Ομιλία κατά τήν Κυριακή της Ορθοδοξίας

Κυριακή της Ορθοδοξίας

Η Ομιλία του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής την Κυριακή της Ορθοδοξίας στον Άγιο Διονύσιο των Αρεοπαγίτη στις 4-3-2012 ως μέλος της Ιεράς Συνόδου.

Αίνοι Κυριακής της Ορθοδοξίας

 ΟΙΚ.ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΑΙΝΟΙ

Η ανθοδέσμη μας!

Ένα κολπάκι για να τακτοποιήσετε τέλεια την ανθοδέσμη μέσα στο βάζο!

          

Αν η ανθοδέσμη που μόλις σου πρόσφεραν είναι μικρή και το βάζο που διαθέτεις μεγάλο, τι κάνεις; Υπάρχει ένας τρόπος για να τοποθετήσεις την ανθοδέσμη με τέτοιο τρόπο ώστε το βάζο να φαίνεται γεμάτο με λουλούδια!

Δείτε στο βίντεο που ακολουθεί έναν έξυπνο τρόπο για να κάνετε την ανθοδέσμη να πρωταγωνιστήσει!

ΠΗΓΗ:http://www.diakonima.gr/

Κυριακή της Ὀρθοδοξίας

''Προσκυνώ την εικόνα του Χριστού...''

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ

 Γράφοντας ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, ο μέγας δογματολόγος της Αγίας μας Εκκλησίας, για τις Ιερές Εικόνες, των οποίων την αναστύλωση από την Εβδόμη Οικουμενική Σύνοδο το έτος 787 γιορτάζουμε και πανηγυρίζουμε σήμερα, γράφει τα εξής χαρακτηριστικά: «Προσκυνώ την εικόνα του Χριστού ως σαρκωμένου Θεού, της Δέσποινας όλων των ανθρώπων, της Θεοτόκου, ως μητέρας του Υιού του Θεού, των αγίων, ως φίλων του Θεού, οι οποίοι αντιστάθηκαν στην αμαρτία δίνοντας και το αίμα τους και μιμήθηκαν τον Χριστό χύνοντας το αίμα τους γι’ Αυτόν, ο οποίος προηγουμένως είχε χύσει το δικό Του αίμα γι’ αυτούς και για όσους πολιτεύθηκαν ακολουθώντας τα ίχνη Του. Αυτών τα κατορθώματα και τα πάθη ζωγραφίζω, επειδή με αυτά αγιάζομαι και καλλιεργείται ο ζήλος μου να τα μιμηθώ. Και αυτά τα σέβομαι και τα προσκυνώ• «γιατί η τιμή της εικόνας μεταβαίνει στο πρωτότυπο» λέει ο θείος Βασίλειος. Αν ανεγείρεις ναούς για τους αγίους του Θεού, τότε ύψωσε και τα τρόπαιά τους».1

Σήμερα, λοιπόν, κι εμείς ο νέος Ισραήλ της χάριτος «ψαλμικώς τας χείρας κροτούμεν» αναπέμπουμε ευχαριστήριο αίνον και δοξολογία στον Τρισάγιο Θεό για τον θρίαμβο αυτόν της ορθοδόξου πίστεώς μας.

Προσκυνούμε τιμητικά τις ιερές εικόνες, που χαράχθηκαν, κατά την έκφραση του ιερού υμνογράφου, στους τοίχους και πίνακες και στα Ιερά Σκεύη «αποβαλλόμενοι» συγχρόνως «την δυσσεβή των κακοδόξων θρησκείαν»,2 αφού «η της εικόνος τιμή επί το πρωτότυπον διαβαίνει».3

Ζητάμε, ακόμη, «όπως ταις πρεσβείαις της Υπεραγίας Θεοτόκου και πάντων των Αγίων», να μας δωρίσει ο Δεσπότης Χριστός «το μέγα έλεος», το οποίο έχουμε ανάγκη και να μας αξιώσει να διαπλεύσουμε «το της νηστείας μέγα πέλαγος» και να φθάσουμε «εις την τριήμερον και ένδοξον Αυτού Ανάστασιν».

Επιτρέψτε μου, σήμερα, αυτήν την εύσημον ημέρα της πίστεώς μας, να καταθέσω στην αγάπη σας λόγον μαρτυρίας δανεισμένο από τα «πάγχρυσα στόματα του Λόγου», τους Αγίους Πατέρες, αναφορικά με τις ιερές εικόνες, οι οποίες στολίζουν και τους Ιερούς μας Ναούς, αλλά και τα σπίτια μας.

Και, πρώτον. Η ορθόδοξη θεολογία μας δεν είναι ούτε φιλοσοφία, ούτε στοχασμός, αλλά ούτε και φαντασία. Είναι αγιοπνευματική εμπειρία και είσοδος του θεουμένου ανθρώπου μέσα στην δόξα του Θεού.

Και η ορθόδοξη εικόνα είναι έκφραση αυτής της ακτίστου δόξης του Θεού, ώστε ο άνθρωπος να οδηγηθεί σ’ αυτήν και να την βιώσει ανάλογα με την καθαρότητα την οποία διαθέτει.

Δεν είναι οι εικόνες μόνο σύμβολα εξωτερικά ή απλά έργα τέχνης, αλλά εκφράσεις του μυστηρίου της σαρκώσεως του Υιού και Λόγου του Θεού και της θεώσεως του ανθρώπου.

Και επειδή «η απαράλλακτος εικών του Πατρός και χαρακτήρ της αϊδιότητος αυτού»4, ο Χριστός, έγινε άνθρωπος δια φιλανθρωπίαν και «εθεασάμεθα την δόξαν αυτού, δόξαν ως μονογενούς παρά πατρός»,5 άρα η αγία Του μορφή μπορεί να περιγραφεί και να ιστορηθεί στις ιερές εικόνες, όπως επίσης και το πρόσωπο της παναγίας Του Μητέρας, της Υπεραγίας Θεοτόκου, όπως και οι μορφές των Αγίων της πίστεώς μας.

Δεν απεικονίζουμε στις ιερές εικόνες την αόρατη θεότητά Του, αλλά την ορατή ανθρώπινη φύση που ενώθηκε ασυγχήτως, αδιαιρέτως και αχωρίστως στο πρόσωπο του Υιού και Λόγου του Θεού.

Και αυτή η προσκύνηση δεν είναι λατρεία της κτιστής φύσεως, του ξύλου και των χρωμάτων, αλλά λατρευτική αναφορά στον ενανθρωπήσαντα Θεό.

Γι’ αυτό και μία εικόνα μας δείχνει πως ο Χριστός δεν είναι μία απρόσωπη ιδέα ή μία αιώνια αξία η μία ακόμη παγκόσμια δύναμη, όπως λένε και γράφουν πολλοί, αλλά το Δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος:

που έγινε άνθρωπος, γιατί αγαπά τον άνθρωπο και ενδιαφέρεται προσωπικά γι’ αυτόν,

που κατέβηκε στη γη, για να καταργήσει τον θάνατο και να χαρίσει στον άνθρωπο την αιωνιότητα,

που ήλθε ανάμεσά μας στη δική μας πτωχεία και ασθένεια, όχι για ν’ απαγγείλλει κατηγορίες και να δικάσει τον άνθρωπο, αλλά ως ιατρός, για να τον θεραπεύσει και να τον μεταφέρει από την γη προς τον Ουρανό.

Απεναντίας οι αρνητές των ιερών εικόνων, τότε και σήμερα, ουσιαστικά αρνούνται την πραγματική και ιστορική αποκάλυψη του Θεού δια μέσου της προσληφθείσης ανθρωπίνης φύσεως και κατά συνέπεια όλο το μυστήριο της σωτηρίας, όπως αυτό το βιώνουμε μέσα στην Αγία μας Εκκλησία. Γι’ αυτό γεμάτος θαυμασμό ο ιερός υμνογράφος ψάλλει: «Σαρκός το εκτύπωμα αναστυλούντές σου Κύριε, σχετικώς ασπαζόμεθα το μέγα μυστήριον της Οικονομίας της σης εκδηλούντες».6

Δεύτερον. Οι ιερές εικόνες της Ορθοδοξίας μας είναι μία σιωπηλή διδασκαλία της Εκκλησίας. Φανερώνουν «το κεκρυμμένον κάλλος». Εκφράζουν το μυστικό και ασκητικό πνεύμα της Ορθοδοξίας. Οι εκκλησιαστικοί καλλιτέχνες μπορεί να είχαν η να μην είχαν την κατά κόσμον παιδεία. Είχαν όμως μία ξεχωριστή παιδεία και ευλάβεια. Ζούσαν με την «καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην».7 Γι’ αυτό και με νηστεία και προσευχή αποτύπωναν τις άγιες μορφές που έκρυβαν έναν βαθύ κόσμο ιερών μυστηρίων:

ότι ο άνθρωπος είναι δημιούργημα του Θεού,

ότι δεν αποτελείται μόνο από ύλη, αλλά έχει και ψυχή,

ότι έχει έναν ουράνιο προορισμό.

Έτσι, αγιάζεται η ψυχή, αλλά αγιάζεται συγχρόνως και το σώμα.

Μία εικόνα μεταγγίζει στον άνθρωπο την άκτιστη θεία χάρη που τόσο έχουμε ανάγκη και που μας ανάγει στο «πρώτο κάλλος», δηλαδή, μας αποκαλύπτει την δόξα του Θεού.

Γι’ αυτό και γράφεται στο Συνοδικό της Εβδόμης Οικουμενικής Συνόδου ότι αγιάζονται δια των θείων εικόνων «τα όμματα των ορώντων και ανάγεται δε δι’ αυτών ο νους προς θεογνωσίαν».8

Και αυτός ο Τίμιος Σταυρός δεν εικονίζει απλώς την θυσία του Χριστού, αλλά, κατά τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, και αυτό το Τίμιο Ξύλο είναι προσκυνητό. Ακόμη, το σημείο του Σταυρού συνιστά το Μυστήριο του Σταυρού του Χριστού, που σώζει τον άνθρωπο.9

Πόσα, αλήθεια, ευλαβικά χείλη των Αγίων μας, των πατέρων μας, μία ολόκληρη αλυσίδα αγωνιζομένων πιστών, που ζουν τώρα στην ατέρμονη Βασιλεία των Ουρανών, ασπάσθηκαν αυτές τις ιερές εικόνες που ασπαζόμαστε εμείς σήμερα και δέχθηκαν την άκτιστη ενέργεια του Θεού!

Όταν βλέπουμε τις ιερές εικόνες και κυρίως όταν τις ασπαζόμαστε τιμητικά κατανοούμε τα θεία πράγματα μέσα από τα ιερά παραπετάσματα της φιλανθρωπίας και των ιεραρχικών παραδόσεων, όπως αναφέρει ο θεοφόρος Δαμασκηνός χρησιμοποιώντας τους λόγους του Αγίου Διονυσίου του Αρειοπαγίτου.10 Δηλαδή, καταλαβαίνουμε ποιος είναι ο Θεός Τον οποίον λατρεύουμε, τι είναι η Εκκλησία Του και ποιο είναι το νόημα της ζωής του ανθρώπου.

Γι’ αυτό και έχει γραφεί πολύ σωστά πως μία ορθόδοξη εικόνα, ως έκφραση των ορθοδόξων δογμάτων και της εσωτερικής λάμψεως της Ορθοδόξου Εκκλησίας, σκορπάει αγάπη και στοργή, γαλήνη και ηρεμία, ελκύει τους πονεμένους και διψώντες την δικαιοσύνη του Θεού, προαναγγέλλει την τελική κυριαρχία του Θεού της αγάπης, δείχνει τον μεταμορφωμένο κόσμο, την καινή κτίση.11

Κυριακή της Ορθοδοξίας 2015.

Ημέρα νίκης και θριάμβου της Ορθοδόξου Παραδόσεώς μας.

Ημέρα αφιερωμένη στους Προφήτες, στους Μάρτυρες και στους Ομολογητές της πίστεώς μας.

Η ημέρα αυτή μας θέτει και ένα ερώτημα. Το ερώτημα του Χριστού προς τους Μαθητές Του και προς τον καθένα μας χωριστά:

«Τίνα με λέγουσιν οι άνθρωποι είναι τον Υιόν του ανθρώπου; . . . υμείς δε τίνα με λέγετε είναι;»12

Ποιός είναι ο Χριστός;

Ο Χριστός της πανθρησκείας;

Ένας φιλόσοφος;

Ένας μεγάλος κοινωνικός επαναστάτης;

Ένας ηγέτης και ιδρυτής μίας θρησκείας;

Τι τελικά είναι ο Χριστός για τον καθένα μας;

Σήμερα, λοιπόν, πρέπει να απαντήσουμε με το χέρι στην καρδιά. Αφού απορρίψουμε όλα τα παραπάνω και πιστεύσουμε ολοκάρδια στο πρόσωπό Του, τότε μόνο μπορούμε να επαναλάβουμε την σωτήρια ομολογία του Αποστόλου Πέτρου και του Αποστόλου Θωμά:

«Συ ει ο Χριστός ο Υιός του Θεού του ζώντος»! 13 και

«Ο Κύριός μου και ο Θεός μου»! 14

Τότε μόνο η σημερινή Κυριακή θα έχει νόημα για τον κάθε Ορθόδοξο. Και τότε από την Ορθοδοξία θα μπορούμε να φθάσουμε στην αληθινή ορθοπραξία, δηλαδή στην ζωντανή παρουσία του Χριστού μέσα στον χώρο της καρδιάς μας. Σας το εύχομαι μέσα από την καρδιά μου.

---

Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, Λόγος απολογητικός προς τους διαβάλλοντας τας αγίας εικόνας Α , ΕΠΕ 3,57.

Δοξαστικόν Αποστίχων Μεγ. Εσπερινού της Κυριακής της Ορθοδοξίας.

Μεγάλου Βασιλείου, Περί του Αγίου Πνεύματος, κεφ. ΙΗ , PG 32,149C.

Στιχηρόν Εσπερινού εορτής Χριστουγέννων.

Ιω. 1,14.

Στιχηρόν Αίνων της Κυριακής της Ορθοδοξίας.

Ψαλμ. 50.

Συνοδικόν της Ορθοδοξίας, 4η παρ. των μακαρίως μνημονευομένων.

Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιεροθέου, Η θεολογία και αξία των συμβόλων, Ενιαύσιον 2010, εκδ. Ιεράς Μητροπόλεως Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου, σελ. 30.

Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, ο.π. 69.

Μητρ. Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιεροθέου, ο.π. σελ. 138.

Ματθ. 16,13-15.

ΠΗΓΗ: http://www.romfea.gr/

Τα Λέβιθα

Η Μονή Πάτμου διεκδικεί το νησάκι Λέβιθα

της Πέγκυς Ντόκου, για το Amen.gr

"Μήλον της έριδος" έχει γίνει το νησάκι Λέβιθα στα Δωδεκάνησα, ανάμεσα στον Δήμο Λέρου και την Ιερά Μονή Πάτμου. Η υπόθεση έχει μπει στη δικαστική οδό,  με το Μοναστήρι, σύμφωνα με πληροφορίες, να εγείρει σοβαρούς ισχυρισμούς για το ιδιοκτησιακό καθεστώς στο νησάκι (εκτάσεως 9.121 χλμ.) το οποίο κατοικείται μόνον από μία οικογένεια εδώ και πολλά χρόνια.

Ο Δήμος Λέρου θεωρεί ότι τα Λέβιθα είναι "ακατοίκητα" επικαλούμενος διά του δημάρχου κ. Μ.Κόλλια, ότι το Δημόσιο μετά την Συνθήκη Ειρήνης μεταξύ συμμάχων και Ιταλίας (1947) απέκτησε το νησί Λέβιθα και ακολούθως παραχώρησε την ιδιοκτησία του με Νόμο (3800/1957) στον Δήμο Λέρου.

Το θέμα επανήλθε στη δημοσιότητα κατά την πρόσφατη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Λέρου, με αφορμή αγωγή που έχει καταθέσει η Μονή Πάτμου, επικαλούμενη το ιδιοκτησιακό καθεστώς βυζαντινών χρόνων (με αυτοκρατορικά παραχωρητήρια, "χρυσόβουλους λόγους" των Κομνηνών Αυτοκρατόρων, για τα οποία, ισχυρίζεται ότι έχουν ανανεωθεί και με Σουλτανικά φιρμάνια).

Οι λιγοστοί κάτοικοι στα Λέβιθα είναι κτηνοτρόφοι και έχουν περιορισμένη οικοτουριστική δραστηριότητα.

Πρόσωπα που απηχούν τις απόψεις της Μονής Πάτμου, σχολίασαν στο Amen.gr ότι το ιδιοκτησιακό καθεστώς είναι αδιαμφισβήτητο, ενώ υπάρχει και νεώτερη νομική γνωμοδότηση από το 2004 σχετικά με τα ακίνητα που ανήκουν στην κυριότητα της Μονής σε διάφορες περιοχές και νησιά.

Σε κάθε περίπτωση, το ζήτημα έχει πάρει τον δρόμο της Δικαιοσύνης αφού η δικάσιμος στην υπόθεση με τον Δήμο Λέρου, έχει οριστεί για τον Σεπτέμβριο του 2015.

ΠΗΓΗ: http://www.amen.gr

Ο Άγιος Ευστάθιος και ο Ὀμηρος

Ο υπομνηματιστής του Ομήρου Άγιος Ευστάθιος Θεσσαλονίκης

Richard Hunter, Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Campridge

Λίγοι είναι οι σύγχρονοι μελετητές που υιοθέτησαν την ίδια ανεπιφύλακτα επαινετική στάση απέναντι στον Ευστάθιο όσο ο Paul Maas. Ένα βασικό έργο αναφοράς γύρω από τη βυζαντινή φιλολογία εκτιμά πως, ως σχολιαστής του Ομήρου, «ο Ευστάθιος στις Παρεκβολές του δεν έχει τίποτε πρωτότυπο να συνεισφέρει, ούτε είναι και ιδιαίτερα οξυδερκής κριτικός κειμένων». Η κατανοητή, ως έναν βαθμό, σύγχρονη απαίτηση για προσωπική πρωτότυπη συνεισφορά σε ένα έργο υπομνηματισμού είναι από μια άποψη εντελώς εσφαλμένη. Με αυτόν τον τρόπο τον αντιμετωπίζουμε απλώς ως πηγή για τη δική μας έρευνα γύρω από την αρχαιοελληνική και τη βυζαντινή ομηρική κριτική καμένων, διάκριση που ήταν μάλλον ασήμαντη για τον ίδιο τον Ευστάθιο. Ο Ευστάθιος ήταν κατά βάση δάσκαλος: αυτό που τον ενδιέφερε, και βάσει του οποίου οφείλει να κατανοηθεί και να αξιολογηθεί, είναι αυτά που έχει να πει και όχι η προέλευση του υλικού του. Η δική του αντίληψη για την κλασική παράδοση είναι καθολική και συγκεφαλαιωτική, και αυτό θα πρέπει να είναι το πρώτο μάθημα που μας δίνει για τη βυζαντινή λογιοσύνη και φιλολογία.

Κατά μία έννοια αληθεύει πως στόχος της αρχαίας και βεβαίως και της βυζαντινής παιδείας ήταν η διάπλαση μαθητών που θα μοιάζουν στους δασκάλους τους (χωρίς φυσικά ποτέ να τους ξεπερνούν). Κατά πόσον αυτό ισχύει και για τους σημερινούς διδασκάλους κλασικών γραμμάτων δεν είναι του παρόντος. Είμαστε πράγματι τυχεροί που έχουν διασωθεί ο επικήδειος θρήνος και το εγκώμιο (μονωδία) για τον Ευστάθιο, ο συγγραφέας των οποίων ήταν πιθανότατα μαθητής του. Πρόκειται για τον Μιχαήλ Χωνιάτη, ο οποίος διετέλεσε Μητροπολίτης Αθηνών κατά τις τελευταίες δεκαετίες του δωδέκατου αιώνα. Ο θρήνος του Χωνιάτη για τον Ευστάθιο θα φανεί σε όποιον δεν είναι εξοικειωμένος με τη βυζαντινή ρητορική ως υπερβολικά φορτισμένος συναισθηματικά (για να το θέσω ευγενικά), αλλά στην αρχή του λόγου ο ίδιος ο Χωνιάτης συνειδητά θέτει το δίλημμα του κατά πόσον η πρέπουσα αντίδραση στον θάνατο είναι ο βουβός πόνος «που θυμίζει μυθολογικές φιγούρες που μαρμαρώνουν ή μεταμορφώνονται σε δέντρα» ή το ανεξέλεγκτο θρηνητικό ξέσπασμα σε όλη του τη βιαιότητα. Αυτός ο εμφανής προβληματισμός σχετικά με την κατάλληλη περίσταση δεν μας θυμίζει απλώς πως το εγκώμιο και ο θρήνος αποτελούν μια μορφή «παράστασης», υπό την έννοια πως υπάρχει πάντοτε η αίσθηση πως απευθύνονται σε ένα κοινό που κρίνει, αλλά και πως, για εκείνους που εμφορούνται από κλασική παιδεία, ένα σημαντικό κομμάτι αυτής της κριτικής, και ως εκ τούτου και των στόχων της ρητορικής επίδειξης βασίζεται στην έννοια του «λογοτεχνικού είδους», άρα αυτό που έχει σημασία είναι πράγματι αυτό που αρμόζει στην περίσταση. Στην εισαγωγή του στην ιστορία της άλωσης της Θεσσαλονίκης ο ίδιος ο Ευστάθιος εξετάζει ποιο είδος αφήγησης αρμόζει, αφενός στους ιστορικούς που περιγράφουν γεγονότα στα οποία δεν συμμετείχαν, και αφετέρου σε εκείνους που περιγράφουν γεγονότα στα οποία είχαν άμεση εμπλοκή. Και εδώ κυρίαρχη θέση καταλαμβάνουν τα ζητήματα της κατάλληλης περίστασης (καιρός) και του πρέποντος (τό σύμμετρον). Η ρητορική καταλληλότητα που επιδεικνύεται δεν είναι απλώς ένα, ας πούμε, «λογοτεχνικό» ζήτημα, αλλά είναι πολύ σημαντική για τον τρόπο παρουσίασης της ζωής κάποιου σε άλλους.

Ο επικήδειος λόγος του Χωνιάτη παρουσιάζει τη Θεσσαλονίκη να θρηνεί για «τ0ν ωραίον νυμφίον», σαν να έχει αλωθεί άλλη μια φορά. Αυτός ο ρητορικός τρόπος χρησιμοποιείται και από άλλον έναν φίλο του Ευσταθίου, τον Ευθύμιο Μαλάκη, στην μονωδία του για τον Ευστάθιο που εκφωνήθηκε λίγο μετά τον θάνατο του Αρχιεπισκόπου. Ο υπέροχος θρήνος του Μιχαήλ Χωνιάτη στον τάφο του Αρχιεπισκόπου που απαγγέλλεται εκ στόματος της ίδιας της πόλης της Θεσσαλονίκης απαιτεί πληρέστερη ανάλυση, η οποία είναι δύσκολο να γίνει στο πλαίσιο αυτής της διάλεξης. Ας μου επιτραπεί όμως να σας δώσω μια ιδέα της άποψης του Μιχαήλ Χωνιάτη για τον Ευστάθιο ως δάσκαλο και ως μυητή σε μυστήρια:

«… ον ιδρώτι πολλφ συνελέξατο παρ’ αυτη πλούτον σοφίας, τούτου μεταδιδούς αφθόνως τοις φιλοπόνοις, κοινόν πρυτανείον λόγου και σοφίας πανδεχής εστία και άλλος Ελικών προκείμενος. Κήπος γαρ ην άκλειστος σοφίας και πλήρης αγρός ον ευλόγησε Κύριος και πηγή λόγων ασφράγιστος. Και παρήν τοις μαθητιώσι δρέπεσθαι προίκα και αρύεσθαι και κατεμφορείσθαι και μήκετι πεινήν ή διψήν του ακούσαι λόγον τεχνικόν ετ’ έπιστημονικόν … Μέλιτος γαρ απέσταζον αι των ομιλιών Ευσταθίου χάριτες ως ατεχνώς απορρωγές τινες νέκταρος, όθεν και εις άκρον ψυχής μυελόν τοις ακροαταίς εισδυόμενα τα διδάγματα και άντικρυς εγκαόμενα, διετηρούντο ανέκπλυτα λήθης ρεύματι … Παρ’ εκείνω δ’ δμως ιεροφαντούντι τα λογικών τεχνών όργια, άμα τα Μουσών πεπάτηκέ τις προπύλαια… και τα των ανακτόρων έπώπτευεν αδυτα…»

Η ρητορική του Χωνιάτη είναι, όπως θα περιμέναμε, διανθισμένη με απηχήσεις της κλασικής λογοτεχνίας: η αναφορά στον Ευστάθιο ως «κοινόν πρυτανείον λόγου και σοφίας πανδεχής εστία» δηλώνει πιθανότατα, μέσω της αναφοράς στον Πλάτωνα (Πρωτ. 337d) και τον Αθήναιο (5.187d-e), πως ο ίδιος ο Ευστάθιος αποτελούσε τη σύγχρονη ενσάρκωση ή πιθανότατα το υποκατάστατο της κλασικής Αθήνας ως κέντρου της ελληνικής γνώσης και σοφίας. Παραταύτα, στο επίκεντρο της παρουσίασης του Χωνιάτη βρίσκεται φυσικά ο Όμηρος, τόσο επειδή είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τον Ευστάθιο όσο και επειδή ο Χωνιάτης παρουσιάζει τους καρπούς της ευρυμάθειας και της διδασκαλίας του Ευσταθίου. Ο Ευστάθιος είναι υπό μία έννοια ένας δεύτερος Όμηρος, τον οποίο διεκδικούν περισσότερες από μία ήπειροι. Ο Όμηρος φυσικά προσφέρει και τα καλύτερα πρότυπα, για να περιγραφεί η ρητορική και διδακτική δεινότητα του Ευσταθίου. Οι λόγοι του είναι σαν τους Λωτοφάγους του Ομήρου: αν αρχίσεις να τους ακούς, δεν θα επιστρέψεις ποτέ στο σπίτι σου:

«Πόσοι μέχρι τούτου ρητορικαίς χάρισι θύειν ενόμιζον, εως των Ευσταθίου σειρήνων ηκροάσαντο».

Η φιλοφρόνηση αυτή αποτελεί μάλλον κοινοτοπία: στην εκδοχή του Ευθυμίου κανένας μορφωμένος άνθρωπος δεν θα έβαζε κερί στα αυτιά του, για να αποφύγει να ακούσει τα σαγηνευτικά λόγια του Ευσταθίου, και, αφού τα άκουγε, η μόνη του επιθυμία θα ήταν να πεθάνει βυθισμένος σε αυτή τη γλυκύτητα, όμοια με αυτή των Σειρήνων του Ομήρου που προκάλεσαν τον θάνατο τόσων ταξιδευτών.

Όσο κοινότοπη κι αν είναι η σύγκριση, θα ήταν ενδιαφέρον να διακρίνουμε στη φράση «των Ευσταθίου Σειρήνων» μια διακειμενική αναφορά στην εναρκτήρια παράγραφο του υπομνήματος του ίδιου του Ευσταθίου στον Όμηρο: «των Ομήρου Σειρήνων», καθώς ο Ευστάθιος αρχίζει το υπόμνημα στην Ιλιάδα με μια παραλλαγή της πολύ γνωστής «αλληγορίας» των Σειρήνων ως θελγήτρων της λογοτεχνίας γενικότερα. Κατά πόσο ο Χωνιάτης αναφέρεται συγκεκριμένα σε αυτά τα εισαγωγικά λόγια παραμένει αβέβαιο, δεν μπορούμε όμως, πιστεύω, να αμφισβητήσουμε το γεγονός πως έχει κατά νου την εκτενή πραγμάτευση της αλληγορίας των Σειρήνων στο υπόμνημά του Ευσταθίου στην Οδύσσεια (1706.23-1711.10). Ο Ευστάθιος συνεχίζει μια μακρά παράδοση αλληγοριών σχετικά με το γιατί ο φιλόσοφος Οδυσσέας, αλλά όχι και οι σύντροφοί του, μπορεί να ακούσει το μαγευτικό τραγούδι των Σειρήνων. Αυτό όμως που ενδιαφέρει ιδιαίτερα τον Ευστάθιο στην πραγμάτευση του θέματος είναι το «τί τραγουδούσαν οι Σειρήνες;». Μια γενική απάντηση είναι «λογοτεχνία» ή, όπως το θέτει ο Ευστάθιος:

«ιστορίαι παλαιοί λόγοι, συγγραφαί, συνθήκαι μύθων των τε άλλων και όσοι φιλοσόφως ανάγονται, τοις τοιούτοις, δώσει τας ακοάς εν καιρώ και φιλόσοφος. Και τα μέν ησθείς εμφρόνως, τα δε και το χρήσιμον ερανισάμενος, εγκαταμίξει το εκείθεν καλόν και οικείοις σογγράμμασι και γενήσεται θεσπεσία Σειρήν οιά τις και αυτός». (Παρεκβολαί εις Οδύσσειαν 1708.39-43)

Η παραδοσιακή αντίληψη πως κάποιος διαβάζει «κλασσική λογοτεχνία», με σκοπό να εμπλουτίσει τα δικά του κείμενα και λόγους, εντάσσει τον Ευστάθιο πλήρως στην παράδοση της ρητορικής διδασκαλίας, αλλά η πρωτότυπη ιδέα πως κάποιος μπορεί με αυτό τον τρόπο να μεταμορφωθεί ο ίδιος σε Σειρήνα φαίνεται πως προξένησε ισχυρή εντύπωση στον Χωνιάτη. Εξιδανικεύοντας την εικόνα των Σειρήνων, ο Ευστάθιος θεωρεί πως, αν κάποιος ακούσει το τραγούδι τους όπως αρμόζει, μπορεί να γίνει υποδειγματικός δάσκαλος τον οποίο θα μιμηθούν οι μαθητές του: ο Χωνιάτης θεωρεί πως ο Ευστάθιος ο ίδιος αποτελεί την ενσάρκωση αυτής της ιδέας. Για τον ίδιο τον Ευστάθιο μια είναι η πιο σημαντική «Σειρήνα» από όλες, ο Όμηρος. Για τον Ευστάθιο (και όχι μόνον γι αυτόν βέβαια) ο Όμηρος χρησιμοποιεί το τραγούδι των Σειρήνων, για να προβάλει τις απολαύσεις της ποίησής του και της ποίησης γενικότερα. Τι είναι αυτό που προσφέρουν οι Σειρήνες, ή η κάθε Σειρήνα, και κυρίως βέβαια ο ίδιος ο Όμηρος; «Τέρψη και γνώση» είναι η ομηρική απάντηση (Οδύσσεια μ 188) και ο Ευστάθιος τονίζει πως αυτή είναι πράγματι η προσφορά του Ομήρου στους αναγνώστες του. Αυτό που υπαινίσσεται ο Χωνιάτης, και ίσως το είχε υπαινιχθεί και ο Ευστάθιος, αν υποπτευθούμε (όπως υποπτεύομαι εγώ) πως υπάρχει αρκετή αυτοαναφορικότητα στην περιγραφή του για το πώς πρέπει να χρησιμοποιείται η λογοτεχνία του παρελθόντος στο έργο κάποιου, ώστε αυτός να λειτουργήσει ως «Σειρήνα», είναι πως το ίδιο ακριβώς αποκόμισαν οι μαθητές και το ακροατήριο του Ευσταθίου.

ΠΗΓΗ: http://www.pemptousia.gr/

Η Ελλάδα!!!

Jean Richepin: Δεν μπορείτε να εξαφανίσετε την Ελλάδα

        Ένα εντυπωσιακό κείμενο του γνωστού Γάλλου λογοτέχνη του περασμένου αιώνα Ζαν Ρισπέν, για την προσφορά της Ελλάδα στον παγκόσμιο πολιτισμό. Αριστερά η μετάφραση και δεξιά, το πρωτότυπο στα γαλλικά:

Η τελευταία λέξη της γης, όταν θα αφήνει την τελευταία της πνοή, θα είναι ΕΛΛΑΣ!	Le dernier mot de la terre, quand elle laissera son dernier souffle, sera GRECE!
Δεν γίνεται να σβήσει η Ελλάδα, ο Έλληνας, η προσφορά του πάνω σε αυτόν τον πλανήτη...	Il est impossible d'effacer la Grèce, le peuple grec, son offrande à cette planète...
Γκρεμίστε όλη την Ελλάδα σε βάθος 100 μέτρων.	Détruisez toute la Grèce sur une profondeur de 100 mètres.
Αδειάστε όλα τα μουσεία σας, από όλον τον κόσμο.	Videz tous vos musées, du monde entier.
Γκρεμίστε κάθε τι Ελληνικό από όλο τον πλανήτη...	Détruisez tout ce qu'il y a de grec partout dans le monde...
Έπειτα σβήστε την Ελληνική γλώσσα από παντού: Από την ιατρική σας, την φαρμακευτική σας. Από τα μαθηματικά σας (γεωμετρία, άλγεβρα) Από την φυσική σας, τη χημεία σας την αστρονομική σας την πολιτική σας. Από την καθημερινότητα σας.	Ensuite, effacez la langue grecque de partout: De votre médecine, votre pharmaceutique De vos mathématiques (géométrie, algèbre) A partir de votre physique, De votre chimie De votre astronomie, De votre politique, De votre vie quotidienne.
Διαγράψτε τα μαθηματικά, διαγράψτε κάθε σχήμα, κάντε το τρίγωνο-οκτάγωνο, την ευθεία-καμπύλη!	Supprimez les mathématiques, supprimez toutes les formes, transformez le triangle en octogone, la droite en courbe!
Σβήστε την γεωμετρία από τα κτίρια σας, από τους δρόμους σας, από τα παιχνίδια σας, από τ' αμάξια σας!	Effacez la géométrie de vos bâtiments, de vos rues, de vos jeux, de vos voitures!
Σβήστε την ονομασία κάθε ασθένειας και κάθε φαρμάκου, διαγράψτε την δημοκρατία και την πολιτική!	Effacez le nom de chaque maladie et de chaque médicament, supprimez la démocratie et la politique!
Διαγράψτε την βαρύτητα και φέρτε τα πάνω κάτω, αλλάξτε τους δορυφόρους σας να έχουν τετράγωνη τροχιά!	Supprimez la gravité et amenez le haut en bas, changer les satellites pour qu'ils aient une orbite carrée!
Αλλάξτε όλα τα βιβλία σας (γιατί παντού θα υπάρχει έστω και μια ελληνική λέξη)!	Changez tous vos livres (parce que partout il y aura ne serait-ce qu'un mot grec)!
Σβήστε από την καθημερινότητα σας κάθε ελληνική λέξη!	Effacez de votre quotidien chaque mot grec!
Αλλάξτε τα ευαγγέλια, αλλάξτε το όνομα του Χριστού! Βγαίνει από τα Ελληνικά και σημαίνει αυτόν που έχει το χρίσμα! Αλλάξτε και το σχήμα κάθε ναού (να μην έχει την ελληνική γεωμετρία)!	Changez les évangiles, changez le nom du Christ! Il vient du grec et signifie celui qui a l'onction! Changez aussi la forme de chaque temple (afin qu'il n'ait pas une géométrie grecque)!
Σβήστε τον Μέγα Αλέξανδρο, σβήστε όλους τους Μυθικούς και Ιστορικούς ήρωες, αλλάξτε την παιδεία σας, αλλάξτε το όνομα της Ιστορίας, αλλάξτε τα ονόματα στα πανεπιστήμια σας, διαγράψτε την φιλοσοφία, αλλάξτε τον τρόπο γραφής σας χρησιμοποιήστε τον αραβικό, διαγράψτε, διαγράψτε, διαγράψτε...	Effacez Alexandre le Grand, effacez tous les héros mythiques et historiques, changez l'éducation, changez le nom de l'histoire, changez les noms de vos universités, supprimez laphilosophie, changez votre façon d' écrire, utilisez l'écriture arabe, supprimez, supprimez, supprimez...
Θα πείτε "δεν γίνεται".	Vous direz "c'est impossible".
Σωστά, δεν γίνεται γιατί μετά δεν θα μπορείτε να στεριώσετε ούτε μία πρόταση! Δεν γίνεται να σβήσει η Ελλάδα, ο Έλληνας, η προσφορά του πάνω σε αυτόν τον πλανήτη...	Justement, ceci est impossible, parce qu'ensuite vous ne pourrez même pas construire une phrase! Il est impossible d'effacer la Grèce, le peuple grec, son offrande à cette planète...
Η πρόκληση πάντως ισχύει!	Le défi, cependant, est lancé!
Ζαν Ρισπέν (Αλγερία 1849 – Παρίσι 1926). Γάλλος λογοτέχνης και δραματουργός.	Jean RICHEPIN (Algérie 1849 - Paris 1926). C'est un poète, romancier et auteur dramatique français.

 ΠΗΓΗ:abkotinis@yahoo.gr (Θερμές εὐχαριστίες)