμα
συγκλόνισε τον προφήτη και ξεχύθηκε σε αίνους προσευχής και δοξολογίας.
Καταβασία
Ἦχος πλαγ. α΄ ᾨδὴ ε’
Ὁ Εἱρμὸς
Ὁ ἀναβαλλόμενος φῶς ὡς ἱμάτιον πρὸς σὲ ὀρθρίζω,
καὶ σοὶ
κραυγάζω: Τὴν ψυχήν μου φώτισον,
τὴν ἐσκοτισμένην, Χριστὲ, ὡς μόνος εὔσπλαγχνος.
Απλή σύνταξη
Ὁ ἀναβαλλόμενος φῶς ὡς ἱμάτιον πρὸς σὲ ὀρθρίζω,
καὶ σοὶ κραυγάζω: φώτισον τὴν ψυχήν
μου,
τὴν ἐσκοτισμένην, Χριστὲ, ὡς μόνος εὔσπλαγχνος.
Μετάφραση
Εσύ που έχεις το φως για
ιμάτιο, Εσένα αποζητώ πρωί πρωί
και εσένα φωνάζω δυνατά: φώτισε,
Χριστέ μου, την ψυχή μου,
που είναι μέσα στο σκοτάδι, γιατί
είσαι ο μόνος εύσπλαχνος.
Σχόλιο
Ο
πρώτος στίχος είναι παρμένος από τον Προοιμιακό (103ος) ψαλμό του
Δαυίδ «ἐξομολόγησιν καὶ μεγαλοπρέπειαν ἐνεδύσω ἀναβαλλόμενος φῶς ὡς ἱμάτιον,
ἐκτείνων τὸν οὐρανὸν ὡσεὶ δέρριν». Πρόκειται για μια μεγαλοπρεπή εικόνα του
Θεού, ο οποίος είναι ντυμένος με μεγαλοπρέπεια, με φως και ουρανό. Σε αυτόν τον
Θεό απευθύνεται ο υμνογράφος πρωί πρωί με το πρώτο φως της ημέρας, για να
φωτίσει την σκοτισμένη του ψυχή και να πάει καλά η ημέρα του και σε αυτό
ελπίζει, διότι βασίζεται στην μεγάλη του ευσπλαχνία.
Καταβασία
Ἦχος πλαγ. α΄ ᾨδὴ στ’
Ὁ Εἱρμὸς
Μαινομένην κλύδωνι ψυχοφθόρῳ Δεσπότα Χριστέ,
τῶν παθῶν τὴν θάλασσαν κατεύνασον,
καὶ ἐκ φθορᾶς, ἀνάγαγε με ὡς εὔσπλαγχνος.
Απλή σύνταξη
Δεσπότα Χριστέ, κατεύνασον τὴν
μαινομένην θάλασσαν
κλύδωνι ψυχοφθόρῳ τῶν παθῶν,
καὶ ἐκ φθορᾶς ἀνάγαγε με ὡς εὔσπλαγχνος
Μετάφραση
Δέσποτα Χριστέ μου, καταπράυνε την
μανιασμένη θάλασσα
εξαιτίας του ψυχοφθόρου κλυδωνισμού
των παθών
και βγάλε με έξω από την φθορά ως
φιλάνθρωπος που είσαι.
Σχόλιο
Βρισκόμαστε
σε μια αγριεμένη θάλασσα και κινδυνεύουμε να χάσουμε την ζωή μας από τα
μανιασμένα κύματα της αμαρτίας. Μόνο Εσύ, Χριστέ μου Δέσποτα, που είσαι
πολυεύσπλαχνος, μπορείς να καταπαύσεις τα κύματα και μας σώσεις από την φθορά
και τον θάνατο.
Το
τροπάριο μας θυμίζει την περιπέτεια του Ιωνά στην θάλασσα, για την οποία
γίνεται μνεία στην ε΄ Ωδή των Κανόνων. Η κοινωνία πράγματι είναι μια θάλασσα
που φουρτουνιάζει από τα πάθη των ανθρώπων και οι άνθρωποι κινδυνεύουν να
χάσουν την ζωή τους. Μια τέτοια όμως φουρτουνιασμένη θάλασσα τονίζει ο υμνωδός,
υπάρχει και μέσα στην ψυχή του κάθε ανθρώπου και κινδυνεύει να πνιγεί από τα
κύματα που σηκώνουν τα διάφορα πάθη. Μόνο ο Κύριος που έπαυσε την τρικυμία των
μαθητών του, μπορεί να παύσει και την τρικυμία της ψυχής των ανθρώπων.
Καταβασία
Ἦχος πλαγ. α΄ ᾨδὴ ζ’
Ὁ Εἱρμὸς
Ὁ
ὑπερυψούμενος τῶν Πατέρων Κύριος,
τὴν φλόγα κατέσβεσε τοὺς Παῖδας ἐδρόσισε
συμφώνως
μελῳδοῦντας· Ὁ Θεὸς εὐλογητὸς εἶ.
Απλή σύνταξη
Ὁ ὑπερυψούμενος Κύριος τῶν Πατέρων,
κατέσβεσε τὴν φλόγα, ἐδρόσισε τοὺς Παῖδας
συμφώνως μελῳδοῦντας· Ὁ Θεὸς
εὐλογητὸς εἶ.
Μετάφραση
Ο πάνω από όλους και όλα Κύριος των
Πατέρων μας
έσβησε την φλόγα και δρόσισε τους
Παίδες,
οι οποίοι με ένα στόμα όλοι έψελναν
το Θεό και έλεγαν:
Εσύ που είσαι ο Θεός μας, είσαι
ευλογημένος.
Σχόλιο
Ο Θεός των πατέρων μας ο οποίος
αναγνωρίστηκε ότι είναι πάνω και πέρα από όλους και όλα, αυτός έσβησε την φωτιά
και δρόσισε τα παιδιά, τα οποία όλα μαζί με μια φωνή έψελναν και έλεγαν ότι ο
Θεός τους είναι ευλογημένος.
Εδώ τονίζεται η σύμπνοια και η
ομοφωνία στο θέμα της ευχαριστίας των Τριών Παίδων για την αμέριστη
συμπαράσταση του Θεού σε αυτούς. Παράλληλα ο υμνογράφος
ακολουθώντας την παράδοση η ζ΄ Ωδή να είναι αφιερωμένη στους Τρεις Παίδες έχει
ως εφύμνιο σε όλα τα τροπάριο τη Ωδής τον ύμνο τους: «Ὁ Θεὸς εὐλογητὸς
εἶ», δηλαδή Εσύ που είσαι ο Θεός μας, είσαι ευλογημένος.
Καταβασία
Ἦχος πλαγ. α΄ ᾨδὴ η’
Ὁ Εἱρμὸς
Σοὶ τῷ παντουργῷ ἐν τῇ καμίνῳ Παῖδες,
παγκόσμιον πλέξαντες χορείαν ἔμελπον·
Πάντα τὰ ἔργα, τὸν Κύριον ὑμνεῖτε,
καὶ ὑπερυψοῦτε, εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
Απλή σύνταξη
Παῖδες πλέξαντες παγκόσμιον
χορείαν
ἐν τῇ καμίνῳ Σοὶ τῷ
παντουργῷ ἔμελπον·
Πάντα τὰ ἔργα, τὸν Κύριον ὑμνεῖτε,
καὶ ὑπερυψοῦτε, εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
Μετάφραση
Οι Παίδες αφού έπλεξαν μέσα στη
φωτιά παγκόσμιους χορούς
για Σένα, που όλα μπορείς να τα
κάνεις, τραγουδούσαν:
όλα τα κτίσματα υμνείτε τον Κύριο και βάλτε τον πιο
ψηλά
από όλους και από όλα σε όλους τους
αιώνες.
Σχόλιο
Οι Παίδες, που ρίχτηκαν στο
καμίνι, έκαναν όλους τους ανθρώπους του κόσμου να ενωθούν και να
σχηματίσουν με τον χορό τους ένα στεφάνι και να ψέλνουν τον Παντοδύναμο Θεό,
που μπορεί να κάνει τα πάντα. Πράγματι όλα τα στοιχεία της φύσεως αλλά και
όλοι οι πιστοί και με την βοήθεια των υμνογράφων ψέλνουν όλοι μαζί και
υμνολογούν και μεγαλύνουν τον Θεό Δημιουργό όλους τους αιώνες.
Καταβασία
Ἦχος πλαγ. α΄ ᾨδὴ θ’
Ὁ Εἱρμὸς
Ἡσαΐα χόρευε ἡ
Παρθένος ἔσχεν ἐν γαστρί,
καὶ ἔτεκεν υἱὸν τὸν Ἐμμανουήλ Θεόν τε καὶ ἄνθρωπον,
ἀνατολὴ ὄνομα αὐτῷ ὂν μεγαλύνοντες,
τὴν Παρθένον μακαρίζομεν.
Απλή σύνταξη
Ἡσαΐα χόρευε ἡ Παρθένος ἔσχεν ἐν
γαστρί,
καὶ ἔτεκεν υἱὸν τὸν Ἐμμανουήλ Θεόν τε καὶ ἄνθρωπον,
ἀνατολὴ ὄνομα αὐτῷ ὂν μεγαλύνοντες,
τὴν Παρθένον μακαρίζομεν.
Μετάφραση
Ησαΐα μπες στο χορό και χόρευε
γιατί η Παρθένος
συνέλαβε στην κοιλιά της και
γέννησε γιο τον Εμμανουήλ,
που είναι και Θεός και άνθρωπος με
το όνομα Ανατολή.
Αυτόν δοξολογώντας μακαρίζουμε την
Παρθένο Μαρία.
Σχόλιο
Ο Ησαΐας ήταν εκείνος που
προφήτευσε πολύ καθαρά για την σύλληψη της Θεοτόκου από το Άγιο Πνεύμα και στη
συνέχεια την Γέννηση του Χριστού. Τώρα που βρίσκεται στους ουρανούς, που
παρακολουθεί όμως τα τεκταινόμενα αγάλλεται η ψυχή του κι εμείς τον προτρέπουμε
να χορεύει γιατί ήρθε ο Εμμανουήλ, δηλαδή ο Θεός που είναι κοντά μας, και
έγινε άνθρωπος με το όνομα Ανατολή, δηλαδή είναι ο Ήλιος της Δικαιοσύνης που
ήρθε από την ανατολή της βασιλείας του Θεού.
[1] Άσχετος+ αυτός που δεν έχει σχέση με
άλλον βρίθω= είμαι γεμάτος από κάτι
Σοκάρει ο Δημήτρης Σκαρμούτσος: «Τρεις φορές έφτασα κοντά στον θάνατο από υπερβολική δόση»
Παναγιώτης Καραΐσκος: Από τους «σκοτεινούς» δρόμους του εθισμού στο «φως» του αθλητισμού
Σάββατο 8 Νοεμβρίου 2025
Ἡ Σύναξις τῶν Ἀσωμάτων Δυνάμεων!
Ο κόσμος των Αγγέλων
(Αρχιμανδρίτου Ιωάννου Καραμούζη)
Η Αγία Γραφή και η Ιερά Παράδοση φιλοξενούν πολυάριθμες μαρτυρίες σχετικά με την ύπαρξη και τη δράση των αγγέλων. Μετά από τη πτώση των πρωτοπλάστων άγγελοι φυλάσσουν το Παράδεισο, άγγελοι διδάσκουν στον Αδάμ τον τρόπο καλλιέργειας της γης, ενώ άγγελοι εμφανίζονται στον Αβραάμ, το Λωτ, κατά την έξοδο των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο και σε πολλούς από τους προφήτες. Στο κείμενο της Καινής Διαθήκης οι άγγελοι μνημονεύονται σε πολλά χωρία, εκ των οποίων τα ενδεικτικότερα είναι κατά τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και καθ΄ όλη τη πορεία του Ιησού από τη Γέννηση μέχρι και την Ανάληψή του.
Δημιουργία και σκοπός ύπαρξης των αγγέλων
Οι άγγελοι δημιουργήθηκαν πριν από τον υλικό κόσμο, αφού στο βιβλίο της Π.Δ. «Ιώβ» παρουσιάζεται ο Θεός να μιλά και να ομολογεί ότι μόλις δημιούργησε τα άστρα, όλοι οι άγγελοι τον ύμνησαν με δοξολογίες.
Ενώ και ο Μέγας Βασίλειος αναφέρει ότι πριν τη δημιουργία του υλικού κόσμου υπήρχε υπέρχρονη και πρεσβύτερη κατάσταση, που είναι ο κόσμος των αγγέλων.
Ο τρόπος με τον οποίο δημιουργήθηκαν από το Θεό δεν μας είναι γνωστός. Ωστόσο μπορούμε να λάβουμε μία εικόνα γι΄ αυτόν μέσα από την διδασκαλία του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, ο οποίος λέγει ότι οι αγγελικές δυνάμεις δημιουργήθηκαν μόλις ο Θεός συνέλαβε την ιδέα της δημιουργίας τους. Δηλαδή η απόφαση του Θεού να δημιουργήσει τον αγγελικό κόσμο, σήμανε ταυτόχρονα και τη δημιουργία του.
Ο σκοπός της δημιουργίας των αγγέλων δεν έχει να κάνει με κάποια ανάγκη του Θεού. Δεν είναι δυνατό ο υλικός ή ακόμη και αυτός ο πνευματικός κόσμος να μπορεί να προσφέρει κάτι επιπλέον στη δόξα του Θεού. Ο σκοπός της δημιουργίας των αγγέλων φανερώνεται από τον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, ο οποίος λέγει ότι ο Θεός τους έδωσε ύπαρξη και ζωή γι΄ αυτούς τους ίδιους, με κίνητρο την «εκστατική» του αγάπη και αγαθότητα και με σκοπό να συμμεριστούν ως λογικά όντα τη μακαριότητά του. Μετέχουν στη Θεία μακαριότητα και τρέφονται με τη διαρκή θέα του προσώπου του Θεού. Ωστόσο αυτή η συμμετοχή στη θεία μακαριότητα ωθεί τις αγγελικές δυνάμεις σε μία συνεχή ανοδική πορεία, σε μία πορεία προς τη πνευματική τελειότητα.
Φύση και Χαρακτηριστικά των αγγέλων
Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός προσπαθώντας να δώσει έναν ορισμό περί των αγγέλων λέγει ότι είναι φύσεις νοερές, αεικίνητες, αυτεξούσιες, ασώματες. Υπηρετούν το θεό και είναι κατά χάριν αθάνατες. Η φύση των αγγέλων είναι πνευματική. Επειδή όμως απολύτως άϋλος και ασώματος νοείται μόνο ο θεός, γι΄ αυτό το αγγελικό σώμα νοείται ως αιθέριο, πυροειδές, ταχύτατο και πολύ λεπτότερο από τη γνωστή μας ύλη.
Οι άγγελοι ως προς τη προαίρεση είναι ελεύθεροι και τρεπτοί, έχοντας δυνατότητα να προκόπτουν στο αγαθό, αλλά και να τρέπονται στο κακό. Οι νοερές δυνάμεις διαθέτουν σύμφωνα με τον άγιο Γρηγόριο Παλαμά νου και λόγο, δίχως όμως «πνεύμα ζωοποιό» επειδή δεν έχουν σώμα. Γι΄ αυτό δεν συνάγουν τη θεία γνώση μέσα από τις αισθήσεις ή από αναλύσεις λογισμών, αλλά μένοντας καθαροί από κάθε υλικό στοιχείο συλλαμβάνουν τα νοητά νοερώς και αϋλως. Παρ΄ όλη τη καθαρότητα και απλότητα της αγγελικής φύσης, οι άγγελοι είναι δεκτικοί της κακίας. Έτσι μπορούν να επιλέξουν τη συνεχή προαγωγή στην άνωθεν Γνώση και τη κοινωνία της Αγάπης ή την άρνηση αυτής της Αγαθότητας. Αποτέλεσμα της ελευθερίας τους είναι και η πτώση του τάγματος του Εωσφόρου. Αυτό το αγγελικό τάγμα δεν αρκέστηκε στη θαυμαστή λαμπρότητά του, αρνήθηκε την ιεραρχημένη πρόοδο της θείας γνώσης και θέλησε τη πλήρη και άμεση εξομοίωσή του με το Θεό. Γι΄ αυτό το λόγο ηθελημένα δόθηκε στη κακία, στερήθηκε την αληθινή ζωή, την οποία μόνο του (το τάγμα των δαιμόνων) αρνήθηκε. Κατ΄ αυτό τον τρόπο έγιναν πνεύματα νεκρά αφού απέβαλαν την αληθινή ζωή και δεν αισθάνονται κόρο από την ορμή τους προς τη κακία προσθέτοντας με άθλιο τρόπο διαρκώς κακία επάνω στην ήδη υπάρχουσα.
Οι άγγελοι όμως που δεν ακολούθησαν τον Εωσφόρο στην αποστασία του, απέκτησαν το χάρισμα της τέλειας ατρεψίας και ακινησίας προς το κακό. Αυτό συνέβη με την ενανθρώπηση, τη σταυρική θυσία και την ανάσταση του Χριστού, αφού έμαθαν ότι ο δρόμος που οδηγεί στην ομοίωση με το Θεό δεν είναι η έπαρση, αλλά η ταπείνωση.
Η ακινησία των αγγέλων προς το κακό δεν σημαίνει ότι εξαφανίζεται το αυτεξούσιό τους, αλλά ότι εξαγιάζεται με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος.
Οι άγγελοι έχουν μεγαλύτερες και ανώτερες γνωστικές ικανότητες από τους ανθρώπους. Βέβαια δεν είναι ούτε παντογνώστες, ούτε παντοδύναμοι όπως ο Θεός.
Δεν προγνωρίζουν τα μέλλοντα, παρά μόνο αν τους τα αποκαλύψει ο Θεός, ούτε γνωρίζουν τι ακριβώς κρύβεται στη καρδιά κάθε ανθρώπου. Δεν γνωρίζουν πότε θα γίνει η συντέλεια του κόσμου και η Δευτέρα παρουσία του Χριστού. Η μετακίνησή τους γίνεται ταχύτατα, αλλά δεν είναι πανταχού παρόντες. Κάθε φορά βρίσκονται σε συγκεκριμένο τόπο, δίχως να γνωρίζουν το τι συμβαίνει αλλού.
Δεν έχουν φύλο, γιατί η φύση τους είναι πνευματική, ενώ δεν χρειάζονται τροφή για να ζήσουν, ή ανάπαυση για να ξεκουραστούν, αλλά ούτε πεθαίνουν και ούτε πολλαπλασιάζονται. Η αθανασία τους δεν πηγάζει από τη φύση τους, αλλά επειδή μετέχουν «κατά χάριν» στην αγιότητα του Θεού.
Διάταξη των αγγέλων
Ο αριθμός των αγγελικών όντων είναι ανυπολόγιστος και απροσμέτρητος. Ο ίδιος ο Ιησούς ομιλεί στη Γεσθημανή για περισσότερες από δώδεκα λεγεώνες αγγέλων, ενώ ο Ευαγγελιστής Ιωάννης μαρτυρεί ότι είδε και άκουσε γύρω από το Θεϊκό θρόνο χορωδία από μυριάδες μυριάδων και χιλιάδες χιλιάδων αγγέλων.
Όλοι αυτοί οι αναρίθμητοι άγγελοι είναι οργανωμένοι σε τάγματα ή αλλιώς σε τάξεις. Συγκεντρώνοντας τις αναφορές σε αυτό το θέμα του Προφήτη Ησαϊα, του προφήτη Ιεζεκιήλ, του αποστόλου Παύλου, του αγίου Διονυσίου του αρεοπαγίτη και του Οσίου Νικήτα Στηθάτου, μπορούμε να καταλήξουμε στα εξής:
Τα τάγματα των αγγέλων είναι εννέα, τα οποία ταξινομούνται σε τρεις τρίχορες ιεραρχίες ή ταξιαρχίες, κατά τον ακόλουθο τρόπο: Σεραφείμ, Χερουβείμ, Θρόνοι – Κυριότητες, Δυνάμεις, Εξουσίες – Αρχές, Αρχάγγελοι, Άγγελοι.
Ιδίωμα της πρώτης ιεραρχίας είναι η πύρινη σοφία και η γνώση των ουρανίων, ενώ έργο τους ο θεοπρεπής ύμνος του «γελ». Η δεύτερη ιεραρχία έχει ως ιδίωμα τη διευθέτηση των μεγάλων πραγμάτων και την διενέργεια των θαυμάτων, ενώ έργο τους είναι ο τρισάγιος ύμνος «Άγιος, Άγιος, Άγιος». Τέλος ιδίωμα της τρίτης ιεραρχίας είναι να εκτελούν θείες υπηρεσίες και έργο τους αποτελεί ο ύμνος «Αλληλούϊα».
Πέρα από τα ονόματα των εννέα τάξεων, η Αγία Γραφή μας φανερώνει και τα προσωπικά ονόματα ορισμένων αγγέλων. Γνωρίζουμε το Γαβριήλ, που σημαίνει «ήρωας του Θεού», από την εμφάνισή του στο προφήτη Δανιήλ, στο προφήτη Ζαχαρία και στη Θεοτόκο. Γνωρίζουμε το Μιχαήλ, που σημαίνει «τις ως ο Θεός ημών», ενώ εμφανίζεται πολλές φορές στη Παλαιά Διαθήκη. Ο Ραφαήλ είναι ο τρίτος άγγελος που γνωρίζουμε, το όνομά του σημαίνει «ο Κύριος θεραπεύει» και εμφανίζεται στον Τωβίτ μεταφέροντας τις ανθρώπινες προσευχές στο θρόνο του Θεού. Τέλος γνωστός από την εβραϊκή παράδοση είναι και ο Ουριήλ.
Έργο των αγγέλων
Οι άγγελοι πραγματοποιούν τριπλό έργο. Πρώτα απ΄ όλα δοξολογούν ακατάπαυστα το Θεό. Αυτή η δοξολογία δεν τους έχει επιβληθεί ως εντολή, αλλά είναι τελείως αυθόρμητη, που ξεπηγάζει από τους ίδιους, όταν αντικρύζουν το κάλλος του Θεϊκού προσώπου και τα μεγαλεία της δημιουργίας του. Τη νύχτα των Χριστουγέννων π.χ. εμφανίσθηκε πλήθος στρατιάς ουρανίου που αινούσε το Θεό για το γεγονός της θείας ενσαρκώσεως.
Το δεύτερο έργο τους είναι η διακονία στη Θεία Οικονομία. Νιώθουν τόση αγάπη και ευγνωμοσύνη προς το Πλάστη τους και σφοδρή επιθυμία για τη δική τους πρόοδο, ώστε να διακονούν τα μυστήρια της Θείας Οικονομίας. Τα αγγελικά τάγματα μεταδίδουν ιεραρχικά το φωτισμό και τη γνώση το ένα στο άλλο. Τις αποκαλύψεις του Θεού τις διδάσκουν οι ανώτερες τάξεις στις κατώτερες και όταν επιτρέψει ο Θεός να αποκαλυφθεί κάποιο μυστήριο σε νου αγίου ανθρώπου, αυτό θα γίνει ιεραρχικά.
Το τρίτο έργο των αγγελικών δυνάμεων αφορά τη σωτηρία των ανθρώπων. Με αυτό επιφορτίσθηκαν μετά την δημιουργία του ανθρώπου και το επιτελούν με ιδιαίτερη προθυμία και χαρά, αφού κάθε φορά που μετανοεί ένας άνθρωπος για τις αμαρτίες του, πανηγυρίζουν και χαίρονται στον ουρανό.
Στο αρχαιότατο έργο «ποιμήν» του Ερμά, γίνεται λόγος για τον προσωπικό φύλακα άγγελο κάθε ανθρώπου. Αυτός μάλιστα είναι τρυφερός, σεμνός, πράος, διδάσκει στην ανθρώπινη καρδιά τη δικαιοσύνη και το δρόμο προς το αγαθό. Και άλλοι πατέρες της εκκλησίας μας διδάσκουν ότι απαραίτητη προϋπόθεση παραμονής του φύλακα αγγέλου δίπλα στον άνθρωπο, είναι ο άγιος βίος, διαφορετικά απομακρύνεται εξ΄ αιτίας των πονηρών και αμαρτωλών έργων. Ο άγγελος αυτός παρηγορεί στις θλίψεις, βοηθά στους πόνους, συμπάσχει με τον άνθρωπο, τον οδηγεί στη μετάνοια και τον προστατεύει από ορατούς και αόρατους εχθρούς.
Εκτός όμως από το φύλακα άγγελο του κάθε ανθρώπου, υπάρχουν και οι φύλακες άγγελοι των εθνών, των πόλεων και των κατά τόπους εκκλησιών. Στη Παλαιά Διαθήκη στο βιβλίο του Δευτερονομίου ο Θεός διαμοιράζει τα έθνη και τοποθετεί τα όρια των εθνών σύμφωνα με τον αριθμό των αγγέλων του. Έπειτα ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος παρατηρεί ότι ο Θεός έχει εγκαταστήσει σε κάθε πόλη στρατόπεδα αγγέλων που αναχαιτίζουν τις επιθέσεις των δαιμόνων. Ενώ τέλος ο άγιος Ιππόλυτος είναι ιδιαίτερα σαφής, όταν παρομοιάζει την εκκλησία με πλοίο που έχει ναύτες τους αγγέλους.
Τιμή των αγγέλων
Η ορθόδοξη εκκλησία τιμούσε πάντοτε τους αγγέλους. Η δε τιμητική τους προσκύνηση διακηρύχθηκε επίσημα από τη Ζ΄ οικουμενική σύνοδο σε αντιδιαστολή προς τη λατρεία που αφορά μόνο το πρόσωπο του Θεού.
Στον εβδομαδιαίο λειτουργικό κύκλο των ακολουθιών, η Δευτέρα αφιερώνεται στις αγγελικές δυνάμεις. Δύο παρακλητικοί κανόνες αφορούν το φύλακα άγγελο και τις επουράνιες Δυνάμεις.
Ο ετήσιος λειτουργικός κύκλος σηματοδοτείται από έξι εορτές αφιερωμένες στον αγγελικό κόσμο, με κυρίαρχη εκείνη της 8ης Νοεμβρίου, κατά την οποία εορτάζεται η σύναξη των αγγέλων υπό τον αρχάγγελο Μιχαήλ ως αντίσταση κατά της αποστασίας του Εωσφόρου.
Αλλά η κατεξοχήν τιμή των αγγέλων γίνεται στη Θεία Λειτουργία. Εκεί, ο λαός του Θεού στη γη και οι στρατιές του ουρανού με ένα στόμα, σε μία κοινή λειτουργική σύναξη προσφέρουν στο Θεό δοξολογία. Μαζί με τους ιερείς συνέρχονται στο θυσιαστήριο και συλλειτουργούν τη θεϊκή αγαθότητα. Μαζί κυκλώνουν την αγία Τράπεζα και τα τίμια δώρα, διά χειρός αγγέλου αναφέρονται εις οσμήν ευωδίας πνευματικής στο υπερουράνιο και νοερό θυσιαστήριο.
Ωστόσο, εκείνοι που τιμούν ιδιαίτερα τους αγγέλους είναι οι μοναχοί. Μέσα από την διαρκή προσευχή τους, την υπεράνθρωπη άσκησή τους, αγωνίζονται να ομοιάσουν στους αγγέλους και να αναπληρώσουν το εκπεσόν τάγμα των δαιμόνων. Γι΄ αυτό και η ακολουθία της μοναχικής κουράς φέρει το όνομα: «Ακολουθία του μεγάλου και αγγελικού Σχήματος».
ΠΗΓΗ: https://www.saint.gr/4/texts.aspx