Αγίου Αποστόλου και Ευαγγελιστού Λουκά Δόξα του Εσπερινού (ΚΑΡΑΜΑΝΗ)

Δοξαστικό Αίνων Ευαγγελιστού Λουκά

Λειτουργικά ήχος β΄ Σουρλαντζή

Ο Εὐαγγελιστής Λουκᾶς

Ο άγιος ευαγγελιστής Λουκάς

Λάμπρος Σκόντζος, Θεολόγος

Οι τέσσερις Ιεροί Ευαγγελιστές, ο Ματθαίος, ο Μάρκος, ο Λουκάς και ο Ιωάννης, κατέχουν ιδιαίτερη τιμή μέσα στην Εκκλησία μας, διότι αξιώθηκαν να γίνουν οι συγγραφείς των τεσσάρων Ευαγγελίων, τα οποία αποτελούν τους τέσσερις στύλους, πάνω στους οποίους στηρίζεται η χριστιανική μας πίστη, μαζί με τα άλλα βιβλία της Καινής Διαθήκης και την Ιερά Παράδοση. Στο άρθρο μας αυτό θα ασχοληθούμε με τον ιερό ευαγγελιστή Λουκά.

Καταγόταν από την Αντιόχεια της Συρίας και είχε ελληνική καταγωγή. Ήταν πολύ μορφωμένος και ασκούσε το επάγγελμα του ιατρού. Γνώριζε άριστα την ελληνική γλώσσα, όπως και την εβραϊκή. Αυτό φαίνεται καθαρά από τα ιερά συγγράμματά του, το τρίτο Ευαγγέλιο και τις Πράξεις των Αποστόλων, όπου κανένας άλλος συγγραφέας της Καινής Διαθήκης δεν μπορεί να φθάσει την καλλιέπεια του λόγου του. Παράλληλα ήταν και άριστος ζωγράφος. Σπούδασε στην Αλεξάνδρεια και την Αθήνα.

Δεν γνωρίζουμε λεπτομέρειες από τη ζωή του πριν τη συνάντησή του με τον απόστολο Παύλο. Εικάζουμε ότι ήταν ειδωλολάτρης. Γνώρισε προφανώς τον Χριστιανισμό στην Αντιόχεια. Αφ’ ότου γνώρισε τον απόστολο Παύλο συνδέθηκε μαζί του και έγινε αφοσιωμένος μαθητής του και ακόλουθός του ως το μαρτυρικό του τέλος. Κήρυξε με θέρμη και ζήλο τη νέα σώζουσα πίστη στη Θράκη, τη Μακεδονία, την Θεσσαλία, την Αχαΐα, την Ασία, την Κύπρο, το Ιλλυρικό, την Ιουδαία και την Μ. Ασία, μεταστρέφοντας πλήθος ειδωλολατρών και Ιουδαίων στον Χριστιανισμό.

Θεώρησε σκόπιμο να γράψει, όσα είχε ακούσει από τους αγίους Αποστόλους, τον απόστολο Παύλο, τη Θεοτόκο και άλλους αυτόπτες και αυτήκοους μάρτυρες, για το θείο Πρόσωπο και το έργο του Κυρίου, δεκαπέντε χρόνια μετά την Ανάληψή Του. Να μείνει εσαεί αιώνιο γραπτό μνημείο και μαρτυρία στην Εκκλησία του Χριστού. Συνέγραψε λοιπόν το γνωστό μας «Κατά Λουκάν Ευαγγέλιο», το τρίτο κατά σειράν βιβλίο της Καινής Διαθήκης. Σε αυτό αρχίζει με τη γέννηση του Τιμίου Προδρόμου, τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και με ζωηρότητα και ακριβή χρονολόγηση περιγράφει τη Γέννηση του Κυρίου, τη δράση, τα θαύματα, το σταυρικό Πάθος και την Ανάστασή Του, με ακριβείς ιστορικές συγκυρίες και χάρη λογοτεχνική. Τέλος αυτός κατέγραψε τις περισσότερες παραβολές του Χριστού με άφθαστη παραστατικότητα.

Συνέγραψε επίσης και το πέμπτο κατά σειράν ιερό βιβλίο της Καινής Διαθήκης, τις «Πράξεις των Αποστόλων», ήτοι: την πρώτη εκκλησιαστική ιστορία της Εκκλησίας μας, στο οποίο εκθέτει τη δική του εμπειρία για την ίδρυση και την ανάπτυξη της πρώτης Εκκλησίας. Αρχίζει με το θαυμαστό γεγονός της Θείας Αναλήψεως, περιγράφει με καταπληκτικές λεπτομέρειες το μεγάλο και θαυμαστό γεγονός της Πεντηκοστής, το πρώτο κήρυγμα του αποστόλου Πέτρου, τη βάπτιση τριών χιλιάδων ακροατών του και την ίδρυση της Εκκλησίας. Στη συνέχεια αναφέρεται στην ζωή της πρώτης Εκκλησίας, στη δράση των αποστόλων, αφιερώνοντας το μεγαλύτερο μέρος στη δράση του αποστόλου Παύλου.

Ως αποδέκτης και των δύο ιερών βιβλίων του αναφέρεται κάποιος «κράτιστος Θεόφιλος», τον οποίο αγνοούμε. Πιθανόν να ήταν κάποιος επιφανής, ο οποίος ζήτησε από τον Λουκά πληροφορίες για τη νέα πίστη.

Η ευσεβής παράδοση αναφέρει πως ο Λουκάς υπήρξε και εξαίσιος ζωγράφος, ο οποίος εικονογράφησε το ιερότατο πρόσωπο της Θεοτόκου, με την οποία έζησε αρκετό καιρό στην Ιερουσαλήμ. Φημισμένες Ιερές Εικόνες Της αποδίδονται στον σ’ εκείνον, όπως η Ιερή Εικόνα του Μ. Σπηλαίου, της Παναγίας Κύκκου της Κύπρου, της πόλεως Βιλίνα της Ρωσίας. Στον άγιο Λουκά αποδίδονται επίσης και άλλες γνωστές Ιερές Εικόνες της Θεοτόκου.

Η ιεραποστολική του δράση συνέπεσε με την κήρυξη των διωγμών του ρωμαϊκού κράτους εναντίον των Χριστιανών. Τα σκοταδιστικά ειδωλολατρικά ιερατεία, βλέποντας την ρώμη της νέας πίστης, φοβήθηκαν για τα άνομα και δεισιδαίμονα συμφέροντά τους και γι’ αυτό έπεισαν τους διεφθαρμένους ρωμαίους να εγείρουν σκληρό διωγμό εναντίον των Χριστιανών, ως δήθεν επικίνδυνους για την έννομη τάξη. Χιλιάδες Χριστιανοί συλλαμβάνονταν, με τη βοήθεια των ειδωλολατρών ιερέων, βασανίζονταν φρικτά για να θυσιάσουν στα είδωλα. Όσοι αρνούνταν θανατώνονταν μέσω απερίγραπτων βασανισμών.
Έτσι λοιπόν και ο άγιος και ευαγγελιστής Λουκάς έγινε στόχος των φανατικών ειδωλολατρών. Σύμφωνα με την επικρατέστερη παράδοση, μετά τον μαρτυρικό θάνατο του αποστόλου Παύλου το 68 μ. Χ. ήρθε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στα μέρη της Βοιωτίας, όπου με το φλογερό του κήρυγμα μετέστρεφε πλήθος ειδωλολατρών στην αληθινή χριστιανική πίστη. Επίσης ασκούσε και το ιατρικό επάγγελμα, θεραπεύοντας δωρεάν τους αρρώστους. Αυτό θορύβησε και εξόργισε τους ειδωλολάτρες ιερείς της περιοχής, οι οποίοι έβλεπαν να ερημώνουν τα «ιερά» τους και να χάνουν πλούτη από τις δεισιδαίμονες πρακτικές τους, όπως τη μαγεία, την μαντική και τις διάφορες αγυρτείες, τις οποίες πωλούσαν αδρά ως «θεραπείες» στους άτυχους πιστούς του παγανισμού. Παρότρυναν λοιπόν τον φανατισμένο ειδωλολατρικό όχλο, ο οποίος όρμισε και συνέλαβε τον ένθερμο άγιο Λουκά. Μη σεβόμενοι τα γεράματά του τον υπέβαλαν σε απάνθρωπα βασανιστήρια. Εξουθενωμένο, τον κρέμασαν σε μια ελιά, όπου παρέδωσε την αγία του ψυχή στο Θεό, σε ηλικία ογδόντα χρονών.

Οι Χριστιανοί περιμάζεψαν το τίμιο λείψανό του και το έθαψαν με μεγάλες τιμές κοντά στη Θήβα. Από τη μαρμάρινη λάρνακά του έρρεε μύρο, το οποίο ευωδίαζε σε μεγάλη απόσταση. Γινόταν επίσης εκεί πάμπολλα θαύματα, κάνοντας πολλούς ειδωλολάτρες να γίνονται Χριστιανοί. Ο βυζαντινός αυτοκράτωρ Κώνστας (337-350) μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη τα Ιερά Λείψανά του, όπως και των άλλων αποστόλων, τα οποία εναπέθεσε, ως πολύτιμο θησαυρό, στον ναό των Αγίων Αποστόλων. Βρισκόταν εκεί ως την άλωση από τους σταυροφόρους το 1204, τα οποία οι αντίχριστοι εισβολείς τα έκλεψαν και τα μετέφεραν στη Δύση. Σήμερα σώζεται η λάρνακα του αγίου στη Βοιωτία, εντός περικαλλούς ναού, όπου συνεχίζονται να επιτελούνται θαύματα. Η ιερή του μνήμη εορτάζεται στις 18 Οκτωβρίου.

ΠΗΓΗ:https://www.pemptousia.gr/2020/10/o-agios-evangelistis-loukas/

Η Γλώσσα μου!!!

Κατεβάστε δωρεάν τη Γραμματική και το Συντακτικό του Αχιλλέα Τζάρτζανου και +500 βιβλία σε ηλεκτρονική μορφή

Ο Αχιλλέας Τζάρτζανος υπήρξε σπουδαίος φιλόλογος και γλωσσολόγος. Γεννήθηκε στον Τύρναβο το 1873 και πέθανε το 1946. 

Μετά τις πανεπιστημιακές σπουδές του στη Φιλοσοφική Σχολή, αναγορεύθηκε διδάκτωρ της φιλολογίας. Χρημάτισε Ελληνοδιδάσκαλος (1892-1900), Σχολάρχης (1901-1910), καθηγητής Γυμνασίου, Γενικός Επιθεωρητής Σχολείων (1914-1917), Εκπαιδευτικός Σύμβουλος (1917-1926), συγγραφέας διαφόρων επιστημονικών πραγματειών, γλωσσικών, λαογραφικών και διδακτικών βιβλίων. 

• Η έκδοση της γραμματικής και του συντακτικού του παιδαγώγησε γενιές Ελλήνων.

Κατεβάστε τα βιβλία στα παρακάτω links:

• Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας
• Συντακτικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας

Πλήρες εκπαιδευτικό υλικό για τα Αρχαία Ελληνικά Λυκείου

1. Αρχαία Α’ Λυκείου, 2. Αρχαία Β’ Λυκείου, 3. Αρχαία Γ’ Λυκείου, 4. Υποστηρικτικό υλικό, 5. Γραμματική, 6. Συντακτικό 7. Άγνωστο κείμενο

• Κατεβάστε δωρεάν +500 βιβλία σε ηλεκτρονική μορφή

• Εκδόσεις schooltime.gr
• Κατεβάστε δωρεάν 200+ σχολικά βοηθήματα από το schooltime.gr

schooltime

Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Καρκίνος!

Καρκίνος της ουροδόχου κύστης, του στομάχου, του δέρματος και του μαστού – Αίτια και συμπτώματα

Στυλιανή Π. Στυλιανίδου, Ακτινοθεραπεύτρια Ογκολόγος MD, MSc Ιατρικής Α.Π.Θ. – Επιμελήτρια Α’, Π.Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ. –

 Θεολόγος Α.Π.Θ., MSc Θεολογίας Α.Π.Θ.

 

ε) Καρκίνος της ουροδόχου κύστης. Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστεως είναι ο ένατος συχνότερος στον κόσμο. Στους άνδρες είναι 4 φορές συχνότερος από ότι στις γυναίκες. Το 2012, εκτιμήθηκε ότι 14,1 εκατομύρια άνθρωποι παγκοσμίως έπασχαν από καρκίνο της ουοροδόχου κύστεως, από τους οποίους οι 330.000 αφορούσαν νέες διαγνώσεις. Στην Ευρώπη, η επίπτωση της νόσου είναι 10 έως 29 περιστατικά ανά 100.000 ασθενείς ετησίως και η θνησιμότητα 5 έως 8 περιστατικά ανά 100.000 ασθενείς ετησίως.

Τα αίτια της πρόκλησης του καρκίνου της ουροδόχου κύστεως δεν έχουν καθοριστεί με ακρίβεια. Πάντως, παράγοντες κινδύνουν που αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισής του είναι:

• Το κάπνισμα. Οι καπνιστές διατρέχουν 2.5 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο σε σχέση με τους μη καπνιστές. Επιπλέον εμφανίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο υποτροπής.
• Η έκθεση σε χημικές ουσίες στο χώρο εργασίας.
• Η μεγάλη ηλικία, διάφορα φάρμακα και μακροχρόνιες λοιμώξεις της ουροδόχου κύστεως.

Συμπτώματα που παρουσιάζονται στους ασθενείς είναι η αιματουρία, η συχνουρία και η επώδυνη ούρηση. Ωστόσο πολλές φορές ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης δεν παρουσιάζει συμπτώματα και μπορεί να εντοπιστεί σε τυχαίους ελέγχους. Επιπλέον, τα συμπτώματά του μπορούν να εμφανιστούν επίσης σε πολλές άλλες παθήσεις. (Καραγιάννης, 2016).

 

στ) Καρκίνος του στομάχου. Ο καρκίνος του στομάχου (ο οποίος ονομάζεται και «γαστρικός καρκίνος») είναι ένας από τους πιο συνηθισμένους τύπους καρκίνου παγκοσμίως, αλλά λιγότερο συχνός στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πάντως, τις τελευταίες δεκαετίες ο αριθμός των περιπτώσεων καρκίνου του στομάχου έχει μειωθεί σταθερά. τις τελευταίες δεκαετίες. Έχει εκτιμηθεί ότι η μείωση αυτή μπορεί να οφείλεται στην ευρεία χρήση της ψύξης που αύξησε την πρόσβαση σε φρέσκα τρόφιμα χωρίς συντηρητικά και βακτηριακή μόλυνση.

Στον καρκίνο του στομάχου, τα καρκινικά κύτταρα  δημιουργούνται συνήθως στην εσωτερική επένδυση των τοιχωμάτων του στομάχου και στη συνέχεια διεισδύουν βαθύτερα στα τοιχώματα του στομάχου καθώς ο καρκίνος εξελίσσεται. Ο όγκος μπορεί να αναπτυχθεί για να προσβάλει περιβάλλοντα όργανα όπως το ήπαρ και το πάγκρεας.

Παράγοντες που ενδέχεται να προκαλέσουν καρκίνο του στομάχου είναι:

• Κάποια μέλη της οικογένειας του ασθενούς να έχουν, επίσης, νοσήσει από την ασθένεια αυτή.
• Το κάπνισμα.
• Η μόλυνση από βακτήρια Helicobacter pylori (H pylori).
• Κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι.
• Διατροφή με ελάχιστα φρούτα και λαχανικά.

Το άτομο που προσβλήθηκε από καρκίνο του στομάχου παθαίνει συχνά ναυτία και κάνει εμετούς. Έχει, επίσης, δυσκολία στην κατάποση φαγητών ή υγρών. Συχνά το φαγητό του προκαλεί καύσο στο στομάχι και στον οισοφάγο. Όμως το φαγητό το τρώει σε μικρές ποσότητες, καθώς νιώθει απώλεια όρεξης, κάτι που έχει σαν συνέπεια την απλώλεια βάρους. Το αίσθημα της κόπωσης είναι, επίσης, έκδηλο. Τέλος, όταν η αρρώστεια έχει φτάσει πλέον σε προχωρημένο στάδιο, ο ασθενής κάνει συχνά εμετό, ο οποίος είναι ανακατεμένες με αίμα.  (Μπάκος, 2018).

ζ) Καρκίνος του δέρματος. Ο καρκίνος του δέρματος στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν είναι απειλητικός για την ανθρώπινη ζωή, ωστόσο υπάρχει πάντα η περίπτωση να εκδηλώσει μετάσταση. Προκαλείται συνήθως από τη χρόνια έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. Επίσης, η συχνή έκθεση σε συνθήκες τεχνητού μαυρίσματος (solarium, tanning beds), διπλασιάζει τον κίνδυνο εκδήλωσής του. Συγκεκριμένα, όσοι καταφεύγουν σε τεχνητό μαύρισμα, έχουν 2,5 φορές περισσότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν καρκίνο του δέρματος σε σχέση με αυτούς που τις αποφεύγουν. Μια επιπλέον αιτία είναι τα τραύματα του δέρματος. Αυτά μπορεί να είναι εγκαύματα, ουλές, έλκη, χρονίζουσες πληγές και σημεία του δέρματος, τα οποία έχουν εκτεθεί είτε σε ακτινοβολία είτε σε συγκεκριμένα χημικά, όπως π.χ. αρσενικό και υποπροϊόντα πετρελαίου.

Όμως, πέρα από τις παραπάνω περιπτώσεις, καρκίνος του δέρματος ενδέχεται να εμφανιστεί – αν και σπάνια – ακόμη και σε φυσιολογικό, υγιές δέρμα. Μερικοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι στις περιπτώσεις αυτές οι ασθενείς έχουν κληρονομική προδιάθεση ανάπτυξης καρκίνου του δέρματος. (Κωστάκη, Νικολάου, 2012).

η) Καρκίνος του μαστού. Πρόκειται για τη συχνότερη μορφή καρκίνου στις γυναίκες. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με παγκόσμιες έρευνες, 1 σε κάθε 9-12 γυναίκες, ανάλογα με τη χώρα που ζει, θα εμφανίσει κάποια στιγμή τη νόσο αυτή.

Η αιτιολογία της νόσου οφείλεται σε γενετικούς, μεταβολικούς και περιβαλλοντολογικούς παράγοντες, οι σημαντικότεροι από τους οποίους είναι οι εξής:

• Η μεγάλη ηλικία. Για το λόγο αυτό, οι γυναίκες άνω των 50 ετών καλό είναι να προβαίνουν σε προληπτικό έλεγχο.
• Η ύπαρξη οικογενειακού ιστορικού στον καρκίνο του μαστού.
• Γενετικές μεταλλάξεις σε γονίδια που κληρονομούνται από τους γονείς στα παιδιά. Αυτά τα προβληματικά γονίδια είναι δυνατόν να εντοπιστούν με ειδικές εργαστηριακές εξετάσεις.
•  Η ύπαρξη σε προηγούμενη βιοψία μαστού διηθητικού ή μη διηθητικού καρκινώματος ή άτυπης υπερπλασίας.
• Η έκθεση της περιοχής του στήθους σε ακτινοβολία, ειδικά κατά τη νεαρή ηλικία, προκειμένου να θεραπευτεί κάποια άλλη πάθηση.
• Η έναρξη της περιόδου σε μικρή ηλικία και η παύση της σε μεγάλη ηλικία.
• Η μακροχρόνια λήψη αντισυλληπτικών και oρμoνικής υπoκατάστασης.
• Η ατεκνία ή η απόκτηση πρώτoυ παιδιoύ σε μεγάλη ηλικία.
• Η μεγάλη κατανάλωση oινoπνεύματoς και η παχυσαρκία. (Φιλόπουλος, 2019).

Το πιο σύνηθες προειδοποιητικό σημείο του καρκίνου του μαστού είναι ένα συμπαγές ογκίδιο που συνήθως δεν μπορεί να μετακινηθεί και μπορεί να πονάει ή όχι. Επίσης, η γυναίκα μπορεί να παρουσιάσει έκκριση ορώδους ή αιμορραγικού υγρού ή σκουρόχρωμου υγρού από τη θηλή, η οποία μπορεί να εμφανίσει εισολκή, δηλαδή να γυρίσει προς τα μέσα. Άλλο σύμπτωμα του καρκίνου του μαστού είναι το δέρμα πάνω από τον όγκο να μοιάζει με φλούδα πορτοκαλιού ή να παρουσιάζει εσοχές (κοιλότητες) στις περιοχές όπου έχει εξαπλωθεί ο καρκίνος. Τέλος, ενδέχεται η εξωτερική καμπύλη του μαστού να έχει αλλάξει σχήμα.

Βέβαια, η αλλαγή στο μέγεθος ή στην υφή του μαστού μπορεί να οφείλεται και σε άλλα αίτια, όπως οι αλλαγές στον ιστό του μαστού που συμβαίνουν φυσιολογικά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του καταμήνιου κύκλου, οι κύστεις, τα αδενώματα κ.α. (Νοσοκομείο Άγιος Σάββας, 2019).

Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ

ΠΗΓΗ: https://www.pemptousia.gr/2020/10/karkinos-tis-ourodochou-kistis-tou-stomachou-tou-dermatos-ke-tou-mastou-etia-ke-simptomata/

«Πέρασμα στο Φως»

 Ξεκινάει σήμερα η διαδραστική ψηφιακή έκθεση της Αθωνικής Πολιτείας

Ανοίγει τις πύλες της για το κοινό, σήμερα 16 Οκτωβρίου 2020 και για εννέα ημέρες, η ψηφιακή διαδραστική έκθεση «Πέρασμα στο Φως» που θα φιλοξενηθεί στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και θα παρουσιάσει για πρώτη φορά στην υπερχιλιετή ιστορία του Άθω ψηφιοποιημένους θησαυρούς από Ιερές Μονές του Αγίου Όρους.

Προσβάσιμοι πλέον με τη βοήθεια της σύγχρονης ψηφιακής τεχνολογίας, οι ιεροί αυτοί θησαυροί μαρτυρούν την Ορθόδοξη πολιτιστική παράδοση όπως αποτυπώνεται εδώ και αιώνες στο 'Αγιον Όρος, αναδεικνύοντας συγχρόνως το μήνυμα και τη σημασία της πνευματικότητας της Αθωνικής Πολιτείας για τον σύγχρονο κόσμο. Παράλληλα, η έκθεση «Πέρασμα στο Φως» δίνει στους επισκέπτες τη μοναδική ευκαιρία να γνωρίσουν τον καθημερινό βίο των πατέρων του Άθω.

Στην έκθεση «Πέρασμα στο Φως», το κοινό θα έρθει σε μία πρώτη επαφή με το μοναδικό έργο ψηφιοποίησης των κειμηλίων Ιερών Μονών του Αγίου Όρους «Αθωνική Ψηφιακή Κιβωτός». Πρωτοβουλία και δημιούργημα της Ιεράς Κοινότητας Αγίου Όρους, η «Αθωνική Ψηφιακή Κιβωτός» φέρνει στο φως χιλιάδες ψηφιοποιημένα κειμήλια και αντικείμενα υψηλής πολιτιστικής αξίας, στοχεύοντας να καταστήσει την Παγκόσμια Κοινότητα κοινωνό του Ορθόδοξου Χριστιανικού Πολιτισμού.

Το μοναδικό έργο της «Αθωνικής Ψηφιακής Κιβωτού», που πραγματοποιήθηκε σε διάρκεια τεσσάρων ετών με τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΣΠΑ 2014 - 2020) περιλαμβάνει σε ψηφιοποιημένη μορφή χειρόγραφους κώδικες, παλαίτυπα, έγγραφα, εξαίρετα έργα τέχνης, αντικείμενα ειδικών συλλογών, τρισδιάστατα μοντέλα μνημείων όπως ο σεπτός ναός του Πρωτάτου και η Τράπεζα της Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου, ψηφιακές παρουσιάσεις Ιερών Μονών, ειδικές ψηφιακές εφαρμογές εκπαιδευτικού και ψυχοφελούς περιεχομένου. Επίσης, αξιοποιήθηκε η πλατφόρμα τηλεκπαίδευσης «moodle» για την δημιουργία ψηφιακού εκπαιδευτικού περιεχομένου.

Η Αθωνική Ψηφιακή Κιβωτός αποτελεί ένα Πνευματικό αντίδωρο του Αγίου Όρους προς τις ανάγκες της κοινωνίας και κυρίως προς τους νέους, οι οποίοι έχουν νέους διαύλους και τρόπους επικοινωνίας μέσω του ψηφιακού κόσμου. Ο τεράστιος αυτός πλούτος πολιτιστικής κληρονομιάς διαφυλάσσεται πλέον σε ένα εκτεταμένο αποθετήριο χιλιάδων ψηφιοποιημένων αντικειμένων, στο οποίο το κοινό μπορεί να περιηγηθεί μέσω της ιστοσελίδας https://mountathos.org/

Η έκθεση «Πέρασμα στο Φως» θα πραγματοποιηθεί στο Νέο Εκθεσιακό χώρο (επίπεδο Σκαλκώτα) του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών και μόνο για εννέα ημέρες, κατά το διάστημα 16-24 Οκτωβρίου 2020. Περισσότερες πληροφορίες για την έκθεση «Πέρασμα στο Φως» και την εξασφάλιση δωρεάν δελτίων εισόδου στην ιστοσελίδα: https://perasmastofos.gr/.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ: https://www.zougla.g

Γρηγόριος Κωνσταντάς!!!

"Άγνωστες" μορφές τής Ψαλτικής Τέχνης! Γρηγόριος Κωνσταντάς, Ο κορυφαίος Σάμιος Μουσικοδιδάσκαλος του ΙΘ΄ αιώνα! Του Γεωργίου Αγγελινάρα

Γεωργίου Αγγελινάρα

Άρχοντος Υμνωδού τής Μ.τ.Χ.Ε

Φιλολόγου

Η μεγάλη φήμη των ιεροψαλτών της Σάμου, πολλοί από τους οποίους κατέλαβαν επίζηλες θέσεις όχι μόνο στον ελλαδικό χώρο, αλλά και στις παροικίες του απόδημου Ελληνισμού και εκλέϊσαν ακόμη και πατριαρχικά Αναλόγια, οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μουσική ιδιοφυΐα και την ακάματη διδακτική δραστηριότητα του Γρηγοράκη Κωνσταντά, ενός από τους πλέον διακεκριμένους μουσικοδιδάσκαλους του ΙΘ΄ αιώνα.

Ο Γρηγόριος Κωνσταντάς γεννήθηκε στην κοινότητα Μυτιληνιών το έτος 1812 και οι παιδικές του εμπειρίες σφραγίστηκαν από τα μεγάλα γεγονότα της Επαναστάσεως του 1821. Έχει παρατηρηθεί ότι σε περιόδους πολέμων και εθνικών εξάρσεων τα παιδιά ωριμάζουν ενωρίτερα και αναλαμβάνουν ευθύνες και πρωτοβουλίες πολύ μεγαλύτερες από την ηλικία τους. Ο Γρηγόριος Κωνσταντάς από μικρός είχε ιδιαίτερη κλίση στα Γράμματα και τη Μουσική. Μετά την αποφοίτησή του από τα Εκπαιδευτήρια της Σάμου η δίψα του για ευρύτερη μόρφωση τον ώθησε να εγκαταλείψει τη γενέτειρά του και να μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη για ανώτερες σπουδές. Το έτος 1830 τον βρίσκουμε να φοιτά στη Μεγάλη του Γένους Σχολή και συγχρόνως να παρακολουθεί μαθήματα εκκλησιαστικής βυζαντινής μουσικής κοντά στους σπουδαιότερους μουσικοδιδασκάλους της εποχής εκείνης, τον Γεώργιο Χουρμούζιο, Χαρτοφύλακα της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας και τον Θεόδωρο Φωκαέα, μουσικοδιδάσκαλο ονομαστό και δραστήριο εκδότη μουσικών βιβλίων. Συνήθως εκκλησιαζόταν στον πάνσεπτο Πατριαρχικό ναό, Πρωτοψάλτης του οποίου ήταν ο μελίρρυτος Κωνσταντίνος ο Βυζάντιος, αλλά και στο Μετόχι του Παναγίου Τάφου στο οποίο εσύχναζαν πολλοί Σάμιοι, διότι οι κατά καιρούς Ηγούμενοι και οι εφημέριοι ήταν Σάμιοι Αγιοταφίτες ιερομόναχοι. 

Στο Αγιοταφίτικο Μετόχι έψαλλε ο σπουδαίος Μουσικοδιδάσκαλος Πέτρος Συμεών ο Αγιοταφίτης, αυστηρός τηρητής της παραδοσιακής ψαλτικής τέχνης. Τον Πέτρο διαδέχθηκε ο Σάμιος Σπυρίδων Θεοδωρίδης, ο οποίος υπήρξε μαθητής του Πρωτοψάλτου του Παναγίου Τάφου Γενναδίου, του Ραιδεστηνού και του Πέτρου Συμεών του Αγιοταφίτου, το ύφος του οποίου εμιμήθη πιστότατα. 

Έπειτα από καλές σπουδές και οπλισμένος με πολλές γνώσεις φιλολογικές και άρτια μουσική κατάρτιση ο Γρηγόριος Κωνσταντάς εγκαταστάθηκε στα Σώκια της περιοχής Εφέσου που ήταν η έδρα της Επισκοπής Αναίων, όπου υπηρέτησε ως Ελληνοδιδάσκαλος και ιεροψάλτης. Στη συνέχεια προσκλήθηκε και πρόσφερε τις υπηρεσίες του στα Δωμάτια, κωμόπολη πλούσια, της οποίας ο πληθυσμός αμιγώς ελληνικός ξεπερνούσε τότε τις έξι χιλιάδες. Το βαρύ όμως κλίμα της περιοχής, εξ αιτίας των ελωδών εκτάσεων του ποταμού Μαιάνδρου, ανάγκασε τον Γρηγόριο Κωνσταντά να επανέλθει στη Σάμο γύρω στο 1850. 

Η μόνιμη εγκατάστασή του στη Σάμο, η οποία διατελούσε υπό προνομιακό Ηγεμονικό καθεστώς, υπήρξε ιδιαίτερα ευεργετική για τη Διοίκηση, την Εκπαίδευση και προπαντός για τη μουσική κατάρτιση των νέων. Άνθρωπος ικανός, δραστήριος και εξυπηρετικός εξελέγη επανειλημμένα πληρεξούσιος της περιοχής Μυτιληνιών, Γραμματέας των Γενικών Συνελεύσεων και της Βουλής, Βουλευτής, Γενικός Ταμίας, Δικαστής του Πρωτοδικείου και του Εφετείου, Πρόεδρος των Εφετών, μέλος πολλών και διαφόρων Επιτροπών, Επόπτης των Σχολείων, Διευθυντής και Επόπτης του Πυθαγορείου Γυμνασίου, Καθηγητής της Ιερατικής Σχολής Μαλαγαρίου, Διευθυντής και Μουσικοδιδάσκαλος των Σχολών εκκλησιαστικής μουσικής Λιμένος Βαθέως και Μυτιληνιών.

Το 1861 συνόδευσε τον Ηγεμόνα Μιλτιάδη Αριστάρχη στην Κωνσταντινούπολη, έγινε δεκτός από τον νεοεκλεγέντα Σουλτάνο Αβδούλ Αζήζ και τιμήθηκε με βασιλικό παράσημο. Με το υπ’ αριθμ. 151/30-10-1875 διάταγμα του Ηγεμόνα Κων/νου Φωτιάδη ο Γρηγόριος Κωνσταντάς διορίστηκε διδάσκαλος της αρτισύστατης τότε Ιερατικής Σχολής Μαλαγαρίου. Στο υπ’ αριθμ. 656/7-12-1876 φύλλο της εφημερίδας «ΣΑΜΟΣ» αναφέρεται ότι κατά τις εξετάσεις που έγιναν ενώπιον των επισήμων και εκλεκτού ακροατηρίου, όλοι οι μαθητές απαντούσαν πολύ εύστοχα και με μεγάλη ετοιμότητα. Η πρόοδός τους στην εκκλησιαστική μουσική εντυπωσίασε την εξεταστική επιτροπή και το ακροατήριο. Ο Ηγεμών εξέφρασε την ευαρέσκειά του προς τον Διευθυντή της Σχολής Διονύσιο Σταματιάδη και τον Μουσικοδιδάσκαλο Γρηγόριο Κωνσταντά. Ο φιλόμουσος και ευπατρίδης Πατριάρχης Ιεροσολύμων Κύριλλος Β΄ έστειλε πολλά μουσικά βιβλία στη Σχολή, προκειμένου να διανεμηθούν στους μαθητές. 

Το 1884 ο Ηγεμόνας Κων/νος Αδοσίδης με το υπ’ αριθμ. 229/14-11-1884 διάταγμα προέβη στη σύσταση Σχολής εκκλη-σιαστικής μουσικής στην Πόλη της Σάμου, της οποίας Διευθυντής διορίστηκε ο ικανός και λόγιος Μουσικοδιδάσκαλος Γρηγόριος Κωνσταντάς. Με το υπ’ αριθμ. 204/5-12-1884 Κοσμήτωρ της Σχολής διορίστηκε ο Αρχιμανδρίτης Νεόφυτος Ψάθας, ιεροψάλτης μουσικώτατος και γνωστός στους ιεροψαλτικούς κύκλους της Κων/πόλεως και της Σμύρνης. Ο Νεόφυτος Ψάθας υπήρξε από τους πλέον γενναιόδωρους συνδρομητές για την έκδοση του Νέου Μουσικού Εγχειριδίου του . Ιωάννου Πρωτοψάλτου το 1884. Με εισήγηση του Γρηγορίου Κωνσταντά και έγκριση της Γενικής Συνελεύσεως της Βουλής των Σαμίων, ο Ηγεμόνας Αλέξανδρος Καραθεοδωρή ίδρυσε τέσσερες Μουσικές Σχολές, μία για τον Λιμένα Βαθέος, μία για το τμήμα Χώρας, μία για το τμήμα Καρλοβασίων και μία για το τμήμα Μαραθοκάμπου. Με το υπ’ αριθμ. 148/12-7-1888 διόρισε Μουσικοδιδάσκαλο στην πόλη της Σάμου τον Πρωτο-πρεσβύτερο Κων/νο Καραχριστοδούλου και με το υπ’ αριθμ. 185/18-7-1888, τον Παπαδημήτριο Παπαγιαννάκη, Μουσικοδι-δάσκαλο της Σχολής Καρλοβασίων και τον Αλέξιο Βοΐνη, Μουσικο-διδάσκαλο της Σχολής Μαραθοκάμπου. Για το τμήμα Χώρας Μουσικοδιδάσκαλος διορίστηκε ο Γρηγόριος Κωνσταντάς σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «ΣΑΜΟΣ» αριθμ. Φύλλου 1284/3-8-1888. 

Ο γηραιός Μουσικοδιδάσκαλος με εκτενείς αναφορές και εμπεριστατωμένα υπομνήματα προς τους εκάστοτε Ηγεμόνες και τη Γενική Συνέλευση των Σαμίων δεν έπαυε να τονίζει τη μεγάλη παιδευτική σημασία της μουσικής και να εισηγείται την εισαγωγή του μουσικού μαθήματος σε όλα τα εκπαιδευτήρια της Σάμου. Από τους ελέγχους παρακολουθήσεως των μαθημάτων της Σχολής πληροφορούμαστε όχι μόνο την τακτική ή ελλιπή φοίτηση των μαθητών, αλλά και τους τόπους καταγωγής τους που είναι ο Λιμήν Βαθέος, το Βαθύ, το Παλαιόκαστρο, η Χώρα, οι Μαυρατζαίοι, ο Πύργος, ο Πλάτανος, ο Μαραθόκαμπος, το Νέο Καρλόβασι, το Κοκκάρι, οι Μυτιληνιοί, οι Βουρλιώτες, οι Σπαθαραίοι, τα Κουμέϊκα, τα Σκουρέϊκα, οι Κουμαραδαίοι, ο Κιρκιντζές, το Άκκιοϊ, τα Δωμάτια, η Νέα Έφεσος, η Αλικαρνασσός κ.ά. 

Κατά το σχολικό έτος 1886-1887 στη Σχολή εφοίτησαν σαράντα δύο μαθητές. Οι πλέον τακτικοί παρακολούθησαν περισσότερες από ενενήντα ώρες διδασκαλίας από τον Οκτώβριο μέχρι τον Μάρτιο. Κατά το τρίμηνο Μαρτίου, Απριλίου, Μαΐου του 1888 εφοίτησαν πενήντα ένας μαθητές από τους οποίους οι πλέον τακτικοί παρακολούθησαν περισσότερες από εβδομήντα ώρες διδασκαλίας πράγμα που σημαίνει ότι το μάθημα διδασκόταν έξι ώρες την εβδομάδα. 

Ο Γρηγόριος Κωνσταντάς ανέδειξε σπουδαίους μαθητές, πολλοί από τους οποίους εξελίχθηκαν σε Πρωτοψάλτες, Μουσικοδιδασκάλους και μελοποιούς. Οι πλέον διακεκριμένοι υπήρξαν ο Ιωάννης Κουκούλης, ο Αρχιμανδρίτης Συνέσιος Γιάννου, 

ο Πρωτοπρεσβύτερος Κων/νος Καραχριστοδούλου, οι ιερείς Αριστόδημος Καρπούσης και Εμμανουήλ Χίου. Μαθητής του Γρηγορίου Κωνσταντά υπήρξε και ο διακεκριμένος Μουσικοδιδάσκαλος και μελοποιός Βασίλειος Ζαχαρίου, ο οποίος εδίδαξε τη βυζαντινή μουσική στην ιδιαίτερη πατρίδα του τη Σύμη επί σαράντα ολόκληρα χρόνια. Στο Λεξικό της Ελληνικής Μουσικής του Τάκη Καλογεροπούλου κακώς αναγράφεται ότι ο Πρωτοψάλτης του Οικουμενικού Πατριαρχείου Γεώργιος Βιολάκης υπήρξε μαθητής του Γρ. Κωνσταντά. Ο Βιολάκης ήταν μαθητής του Πρωτοψάλτη της Νέας Μονής Χίου Μελετίου Μοναχού, του Πρωτοψάλτη της Μητροπόλεως Χίου Νικολάου Πουλάκη και του Θεόδωρου Φωκαέως. Δεν αποκλείεται ο Κωνσταντάς και ο Βιολάκης να ήταν συμμαθητές κατά τη διάρκεια της μαθητείας τους στη Σχολή του Θεοδώρου Φωκαέως. 

Ο Γρ.Κωνσταντάς καθιέρωσε στη Σάμο την Ψαλτική παράδοση του Οικουμενικού Πατριαρχείου και είχε την καλή τύχη να συνεργαστεί με το Μητροπολίτη Σάμου Γαβριήλ, μοναδικό γνώστη των τυπικών διατάξεων των Ιερών Ακουλουθιών. Έψαλε και δίδασκε τα κλασικά μαθήματα, τα καθιερωμένα από την πατριαρχική ψαλτική παράδοση. Απέφευγε τις διασκευές και την προώθηση των προσωπικών του συνθέσεων, μολονότι και ο ίδιος ήταν δόκιμος μελοποιός. 

Ο Ηγούμενος της Μονής Αγίας Τριάδος Σάμου, Αρχιμανδρίτης Συνέσιος Γιάννου κατεχώρισε στο Μουσικόν Εκλόγιον της Λειτουργίας (1934) οκτώ σύντομα κατ’ ήχον Χερουβικά και ισάριθμα Κοινωνικά των Κυριακών, καθώς επίσης και δύο Άξιόν Εστιν, το ένα σε ήχο δεύτερο χρωματικό και το άλλο σε ήχο πλάγιο του τετάρτου. 

Η σύντομη δοξολογία σε ήχο δεύτερο που αποδίδεται στον Γρ. Κωνσταντά είναι έργο του Πρωτοψάλτη Χίου Ιωάννου Καβάδα. Από τα ολίγα δημοσιευμένα μελωδήματα του Γρ. Κωνσταντά συμπεραίνουμε ότι είχε ύφος σοβαρό, σεμνό και εκκλησιαστικό. Στον πέμπτο τόμο των Σαμιακών του Επ. Σταματιάδη έχουν καταχωρισθεί πολλές μελωδίες δημοτικών τραγουδιών και Καλάντων της Σάμου. Η καταγραφή τους σε βυζαντινή Παρασημαντική είναι έργο του Γρ. Κωνσταντά, ο οποίος το 1876 είχε πείσει τον Ηγεμόνα Κων/νο Φωτιάδη, το Ηγεμονικό Τυπογραφείο της Σάμου να εμπλουτισθεί και με στοιχεία βυζαντινής παρασημαντικής, προκειμένου να αρχίσει και στη Σάμο η έκδοση μουσικών βιβλίων, τα οποία είχαν μεγάλη ζήτηση. Την εποχή εκείνη μόνο στην Κων/πολη, τη Σμύρνη, την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη υπήρχαν τυπογραφεία εξοπλισμένα με στοιχεία βυζαντινής παρασημαντικής. Το 1889 ο Γρ. Κωνσταντάς άρχισε να εκδίδει σε δεκαεξασέλιδα τεύχη με τίτλο «Μουσική Σειρήν» τη Συλλογή του που περιέχει «άσματα ποικίλα το είδος και το μέλος μελοποιηθέντα υπό του Μουσικοδιδασκάλου Γρηγορίου Κωνσταντά». Πρόκειται για μελοποιημένα ποιήματα των ποιητών της εποχής εκείνης, του Αλέξανδρου Σούτσου, Ηλία Τανταλίδη, Αθανασίου Χριστοπούλου, Γρηγορίου Φωτεινού, Γεωργίου Ζαλοκώστα, Αχιλλέως Παράσχου, Αλεξάνδρου Ρίζου Ραγκαβή κ.α. Δυστυχώς μόνον δύο τεύχη εκδόθηκαν από το τυπογραφείο «Πυθαγόρας» του Δημ. Φωτιάδη. Η εκτύπωση των δύο πρώτων φυλλαδίων έγινε με προεγγραφή συνδρομητών. Οι περισσότεροι όμως δεν φάνηκαν συνεπείς με τις υποχρεώσεις τους και οι άλλοι ακύρωσαν την εγγραφή τους, με αποτέλεσμα το τρίτο φυλλάδιο να παραμείνει ανέκδοτο. Στις 11 Ιουνίου 1891 ο Γρ. Κωνσταντάς υποβάλλει αναφορά προς τον Ηγεμόνα Αλέξανδρο Καραθεοδωρή και παρακαλεί να συνεχισθεί η εκτύπωση του έργου του από το Ηγεμονικό τυπογραφείο είτε δωρεάν είτε με την υποχρέωση καταβολής εκ μέρους του της αξίας του χάρτου. Η Γενική Συνέλευση μολονότι ενέκρινε τη δωρεάν εκτύπωση της «Μουσικής Σειρήνος» και άλλων μουσικών έργων χρησίμων στους σπουδαστές της Μουσικής, η απόφασή της ουδέποτε υλοποιήθηκε. 

Στις 13 Νοεμβρίου του 1895 ο Γρ.Κωνσταντάς υπέβαλε στη Γενική Συνέλευση υπόμνημα στο οποίο αναφέρει τις θέσεις στις οποίες υπηρέτησε επί ολόκληρη πεντηκονταετία ως Μουσικοδιδάσκαλος και ως υπάλληλος εις διαφόρους παντός βαθμού και τάξεως θέσεις. Εκφράζει την πικρία του, διότι παραγκωνίσθηκε, υποβιβάσθηκε και απολύθηκε από τη θέση του Μουσικοδιδασκάλου και αντικαταστάθηκε «από άλλον ο οποίος όχι μόνον δεν ήταν ισάξιός του, αλλά πολύ υποδεέστερος». Το υπόμνημά του τελειώνει ως εξής: «Συνοπτικώς υπέμνησα ταύτα παραπονούμενος ως πολίτης Σάμιος, αρχαίος διδάσκαλος και υπάλληλος Γέρων ογδοήκοντα πέντε ετών την ηλικίαν, επί τη βεβαία ελπίδι ότι η Πατρίς θέλει επιχύσει έλεος συμπαθείας και βάλσαμον θεραπείας προς παρηγορίαν μου». 

Στις 12 Μαρτίου του 1896 ο Γρ. Κωνσταντάς απεβίωσε στη γενέτειρά του. Η κηδεία του υπήρξε πάνδημος. Ο ελλόγιμος εκπαιδευτικός Αριστοτέλης Αλεξάνδρου, Διευθυντής της Ευθυμιάδος Σχολής, της οποίας ο εκλιπών υπήρξε ο ηθικός ιδρυτής και επί δεκαετίες διευθυντής και διδάσκαλος, εξεφώνησε επικήδειο λόγο, πραγματικό εγκώμιο, αντάξιο του περιωνύμου Μουσικοδιδασκάλου, ο οποίος εμόρφωσε γενεές γενεών και με τη γλυκύτητα της φωνής του και το θαυμάσιο εκκλησιαστικό του ύφος της αγνοτέρας μορφής προκαλούσε την ιερή κατάνυξη στους εκκλησιαζομένους και έτερπε και εγοήτευε τις ακοές των φιλομούσων ως έμψυχη κιθάρα μουσουργική και αργυρόηχη κινύρα δαβιτική. 

Άγρυπνος φρουρός των πατρικών παραδόσεων ο Γρηγόριος Κωνσταντάς εδίδαξε επί πεντηκονταετία τα Ελληνικά Γράμματα και την εκκλησιαστική βυζαντινή μουσική μέχρι και την παραμονή του θανάτου του με απαράμιλλο ζήλο, με θυσιαστική αυταπάρνηση, με απαρέγκλιτη αφοσίωση και υψηλό αίσθημα ευθύνης κυριολεκτικά αξιοζήλευτο.

Σημείωση: Η βιογραφία του αείμνηστου μουσικοδιδασκάλου Γρηγορίου Κωνσταντά συμπεριλαμβάνεται στο μουσικό βιβλίο "Μουσικόν Απάνθισμα" τού 'Αρχοντος Μαΐστορος τής Μ.τ.Χ.Ε. Γεωργίου Κ. Αγγελινάρα, Σάμος 2020.