Χερουβικό (ήχος πλ. α΄.)

 Χερουβικό (ήχος πλ. α΄.)

ὑπό τοῦ κ. Σακέλλη Γεωργίου, 

Πρωτοψάλτου Ἱερᾶς Μητροπόλεως  Κῶ, 

ἀποφοίτου  τῆς Πατμιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς

Γιάννης Κότορρος!!!

Ζεστό χειροκρότημα για φωτεινά παραδείγματα στην απονομή των «Προσώπων της Χρονιάς 2019»

Την λαμπερή βραδιά παρουσίασαν η Ελένη Κίτσιου, ο Κωνταντίνος Μάγνης και ο ηθοποιός Γιάννης Τσάκωνας

Πράξεις ανθρώπινης αλληλεγγύης, ανήσυχοι ερευνητές, λάτρεις των παραδόσεων, αθλητές, φωτεινά παραδείγματα που μπορούν να λειτουργήσουν ως πρότυπο για τους νεότερους εισέπραξαν θερμό χειροκρότημα και αναγνωρίστηκαν για την προσφορά τους από την τοπική κοινωνία.
Για μία ακόμη χρονιά η ετήσια εκδήλωση «Πρόσωπα της Χρονιάς» που διοργάνωσε η Εφημερίδα Πελοπόννησος και το Ινστιτούτο Πρόσωπα έδωσε την δυνατότητα στο ευρύ κοινό να γνωρίσει επιτεύγματα, πράξεις, ενέργειες και πρωτοβουλίες που αξίζουν ένα δημόσιο ευχαριστώ και δημιουργούν τις προϋποθέσεις να αγαπήσουμε και να αναδείξουμε την πόλη μας.
Ο οργανωτικός φορέας όπως αναφέρει η σχετική ανακοίνωση, έκανε ένα ακόμη βήμα συνδέοντας φέτος τις απονομές με ένα καλλιτεχνικό πρόγραμμα που είχε επίσης την σφραγίδα πατρινών δημιουργών. Στην εορταστική βραδιά που είχε ζωντανή τηλεοπτική κάλυψη, συμμετείχαν πάνω από 1000 θεατές που κατέκλυσαν το Πολιτιστικό και Συνεδριακό Κέντρο του Πανεπιστημίου Πατρών, την Κυριακή 5 Ιανουαρίου 2020 το βράδυ.
«Δεν έχει σημασία τι μπορεί να προσφέρει ο καθένας, αλλά ο καθένας να προσφέρει ό,τι μπορεί. Κι αυτό είναι ένα στοίχημα που μπορούμε να το κερδίσουμε για τις επόμενες γενιές, ξεκινώντας από το σπίτι μας» είναι το μήνυμα που μετέφερε το τιμώμενο πρόσωπο της βραδιάς Αλεξάνδρα Μαρτίνου, πρόεδρος της Ένωσης Μαζί για το Παιδί που επιβραβεύθηκε για την άοκνη προσφορά της στηρίζοντας τα παιδιά που έχουν ανάγκη. Η Ένωση με τις δράσεις της βελτιώνει την καθημερινότητα 30.000 παιδιών παρέχοντας είδη πρώτης ανάγκης, υπηρεσίες εκπαίδευσης και υγείας.
Παρουσιαστές της βραδιάς ήταν ο Διευθυντής Σύνταξης της Εφημερίδας Πελοπόννησος Κωνσταντίνος Μάγνης, η παρουσιάστρια του ΙΟΝΙΑΝ TV Ελένη Κίτσιου και ο ηθοποιός Γιάννης Τσάκωνας, οι οποίοι με έντεχνο τρόπο κράτησαν αμείωτο το ενδιαφέρον του κοινού κατά τις απονομές, που ανά κατηγορία, ήταν:
Κοινωνία
Η Κωνσταντίνα Μπουζινέκη που συμμετείχε στη διάσωση έξι Ισπανών τουριστών οι οποίοι το καλοκαίρι είχαν παρασυρθεί μεταξύ Ρίου και Αντιρρίου, παραλαμβάνοντας το βραβείο της, το αφιέρωσε στην μητέρα της τονίζοντας ότι είναι δίπλα της σε κάθε βήμα της ζωής της.
Εκ μέρους του Τμήματος Πάτρας του σωματείου ΚΑΛΛΙΠΑΤΕΙΡΑ το βραβείο παρέλαβε η πρόεδρος του Μαρία Μανουσάκη. Εξέφρασε χαρά κι ευγνωμοσύνη για όλους όσους στήριξαν με την ψήφο τους το Σωματείο κι επιβράβευσαν την προσφορά του. Αφιέρωσε το βραβείο στην Πρόεδρο Κατερίνα Παναγοπούλου και μετέφερε τον χαιρετισμό της από την Αμερική απ’ όπου βρίσκεται.
Στην ίδια κατηγορία διάκριση απέσπασαν οι αιγιώτες γιατροί Νίκος Σπηλιόπουλος και Γιώργος Αγγελόπουλος, που επιστρέφοντας από συνέδριο και στην αεροπορική διαδρομή Λισαβόνα- Ζυρίχη, κράτησαν στη ζωή μια επιβάτιδα που προσβλήθηκε από έμφραγμα την ώρα της πτήσης. Τόνισαν ότι η βραδιά ήταν γεμάτη από «παραδείγματα ανθρωπιάς ειλικρίνειας και προσφοράς». Και συνδέοντας τα με τη δική τους πράξη επεσήμαναν «την αξία και την αναγκαιότητα της ανθρώπινης αλληλεγγύης». Αφιέρωσαν το βραβείο τους στους μάχιμους γιατρούς που καθημερινά δίνουν τη μάχη ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο, δουλεύοντας είτε στα επείγοντα περιστατικά των νοσοκομείων, είτε σε ιδιωτικά ιατρεία.
Διοίκηση
Ο Γιώργος Χρυσολούρης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πατρών και  διευθυντής Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού (LMS) του Τμήματος Μηχανολόγων & Αεροναυπηγών Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών χαρακτήρισε ιδιαίτερη τιμή την διάκριση και αφιέρωσε το βραβείο στους συνεργάτες του, οι οποίοι –όπως είπε- «είναι  δυναμικοί κι εξωστρεφείς, αλωνίζουν την Ευρώπη και καταφέρνουν φέρνουν προγράμματα, δημοσιεύουν κι έχουν διεθνή παρουσία, γεγονός που καταφέρνουν με πολλή και οργανωμένη δουλειά». Ο κ. Χρυσολούρης και το Εργαστήριο του είναι συντονιστής μιας νέας πανευρωπαϊκής πρωτοβουλίας, της Κοινότητας Καινοτομίας «EIT Manufacturing» που έχει στόχο στην προώθηση των τεχνολογικών και άλλων καινοτομιών.
Το Δίκτυο Σχολείων "ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΣ" έχει ηλικία 23 χρόνια ζωής, με εμπνευστή τον  Παναγιώτη Σταυρόπουλο. Στόχος του δικτύου είναι η ανάδειξη της λαϊκής παράδοσης και η γόνιμη αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου μέσω της άσκησης και της επαφής με την φύση. Μέχρι σήμερα στις δραστηριότητές τους έχουν συμμετάσχει 4000 παιδιά. Το βραβείο αφιερώθηκε στα παιδιά που συμμετέχουν στις δράσεις του δικτύου. Η βράβευση τονίστηκε πως αποτελεί ιδιαίτερη τιμή για το δημόσιο σχολείο που προάγει τον πολιτισμό.
Εκπαίδευση-Έρευνα- Καινοτομία
Η Σοφία Χριστοπούλου Εκπαιδευτικός, φιλόλογος βραβεύτηκε για τη χρήση καινοτομικών μεθόδων στην εκπαιδευτική διαδικασία την οδήγησε στη δημιουργία ενός παραμυθιού – παιχνιδιού που βοηθάει τους μαθητές να γνωρίσουν τους ιστορικούς χώρους της περιοχής τους. Αφιέρωσε το βραβείο στους «ανήσυχους εκπαιδευτικούς που συνεχίζουν να ψάχνουν νέες μεθόδους και νέες δρόμους».
Η πατρινή Ομάδα Ρομποτικής με μέλη τις Μαρία Παναγοπούλου, Εύα Λαμπροπούλου και Μαρία Στεφανίδη, αφιέρωσαν το βραβείο στον προπονητή τους, εκπαιδευτικό Πάνο Βέρρα και όλους όσους τους στήριξαν με την ψήφο τους. Ιδιαίτερη αναφορά έκαναν στους γονείς τους και σε όσα πρόσωπα στάθηκαν δίπλα τους σε όλη την προσπάθειά τους.
Αθλητισμός
Η Ήλια Αλεξοπούλου που συμμετέχει στην  Εθνική Ομάδα Νεανίδων και βάζει πλώρη για την κορυφή της ρυθμικής γυμναστικής, ευχαρίστησε δημόσια τις προπονήτριες της Δήμητρα Κουτροπούλου και Ευρώπη Λώλου, όπως επίσης τις προπονήτριες της Εθνικής Ομάδας Ανσάμπλ, ενώ καταλήγοντας δεν έκρυψε την συγκίνηση της για το γεγονός ότι βραβεύθηκε στην πόλης της.
Πολυμελής υπήρξε η εκπροσώπηση του ΠΡΟΜΗΘΕΑ  που παρέλαβε το βραβείο το νέο έτος να είμαστε σοφότερα τα νέα παιδιά να βρουν διέξοδο στον αθλητισμό. Ευχαρίστησαν για την υποστήριξη της τοπικής κοινωνίας, τονίζοντας «τα καλύτερα, έρχονται…». Η ομάδα έγραψε Ιστορία, παίρνοντας την πανηγυρική πρόκριση στους τελικούς της Basket League. Το 2019 έκλεισε με την ιστορική πρόκριση επί του «τριφυλλιού»  στο Κύπελλο Ελλάδας.
Πολιτισμός
Η Νικολίτσα Σαμίκου μαθήτρια του Δημοτικού Σχολείου Τέμενης στα 8 της χρόνια, έκανε την έκπληξη. Έγραψε διήγημα, αποσπώντας το β' βραβείο παιδικού διηγήματος, με το έργο «Η πιστή φύλακας». Με αέρα μεγάλης δημιουργού, ευχαρίστησε τον διευθυντή της Κώστα Μεσσάζο και τους εκπαιδευτικούς της, ενώ αφιέρωσε τη διάκριση στον εκλιπόντα παππού της που πάντα δάκρυζε μόλις διάβαζε το διήγημά της.
Τη διάκριση για το Χορευτικό Δήμου Πατρέων παρέλαβε ο επικεφαλής χοροδιδάσκαλος Χρήστος Γιαννόπουλος σημειώνοντας ότι περισσότερα από 30 νέα παιδιά είναι οι δάσκαλοι του Τμήματος που διαθέτουν τον ελεύθερο χρόνο τους για να συμβάλλουν ο καθένας με τον τρόπο του στην ανάδειξη και διάσωση των παραδοσιακών χορών.
Συγκινητική ήταν η ατμόσφαιρα κατά τις απονομές που έγιναν Τιμής Ένεκεν σε κάθε κατηγορία. Βραβεύτηκαν πρόσωπα που κρίθηκε ότι δεν απαιτείται να μπουν σε δημόσια αξιολόγηση, γιατί οι πράξεις τους βρίσκονται αυταπόδειχτα στο πεδίο του αναγκαίου επαίνου.
Ειδικότερα, βραβεύτηκαν οι
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΠΑΝΤΑΖΗΣ: Γεννήθηκε στην Πάτρα πριν από 25 χρόνια.  Έχει σύνδρομο down, και είναι νικητής στον αγώνα για μια φυσιολογική ζωή. Έχει πάρει μέρος στα Special Olympics στο αγώνισμα του handball όπου η ομάδα του απέσπασε  το αργυρό και το χάλκινο μετάλλιο. Κάθε χρόνο λαμβάνει μέρος στο Run Greece Patras.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ:  Μέσα στο 2019 βραβεύτηκε για ένα τραύμα στο καθήκον. Ο Γιώργος Παπαχριστόπουλος,  είναι ο αστυνομικός που τραυματίστηκε σοβαρά στο πόδι, κατά την καταδίωξη του τρομοκράτη Νίκου Μαζιώτη, μετά από ένοπλη ληστεία στο υποκατάστημα της τράπεζας Πειραιώς, στην Κλειτορία Αχαΐας.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΛΑΖΑΡΗ: Πρόσφερε καταφύγιο σε δεκάδες παιδιά τα οποία μεγάλωσαν στη ζεστή αγκαλιά και με το απλόχερο χάδι της υπερπολύτεκνης μάνας της Πάτρας. Ανέλαβε εθελοντικά τη «Φωλιά του Παιδιού», όπου κατέληγαν παιδιά από το Δημοτικό Βρεφοκομείο που δεν τα έπαιρνε κανείς για υιοθεσία και διέθεσε όλο της το είναι. Κατάφερε με την αγάπη της και την αυτοθυσία της να μετατρέψει το κρύο κτίριο της οδού Μαιζώνος, στην πιο ζεστή στέγη.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΥΝΗΣ:  Περιέγραψε το σύνδρομο Κούνης (Kounis syndrome), το οποίο περιλαμβάνει έμφραγμα μετά από αλλεργική αντίδραση. Το σύνδρομο αρχικά πρό 20ετίας δεν έτυχε αναγνώρισης, αλλά βαθμιαία τα περιστατικά άρχισαν να αυξάνονται, ώσπου την τελευταία 5ετία αναγνωρίστηκε διεθνώς και περιλαμβάνεται πλέον από τη διεθνή καρδιολογική κοινότητα στις αναγνωρισμένες αιτίες εμφράγματος. Ο Νικόλαος Κούνης τιμήθηκε για αυτή την ανακάλυψη από την Αμερικανική, Ευρωπαϊκή και Ελληνική καρδιολογική εταιρεία.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΙΑΜΠΛΗΣ:  Πρωτοπόρος επιστήμονας, ανήσυχος ερευνητής και εξαιρετικός Δάσκαλος. Διαθέτει αξιόλογο επιστημονικό και ερευνητικό έργο στην Επεμβατική Ακτινολογία.  Ο Ομ. Καθηγητής Ακτινολογίας βραβεύτηκε κατά την διάρκεια του CIRSE Cardiovascular and Interventional Radiological Society of Europe 2014, στη Γλασκώβη, ως Distinguished Fellow του CIRSE (Εξέχον Μέλος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Καρδιαγγειακής και Επεμβατικής Ακτινολογίας) για τη συνολική του προσφορά στον τομέα του.
ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΛΥΤΡΑ: Η γυναίκα πίσω από την ημέρα κράνους. Στηρίζει με την ψυχή και την παρουσία της μια εκδήλωση αφιερωμένη στη μνήμη του γιου της Γιώργου Νταγιούκλα, ο οποίος έχασε τη ζωή του σε τροχαίο οδηγωντας μοτοσικλέτα. Η Γλυκερία Λύτρα έχει βάλει στόχο τη διάδοση του μηνύματος «το κράνος σώζει τη ζωές».
ΓΙΑΝΝΗΣ  ΚΟΤΤΟΡΟΣ: Διατρέχει μία τεράστια πορεία στο χώρο της Βυζαντινής Μουσικής, σε μια διαδρομή πάνω από σαράντα χρόνια. Αναγνωρισμένος καθηγητής μουσικής, αλλά και διακεκριμένος Πρωτοψάλτης της Ευαγγελίστριας. Σαν Διευθυντής του Εκκλησιαστικού Λυκείου Πατρών, έχει επιμεληθεί υποδειγματικά  την άψογη λειτουργία του  Ιδρύματος.
Ποιοι απένειμαν τα βραβεία:
Τις απονομές κατά σειρά έκαναν οι Θεόδωρος Λουλούδης εκδότης της εφημερίδας ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ, Βενετσάνα Κυριαζοπούλου πρύτανις Πανεπιστημίου Πατρών Οδυσσέας, Ζώρας πρόεδρος Διοικούσας Επιτροπής Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, Κωνσταντίνος Τσουβάλας γενικός γραμματέας Δημόσιας Τάξης, Νίκος Χατζηνικολάου εκπρόσωπος Pfizer, Ηρώ Τσιμπρή διευθύντρια της Αναπτυξιακή Αχαΐας, Πάνος Σόμπολος Δημοσιογράφος - πρώην Πρόεδρος ΕΣΗΕΑ και Συγγραφέας, Θεόδωρος Καρούτζος εκπρόσωπος Affidea, Νίκος Μαντζούφας γενικός γραμματέας ΣΔΙΤ, Γιάννης Καρβέλης Διοικητής 6ης Υγειονομικής Περιφέρειας, Μαρίνα Ριζογιάννη- Αρχισυντάκτρια εφημερίδας Πελοπόννησος, Νίκος Αργυρόπουλος διεθνής μπασκετμπολίστας, Χρήστος Χριστοδούλου διαιτητής μπάσκετ, Βαγγέλης Γερογιάννης Επικεφαλής Αθλητικού Τμήματος εφημερίδας Πελοπόννησος, Μαρία Τσουκαλά πρόεδρος ΔΗΚΕΠΑ, Τσεζάρις Γκραουζίνιτς Πρώην Διευθυντής Δραματικης Σχολής ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας, Ανίτα Κουμούση Διευθύντρια Εφορείας Αρχαιοτήτων Αχαΐας, Περικλής Νταβλούρος καθηγητής Καρδιολογίας, Μαριάννα Σταματιάδου Πρόεδρος Φίλων ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας και Άννα Μαστοράκου Πρόεδρος Ιατρικού Συλλόγου.
Την Κριτική Επιτροπή στον θεσμό «Πρόσωπα της Χρονιάς» για το 2019, αποτέλεσαν οι:
· Αναστασία Κουμούση, Προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Αχαΐας
· Δημοσθένης Πολύζος, Αναπληρωτής Πρυτάνεως Πανεπιστημίου Πατρών
· Περικλής Νταβλούρος, Καθηγητής Καρδιολογίας τμήματος Ιατρικής Πανεπιστημίου Πατρών
· Άννα Μαστοράκου, Πρόεδρος Ιατρικού Συλλόγου Πατρών
· Κλεομένης Μπάρλος, Πρόεδρος ΣΕΒ Πελοποννήσου και Δυτικής Ελλάδας
· Ηρώ Τσιμπρή, Διευθύντρια «Αναπτυξιακή Αχαΐας»
· Μαρία Παναγιωτακοπούλου, Εκπαιδευτικός/συγγραφέας
· Μαρίνα Ριζογιάννη, Δημοσιογράφος – Αρχισυντάκτρια Εφημερίδας ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
· Βαγγέλης Γερογιάννης, Δημοσιογράφος- Συντονιστής Αθλητικού Τμήματος Εφημερίδας ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
Η τελετή απονομών «Πρόσωπα της Χρονιάς» θα προβληθεί σε επανάληψη από το ΙΟΝΙΑΝ TV, την Τετάρτη 8 Ιανουαρίου 2020 και ώρα 22.30.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΒΡΑΔΙΑΣ ΑΠΟΝΟΜΩΝ
Σύλληψη - Σκηνοθεσία: ΜΑΡΙΜΙΛΛΗ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Σχεδιασμός Σκηνικού - Βραβείου: ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΑΖΙΩΤΗΣ
Κείμενα παρουσιαστών: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΑΓΝΗΣ
Φωτισμοί: ΦΑΝΗΣ ΔΙΠΛΑΣ
Ενορχήστρωση: ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΜΠΑΣΤΑΣ
Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΤΣΑΚΑΝΙΚΑΣ
Σκηνοθεσία Βίντεο: ΜΑΡΙΜΙΛΛΗ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
VIDEO- A/VPRODUCTION: ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΚΟΝΑΞΗΣ
Φωτογράφιση – Βιντεοσκόπηση BACKSTAGE: : ΝΙΚΟΣ ΤΣΑΚΑΝΙΚΑΣ
Ηχογράφηση – Μίξη - Mastering: NoiseBox Studio
Φωτιστική - Ηχητιή Επιμέλεια: ΝΑΣΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΠΟΥΛΟΣ
OFFICIAL BROADCASTER: ΙΟΝΙΑΝ
ΣΤΟ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΣΥΜΜΕΤΕΙΧΑΝ:
Τραγούδι: ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΝΙΚΟΛΑΣ ΜΑΡΑΖΙΩΤΗΣ, ΑΝΔΡΙΑΝΝΑ ΜΠΑΜΠΑΛΗ.
Πιάνο: ΗΛΙΑΣ ΓΟΜΑΤΟΣ, ΕΛΕΝΑ ΦΕΝΤΚΟ
DJ: ΝΙΚΟΣ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ
και οι µαθητές του M.A. School Of Performing Arts.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΠΡΟΣΩΠΑ 2019
(ΕΚΔΟΣΗ – ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ – ΕΚΔHΛΩΣΗ)
ΠΑΡΑΓΩΓΗ:
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ - ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΠΡΟΣΩΠΑ - ΣΥΝΕΔΡΑ
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: 
Οργάνωση: ΜΑΧΗ ΣΙΩΡΟΥ
Γραμματεία: ΜΙΧΑΛΙΤΣΑ ΜΕΛΙΣΣΟΥΡΓΟΥ
Προσκλήσεις - Ταξιθεσία: ΜΑΡΙΑ ΜΠΕΛΜΠΑ 
ΣΥΛΛΗΨΗ-ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ-ΚΑΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΜΙΛΛΗ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΣΗ ΠΡΟΣΩΠΩΝ: ΝΙΚΟΣ ΤΣΑΚΑΝΙΚΑΣ
ΠΡΟΒΟΛΗ – ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΑΛΑΝΙΑΔΗ
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ:
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΑΓΝΗΣ, ΜΑΡΙΝΑ ΡΙΖΟΓΙΑΝΝΗ, ΜΙΧΑΛΗΣ ΒΑΣΙΛΑΚΗΣ, ΧΡΗΣΤΟΣ ΒΕΡΓΑΝΕΛΑΚΗΣ, ΣΩΤΗΡΗΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΠΟΥΛΟΣ, ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ, ΚΡΙΣΤΙ ΚΟΥΝΙΝΙΩΤΗ, ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗΣ, ΚΩΣΤΑΣ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ.
ΑΤΕΛΙΕ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ:
ΚΩΣΤΑΣ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΣ
ΜΙΛΤΟΣ ΚΩΤΙΑΔΗΣ, ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΣΙΠΕΡΛΗΣ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ:
ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΤΣΙΚΡΙΤΖΗ, ΠΑΝΟΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ:
ΣΠΥΡΟΣ ΓΟΥΔΕΒΕΝΟΣ, ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ

Κόττορος Ιωάννης τοῦ Κωνσταντίνου

 Τα Πρόσωπα της Χρονιάς 2019. 

 Η τελετή απονομών

Καταβασίες Θεοφανείων

Οι διπλές καταβασίες της Δεσποτικής

Εορτής των Θεοφανείων

 Οι διπλές καταβασίες της Δεσποτικής Εορτής των Θεοφανείων ηχογραφήθηκαν στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι Κωνσταντινουπόλεως την 1η Ιανουαρίου του 1965.
Ψάλλουν οι : Βασίλειος Νικολαΐδης ως Τοποτηρητής πρωτοψαλτίας τότε, και ο π. Παναγιώτης Τσινάρας ως Λαμπαδαρεύων. Η ηχογράφηση περιλαμβάνεται στην σειρά «Πατριαρχικά Μουσικά Αρχεία» σε επιμέλεια Μανώλη Χατζηγιακουμή. Ευχαριστίες στον κ. Βασίλειο Μαυράγκανο για την βοήθεια στην μουσική καταγραφή των ψαλλομένων.

Κυριακή μετά τά ΦΩΤΑ!!

Τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος 

και η αγάπη

Ιωάννης Καραβιδόπουλος, Ομότιμος Καθηγητής Ερμηνείας 

της Καινής Διαθήκης, Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.

Η Αποστολική περικοπή της Κυριακής μετά τα Φώτα, παρμένη από την προς Εφεσίους επιστολή του Απ. Παύλου, αναφέρεται στα προσόντα η μάλλον στα χαρίσματα των Χριστιανών που όχι μόνο δεν διαταράσσουν την ενότητα της Εκκλησίας, αλλά και συντελούν στη σταθεροποίησή της. Ας δούμε πρώτα την περικοπή σε μετάφραση:

«Στον καθένα μας έχει δοθεί κάποιο ιδιαίτερο χάρισμα, σύμφωνα με το μέτρο που δωρίζει ο Χριστός. Γι’ αυτό λέει η Γραφή: Ανέβηκε ψηλά, πήρε μαζί του αιχμαλώτους, έδωσε δώρα στους ανθρώπους. Το ανέβηκε ψηλά όμως, τι άλλο σημαίνει παρά πως προηγουμένως είχε κατέβει εδώ κάτω στη γη; Αυτός που κατέβηκε είναι ο ίδιος που ανέβηκε πάνω απ’ όλους τους ουρανούς, για να γεμίσει με την παρουσία του το σύμπαν. Αυτός, λοιπόν, σε άλλους έδωσε το χάρισμα του αποστόλου, σε άλλους του προφήτη, σε άλλους του ευαγγελιστή και σ’ άλλους του ποιμένα και δασκάλου, για να καταρτίζουν τους πιστούς για το έργο της διακονίας, ώστε να οικοδομείται το σώμα του Χριστού. Έτσι θα καταλήξουμε όλοι στην ενότητα που δίνει η πίστη και η βαθιά γνώση του Υιού του Θεού, θα γίνουμε ώριμοι και θα φτάσουμε στην τελειότητα που μέτρο της είναι ο Χριστός» (Εφεσ. 4,7-13).

Η περικοπή αρχίζει με τη διαπίστωση ότι «στον καθένα μας έχει δοθεί κάποιο ιδιαίτερο χάρισμα». Όλοι οι άνθρωποι έχουν κάποιο χάρισμα, άλλοι μικρότερο και άλλοι μεγαλύτερο. Σε άλλους είναι φανερό, σε άλλους ίσως κρυμμένο. Άνθρωπος χωρίς χάρισμα, χωρίς έστω και μικρό τάλαντο, δεν υπάρχει. Πρέπει μόνο να το εντοπίσει, να το συνειδητοποιήσει για να το θέσει στην υπηρεσία του Σώματος του Χριστού, που είναι η Εκκλησία. Το πρώτο λοιπόν βήμα στην πορεία της τελειότητας με την οποία τελειώνει το ανάγνωσμα είναι η αναζήτηση και αξιοποίηση του ταλάντου. Η μεμψιμοιρία και το παράπονο εκείνων που νομίζουν ότι στερούνται χαρισμάτων, αν δεν έχει ψυχολογικά αίτια, είναι οπωσδήποτε μία πρόφαση για αποφυγή της προσφοράς, μία φτηνή αιτιολόγηση της οκνηρίας. Ο άνθρωπος των ολίγων προσόντων – του ενός ταλάντου, για να θυμηθούμε τη γνωστή παραβολή του Ιησού περί ταλάντων (Ματθ.25, 14-30) – αντί να μεμψιμοιρεί η να φθονεί τους άλλους, ας είναι μάλλον ευχαριστημένος με τη σκέψη ότι οι απαιτήσεις της κοινωνίας απ’ αυτόν θα είναι μικρότερες και η λογοδοσία του στον δωρητή των ταλάντων ελαφρότερη.

Μία δεύτερη παρατήρηση που βγαίνει από την περικοπή μας είναι η αποστολή των χαρισμάτων. Ο,τι έχει δοθεί στον κάθε χριστιανό, στον κάθε άνθρωπο γενικότερα σαν δώρο της αγάπης του Θεού δεν έχει σκοπό την ψυχολογική ικανοποίηση και προβολή του ατόμου, την επίδειξη δυνάμεως, την επιβολή του στους άλλους, αλλ’ αποβλέπει κυρίως στην εξυπηρέτηση των άλλων. Ειδικότερα τα αναφερόμενα στην περικοπή χαρίσματα αναφέρονται στους αξιωματούχους της Εκκλησίας.

Ως πρώτους χαρισματούχους αναφέρει ο Απ. Παύλος τους «αποστόλους». Δεν πρόκειται μόνο περί των «δώδεκα», αλλά περί των ιεραπόστολων εν γένει της πρώτης Εκκλησίας. Εν συνέχεια, αναφέρει τους «προφήτες» με τους οποίους εννοεί τους εμπνευσμένους διδασκάλους της κοινότητας, έργο των οποίων ήταν η οικοδομή, η παράκληση, η παραμυθία των αδελφών (Α΄ Κορ. 14,3). Η Διδαχή των Δώδεκα Αποστόλων (τέλη του α΄ αιώνα) εφιστά την προσοχή των χριστιανών περί του πως πρέπει να διακρίνουν τους αληθινούς προφήτες από τους ψευδείς: «Από τη συμπεριφορά του διακρίνεται ο ψευδοπροφήτης από τον προφήτη…κάθε προφήτης που διδάσκει την αλήθεια, εάν αυτά που διδάσκει δεν τα εφαρμόζει είναι ψευδοπροφήτης…Κι όποιος σας πεί, δώσε μου χρήματα η ο,τιδήποτε άλλο, αυτόν δεν θα τον ακούσετε» (Διδαχή ΧΙ, 9-12).

Δεν είναι πολύ ευδιάκριτη η διαφορά «προφητών» και «διδασκάλων». Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος διακρίνει αυτούς ως εξής: «Ο μεν προφήτης ο,τι λέει το λέει εμπνευσμένος από το Πνεύμα, ο δε διδάσκαλος, μερικές φορές τα λέει από το δικό του το μυαλό… διά τούτο και τον αναφέρει μετά τον προφήτη. Του ενός τα λόγια είναι χάρισμα, του άλλου και ανθρώπινος κόπος» (PG 61, 265).

«Ευαγγελιστής» είναι ο ενισχύων τους πιστούς και κηρύττων στις ιδρυόμενες κοινότητες. Ο Φίλιππος ένας εκ των επτά διακόνων της πρώτης Εκκλησίας, χαρακτηρίζεται στις Πράξεις των Αποστόλων (21,8) ως «ευαγγελιστής», τον δε Τιμόθεο παροτρύνει ο Παύλος να ποιήσει «έργον ευαγγελιστού» (Β΄ Τιμ. 4,5). Οι ευαγγελιστές ήταν, φαίνεται, περιοδεύοντες ιεροκήρυκες.

Γενικώς μιλώντας γι’ αυτούς που έχουν κάποιο χάρισμα η αξίωμα στην Εκκλησία επισημαίνουμε τον εξής κίνδυνο: Η εξουσία αποτελεί μεγάλο πειρασμό. Πολύ εύκολα συγχέονται οι προσωπικές φιλοδοξίες με τη διακονία των αδελφών. Με τον μανδύα της προσφοράς υπηρεσιών καλύπτει κανείς μερικές φορές δικές του υποσυνείδητες επιθυμίες. Η υπέρβαση αυτών των προσωπικών φιλοδοξιών, που μέχρις ενός σημείου είναι δικαιολογημένες και αναπόφευκτες στον άνθρωπο, είναι ένα αποφασιστικό βήμα στην ολοκλήρωση του υπευθύνου έργου διακονίας που έχει επωμισθεί ο αξιωματούχος λειτουργός της Εκκλησίας.

Ας προσθέσουμε μία τελευταία σκέψη. Εκείνο που ενεργοποιεί και δραστηριοποιεί το χάρισμα είναι η αγάπη. Χωρίς αυτήν σβήνει και απονεκρώνεται ακόμη και το σπουδαιότερο τάλαντο. Μοιάζει ο ταλαντούχος τότε σαν «χαλκός ηχών η κύμβαλον αλαλάζον» (Α΄ Κορ. 13,1). Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πολλοί ταλαντούχοι άνθρωποι στην κοινωνία, και στην Εκκλησία ειδικότερα, χάνονται χωρίς να προσφέρουν τις ικανότητές τους στους συνανθρώπους. Η αγάπη είναι τελικά εκείνη που αξιοποιεί τα χάρισμα του καθενός, μικρό η μεγάλο, για την οικοδομή του Σώματος του Χριστού, που είναι η Εκκλησία.

πηγή: www.agiazoni.gr

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ:https://www.pemptousia.gr/

Το νερό!!!

Το νερό στους πολιτισμούς 

και την Ορθόδοξη παράδοση

Ηλίας Λιαμής, Σύμβουλος Ενότητας Πολιτισμού

Από τα πρώτα βήματα της ανθρώπινης ιστορίας, ο άνθρωπος διαπίστωσε πως το νερό αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της ζωής. Το αντιμετώπισε λοιπόν με σεβασμό, και ευγνωμοσύνη, το συνέδεσε στενά με τις μεταφυσικές του ανησυχίες και το ενέταξε στην καθημερινότητά του. Πηγές, ποταμοί, ωκεανοί και βροχή πήραν πρόσωπα θεών ή ημιθέων και σε όχθες κάθε είδους στηθήκαν βωμοί και ο αέρας γέμισε με λατρευτικές μουσικές και επικλήσεις.

Ναϊάδες – Αχελώος

Στην εγγύς Ανατολή, όπου γεννήθηκαν ο ιουδαϊσμός και ο χριστιανισμός, τα μεγάλα βασίλεια της Μεσοποταμίας και της Αιγύπτου χρωστούσαν την πολιτιστική και πολιτική τους εξέλιξη προπάντων στην τεχνολογική κατάκτηση της χρήσης του νερών του Ευφράτη, του Τίγρη και του Νείλου. Εξαιτίας της σημασίας του το νερό θεοποιήθηκε και πολύ νωρίς λατρεύτηκε ως θεότητα. Από την άλλη, ο άνθρωπος έβλεπε τη δύναμη των στοιχείων της φύσης να εκδηλώνεται στις φυσικές καταστροφές, οι οποίες χρειαζόταν να εξηγηθούν. Έτσι, ο αναστοχασμός για το κρύο και τη ζέστη, για την πλημμύρα και την ξηρασία, για τη δημιουργία και τον θάνατο του κόσμου οδήγησε στη δημιουργία του Μύθου, μιας μορφής ιστορίας της ανθρωπότητας, όπου απαντώνται ερωτήματα για την ύπαρξη και τη ζωή (Böhme 1988). Στους αρχαίους μας προγόνους, ο Ποσειδώνας, οι Ωκεανίδες ο Ωκεανός, , οι Νύμφες, (Ναϊάδες) ακόμη και ο ίδιος ο νεφεληγερέτης Ζευς, καθώς και οι θεοί των ποταμών Αλφειός, Ιλισσός, Αχελώος, Πηνειός, Αλιάκμων, Μαίανδρος και άλλοι είναι κάποια από τα πρόσωπα που έ4ντυσαν το υγρό στοιχείο.

Από την Τηθύς και Ωκεανό γεννήθηκαν ποτάμια και νύμφες.

Γνωστή και η διαμάχη μεταξύ Ποσειδώνα και Αθηνάς, που διεκδίκησαν την τιμή να δώσουν το όνομά τους στην πόλη που είχε ιδρύσει ο Θησέας. Ο Ποσειδώνας προσέφερε ως δώρο το νερό, ενώ η Αθηνά το ελαιόδενδρο. Οι κάτοικοι απέρριψαν το δώρο και το όνομα του Ποσειδώνα και προτίμησαν εκείνα της θεάς Αθηνάς. Το γεγονός αυτό εξόργισε τον θεό, και έτσι καταδίκασε το Άστυ να αντιμετωπίζει μόνιμο πρόβλημα λειψυδρίας. Ο μύθος αποτυπώνει το χρόνιο πρόβλημα και την ταλαιπωρία των κατοίκων των Αθηνών. Όταν οι άνθρωποι άρχισαν να τρέφουν αγέλες και να καλλιεργούν το έδαφος, τα νερά των πηγών έγιναν ανεπαρκή και τότε άρχισαν κάποιες σοβαρές προσπάθειες για να ανοιχθούν πηγάδια, όπως έγινε με τα γνωστά πηγάδια της Φρεαττύδας. Την τέχνη της εξόρυξης πηγαδιών τη διδάχθηκε προφανώς ο άνθρωπος από μερικά άγρια ζώα, όπως το κογιότ (canis latrans say), το οποίο σκάβει το έδαφος για να φτάσει σε υδροφόρο ορίζοντα όταν το νερό βρίσκεται κοντά στην επιφάνεια.

Είναι ιστορικά εξακριβωμένο ότι η εξόρυξη πηγαδιών είχε αρχίσει τουλάχιστον πριν από 5.000 χρόνια. Στο Κεφάλαιο ΚΣΤ’ της Γένεσης (Παλαιά Διαθήκη), αναφέρεται ότι τα πηγάδια που είχε ανοίξει ο πατριάρχης των Εβραίων Αβραάμ το 2000 π.Χ. περίπου, τα έφραξαν οι Φιλισταίοι, που φθονούσαν τα υπάρχοντα του Ισαάκ. Το νερό που χρησιμοποιείται από τον άνθρωπο ως πόσιμο πρέπει να είναι καθαρό, διαυγές, άοσμο, δροσερό και δίχως μικρόβια ή δηλητηριώδεις ουσίες. Για τον λόγο αυτό, όταν χρησιμοποιούνται νερά ποταμών ή λιμνών (τεχνητών ή φυσικών), πρέπει πρώτα να διηθηθούν και να αποστειρωθούν.

Η εξασφάλιση και η παροχή του νερού απασχόλησαν τον άνθρωπο από την αρχή της ύπαρξής του, όπως συμβαίνει με όλους τους ζωντανούς οργανισμούς. Γι’ αυτό και οι πρώτοι οικισμοί κτίζονταν κοντά στις φυσικές πηγές των νερών, όπως σε ποτάμια ή λίμνες.

Οι αρχαίοι Έλληνες και αργότερα οι Ρωμαίοι κατασκεύασαν εξαιρετικά Υδραγωγεία και την ύδρευση μεγάλων πόλεων με κατάλληλο καθαρό νερό.

Το Ευπαλίνειο Όρυγμα, όπως ονομάζεται το υδραγωγείο της αρχαίας πόλης της Σάμου. Το έργο χρονολογείται από το 550 π.Χ., όταν το νησί ήταν υπό την εξουσία του τυράννου Πολυκράτη. Στόχος του τυράννου ήταν όχι μόνο η αντιμετώπιση της λειψυδρίας αλλά και η ασφαλής ύδρευση της πόλης ακόμη και σε περίπτωση πολιορκίας. Το καλύτερο που είχε να κάνει για να το επιτύχει ήταν να αναθέσει τις εργασίες στο διασημότερο αρχιτέκτονα της εποχής, τον Ευπαλίνο από τα Μέγαρα.

Η σημασία του νερού στη ζωή των αρχαίων, συνόδευε όλες τις εκδηλώσεις του ανθρωπίνου βίου. Αναφορές σε λουτρά και στην καθαρτήριο δύναμη του νερού μας παραδίδονται από τα χρόνια του Ομήρου. Κάθε θρησκευτική τελετή, δέηση, μύηση, κάθαρση νεκρού, προϋποθέτει νίψη ή λούση με νερό. Ο καθαρμός με νερό είναι επιβεβλημένος σε όλες τις σημαντικές στιγμές της ανθρώπινης ζωής: στη γέννηση, το γάμο, το θάνατο. Ο Όμηρος αναφέρει ότι ο Έκτορας φοβάται να κάνει σπονδή στο Δία «με τα χέρια άνιφτα». Στα Ομηρικά έπη βρίσκουμε μαρτυρίες για ψυχρά και για θερμά λουτρά, τα οποία φαίνεται να ήταν συνήθεια τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών. Σε ένα περιστατικό από την Ιλιάδα, ο Οδυσσέας και ο Διομήδης στην επιστροφή τους από νυχτερινή επιδρομή, αφού έκλεψαν τα άλογα του Ρήσου, μπήκαν στη θάλασσα για να απαλλαγούν από τον ιδρώτα και έλουσαν το λαιμό και τους μηρούς τους. Στη συνέχεια μπήκαν στα θερμά λουτρά για να λουσθούν.

Λουτρό Βασίλισσας στην Πύλο στο παλάτι του Νέστορα.

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως το υδροχαρές πνεύμα των Αχαιών κληρονομήθηκε και στους Έλληνες των μετέπειτα χρόνων. Στην αρχαία Ελλάδα υπήρχαν λουτρά που χρησιμοποιούνταν για καθαριότητα και τόνωση και λουτρά για θεραπευτικούς σκοπούς.

Ο σπαρτιατικός, πειθαρχημένος τρόπος ζωής, επέβαλε στους Λακεδαίμονες να λούζονται στα ψυχρά νερά του ποταμού Ευρώτα για σκληραγώγηση. Αντίθετα οι Αθηναίοι, ανάλογα με τις περιστάσεις, έκαναν χρήση θερμών και ψυχρών λουτρών, τα οποία και θεωρούσαν παράγοντα υγείας και πολιτισμού.

Οι Μακεδόνες προτιμούσαν τα ψυχρά λουτρά, καθώς πίστευαν πως τα θερμά προκαλούσαν μαλθακότητα. Ο Μέγας Αλέξανδρος, όταν βρέθηκε μπροστά στο πολυτελέστατο λουτρό του Δαρείου διερωτήθηκε: « δύναται τις διοικῆσαι ἄνδρας ἐν μέσω τοιαύτης μαλθακότητος;»

Λουτρά στην Αρχαία Νεμέα.

Τα λουτρά στην αρχαία Ελλάδα ήταν συνδεδεμένα με τις αντιλήψεις, τα ήθη κι έθιμα, τις κοινωνικές συνθήκες της εποχής.

Οι αρχαιότερες λουτρικές εγκαταστάσεις που γνωρίζουμε, λειτούργησαν στη Σύβαρη, αρχαία πόλη της Μεγάλης Ελλάδας στη Νότια Ιταλία, τέλος του 6ου π.Χ. αιώνα. Οι κτιριακές εγκαταστάσεις αλλά και η διαδικασία του λουτρού στα αρχαία ονομάζεται «βαλανείον». Βαλανεία βρίσκουμε στην Αθήνα από τον 5ο π.Χ. αιώνα, αλλά η διάδοση τους συνεχίζει να είναι μεγάλη και κατά τους ελληνιστικούς χρόνους. Τα βαλανεία ήταν δημόσια ή ιδιωτικά και βρίσκονταν συνήθως κοντά σε γυμνάσια.

Τον 6ο και 5ο π.Χ. αιώνα, την προ-Ιπποκρατική περίοδο, η ιατρική τέχνη ασκούνταν στα Ασκληπιεία, τα οποία λειτουργούσαν ως χώροι λατρείας και ως θεραπευτικά κέντρα. Στα Ασκληπιεία η θεραπευτική αγωγή εφαρμοζόταν σε τρία επίπεδα: η γενική για όλους τους επισκέπτες, η προπαρασκευαστική για τη θεραπεία του ασθενούς και η ειδική για κάθε αρρώστια. Τα τρία σημαντικότερα Ασκληπιεία ήταν της Τρίκκης (γενέτειρας του Ασκληπιού), της Επιδαύρου και της Κω. Το Ασκληπιείο της Επιδαύρου θεωρείται ότι αποτελεί το κατ’ εξοχήν ιερό της υδρολατρείας και υδροθεραπείας. Το Ασκληπιείο της Κω είχε λουτήρες για την υδροθεραπεία και κρήνες με άφθονο νερό. Σημαντικό επίσης ήταν το Ασκληπιείο της Περγάμου, πατρίδας του Γαληνού.

Βαλανείον στο Ολύμπιον της Αθήνας.

Ο Ιπποκράτης (460- 375 π.Χ.), ο οποίος θεωρείται ο πατέρας της ιατρικής επιστήμης και της υδροθεραπείας ήταν ο πρώτος που μελέτησε συστηματικά τη θεραπευτική χρήση των θερμών και ψυχρών λουτρών και την αποσυνέδεσε από τη θρησκεία. Ο ίδιος ταξινόμησε τα νερά σε τρεις κατηγορίες: νερό πόσιμο, νερό αλμυρό και νερό θαλασσινό (ύδωρ ποτόν, αλμυρόν, θάλασσα). Με τον όρο «νερό αλμυρό» εννοούσε τα ιαματικά νερά. Στα έργα του τόνισε την επίδραση του κλίματος, των μορφολογικών συνθηκών και της διατροφής στην ανθρώπινη υγεία. Το σύνολο του έργου του Ιπποκράτη για τα νερά και το κλίμα, αποτελεί αναμφισβήτητα την πρώτη κλινική υδροθεραπεία, την οποία κληροδότησε στις μεταγενέστερες γενιές. Οι αντιλήψεις του για το κλίμα και τις θεραπευτικές ιδιότητες των νερών και των λουτρών θα αποτελέσουν τη βάση πάνω στην οποία θα συγκροτηθεί η επιστήμη της κλιματοθεραπείας και της υδροθεραπείας.

Η αγάπη των Ελλήνων για τα λουτρά κληροδοτήθηκε και αναπτύχθηκε από τους Ρωμαίους. Οι Ρωμαίοι υπήρξαν πραγματικοί λάτρες των λουτρών, καθώς το λούσιμο ήταν γι’ αυτούς κοινωνική υποχρέωση και οι μη λουόμενοι τιμωρούνταν. Ξακουστά ήταν τα δημόσια λουτρά τους, που καλούνταν θέρμες, και τα οποία χρησίμευαν τόσο στην προσωπική υγιεινή όσο και στην κοινωνικοποίηση. Σημαντικό ρόλο στην ανοικοδόμηση των λουτρών και στην ανάπτυξη της λουτροθεραπείας, έπαιξε η πρόοδος που συντελέστηκε στα υδραυλικά συστήματα νερού. Τα ρωμαϊκά λουτρά, σε κάθε γωνιά της αυτοκρατορίας ήταν τεράστια και πολυτελή και λειτουργούσαν εκτός των άλλων ως χώροι επικοινωνίας και διασκέδασης. Στον υδροθεραπευτικό τομέα γνωρίζουμε ότι πολλοί έλληνες γιατροί ασχολήθηκαν στη Ρώμη με τα θερμά λουτρά.

Λουτρά Ρωμαϊκά στον Αρχαιολογικό χώρο Ίσθμιων.

Τα λουτρά αποτέλεσαν ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της αστικής ζωής κατά τη βυζαντινή περίοδο. Εκτός από την κύρια λειτουργία τους ως χώροι καθαρισμού του σώματος, τα λουτρά ήταν επίσης κέντρα κοινωνικής ζωής, αλλά και τόποι συνάντησης και ψυχαγωγίας, όπου οι Βυζαντινοί περνούσαν ένα μεγάλο μέρος της ημέρας τους. Εκεί, οι κάτοικοι των πόλεων, και ιδιαίτερα οι γυναίκες που δεν είχαν πολλές ευκαιρίες για δημόσιες εμφανίσεις, είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν το μπάνιο τους, να συναντήσουν φίλους και να ενημερωθούν για ποικίλα ζητήματα. Τα λουτρά λειτουργούσαν όλες τις ημέρες της εβδομάδας και τα επισκέπτονταν άνθρωποι κάθε φύλου, ηλικίας και κοινωνικής τάξης.

Τα ίδια χρόνια με τους Έλληνες οι Ινδοί αναπτύσσουν μια θεωρία 4 στοιχείων όπου το νερό, απόρροια αυτό της θρησκευτικής σκέψης, τονίζεται ως υλικό στη γέννηση και στη λύτρωση του σώματος και της ψυχής. Πόσο πολύ απασχολεί τους Ινδούς φιλοσόφους το πρόβλημα εάν ο άνθρωπος είναι μόνο μια πεπερασμένη χρονικά συνένωση υλικών στοιχείων ή μπορεί να ξεπεράσει τον θάνατο δείχνει η Θεωρία των στοιχείων που συγκροτήθηκε από ποικίλα συστήματα της ινδικής φιλοσοφίας. Για την ινδική φιλοσοφική θεώρηση, που ονομάζεται υλισμός, αυτά τα 4 στοιχεία (bhûta) – νερό, γη, φωτιά και αέρας – είναι οι πηγές από τις οποίες δημιουργείται ό,τι υπάρχει και οι οποίες στηρίζουν ό,τι είναι αντιληπτό και αισθητό. Σώμα και πνεύμα κάθε όντος δημιουργούνται από το συνδυασμό αυτών των 4 αέναων στοιχείων και διαλύονται για να γίνουν και πάλι αυτά τα στοιχεία. Σε αδρές γραμμές, το νερό όπως και τα υπόλοιπα στοιχεία, αντιμετωπίζεται στην ινδική φιλοσοφία ως ένα κοσμικό στοιχείο, που κατά το «κτίσιμο» ενός όντος συνεπιδρά με τα υπόλοιπα, αλλά μετά τον θάνατο ξαναγυρίζει στην πρότερη μορφή του.

Στη ορθόδοξη Νηπτική παράδοση, το υγρό στοιχείο συνδέθηκε με την κατάνυξη και τη ψυχική κάθαρση, μέσω των δακρύων. Για του Νηπτικούς Πατέρες μας, τον Μακάριο τον Αιγύπτιο, τον Συμεών τον Νέο Θεολόγο, αλλά και τις σύγχρονες ασκητικές μορφές, τα δάκρυα δεν αποτελούν απλώς ένδειξη συναισθηματικής φόρτισης αλλά ένδειξη καθάρσεως και ασφαλή οδό προς την κάθαρση από τα πάθη. Ακριβώς αυτή η σχέση με την εσωτερική κάθαρση συναντά ευθέως τις περί καθάρσεως δοξασίες όλων των πολιτισμών, μόνον που εδώ, έχουμε μια θαυμαστή σύζευξη: κάτι το υλικό, τα δάκρυα, αποτελεί ασφαλή ένδειξη πνευματικού αγώνα και υπέρβασης της υλικότητας του κόσμου, σε σημείο να μπορεί κανείς να ισχυριστεί πως η δωρεές –όπως αναφέρεται-των δακρύων να στέκει μεταξύ υλικού και πνευματικού κόσμου. Με υπέροχο τρόπο, ο Γερών Ιερώνυμος της Αιγίνης πρέπει τα πνευματικά του παιδιά να μην εγκαταλείπουν την προσευχή αν δεν δουν έστω και έναν κόμπο δάκρυ.

Είναι βέβαιο πως το νερό θα αποτελέσει μήλο της έριδος στις γεωπολιτικές εξελίξεις του αμέσου μέλλοντος. Τα δάκρυα όμως, ως ένδειξη καθάρσεως, θα αποτελούν πάντα το διαρκές ζητούμενο κάθε ανθρώπινης ψυχής που θέλει να πορευτεί προς την θέωση. Κάθε χρόνο, στην γιορτή των Θεοφανείων, θυμόμαστε ξανά πως νερά γέννησαν την νέα ανθρώπινη ύπαρξη, τον νέο Αδάμ, που μέσω του προσωπικού μας βαπτίσματος εξαγιάζει την κάθε ανθρώπινη ύπαρξη και την καλεί σε μετοχή και θέωση. Στον δρόμο αυτό, τα δάκρυα θα αποτελούν πάντα γλυκασμό και ασφαλή πυξίδα._

ΠΗΓΗ:https://www.pemptousia.gr/2020/01/to-nero-stous-politismous-ke-tin-orthodoxi-paradosi/#

Ο Μέγας Αγιασμός

Σχέση Μικρού και Μεγάλου Αγιασμού 

κατά τους Κολλυβάδες και δη

 κατά τον Άγιο Αθανάσιο τον Πάριο

Αρχιμανδρίτης Σωτήριος Κοσμόπουλος, 

Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Μητροπόλεως Σάμου και Ικαρίας

Με τη ευκαιρία της μεγάλης δεσποτικής εορτής των Θεοφανείων και της κατ’ αυτήν τελέσεως του Μεγάλου Αγιασμού, επιθυμούμε ν’ αναφερθούμε στη σχέση αυτή του Μεγάλου, ως λέγεται, Αγιασμού, προς τον αποκαλούμενο Μικρό Αγιασμό, ο οποίος τελείται σε κάθε άλλη περίπτωση π.χ. Πρωτομηνιά, εγκαινισμούς οίκων, καταστημάτων κ. ά., με σκοπό να συμβάλλουμε στη αποφυγή των πολλών παρανοήσεων, αλλά και στην εξάλειψη των λανθασμένων απόψεων και εθιμικών διατάξεων σχετικά με τη σύγκριση των δύο Αγιασμών και την χρήση τους. Οδηγό σ’ αυτήν την προσπάθεια θα έχομε έναν από τους κυριώτερους εκπροσώπους της Φιλοκαλικής αναγέννησης του 18ου αιώνος, του κινήματος δηλ. των Κολλυβάδων, των Άγιο Αθανάσιο τον Πάριο, ο οποίος είχε ασχοληθεί με το θέμα εκτενώς.

Στην «Έκθεσή» του ο Άγιος Αθανάσιος, τονίζει ότι ο Μεγάλος Αγιασμός έχει

 α) Δύναμη λουτρού παλιγγενεσίας και β) τελείται μία φορά το χρόνο, κατά την εορτή των Θεοφανείων, ως συμβολική ανάμνηση της δωρεάς της Θείας αναγεννήσεως από τον Χριστό. (Εδώ πρέπει να σημειώσουμε, ότι και την παραμονή των Θεοφανείων επεκράτησε από πολύ νωρίς να τελείται ο Μεγάλος Αγιασμός για πρακτικούς κυρίως λόγους, αλλά και αυτή η τέλεση εντάσσεται στην εορτή των Θεοφανείων και κατά συνέπεια δεν θεωρείται ως δεύτερη και ανεξάρτητη).

Από την άλλη πλευρά ο λεγόμενος Μικρός Αγιασμός: α) τελείται στις νουμηνίες (αρχή του μήνα), αλλά και κάθε φορά που κρίνεται απαραίτητο, χωρίς ιδιαίτερα αυστηρές ρυθμίσεις, β) παρέχει πλούτο ιαματικής δύναμης για κάθε ασθένεια, σωματική ή ψυχική και γ) φαίνεται ότι αρχίζει να εξαπλώνεται, ως αγιασματική ακολουθία, από το θαύμα το οποίον συνέβη στο Ναό της Θεοτόκου Ζωοδόχου Πηγής, όπως ο Άγιος Αθανάσιος αναφέρει.

Επομένως, όπως γίνεται αντιληπτό, η διάκριση η οποία παρατηρείται, έχει καθαρά συμβολικό χαρακτήρα και δεν υπονοεί, αλλ’ ούτε σε καμιά περίπτωση συνιστά ουσιαστική διάκριση ή διαφοροποίησή τους. Αν επιχειρήσουμε μάλιστα μια ερευνητική μελέτη στις ακολουθίες του Μικρού και του Μεγάλου Αγιασμού, θα διαπιστώσουμε, ότι όσα αναφέρθηκαν ανωτέρω, επιβεβαιώνονται πλήρως. Κατ’ αρχάς πρέπει να σημειώσουμε, ότι υπάρχει εμφανής ομοιότητα στις δύο Ακολουθίες αφού και στις δύο τελείται Αγιασμός ύδατος.

Στον Μεγάλο Αγιασμό παρατηρούμε, πως τόσο τα τροπάρια, που τον συνοδεύουν («Φωνή Κυρίου επί των υδάτων…» ), όσο και τα αναγνώσματααπό τις Προφητείες του Ησαΐου, έχουν έντονο συμβολικό χαρακτήρα της τέλεσής του σε ανάμνηση του Βαπτίσματος του Χριστού και εξ αυτού παρουσιάζουν έντονο τον χαρακτήρα της Δεσποτικής εορτής. Σε αντίθεση ο Μικρός Αγιασμός διαφέρει σ’ αυτό το σημείο, αφού η συνοδευτική υμνογραφία, περιέχει τροπάρια αφιερωμένα στη Θεομήτορα.

Στην μεγάλη εκτενή Δέηση και των δύο ακολουθιών δίδεται η πνευματική έννοια του λουτρού της παλιγγενεσίας («υπέρ του αγιασθήναι το ύδωρ τούτο τη επιφοιτήσει και δυνάμει και ενεργεία του Αγίου Πνεύματος …, του καταφοιτήσαι εν τοις ύδασι τούτοις την καθαρτικήν της υπερουσίου Τριάδος ενέργεια, …, του δωρηθήναι αυτοίς την χάριν της απολυτρώσεως, την ευλογίαν του Ιορδάνου, …., του γενηθήναι το ύδωρ τούτο αγιασμού δώρον, αμαρτημάτων λυτήριον, εις ίασιν ψυχής τε και σώματος και προς πάσαν ωφέλειαν επιτήδειον…» κ. α.), αλλά από τη ιστορία της λατρείας μας είναι γνωστό ότι ο Αγιασμός των Θεοφανείων επηρέασε μορφολογικά, την ακολουθία του Μικρού Αγιασμού και κατά συνέπειαν θεωρούμε αυτές τις ομοιότητες αυθεντικά στοιχεία της ακολουθίας του Μεγάλου Αγιασμού, τα οποία συμπλήρωσαν, αργότερα την ακολουθία που επιβλήθηκε από την ανάγκη τελέσεως Αγιασμού εκτός της εορτής των Θεοφανείων.

Στο ίδιο συμπέρασμα οδηγούμαστε και από το περιεχόμενο των ευχών του καθαγιασμού του ύδατος, που ακολουθούν.

Στο μεγάλο Αγιασμό έχομε μια νοηματική συνέχεια με την εκτενή Δέηση, που προηγείται, αφού ο Ιερεύς αιτείται επευχόμενος τον καθαγιασμόν του ύδατος, ώστε αυτό να γίνει: «Αφθαρσίας πηγή, αγιασμού δώρον, αμαρτημάτων λυτήριον, νοσημάτων αλεξιτήριον, δαίμοσιν ολέθριον, ταις εναντίαις δυνάμεσιν απρόσητον, αγγελικής ισχύος πεπληρωμένον. Ίνα απάντες οι αρυόμενοι και μεταλαμβάνοντες έχοιεν αυτό προς καθαρισμόν ψυχών και σωμάτων, προς ιατρείαν παθών, προς αγιασμόν οίκων, προς πάσαν ωφέλειαν επιτήδειον». Και μετά τη δεύτερη επίκληση το αγιασμένο ύδωρ, θα παρέχει «τοις τε απτομένοις, τοις τε χριομένοις, τοις τε μεταλαμβάνουσιν τον αγιασμόν, την ευλογίαν, την κάθαρσιν, την υγείαν».

Στις καθαγιαστικές ευχές του Μικρού Αγιασμού, η Θεία Χάρη δια της μεταλήψεως και του ραντισμού του αγιασμένου ύδατος χορηγεί την ευλογία που αποσμήχει τους ρύπους των παθών και θεραπεύει τις ασθένειες της ψυχής και του σώματος και καταπέμπεται σ’ αυτό η ευλογία και η χάρη των ιαμάτων, ώστε να καταξιωνόμαστε να δεχόμαστε την απολύτρωση των ψυχικών και σωματικών πόνων.

Κατά συνέπειαν, αντιλαμβανόμαστε ότι ενώ στο Μικρό Αγιασμό δίδεται έμφαση στην ίαση των ψυχικών και σωματικών ασθενειών, στον Μεγάλο Αγιασμό, καίτοι υπάρχει και αυτό το αίτημα με παρόμοια άλλα, κυριαρχεί πλήρως η ευλογία της φύσεως των υδάτων με το βάπτισμα του Κυρίου, με όλο το βάρος και τις συνέπειες που έχει αυτή η αναμνηστική λειτουργική παρουσία ενός τέτοιου πραγματικού και σωτηριώδους γεγονότος για τη ζωή του όλου σώματος της Εκκλησίας, αλλά και του κάθε πιστού χωριστά. Αποτελεί την αναδημιουργία της ύλης και δι’ αυτής του κόσμου εν Χριστώ. Γι’ αυτό και επαξίως ονομάζεται λουτρόν παλιγγενεσίας. Γιατί το αγιασμένο ύδωρ των Θεοφανίων δεν είναι τίποτε άλλο, παρά το αγιασμένο νερό του βαπτίσματος, στο οποίο βαπτίζεται ο Τίμιος Σταυρός σε αναπαράσταση του βαπτίσματος του Χριστού και το οποίο αντλούσαν οι πιστοί πριν το βάπτισμα των κατηχουμένων, ως ευλογία, λόγος για τον οποίον θεσπίστηκε η τέλεση του Μεγάλου Αγιασμού. Μάλιστα ο Μεγάλος Αγιασμός διατήρησε την τέλεσή του μέσα στη Θεία λειτουργία, όπως τελούνταν τόσο το Βάπτισμα, όσο και τα άλλα μυστήρια στους πρώτους Χριστιανικούς αιώνες, ενώ ο Μικρός Αγιασμός τελείται καθ’ οιανδήποτε στιγμή και περίσταση, χωρίς ιδιαίτερους περιορισμούς.

Η σύντομη αυτή αναδρομή στο περιεχόμενο των δύο Ακολουθιών, κάνει εμφανή μια τιμητική και καθαρά και μόνον συμβολικήν υπεροχή του Μεγάλου Αγιασμού έναντι του Μικρού, αφού υπερέχει η συμβολική ανάμνηση του αγιασμού της υλικής κτίσεως από τον Κύριο και θεωρείται ως αφετηρία αγιασμού των πάντων σε τέτοιο βαθμό, ώστε να δικαιολογείται ο παραδοσιακός χαρακτηρισμός του μεν ως Μεγάλου του δε ως Μικρού Αγιασμού. Εξ άλλου, όπως παρατηρήσαμε, η ακολουθία του Μικρού Αγιασμού είναι φανερά επηρεασμένη από την ακολουθία του Μεγάλου και ως μεταγενέστερη αυτής, χωρίς να υπονοείται σε καμία περίπτωση διαφοροποίηση της αγιαστικής χάριτος των δύο Αγιασμών ή της μετοχής τους από τους πιστούς.

Βιβλιογραφία:

Βλ. Ι Μ. Φουντούλη,, Απαντήσεις εις λειτουργικάς απορίας Δ΄, Αθήναι 1994, σ.200.
Του ιδίου Κείμενα Λειτουργικής, τ. Β΄ Θέματα Ευχολογίου, Θεσσαλονίκη 1984, σσ. 92, 105-106.
Του ιδίου, Απαντήσεις εις λειτουργικάς απορίας Δ΄, Αθήναι 1994, σ. 203.

 ΠΗΓΗ: https://www.pemptousia.gr/author/archimandritis-sotirios-kosmopoulos-protosigkellos-tis-ieras-mitropoleos/

Ἡ Ἀκολουθία τοῦ Μεγ. Ἁγιασμοῦ, μέρος 5ο

Ἡ Ἀκολουθία τοῦ Μεγ. Ἁγιασμοῦ, μέρος 5ο

 Ἡ Ἀκολουθία τοῦ Μ. Ἁγιασμοῦ στήν Ἱερά Μονή τῆς Πάτμου τήν παραμονή τῶν Θεοφανείων, 5 Ἰανουαρίου 2020 καί περίὥραν 4 μ.μ. (μετά τήν Ἀκολουθία τοῦ Ἑσπερινοῦ)

"Νάματα Ιορδάνεια"!

Το Δοξαστικό των Θεοφανείων "Νάματα Ιορδάνεια"

σε Ήχο Πλ.Β

κατ΄εκτέλεσιν του Άρχοντος Διδασκάλου του Αποστόλου της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας κ. Δημητρίου Νεραντζή. Το παρατιθέμενο κείμενο προέρχεται από το πόνημα του Κ. Πρίγγου "Η Πατριαρχική Φόρμιγξ - Μουσική Κυψέλη".Η ηχογράφηση προέρχεται από το άρχείο του επιστήθιου φίλου του δασκάλου κου. Φραγκίσκου Μανιάτη.

Τά "Ριχτίκια".

 Στό Ἐκκλησιαρχεῖο τῆς Μονῆς Πάτμου 

(5-1-2020)

 Στήν Ἱερά Μονή Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου Πάτμου, τήν Παραμονή τῶν Θεοφανείων, μετά τήν Ἀκολουθία τοῦ Ἁγιασμοῦ, τελοῦνται τά λεγόμενα "Ριχτίκια" γιά τόν Ἡγούμενο καί τόν Ἐκκλησιάρχη. Παλιό ἔθιμο, κατά τό ὁποῖο, οἱ διάφοροι γεωργοποιμένες, οἱ ὁποῖοι "κρατοῦσαν" τά κτήματα τοῦ Μοναστηριοῦ, ἦταν καθιερωμένο, τήν ἡμέρα αὐτή, νά Ἐκκλησιάζονται στό Μοναστήρι, νά παίρνουν Ἁγιασμό, γιά "γιάζουν" τά σπίτια, τά χωράφια καί τά ὑποστατικά τους καί γιά νά ἐκφράσουν τίς εὐχαριστίες τους καί τόν σεβασμό τους πρός τήν Ἡγεσία τῆς Μονῆς ἔριχναν ("Ριχτίκια"), κατά τό τέλος τῆς Ἀκολουθίας, σέ εἰδικό δίσκο τόν ὀβολόν τους γιά λογαριασμό τοῦ Ἡγουμένου. Μετά τό σχετικό "καφέδισμα"στό Ἡγουμενεῖο, ἀκολοθοῦσε ἐπίσκεψη στό Ἐκκλησιαρχεῖο, ὅπου καί ἐκεῖ, ὅπως θά παρακολουθήσετε στήν ταινία, ἐπαναλαμβανόταν τά Ῥιχτίκια" γιά λογαριασμό τοῦ Ἐκκλησιάρχη. Σήμερα βέβαια δέν ὑπάρχουν πολλοί ἐνοικιαστές. Προσέρχονται ὅμως ἀρκετοί Πάτμιοι καί μή, τηρώντας ἕνα ἔθιμο, πού φανερώνει τήν στενή σχέση τοῦ κοινοῦ τῆς Πάτμου μέ τό Μοναστήρι μας, μιά σχέση ἡ ὁποία σηματοδοτεῖ τό Ἱερό μας Νησί.

Ἡ Ἀκολουθία τοῦ Μεγ. Ἁγιασμοῦ, μέρος 1ο

Ὁ Μ. Ἁγιασμός

 Ἡ Ἀκολουθία τοῦ Μ. Ἁγιασμοῦ στήν Ἱερά Μονή τῆς Πάτμου τήν παραμονή τῶν Θεοφανείων, 5 Ἰανουαρίου 2020 καί περίὥραν 4 μ.μ. (μετά τήν Ἀκολουθία τοῦ Ἑσπερινοῦ)

Θεοφάνεια

" Ὑπέκλινας Κάρα τῷ Προδρόμῳ"

Δόξα εσπερίων Θεοφανείων ΠΕΤΡΟΥ-[ερμ Παναγιώτης Τζανάκος

Ηχογραφήθηκε κατά τον εσπερινό των Θεοφανείων 5-1-2014,στον Μητροπολιτικό Ναό Σπάρτης.

Το μουσικό κείμενο από Δοξαστάριον Πέτρου-εκδ.Κηλτζανίδη.

"Τα Φώτα".

Άγια Θεοφάνεια  

+ Ιωάννης Φουντούλης, καθηγητής Λειτουργικής και Ομιλητικής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ

Την 6η Ιανουαρίου εορτάζει η Εκκλησία μας την μεγάλη δεσποτική εορτή των «Θεοφανείων» ή «Επιφανείων» ή «τα άγια Φώτα». Τα προεόρτιά της αρχίζουν την επομένη της πρωτοχρονιάς, την 2α Ιανουαρίου.

Μέσα στην προπαρασκευαστική αυτή περίοδο ευρίσκεται και η «Κυριακή προ των φώτων». Και αυτή εντάσσεται μέσα στην προεόρτιο λειτουργική ετοιμασία. Στα αναγνώσματα της θείας λειτουργίας της Κυριακής αυτής ακούμε την «Αρχή του Ευαγγελίου Ιησού Χριστού, Υιού του Θεού» από τον πρόλογο του Κατά Μάρκον Ευαγγελίου, που αφηγείται την εμφάνιση του Προδρόμου στην έρημο του Ιορδάνη, το κήρυγμά του και την προφητεία του περί του Χριστού. Ο Ιωάννης εβάπτισεν «εν ύδατι», ο «ισχυρότερός» του όμως, που έρχεται «οπίσω» του, θα βαπτίσει τον λαό «εν Πνεύματι αγίω» (Μάρκ. 1, 1-8).

Στην τετραήμερο προεόρτιο περίοδο, από της 2ας μέχρι της 5ης Ιανουαρίου στοιβάζονται οι κανόνες, τα τριώδια και τα άλλα προεόρτια ιερά άσματα. Εχομε και εδώ την «Μεγάλη Εβδομάδα» των Φώτων, όπως την είδαμε και στα Χριστούγεννα, με την διαφορά ότι ο χρόνος της προπαρασκευής εδώ είναι μικρότερος, λόγω της παρατάσεως των μεθεόρτων των Χριστουγέννων μέχρι της 31ης Δεκεμβρίου και της εορτής της Περιτομής του Χριστού της 1ης Ιανουαρίου. Και πάλι η επίδραση των ακολουθιών της Μεγάλης Εβδομάδος είναι έκδηλη, λόγω ακριβώς της προσπάθειας παραλληλισμού της εορτής των Θεοφανείων προς το Πάσχα. Και πάλι η προπαρασκευή κορυφώνεται την παραμονή με την λαμπρά ακολουθία των μεγάλων ωρών και του μεγάλου εσπερινού της εορτής.

Τα μεθέορτα εξάλλου παρατείνονται επί οκτώ ημέρες μετά την εορτή, με τρεις ημέρες ιδιαιτέρως εξαιρούμενες, την επομένη των Θεοφανείων με την εορτή της Συνάξεως του Προδρόμου και Βαπτιστού του Χριστού, 7η Ιανουαρίου, την «Κυριακή μετά τα Φώτα», και την τελευταία ημέρα της εορτής, την απόδοση της 14ης Ιανουαρίου, κατά την οποία ψάλλεται και πάλι ολόκληρη η ακολουθία της εορτής.

Μέσα στο εξαίρετο αυτό λειτουργικό πλαίσιο διαλάμπει η μεγάλη δεσποτική εορτή των Θεοφανείων της 6ης Ιανουαρίου. Η αρχή της είναι ανάλογη προς την εορτή των Χριστουγέννων. Την 6η Ιανουαρίου εόρταζαν κατά το παλαιό ημερολόγιο το χειμερινό ηλιοστάσιο οι εθνικοί της Αιγύπτου και της Αραβίας. Κατά τις αρχές του Γ´ αιώνος πρώτοι οι αιρετικοί οπαδοί του Βασιλείδου επεχείρησαν την αντικατάσταση της ειδωλολατρικής αυτής εορτής με την εορτή του βαπτίσματος του Χριστού. Λίγο αργότερα η Εκκλησία της Ανατολής καθόρισε την 6η Ιανουαρίου ως ημέρα εορτής των Επιφανείων ή Θεοφανείων. Ο απόστολος Παύλος ομιλεί για την «επιφάνειαν της δόξης του μεγάλου Θεού» (Τίτ. 2, 13). Αλλού τονίζει, ότι διά του Χριστού «επεφάνη η χάρις του Θεού η σωτήριος πασιν ανθρώποις» (Τίτ. 2, 11). Ο ίδιος πάλι ομιλεί για τον Θεό, που «εφανερώθη εν σαρκί» (Α´ Τιμοθ. 3, 16). Κάτω από τις εκφράσεις αυτές του αποστόλου των εθνών αναγνωρίζει κανείς τους τόσο γνωστούς στους εθνικούς όρους «θεοφάνεια» και «επιφάνεια», που σήμαιναν την μεταξύ των ανθρώπων εμφάνιση της θεότητος ή του Θεού-αυτοκράτορος σε κάποια πόλη. Στην επιφάνεια των ψευδών θεών και των αυτοκρατόρων η χριστιανική Εκκλησία αντέταξε την επιφάνεια του αληθινού Θεού και βασιλέως Χριστού, την αληθινή Θεοφάνεια. Ακριβώς δε πάλι στην λατρεία του ηλίου, που νικά κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο το σκότος της νύχτας, αντιπαράθεσε την λατρεία του αληθινού ηλίου, του Χριστού, που ανέτειλε, κατά τον προφήτη Ησαΐα, στον εν σκότει και σκιά καθήμενο κόσμο· «Γη Ζαβουλών και γη Νεφθαλείμ, οδόν θαλάσσης πέραν του Ιορδάνου, Γαλιλαία των εθνών, ο λαός ο καθήμενος εν σκότει είδε φως μέγα, και τοις καθημένοις εν χώρα και σκιά θανάτου, φως ανέτειλεν αυτοίς» (Ησ. 8, 23. 9, 1). Αυτήν εξάλλου την προφητεία ο ευαγγελιστής Ματθαίος εφαρμόζει ακριβώς στην έναρξη της δημοσίας δράσεως του Χριστού, της επιφανείας Του μεταξύ του λαού Του (Ματθ. 4, 12-17). Αυτήν την περικοπή θα ακούσουμε να διαβάζεται κατά την θεία λειτουργία των Θεοφανείων.

Η έννοια όμως αυτή της θεοφανείας ή της επιφανείας του Χριστού δεν ήταν συνδεδεμένη προς ένα μόνο ιστορικό γεγονός του βίου Του. Είδαμε ότι ο Βασιλείδης και οι οπαδοί του εόρταζαν την 6η Ιανουαρίου το εν Ιορδάνη Βάπτισμα, κατά το οποίο, σύμφωνα προς την αιρετική τους διδασκαλία, η θεότης σαρκώθηκε στο Χριστό. Αλλά και κατά την ορθόδοξη διδασκαλία το βάπτισμα είναι η απαρχή, η πρώτη δημοσία εμφάνιση και ανάδειξη του Ιησού ως Μεσσία και Σωτήρα. Κατ’ αυτό αναγνωρίστηκε από τον εκπρόσωπο της Παλαιάς Διαθήκης, τον προφήτη Ιωάννη τον Πρόδρομο, που είδε το Πνεύμα το άγιον «καταβαίνον και μένον επ’ αυτόν» (Ιω. 1, 32-34) και που άκουσε τη φωνή του Πατρός «Ούτος έστιν ο Υιός μου ο αγαπητός, εν ω ηυδόκησα» (Ματθ. 3, 17. Μάρκ. 1, 11. Λουκ. 3, 22), τη βεβαίωση της υιότητος. Κατά το βάπτισμα εφάνη ο Υιός – Θεός, αλλά και αποκαλύφθηκε ο Θεός – Τριάς, όπως χαρακτηριστικά ψάλλει και ο ποιητής του απολυτίκιου της εορτής: «Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου, Κύριε, η της Τριάδος εφανερώθη προσκύνησις». Ο Υιός εβαπτίζετο, του Πατρός η φωνή ηκούετο και το άγιον Πνεύμα κατήρχετο εν είδει περιστεράς. «Τριάδος η φανέρωσις εν Ιορδάνη γέγονεν», όπως πάλι υμνωδεί ο ιερός Κοσμάς στο τρίτο τροπάριο της 8ης ωδής του πρώτου κανόνα της εορτής.

Αλλά και με την γέννηση του Χριστού επεφάνη ο Θεός στον κόσμο. Και αυτή λοιπόν συνεορταζόταν με τη βάπτιση κατά την εορτή της 6ης Ιανουαρίου. Και πάλι νέοι απολογισμοί ήρθαν να δικαιώσουν την κατά την 6η Ιανουαρίου γέννηση του Χριστού, αλλά και τον συνεορτασμό της την ιδία ημέρα με τη βάπτιση. Ο Χριστός, τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, έπρεπε να έχει τέλεια και πλήρη όλα όσα αφορούσαν και στον επί γης βίο Του. Τέλεια επομένως έπρεπε να είναι και τα έτη της επιγείου ζωής Του και όχι ελλιπή. Υπολόγιζαν ότι απέθανε επί του σταυρού 6 Απριλίου. Θα έπρεπε, κατά τους ανωτέρω συλλογισμούς αυτή να ήταν και η ημέρα της συλλήψεώς Του από την Παρθένο Μαρία, του Ευαγγελισμού. Επομένως η γέννησή Του μετά εννέα πλήρεις μήνες θα έπρεπε να συμπέσει με την 6η Ιανουαρίου. Εβαπτίσθη «αρχόμενος ωσεί ετών τριάκοντα» κατά τον ευαγγελιστή Λουκά (Κεφ. 3, 23), δηλαδή πάλι κατά την 6η Ιανουαρίου, εφ’ όσον η τελειότητα θα απαιτούσε και εδώ πλήρη τον αριθμό των ετών οπό της γεννήσεώς Του κατά την ημέρα της ενάρξεως της δημοσίας Του δράσεως.

Συναφή προς την γέννηση του Χριστού γεγονότα, με τα οποία επεφάνη η Θεότητα του Χριστού, ήσαν και η προσκύνηση των ποιμένων και η δωροφορία των μάγων. Οι πρώτοι ήσαν οι αντιπρόσωποι του ιουδαϊκού λαού και οι δεύτεροι οι απαρχές των ειδωλολατρών, που αναγνώρισαν και προσκύνησαν πρώτοι τον επιφανέντα Υιό του Θεού. Και ο εορτασμός των δύο αυτών γεγονότων ήλθε να εμπλουτίσει το θέμα της εορτής των Θεοφανείων. Τα εορταζόμενα γεγονότα έγιναν ήδη τέσσερα.

Αλλά και πέμπτο γεγονός Θεοφανείας εχομε στην αρχή της δράσεως του Κυρίου. Το πρώτο Του θαύμα στην Κανά της Γαλιλαίας, όπου κατά τον γάμο μετέβαλε το νερό σε οίνο. Και σημειώνει ο ευαγγελιστής Ιωάννης, που αφηγείται το περιστατικό: «Ταύτην εποίησεν αρχήν των σημείων ο Ιησούς εν Κανά της Γαλιλαίας και εφανέρωσε την δόξαν αυτού και επίστευσαν εις αυτόν οι μαθηταί αυτού». Η φανέρωση λοιπόν της θεϊκής δόξας του Χριστού στους μαθητές Του, η αρχή των σημείων Του, το θαύμα του γάμου της Κανά, προστέθηκε στα άλλα τέσσαρα εορταστικά θέματα.

Επικρατέστερα όμως ήσαν τα δύο πρώτα εορταστικά θέματα, η γέννηση και η βάπτιση του Χριστού, που ο συνεορτασμός τους κατά την 6η Ιανουαρίου διατηρήθηκε επί μακρόν στην Ανατολή και μέχρι σήμερα εξακολουθεί να διατηρείται στην αρμενική Εκκλησία. Όταν κατά τον Δ΄ αιώνα εισήχθη οπό την Ρώμη και στην Ανατολή η εορτή των Χριστουγέννων της 25ης Δεκεμβρίου και βαθμηδόν επικράτησε και σ’ αυτή, το εορτολογικό περιεχόμενο της εορτής των Θεοφανείων διασπάσθηκε. Κατά τα Χριστούγεννα εορταζόταν η γέννηση και κατά τα Θεοφάνεια το εν Ιορδάνη Βάπτισμα. Αυτό ακριβώς είναι και το θέμα της σημερινής εορτής των Θεοφανείων.

Η αποσυμφόρηση αυτή δεν έβλαψε, αλλ’ αντιθέτως ήταν προς όφελος της μεγάλης εορτής. Η μείωση της επιφανείας της έδωσε τη δυνατότητα της αναπτύξεώς της σε βάθος. Το βάπτισμα του Κυρίου, η κατ’ αυτό Θεοφάνεια, οι προτυπώσεις της Παλαιάς Διαθήκης, η επέκτασή του και οι συνέπειές του στη ζωή της Εκκλησίας, έδωσαν θαυμάσια και πλούσια θέματα στους ποιητές των ευχών και των ύμνων της εορτής και στους ιερούς εγκωμιαστές της. Ιδιαίτερη λαμπρότητα της δίδει η ακολουθία του μεγάλου αγιασμού, που σήμερα για την εξυπηρέτηση των πιστών τελείται δύο φορές, την παραμονή και μετά την λειτουργία της εορτής. Είναι μία παραστατική εξεικόνιση του βαπτίσματος του Κυρίου. Πρώτος, απαρχή του νέου λαού και κεφαλή, βαπτίζεται ο Χριστός και αγιάζει την κτίση των υδάτων για να δημιουργηθεί δι’ αυτών ο νέος κόσμος, η καινή κτίση, οι νέοι άνθρωποι, οι Χριστοφόροι και Θεοφόροι πιστοί. Κατά την παννυχίδα των Θεοφανείων, μετά τον αγιασμό του ύδατος και την μετάληψη και τον ραντισμό των πιστών, βαπτίζονταν σ’ αυτό οι κατηχούμενοι. Ήταν η εορτή «των Φώτων». Του «φωτισμού», του βαπτίσματος του Χριστού και των χριστιανών.

Η υμνογραφία της εορτής των Θεοφανείων είναι απαράμιλλου κάλλους. Σ’ αυτήν περιλαμβάνονται έργα διασήμων αρχαίων υμνογράφων από τα λαμπρότερα της υμνογραφίας της Εκκλησίας μας. Στην ακολουθία του όρθρου της ημέρας της εορτής στους ειρμούς του πρώτου κανόνος, ποίημα του Κοσμά επισκόπου Μαϊουμά, του β´ ήχου, που ψάλλονται και ως καταβασίες στο τέλος των ωδών, συνδυάζονται κατά ένα θαυμαστό τρόπο τα θέματα της κάθε μιας ωδής προς το θέμα της εορτής: Η διάβαση της Ερυθρός Θαλάσσης και η διά του ύδατος σωτηρία του λαού· ο από τον παντοδύναμο Θεό στηριγμός της ταπεινής Άννας και η συντριβή του δράκοντος στο ύδωρ του βαπτίσματος· η προφητική φωνή του Αβακούμ και η φωνή του βοώντος εν τη ερήμω Βαπτιστού· το ειρηνικό κήρυγμα του Ησαΐα και το σωτήριο για τον Αδάμ έργο του ειρηνοποιού Χριστού στον Ιορδάνη· ο θρήνος «εν θλίψει» του Ιωνά και το κήρυγμα της μετανοίας του Προδρόμου· η δρόσος της καμίνου της Βαβυλώνος το άυλο πυρ που δέχθηκαν τα ρείθρα του Ιορδάνη και η υμνολογία της Μητέρας του βαπτισθέντος. Όλα αυτά, Παλαιά και Καινή Διαθήκη, τύπος και αλήθεια, συμπλέκονται σε μία υπερκόσμια συζυγία.

Θεοφάνεια, του Ιωάννου Μ. Φουντούλη,

από το βιβλίο του «Λογική Λατρεία»,

εκδ. Πατερικό Ίδρυμα Πατερικών Μελετών, Θεσ/νίκη 1971, σ. 354-361-απόσπασμα
Πηγή: kirigmata.blogspot.com

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ: https://orthodoxia.online/%ce%bf%cf%81%ce%b8%ce%bf%ce%b4%ce%bf%ce%be%ce%af%ce%b1/%ce%acgia-theofaneia-iwannis-fountoylis-kathigitis-leitourgikis-kai-omilitikis-tis-theologikis-sxolis-tou-a-p-th/