Ο γνήσιος ζήλος

 Άσκηση και Πνευματική ζωή

12.07.2025

Πρωτοπρεσβύτερος π. Αντώνιος Χρήστου, Θεολόγος – ΜΑ (Ορθόδοξη Θεολογία) ΕΑΠ

Αγαπητοί Αναγνώστες, είναι  γεγονός ότι στον πυρήνα της χριστιανικής πίστης βρίσκεται ο ζήλος, η φλογερή εκείνη επιθυμία να ακολουθήσουμε τον Χριστό, να εφαρμόσουμε τις εντολές Του ώστε να διαδώσουμε το Ευαγγέλιο. Ο γνήσιος ζήλος είναι μια εσωτερική δύναμη που εμπνέει την αφοσίωση, την αυτοθυσία και την αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον. Είναι μια θετική και εποικοδομητική δύναμη που οικοδομεί την Εκκλησία και προάγει την ενότητα. Ωστόσο, υπάρχει μια λεπτή αλλά κρίσιμη διαχωριστική γραμμή μεταξύ του γνήσιου ζήλου και του φανατισμού, μιας στρεβλής εκδήλωσης θρησκευτικής ζέσης που μπορεί να οδηγήσει σε διαιρέσεις, αυθάδεια και απομάκρυνση από το πνεύμα της αγάπης και της υπακοής.

Ο γνήσιος ζήλος του Χριστιανού που είναι ζητούμενο πηγάζει από την ταπείνωση και την αγάπη. Ένας αληθινά ζηλωτής  χριστιανός αναγνωρίζει την πνευματική του αδυναμία και την ανάγκη για τη χάρη του Θεού. Οδηγείται από την επιθυμία να υπηρετήσει, όχι να επιβληθεί. Είναι υπομονετικός, μακρόθυμος και διαθέτει πνεύμα διάκρισης. Οδηγούμενος από την αγάπη, επιδιώκει την ενότητα και την οικοδόμηση, όχι τη διάσπαση και την εμπαθή κριτική. Ο ζήλος του εκφράζεται μέσα από την προσωπική πνευματική προσπάθεια, την προσευχή, τη νηστεία, την άσκηση των αρετών και την προσφορά προς τον συνάνθρωπο.

Αντίθετα, ο φανατισμένος χαρακτηρίζεται από την αλαζονεία, την έλλειψη διακριτικότητας και την προσκόλληση σε στενά δογματικά σχήματα, συχνά χωρίς πλήρη κατανόηση της ουσίας της πίστης. Ο φανατικός πιστεύει ότι κατέχει την απόλυτη αλήθεια και ότι οι απόψεις του είναι αδιαμφισβήτητες. Συχνά χαρακτηρίζεται από μια εμμονή σε εξωτερικούς τύπους ή δευτερεύοντα ζητήματα, χάνοντας το ευρύτερο πνευματικό πλαίσιο και την ουσία του Ευαγγελίου και της Ιεράς Παραδόσεως.

Είναι λυπηρό να παρατηρούμε, ιδιαίτερα στις μέρες μας αλλά και στο παρελθόν, πως κάποιοι χριστιανοί, νομίζοντας ότι εκφράζουν ζήλο, εκδηλώνουν στην πραγματικότητα φανατισμό και μισαλλοδοξία. Αυτοί οι άνθρωποι συχνά αυτονομούνται από την Εκκλησιαστική ιεραρχία και τους ιερείς τους και προσκολούνται σε κάποιους δήθεν «διορατικούς» και «φωτισμένους» γέροντες. Θεωρούν ότι η δική τους ερμηνεία των Γραφών ή των κανόνων είναι η μόνη ορθή, παραβλέποντας την παράδοση και την αυθεντία της Εκκλησίας. Δημιουργούν ομάδες και υποομάδες, απομονώνονται και κρίνουν αυστηρά τους άλλους, φτάνοντας συχνά σε αυθάδεια και ανυπακοή προς τους πνευματικούς τους πατέρες και τους επισκόπους και καθυβρίζουν όσους δεν συμφωνούν μαζί τους.

Φυσικά η στάση τους αυτή όχι μόνο διασπά την ενότητα του σώματος του Χριστού, αλλά και αντιβαίνει στο πνεύμα της Ορθόδοξης πίστης. Η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι ένα ζωντανό σώμα, με κεφαλή τον Χριστό και μέλη τους πιστούς, που λειτουργεί μέσα από την ιεραρχία, τους Ιερούς Κανόνες και την Παράδοση. Η υπακοή στην ιεραρχία δεν είναι μια τυφλή υποταγή, αλλά μια πράξη ταπείνωσης και εμπιστοσύνης στην πνευματική καθοδήγηση που έχει δοθεί από τον Θεό μέσω της Αποστολικής διαδοχής για την σωτηρία μας. Οι Άγιοι Πατέρες τόνιζαν την ανάγκη της υπακοής ως βασικό στοιχείο της πνευματικής προόδου. Ο Χριστός μας δίδαξε την αγάπη και την ενότητα, όχι τη διάσπαση και την κριτική.

Οι φανατισμένοι, αν και μπορεί να πιστεύουν ότι εκφράζουν “καλύτερα τον Χριστό”, στην πραγματικότητα εκφράζουν μια ανθρώπινη, ιδιοτελή και τυφλή προσέγγιση της πίστης. Ξεχνούν ότι ο Χριστός δεν ήρθε να διαιρέσει, αλλά να ενώσει. Δεν ήρθε να επιβάλει, αλλά να προσκαλέσει. Η αληθινή αγάπη και ο ζήλος εκφράζονται με ταπείνωση, υπομονή και σεβασμό, ακόμη και σε αυτούς που διαφωνούν. Ο πραγματικός αγώνας του χριστιανού είναι εσωτερικός, ενάντια στα δικά του πάθη και αδυναμίες, και όχι εξωτερικός, ενάντια στους συνανθρώπους του κατακρίνοντάς τους συνεχώς.

Πολλοί πιστοί καλοπροαίρετα αναρωτιούνται πώς να καλλιεργήσουμε τον γνήσιο Ζήλο στην ζωή μας ιδιαιτέρως εμείς που ζούμε στον κόσμο; Οπότε σε αυτό το σημείο ήρθε η ώρα να το απαντήσουμε ότι η καλλιέργεια του γνήσιου ζήλου απαιτεί συνεχή προσπάθεια και πνευματική άσκηση. Δεν είναι μια αυτόματη διαδικασία, αλλά ένα ταξίδι ζωής που απαιτεί αφοσίωση και υπομονή στην καθημερινότητά μας με τους εξής τρόπους:

1. Προσωπική Σχέση με τον Χριστό:Ο ζήλος πηγάζει από την αγάπη για τον Χριστό. Αυτή η αγάπη καλλιεργείται μέσω της προσευχής – όχι απλά τυπικές προσευχές, αλλά ένας ζωντανός διάλογος με τον Θεό. Η καθημερινή μελέτη της Αγίας Γραφής και των πατερικών κειμένων μας τροφοδοτεί πνευματικά και μας φέρνει πιο κοντά στο θέλημα του Θεού.
2. Ταπείνωση και Αυτογνωσία:Ο γνήσιος ζήλος ξεκινά με την αναγνώριση της δικής μας ατέλειας. Όταν αναγνωρίζουμε τις αδυναμίες μας, γινόμαστε πιο επιεικείς με τους άλλους και αποφεύγουμε την κριτική και την αλαζονεία. Η εξομολόγηση στον πνευματικό μας πατέρα είναι ένα απαραίτητο εφόδιο για την απόκτηση αυτογνωσίας και ταπείνωσης.
3. Υπακοή στην Εκκλησία:Ο γνήσιος ζήλος εκφράζεται μέσα στα όρια της Εκκλησίας. Η υπακοή στον Επίσκοπο και τους ιερείς, καθώς και η προσήλωση στην παράδοση και τους κανόνες της Εκκλησίας, διασφαλίζουν ότι ο ζήλος μας είναι ευλογημένος και όχι εγωκεντρικός. Να θυμόμαστε ότι η Εκκλησία είναι το Σώμα του Χριστού, και η ενότητα είναι απαραίτητη για την πνευματική μας ανάπτυξη.
4. Αγάπη και Υπηρεσία στον Πλησίον:Ο ζήλος για τον Χριστό εκδηλώνεται έμπρακτα μέσω της αγάπης προς τον συνάνθρωπο. Αυτό σημαίνει να είμαστε πρόθυμοι να βοηθήσουμε, να συγχωρέσουμε, να δείξουμε κατανόηση και να προσφέρουμε χωρίς να περιμένουμε ανταλλάγματα. Η φιλανθρωπία, η φροντίδα για τους ασθενείς, τους φτωχούς και τους αδύναμους, είναι έκφραση γνήσιου ζήλου.
5. Πνεύμα Διάκρισης:Ο κόσμος μας και ιδιαίτερα στο διαδίκτυο είναι γεμάτος πληροφορίες και απόψεις, και είναι εύκολο να παρασυρθούμε. Ο γνήσιος ζήλος συνοδεύεται από πνεύμα διάκρισης, την ικανότητα δηλαδή να ξεχωρίζουμε το αληθινό από το ψεύτικο, το ωφέλιμο από το επιβλαβές. Αυτό επιτυγχάνεται μέσα από την προσευχή, την πνευματική καθοδήγηση και την εμβάθυνση στην Ορθόδοξη διδασκαλία.
6. Υπομονή και Επιμονή:Η πνευματική ζωή είναι ένας αγώνας. Θα υπάρξουν στιγμές δυσκολίας και αμφιβολίας. Ο γνήσιος ζήλος απαιτεί υπομονή και επιμονή στον αγώνα ενάντια στα πάθη και στον πειρασμό του φανατισμού. Μην αποθαρρυνόμαστε από τις πτώσεις και αστοχίες, αλλά να επιστρέφουμε πάντα με μετάνοια και νέα δύναμη.

Συνοψίζοντας το άρθρο μας Αγαπητοί Αναγνώστες, ελπίζουμε να έγινε αντιληπτό ο γνήσιος ζήλος είναι μια ευλογημένη δύναμη που οδηγεί τον πιστό στην αγιότητα και την ενότητα με τον Θεό και τους ανθρώπους. Ο φανατισμός, αντίθετα, είναι μια πλάνη που οδηγεί σε διαιρέσεις, αυθάδεια και απομάκρυνση από το πνεύμα της αγάπης. Ως Ορθόδοξοι χριστιανοί, καλούμαστε να καλλιεργούμε τον γνήσιο ζήλο, αυτόν που πηγάζει από την ταπείνωση και την αγάπη, διακρίνοντας πάντα την αλήθεια από την πλάνη, την ενότητα από τη διάσπαση, και την υπακοή από την αυθάδεια! Αμήν!

axrhstou.blogspot.com

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ: https://www.pemptousia.gr/2025/07/o-gnisios-zilos-kai-i-diafora-tou-me-ton-fanatismo/