....διά χειρός Μελίσσας....
Σάββατο 4 Νοεμβρίου 2023
Παρασκευή 3 Νοεμβρίου 2023
Νάξιοι Μελιστές: Ψαλτικό Κυριακοδρόμιο! Κυριακή Ε΄ Λουκά! 05.11.2023
Νάξιοι Μελιστές: Ψαλτικό Κυριακοδρόμιο! Κυριακή Ε΄ Λουκά! 05.11.2023: Οι Ακολουθίες τού Εσπερινού, του Όρθρου και τής Θείας Λειτουργίας της Κυριακής Ε΄ Λουκα! Επιλογή, Επιμέλεια και Στοιχειοθεσία μελών: Α) papl...
Πέμπτη 2 Νοεμβρίου 2023
Η Βιβλιοθηκη της Μονης Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου Πάτμου
Εξαιρετική η διάλεξη στο Μ.Ι.Ε.Τ. με θέμα: «Συλλογές σπάνιου και πολύτιμου υλικού: προκλήσεις και προοπτικές»
Μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα διάλεξη, με θέμα: «Συλλογές σπάνιου και πολύτιμου υλικού (αρχεία, χειρόγραφα, παλαίτυπα): προκλήσεις και προοπτικές», με εισηγητή τον υπεύθυνο της Βιβλιοθήκης της Ιεράς Μονής Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Πάτμου κ. Γιάννη Μελιανό, πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Τρίτης 31 Οκτωβρίου 2023, στον κατάμεστο από κόσμο χώρο του Ιστορικού και Παλαιογραφικού Αρχείου του Μ.Ι.Ε.Τ., στο κέντρο της Αθήνας.
Ρεπορτάζ-Φωτογραφίες: Παναγιώτα Σούγια
Της σημαντικής αυτής διάλεξης, στην οποία ήταν παρών και ο διακεκριμένος Φιλόλογος και κορυφαίος Παλαιογράφος, τ. Προϊστάμενος του Ιστορικού & Παλαιογραφικού Αρχείου του Μ.Ι.Ε.Τ. κ. Αγαμέμνων Τσελίκας, προηγήθηκε η παρουσίαση-εισαγωγή στο θέμα από τον υπεύθυνο Ι.Π.Α./Μ.Ι.Ε.Τ. κ. Σταύρο Γριμάνη, ο οποίος είπε μεταξύ άλλων πως: «Αφορμή της σημερινής εκδήλωσης στάθηκε η ολοκλήρωση του προγράμματος ψηφιοποίησης, το οποίο κάναμε. Ξεκινήσαμε από το προηγούμενο καλοκαίρι και ολοκληρώσαμε αυτό το καλοκαίρι. Ψηφιοποιήσαμε ένα μεγάλο μέρος του υλικού των τεκμηρίων μας (χειρόγραφα, παλαίτυπα, μικροφίλμς) και προγραμματίζουμε και τα επόμενα. Ωστόσο, σε κάθε εργασία, και κυρίως μετά από την εργασία αυτή, προκύπτουν πάντα ερωτήματα, που έχουν να κάνουν με τον τρόπο εργασίας, με την ηθική, που γεννάται ως ερώτημα γύρω από τον τρόπο εργασίας με τέτοια τεκμήρια, τη σχέση των ερευνητών με τα τεκμήρια, τη σχέση των ερευνητών με τα ευρήματα, των συνεργατών που εργάζονται πάνω σε αυτά, πίσω από αυτά και μετά στη διαχείρισή τους με τους ερευνητές και για τους ερευνητές, γιατί ο σκοπός πάντοτε είναι η ερευνητική κοινότητα. Και η έννοια αυτή της κοινότητας είναι που μας θέτει τα ζητήματα, τα οποία θέλουμε με μια σειρά διαλέξεων, την οποία ανοίγουμε σήμερα, να εξετάσουμε.
Πρώτος, κλήθηκε και ανταποκρίθηκε, και τον ευχαριστώ θερμά, στην πρόσκλησή μας ο υπεύθυνος της Βιβλιοθήκης της Ιεράς Μονής Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου Πάτμου, ο Γιάννης Μεριανός. Εργάζεται πολλά χρόνια εκεί ως Γραμματέας. Ξέρει πάρα πολύ καλά τη Βιβλιοθήκη, έχει άμεση σχέση με τους ερευνητές και με το υλικό, ήταν υπεύθυνος κατ’ αρχήν των Καταλόγων με τα παλαίτυπα. Σε κάποια από αυτά τα ερωτήματα θα έρθει να μας απαντήσει. Πιθανόν, να γεννήσει καινούργια. Το σημαντικό είναι, και αυτό που θέλουμε, τελικά, να κάνουμε, είναι να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για έναν διάλογο και ει δυνατόν αυτό να πάρει και τη μορφή ακόμη πιο στέρεη σε μια συνεργασία μεταξύ ιδρυμάτων, τα οποία κατέχουν τέτοιου είδους υλικό, προχωράνε στις ψηφιοποιήσεις, και έχουν σχέση με τους ερευνητές τέτοια, ώστε να θέλουν να λύσουν προβλήματα, να αντιμετωπίσουν ερωτήματα, τα οποία δημιουργούνται.».
Αμέσως μετά, τον λόγο έλαβε ο υπεύθυνος της Βιβλιοθήκης της Ιεράς Μονής Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Πάτμου κ. Γιάννης Μελιανός, ο οποίος είπε μεταξύ άλλων πως: «Η Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου Θεολόγου της Πάτμου (ιδρυθείσα το 1088), σημαντικό πνευματικό κέντρο στο Νοτιοανατολικό άκρο του Αιγαίου, με συνεχή και αδιάπτωτο βίο εννέα αιώνων, διαφυλάσσει μια σπουδαιότατη συλλογή βιβλιακού και αρχειακού υλικού, η οποία διατηρήθηκε ακέραια και προσφέρεται για μελέτη και έρευνα στην ελληνική και διεθνή επιστημονική κοινότητα.
Με περισσότερους από 1.100 χειρόγραφους κώδικες (ο παλαιότερος ανάγεται στον 6ο μ.Χ. αι.), 5.000 τόμους έντυπων βιβλίων (1494-1900) και περισσότερα από 13.000 έγγραφα (11ος-19ος αι.), η Βιβλιοθήκη της κατατάσσεται ανάμεσα στις σημαντικότερες Βιβλιοθήκες της Ανατολικής Μεσογείου.
Ο αρχικός πυρήνας της Βιβλιοθήκης συγκροτήθηκε από χειρόγραφα, τα οποία είχε φροντίσει να περισυλλέξει ο ιδρυτής της Μονής, Όσιος Χριστόδουλος ο Λατρηνός. Την προσωπική αυτή συλλογή του αποτελούσαν πολυτιμότατα παλαιά χειρόγραφα, προερχόμενα, κυρίως, από τη μοναστική περιοχή του Λάτρους της Μικράς Ασίας, αλλά και από φημισμένα καλλιγραφικά εργαστήρια της Κωνσταντινούπολης.
Έκτοτε, ο εμπλουτισμός της με νέα χειρόγραφα -κατά την υποθήκη του ίδιου του Οσίου- ήταν εκ των κυριότερων μελημάτων των μοναχώ, έτσι ώστε με το διάβα των αιώνων ο αριθμός των χειρογράφων να ανέλθει σε εκατοντάδες, με συνηθέστερους τρόπους απόκτησης τις δωρεές και τις ενσωματώσεις ατομικών βιβλιοθηκών των ίδιων των μοναχών, αλλά και παραγωγικότητας του αντιγραφικού εργαστηρίου της Μονής.
Από την εδραίωση της Μονής (12ος αι.) ως τα τέλη του 14ου αι. ο αριθμός των χειρογράφων αυξάνεται, ενώ στα μέσα του αιώνα αυτού η Βιβλιοθήκη εμπλουτίζεται με ιστορικά, φιλολογικά και φιλοσοφικά έργα, που δεικνύουν αξιοσημείωτη ευρύτητα πνεύματος. Μέσα στις δύσκολες συνθήκες του 15ου αι. διακρίνεται μια ποιοτική υποβάθμιση της λειτουργίας της, χωρίς, ωστόσο, να μειώνεται ο αριθμός των περιεχομένων της, αφού αποκτώνται χειρόγραφα από μικρασιατικά, κυρίως, μοναστήρια, που ερημώνει η τουρκική κατάκτηση. Η πρόσκτηση χειρογράφων συνεχίζεται με σταθερό ρυθμό μέχρι τον 18ο αι., εποχή αλματώδους αύξησης των εντύπων βιβλίων.
Ο αιώνας αυτός σηματοδοτείται από την ίδρυση της Πατμιάδας Σχολής (1713), από τον Πάτμιο διάκονο Μακάριο Καλογερά, στον περίβολο του σπηλαίου της Αποκάλυψης. Τότε, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις νέων εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων και σημειώνεται η πρώτη μαζική παρουσία εντύπων. Ο 19ος αιώνας ήταν καθοριστικός για τη μοναστηριακή Βιβλιοθήκη, αφού κατά τη διάρκειά του δεν επήλθε μόνο η αύξηση του βιβλιακού υλικού, αλλά και στα μέσα του αιώνα τέθηκαν οι βάσεις για τη μεθοδική οργάνωση και λειτουργία της Βιβλιοθήκης. Τα χειρόγραφα ταξινομήθηκαν χωριστά από τα έντυπα, και το 1872 καταλογογραφήθηκαν με επιστημονικό σύστημα. Δίχως άλλο, οι μοναστές του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου είχαν συνειδητοποιήσει ότι τα ουσιαστικότερα μέτρα προστασίας και ασφάλειας περνούσαν μέσα από τη δημιουργία μιας καλά θεμελιωμένης βιβλιοθηκονομικής υποδομής.».
Συνεχίζοντας, ο κ. Μελιανός ανέφερε, μεταξύ άλλων, πως: «Χάρη στις άοκνες φροντίδες τους για την οργάνωση, ανανέωση και λειτουργία της, και τις επιστημονικές δημοσιεύσεις που κορυφώθηκαν με την έκδοση του καταλόγου των χειρογράφων από τον Ιω. Σακκελίωνα, με τίτλο: «Πατμιακή Βιβλιοθήκη» (Αθήνα 1890), η Βιβλιοθήκη είχε αρχίσει να αναδεικνύεται σε διεθνές κέντρο παλαιογραφικών ερευνών. Ευρωπαίοι ελληνιστές, βυζαντινολόγοι και ιστορικοί, έσπευδαν να την επισκεφθούν για να μελετήσουν τα περιεχόμενά της, προβάλλοντας και αυτοί μέσα από τα αποτελέσματα των ερευνών τους στη διεθνή επιστημονική κοινότητα τη σημασία της Βιβλιοθήκης της Μονής της Πάτμου ως παρακαταθήκης φιλολογικών και ιστορικών πηγών ανεκτίμητης αξίας. Έτσι, ήδη από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, η Βιβλιοθήκη διαφαίνεται ότι δεν ήταν ένας απλός θεματοφύλακας κειμηλίων, αλλά λειτούργησε και ως εστία πνευματικής κατάρτισης και ως πόλος επιστημονικής μελέτης και έρευνας.».
Ακόμη, ο κ. Μελιανός επισήμανε, μεταξύ άλλων πως: «»Θα πρέπει να είμαστε ευγνώμονες», αναφέρει ο Ch. Diehl, «στους μοναχούς του, που κατάφεραν να συνδυάσουν τα θρησκευτικά καθήκοντά τους με τις ευγενείς αυτές ενασχολήσεις. Αυτές τους διασφαλίζουν μια μεγάλη θέση στην Ιστορία των Γραμμάτων και τους καθιστούν άξιους έως σήμερα της ευγνωμοσύνης και του σεβασμού μας.» (Ch. Diehl, Το Σκευοφυλάκιον και η Βιβλιοθήκη της Πάτμου κατά τας αρχάς του ιγ΄ αιώνος, Κατά μετάφρασιν Σταύρου Ι. Τηλιακού, Αθήναι 1910, σ. 39).
Η ιστορική πορεία της Βιβλιοθήκης κατά τον 20ο αιώνα είναι λίγο πολύ γνωστή. Μετά τα δύσκολα χρόνια της ιταλικής κατοχής και την ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα, έφτασαν το 1961 τα πρώτα κλιμάκια του Κέντρου Βυζαντινών Ερευνών του Ιδρύματος Εθνικών Ερευνών. Οι απεσταλμένοι του Ιδρύματος, κορυφαίοι Έλληνες πανεπιστημιακοί καθηγητές, συνεπικουρούμενοι από ξένα ιδρύματα και οργανισμούς, και σε συνεργασία με τους αδελφούς της Μονής, συνέβαλαν, για περισς΄τοερα από τριάντα χρόνια, με υποδειγματικό τρόπο στην οργάνωση των περιεχομένων της Βιβλιοθήκης και εξέδωσαν πλήθος μελετών και καταλόγων.
Τη δεκαετία του 1960, η Βιβλιοθήκη μεταστεγάστηκε σε νέο χώρο, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη δημιουργία ασφαλών συνθηκών διατήρησης (κλιματισμός, αφύγρανση). Τον σχεδιασμό και τη μελέτη της διαμόρφωσης του χώρου ανέλαβε το 1977 ο Κωνσταντίνος Σπ. Στάικος. Το έργο διήρκεσε συνολικά δέκα χρόνια και ολοκληρώθηκε το 1988 με την οικονομική σύμπραξη διαφόρων φορέων, ιδρυμάτων και ιδιωτών.», και ολοκλήρωσε τη διάλεξή του λέγοντας πως: «Η πρόσβαση στο βιβλιακό και αρχειακό υλικό γίνεται κατόπιν ειδικής άδειας από τη Μονή, και σύμφωνα με τους κανόνες δεοντολογίας, που διέπουν τη διαχείριση των πολύτιμων κλειστών συλλογών και χειρόγραφου υλικού.».
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με συζήτηση με τους ακροατές, οι οποίοι έθεσαν ερωτήματα, στα οποία απάντησε ο κ. Γιάννης Μελιανός.
Ο κ. Γιάννης Μελιανός είναι Γραμματέας της Βιβλιοθήκης της Ιεράς Μονής Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου από το 2005 έως σήμερα, υπεύθυνος του φωτογραφικού εργαστηρίου της Βιβλιοθήκης και του εργαστηρίου συντήρησης χειρογράφων και χαρτώου υλικού. Έχει συντάξει τον Δ΄ τόμο του Καταλόγου των εντύπων της Βιβλιοθήκης της Μονής, που εκδόθηκε από το Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (Κ.Ν.Ε./Ε.Ι.Ε., 2012).
Ακολουθεί φωτογραφικό υλικό από τη διάλεξη του κ. Μελιανού:
Ευαγγέλιο (Πορφυρούς κώδικας), τέλη 5ου-αρχές 6ου αι. (χφ. 67)
Θεοδώρου του Γαζή, Γραμματικής Εισαγωγής βιβλία τέσσαρα, Βενετία 1495.
Λεωνίδας Ξηνταράς: Ο Έλληνας που ταξιδεύει στα πιο…παράξενα μέρη του κόσμου
Λεωνίδας Ξηνταράς: Ο Έλληνας που ταξιδεύει στα πιο…παράξενα μέρη του κόσμου: Ο ταξιδευτής μιλάει στη «Ζούγκλα» για το ψηφιδωτό του κόσμου και τις μοναδικές εμπειρίες του
Τρίτη 31 Οκτωβρίου 2023
Δευτέρα 30 Οκτωβρίου 2023
Η Αγια Απολλωνία. (30 Οκτωβρίου)
Η Αγία Απολλωνία προστάτις των οδοντιάτρων
Ένας από τους
ισχυρότερους πόνους για το ανθρώπινο σώμα είναι ο οδοντόπονος. Και αυτό γιατί
το δόντι συνδέεται με τον εγκέφαλο, τον οφθαλμό και το αυτί καθώς και τα νεύρα
τους και έτσι κάθε οδοντόπονος φέρνει σε κρίση το κεφάλι και τα πιο ευαίσθητα
όργανά του. Κάθε φορά που τα δόντια πονούν και βρίσκεται σε έξαρση και
αντίδραση το σώμα, καταλαβαίνουμε καλύτερα πόσο ευάλωτοι και τρωτοί είμαστε.
Καθετί που
αφορά στην ζωή ενός δοντιού, συνδέεται άμεσα με το πόνο: με πόνο ανατέλλουν τα
νεογιλά δόντια, με πόνο πέφτουν και βγαίνουν τα μόνιμα, πόνο δημιουργεί η
τερηδόνα, πόνο φέρνει το απόστημα, πόνο συνεπάγεται η εξαγωγή…..
Ο Άγιος
Αντίπας υπήρξε ο πρώτος χριστιανός οδοντίατρος ο οποίος μαρτύρησε για την αγάπη
του Χριστού περί το 70 μ.Χ. όταν τον έψησαν σε ταυρόσχημο χάλκινο καμίνι στον
ονομαστό ναό της Περγάμου που αποκαλείτο «κατοικητήριο του σατανά». Ο
μέγας αυτός θεραπευτής των οδόντων, ποίμανε την Εκκλησία της Περγάμου, το δε
όνομά του αναφέρεται στην Αποκάλυψη του Ευαγγελιστή Ιωάννη (Κεφ. β’, 12-13).
Στο απολυτίκιό του αναφέρεται «ως τάχιστος και μέγας ιατρός, της δεινής
οδόντων νόσου» και η μνήμη του τιμάται την 11η Απριλίου. Τέλος
στην Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στην Πάτμο προσκυνούμε την
ευωδιάζουσα κάρα του.
Σήμερα, 30η
του μηνός Οκτωβρίου, η Αγία μας Εκκλησία εορτάζει την μνήμη και μιας ακόμη
προστάτιδος των οδόντων της οποίας η μνήμη έρχεται από την Δυτική Εκκλησία
καθ’όσον μαρτύρησε κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες. Πρόκειται για την
παρθενομάρτυρα Αγία Απολλωνία από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, την πατρίδα της
παρθενομάρτυρος και πανσόφου νύμφης του Χριστού Αικατερίνας γι΄αυτό και είναι
συχνές οι απεικονίσεις στην Δυτική Εκκλησία της Παναγίας με το Θείο Βρέφος
μεταξύ των δύο Αγίων αυτών.
Η Αγία
Απολλωνία ήρθε να καθιερωθεί ως προστάτις των οδοντιάτρων και των οδοντοπαθών
πολύ πριν τον Μεσαίωνα, παραμερίζοντας την τιμή των Αγίων Άννης, Σωσάννης και
Σιβύλλας που μέχρι τότε τιμούσαν οι χριστιανοί ως ιάτειρες των οδόντων. Το
όνομά της σήμερα είναι γνωστό σε όλο τον χριστιανικό κόσμο από την Αμερική
μέχρι την Ιαπωνία και τιμάται από όλους τους χριστιανούς οδοντιάτρους ως
προστάτιδά τους.
Το όνομα και
το μαρτύριό της μας έγιναν γνωστά από την Εκκλησιαστική Ιστορία του Ευσεβίου
Καισαρείας όπου εκεί αναφέρεται ότι μαρτύρησε ως χριστιανή με την βίαιη εξαγωγή
των δοντιών της αφού πρώτα της είχαν συντρίψει τις γνάθους. Από αυτό
αναλογιζόμαστε το πόσο υπέφερε η Αγία αλλά και την μεγάλη παρρησία της στον
Χριστό για όσους υποφέρουν από οδοντόπονους και με πίστη επικαλούνται το τίμιο
όνομά της.
Διαβάζουμε
σχετικά: «Αλλά και την θαυμασιωτάτην τότε Παρθένον πρεσβύτιν Απολλωνίαν
διαλαβόντες, τους μεν οδόντας άπαντας, κόπτοντες τας σιαγόνας, εξήλασαν, πυράν
δε νήσαντες προ της πόλεως, ζώσαν ηπείλουν κατακαύσαι, εί μη συνεκφωνήσειεν
αυτοίς τα της ασεβείας κηρύγματα. Η δε υποπαραιτησαμένη βραχύ και ανεθείσα,
συντόνως επεπήδησεν εις το πυρ και καταπέφλεκται». (Απόσπασμα από την
επιστολή του Επισκόπου Αλεξανδρείας Διονυσίου προς τον Φάβιο, Επίσκοπο
Αντιοχέων. Ελλ. Πατρολογία ΜΙGΝΕ, τ.20, στ. 605-612).
Το μαρτύριό
της τοποθετείται στο έτος 249 μ.Χ. όταν αυτοκράτορας της Ρώμης ήταν ο αιμοδιψής
διώκτης των Χριστιανών Δέκιος (249-251 μ.Χ.).
Από το
παραπάνω απόσπασμα της επιστολής που έγραψε ο Επίσκοπος Αλεξανδρείας Διονύσιος,
φαίνεται εύγλωττα ότι την γνώριζε καλά. Γι’αυτό και την αποκαλεί «θαυμασιωτάτην
παρθένον και πρεσβύτιν» γεγονός που μας αποκαλύπτει ότι η Αγία για την
οποία ελάχιστα γνωρίζουμε, ήταν καθ’όλα ένα ιερό και αξιοσέβαστο πρόσωπο,
τιμώμενο από την εκκλησιαστική κοινότητα και τον Επίσκοπό της. Υπήρξε παρθένος
αξιοσέβαστη που διακρινόταν για την φλογερή της πίστη και τον μεγάλο
ιεραποστολικό της ζήλο που την έκαναν γνωστή για την χριστιανική δράση της στον
στηριγμό και καταρτισμό των Χριστιανών. Η λέξη «πρεσβύτις» δεν φανερώνει
μόνο το σεβαστό της ηλικίας της αλλά και την ταυτότητά της που σημαίνει ότι
ήταν μια από τις Διακόνους της Εκκλησίας με πνευματικά-εκκλησιαστικά καθήκοντα
και έντονη κοινωνική δραστηριότητα για τις χήρες, τα ορφανά, τους πτωχούς και
ενδεείς. Ήταν λοιπόν γνωστή στον χριστιανικό κύκλο της Αλεξανδρείας για την
πίστη και την αγαθοεργία της, στοιχούσα στους λόγους του Αποστόλου Παύλου (Α’
Τιμοθ., γ’, 8-13).
Ο χώρος της
δραστηριότητός της ήταν η πολυπολιτισμική πόλη της Αλεξανδρείας στην οποία
κατοικούσαν άνθρωποι ετερόκλητοι και ετερόθρησκοι : Έλληνες, Αιγύπτιοι,
Ρωμαίοι, Ασιάτες, Αφρικανοί που λάτρευαν τον Χριστό ή τα είδωλα. Μια τέτοια
πολύβοη πόλη είχε κατοίκους διαφόρων τάξεων και καταστάσεων οικονομικών. Οι
περισσότεροι είχαν ανάγκη για περίθαλψη, στοργή και συμπαράσταση καθώς και μια
διέξοδο στις πνευματικές τους αναζητήσεις.
Την κοινωνική
αποστολή κατ’εκείνα τα χρόνια προσέφεραν οι Κοινοβιακοί Παρθενώνες και οι
Διακόνισσες της Εκκλησίας. Από τους Κοινοβιακούς Παρθενώνες προήλθαν και οι
Αγίες Παρασκευή η Ρωμαία, Φεβρωνία, Αναστασία η Ρωμαία κ.ά. με έργο τους τον
ευαγγελισμό του λαού. (Και όλες εκείνες οι μακάριες γυναίκες υπέστησαν την
βίαιη εξαγωγή των οδόντων τους και ίσως για να πληγεί έτσι το κέντρο του λόγου
και να σταματήσουν την διδαχή). Αυτό ήταν το διακόνημα της Αγίας Απολλωνίας: η
παντοειδής συμπαράσταση στο ποίμνιο και όλους τους ανθρώπους, χριστιανούς και
μη.
Κατά
πληροφορία του Επισκόπου Αλεξανδρείας Διονυσίου στο προοίμιο της επιστολής και
προ της αναφοράς στην Αγία Απολλωνία ο διωγμός των χριστιανών της Αλεξάνδρειας
ξεκίνησε ένα έτος προ του γενικού διωγμού από ένα μάντη ο οποίος ξεσήκωσε
εναντίον των χριστιανών τα πλήθη των εθνικών αναθερμαίνοντας την ειδωλολατρεία
και τις τοπικές τους δεισιδαιμονίες.
Πρώτους
απ’όλους συνέλαβαν δύο ηλικιωμένους ευσεβείς Χριστιανούς τους οποίους βασάνισαν
ανηλεώς. Στο τέλος τον μεν Μετράν λιθοβόλησαν την δε Κοΐντα θανάτωσαν με ξίφος.
Λεηλατούσαν, άρπαζαν, έκαιγαν τις περιουσίες των χριστιανών και τους ίδιους
τους βασάνιζαν∙ όλοι υπέμεναν καρτερικά εκτός από έναν που αρνήθηκε την πίστη
του, φοβούμενος την ζωή του….
Την Αγία
Απολλωνία την συνέλαβαν και την βασάνισαν. Αφού της συνέτριψαν τις σιαγόνες, με
βίαιο τρόπο έκαναν εξαγωγή όλων των δοντιών της. Μετά ανάβοντας μεγάλη φωτιά
την απείλησαν να την κάψουν ζωντανή αν δεν απάγγελε μαζί τους «τα της
ασεβείας κηρύγματα» και την άρνηση του Χριστού. Αιμόφυρτη και ταλαιπωρημένη
καθώς ήταν αρνήθηκε να συμμορφωθεί στην εντολή του αυτοκράτορα∙ ούτε στα είδωλα
επρόκειτο να προσευχηθεί ούτε βέβαια και να θυσιάσει. Μπροστά στη φωτιά ζήτησε
λίγο χρόνο για να σκεφθεί∙ και φυσικά προτίμησε τον Χριστό παρά την ζωή και την
άνεσή της. Έκανε για λίγο ότι παραιτείται από τις θέσεις της και την άφησαν να
σκεφθεί. Τότε εκείνη με τόλμη περισσή επήδηξε μόνη της στην φωτιά και
κατακάηκε! Έτσι έλαβε τον αθλητικό στέφανο η θαυμασιωτάτη παρθένος και
πρεσβύτις Απολλωνία! Η γενναία πράξη της ήταν ένα ηχηρό ράπισμα για τους
δημίους της και τους διώκτες του χριστιανισμού…..
Ωστόσο
εκείνοι συνέχισαν τις ωμότητες εναντίον των χριστιανών. Ακολούθως συνέλαβαν τον
Σεραπίωνα και αφού του έσπασαν τις αρθρώσεις, τον γκρέμισαν από ένα υπερώο. Το
ίδιο έγινε και για μεγάλο πλήθος χριστιανών που αρνούνταν να θυσιάσουν. Τον
Ιουλιανό που υπέφερε από ποδάγρα μαζί με τον υπηρέτη του, τους μαστίγωσαν
κρεμασμένους, τους άλειψαν με ασβέστη και τους κατέκαψαν. Το δήμιο στρατιώτη
Βησά που μετανόησε για τις πράξεις του, τον αποκεφάλισαν. Τον Μακάριο από την
Λιβύη τον έκαψαν ζωντανό. Οι Επίμαχος και Αλέξανδρος βασανίστηκαν και πέθαναν
αφού τους περιέχυσαν με αναμμένο ασβέστη. Η παρθένος Αμμωναρία και η πρεσβύτις
Μερκουρία θανατώθηκαν φρικτά. Το ίδιο και οι Αιγύπτιοι Ήρων, Άττηρας, Ισίδωρος
και ο ανήλικος Διόσκορος. Ακολούθησε το μαρτύριο του Νεμεσίωνος του Αιγυπτίου
καθώς των Άμμωνος, Ζήνωνος, Πτολεμαίου και Ιγγένη που αποκάλυψαν στο δικαστήριο
την χριστιανική τους ταυτότητα πάνω στην προσπάθειά τους να πείσουν κάποιον
βασανιζόμενο χριστιανό να μην εξομώσει.
Η μνήμη της
Αγίας Απολλωνίας και των συν αυτή μαρτυρησάντων στον διωγμό της Αλεξάνδρειας
επί Δεκίου τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 30 Οκτωβρίου και από την
Δυτική στις 9 Φεβρουαρίου. Στην Δυτική Εκκλησία και περισσότερο στην πόλη της
Ρώμης σώζονται ναοί, πλατείες, δρόμοι, προσκυνητάρια, δειπνητήρια που φέρουν το
όνομά της. Η Αγία κάρα της φυλάσσεται στον ναό Santa Maria in Trastevere, ενώ
σε διαφόρους ναούς φυλάσσονται τεμάχια των ιερών λειψάνων της ή οι τίμιοι
οδόντες της. Εικόνες, πίνακες και αγάλματά της κοσμούν ναούς και πόλεις της
Ευρώπης όπου παντού είναι γνωστό το μαρτύριό της, κυκλοφορούν διάφοροι θρύλοι
και λαϊκές παραδόσεις γι’αυτήν και τιμάται ως προστάτις των οδοντικών παθήσεων.
Συνήθως παριστάνεται να κρατά μια τανάλια με ένα δόντι (σύμβολο του μαρτυρίου
της) και το ένα πόδι της να πατά την φωτιά.
Το όνομά της
στις διάφορες ευρωπαϊκές χώρες και γλώσσες φέρουν πολλές γυναίκες: Apollonia,
Apolline, Apollonie, Pollonie, Polline, Apolonia, Polonia, Ploni.
Είθε η τιμή της να εξαπλωθεί και στον Ορθόδοξο χώρο και οι πρεσβείες της να ενισχύουν όλους τους οδοντοπαθείς.
Απολυτίκιο της
Αγίας Απολλωνίας.
Ήχος πλ. α’
Τον συνάναρχον Λόγον.
«Των οδόντων εκρίζωσιν καθυπέμεινας και συντριβήν
των σων γνάθων, Απολλωνία σεμνή, εκλεκτή παρθενομάρτυς και παρέδωκας σώμα το
θείον σου πυρί, ίνα δρόσου θεϊκής παστάδος επαπολαύσης και χάριν λάβης οδόντων
διώκειν άλγη τα κατώδυνα».
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)