Μότσαρτ...

 Μουσική για Ανακούφιση του Άγχους, 

Κλασική Μουσική για Χαλάρωση, Μότσαρτ...

Βυζαντινή Μουσική

ΕΚΠΟΜΠΗ "ΨΑΛΤΗΡΙΟ ΤΕΡΠΝΟ" 

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΡΧΟΝΤΑ  ΠΡΩΤΟΜΑ'Ι'ΣΤΩΡΑ

 ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΟΥ ΧΡΣΙΤΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

κ.ΣΤΑΜΑΤΙΟ ΚΙΣΣΑ

Βιβλιοθήκη της Μονής Πάτμου.

Ειλητάρια και Σιγίλλια 

στη Βιβλιοθήκη της Μονής Πάτμου.

Ειλητάρια και Σιγίλλια στη Βιβλιοθήκη της Μονής Πάτμου. Ένα επιστημονικό ντοκυμανταίρ για την προβολή των δραστηριοτήτων του Ινστιτούτου Βυζαντινών Ερευνών (ΚΒΕ/ΕΙΕ) Παραγωγή: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, 1996. Σκηνοθ.: Ν. Γραμματικόπουλος
 

Ασφόδελος

Τέτοιαν ώρα οι ψυχές διψούν και πάνε….

διαβαίνοντας λιβάδια από ασφοντήλι

Από την συλλογή «Λήθη» του Λ. Μαβίλη.

Χαρακτηριστικό γένος της Μεσογείου και των παραμεσογείων χωρών που συναντάται και σε άλλες περιοχές της Κεντρικής Ευρώπης έως Καυκάσου και Ινδιών.

Ανήκει στην οικογένεια των Λειλιϊδών και συναντάται σε πολλές περιοχές της πατρίδας μας (5 είδη), κυρίως μετά από καταστροφικές πυρκαγιές δεδομένου ότι τα πρόβατα και οι κατσίκες δεν το βόσκουν λόγω των αιχμηρών κρυστάλλων που περιέχουν τα φύλλα του. Η κοινή του ονομασία είναι σφερδούκλι, ασφοδήλι, ασφεντυλιά, ακαρώνι, άρβηκας κ.ά.

Διακρίνονται είδη με λευκό άνθος (A. microcarpus, A. fistulosus κ.α.) και το συγγενές είδος με κίτρινο άνθος (Asphodelina lutea).

Η ονομασία του έχει προελληνική ή προϊστορική προέλευση και προέρχεται από το στερητικό α και σπόν­δυλος λόγω του σχήματος των κονδυλωδών ριζών του.

Ο πατέρας της Βοτανικής Θεόφραστος προσδίδει διατροφικές ιδιότητες στις πλούσιες σε άμυλο κονδυλώδεις ρίζες του (εδώδιμοι μεν γαρ ….αλλά και του ασφοδέ­λου ρίζα) ενώ ο Πλούταρχος την υποβαθμίζει σε ευτελές βρώμα (τρόφιμο).

Στην Ελληνική Μυθολογία συνδέεται με την Περσεφόνη λόγω νεκρών αλλά θεωρείται και έμβλημα του Διονύσου.

Ο Όμηρος στην Οδύσσεια αναφέρει ότι οι ψυχές των νεκρών του Τρωικού πολέμου διερχόμενες από τα ύδατα της ιερής πηγής της Στυγός κατέληγαν στον ασφοδελόν λειμώνα, δηλαδή σε λιβάδι από ασφοδέλους.

Πανέμορφο το λουλούδι του ασφόδελου

Οι ρίζες των ασφοδέλων εθεωρούντο από τους προϊστορικούς τροφοσυλλέκτες πολύτιμη τροφή αλλά και στην μυθολογία ως τροφή των νεκρών. Για τον λόγο αυτόν ο ασφόδελος αποτελούσε σύμβολο πένθους και τον εφύτευαν κοντά στους τάφους και τα νεκροταφεία. Αλλά και στην σύγχρονη εποχή σε περιπτώσεις λιμού και ελλείψεως τροφίμων (αποκλεισμός της Ελλάδος κατά το 1917, στην γερμανική κατοχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου καθώς και από τους πένητες λαούς της Αφρικής) εχρησιμοπείτο ως αξιόλογη τροφή δεδομένου ότι οι ρίζες του αφού αλεσθούν παράγουν ένα είδος αλεύρου από το οποίο παρα­σκευάζεται χυλός μικρής όμως διατροφικής αξίας.

Είναι επίσης σπουδαίο μελισσοκομικό φυτό διότι κατά την περίοδο της ανθοφορίας του (Μάρτιος έως Απρίλιος) παρέχει πλούσια τροφή στις μέλισσες που αναζητούν πρώτη ύλη για την παραγωγή του μελιού.

Ο ασφόδελος περιέχει χρωστικές ουσίες, άμυλο και γλυκοσίδια κυρίως στους κονδύλους του.

Από αυτούς παρασκευάζονται διάφορα καταπότια χρήσιμα στην θεραπεία της ασθματικής βρογχίτιδας, αλλά και καταπλάσματα ή αλοιφές για την ταχεία επούλωση πληγών, ή ακόμη και στις χιονίστρες. Γενικότερα είναι γνωστός για τις πολλές του δράσεις (αποχρεμπτική, ενζυματική, καρδιοτονωτική, διουρητική, εμμηναγωγική, σπασμολυτική και εμετική). Ο Διοσκουρίδης τον θεωρούσε πανάκεια και συνιστούσε την χρήση του για την καταπολέμηση της αλωπεκίας καθώς και ο Ιπποκράτης για την θεραπεία της πλευρίτιδας, των παθήσεων της σπλήνας και των οιδημάτων, εξ ου και συγκαταλέγεται στον κατάλογο των φυτών που αποτελούν την βοτανική συλλογή του κήπου του Ιπποκράτη στην Κω.

Από τους κονδύλους επίσης παράγονται διάφορες χρηστικές ουσίες όπως το τσιρίσι που κολλούσαν τις σόλες των παπουτσιών οι παλιοί τσαγκά­ρηδες. Τα ξερά στελέχη χρησιμοποιούνται και ως προσάναμμα στους χωριάτικους φούρνους.

Σε πολλές περιοχές της πατρίδας μας χρησιμοποιείται και για την πρόγνωση των εποχών, του καιρού αλλά και της καλής σοδειάς κλπ., ανάλογα με τον τρόπο της ανθοφορίας του, την έκπτυξη των βλαστών κλπ.

Γιάννης Σπαντιδάκης
Γεωπόνος – Κηποτέχνης

ΠΗΓΗ:https://dasarxeio.com/2018/10/16/61672/

Δημοσιεύτηκε στη τριμηνιαία περιοδική έκδοση Θεματικός Φιλοτελιστής (τεύχος αρ. 71, Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2017) που εκδίδει ο Πανελλήνιος Σύλλογος Θεματικού Φιλοτελισμού και Νεότητας (http://www.thematic-philatelist.gr)

Το νοικοκυριό του σπιτιού στην ....

..... Ελλάδα τα χρόνια τα παλιά...

Τα χρόνια πέρασαν, η οικονομία άνθισε  (χάρη στα δάνεια) και ίσως λίγοι γνώρισαν ή θυμούνται τον οικιακό εξοπλισμό του (όχι και τόσο μακρινού) παρελθόντος.  
Θα με ρωτήσετε, γιατί σας τα περιγράφω όλα αυτά. 
 Δεν ξέρω, αλλά αν οι προβλέψεις κάποιων οικονομολόγων πραγματοποιηθούν, ίσως γυρίσουμε σε τέτοιου είδους εξοπλισμό, μέχρι να ξαναστηθούν ντόπιες βιομηχανίες παραγωγής οικιακού εξοπλισμού. Πάντως καλό είναι να γνωρίζουμε πώς ζούσαν οι παλιότερες γενιές και να είμαστε και λίγο ευχαριστημένοι που έχουμε, τουλάχιστον, τις στοιχειώδεις ανέσεις.  Βέβαια ας θυμόμαστε ότι σε πολλά μέρη του κόσμου δεν έχουν ούτε αυτά που βλέπετε στις φωτογραφίες…

Έχουμε και λέμε, λοιπόν:

"Βρυσούλα”

Εγκατάσταση παροχής… τρεχούμενου νερού. Πλύσιμο πιάτων, χεριών, προσώπου, κλπ με τη Βρυσούλα γινόταν, που όμως χρειαζόταν συνεχώς να γεμίζει από την στάμνα  ή άλλο σκεύος.

Το “πλυντήριο” της γιαγιάς. 
Ξύλινη ή από λαμαρίνα. Μέσα διάφορα  βοηθητικά εργαλεία.

Η κλασσική σκάφη. Το “πλυντήριο” των γιαγιάδων. Μπουγάδα με το χέρι και πράσινο ή άσπρο σαπούνι (δεν υπήρχαν άλλα απορρυπαντικά). 
Από τις σκληρότερες δουλειές της νοικοκυράς που δεν είχε “δούλες” (έτσι έλεγαν τις οικιακές βοηθούς) ούτε “παραδουλεύτρες”. 
Συχνά η σκάφη χρησίμευε και ως …μπανιέρα, μιας και τα περισσότερα σπίτια δεν διέθεταν τις σημερινές λουτρικές εγκαταστάσεις και το μπάνιο δεν ήταν και καθημερινή συνήθεια. Κάθε Σάββατο και αν…

Το ¨βαποράκι”. Σίδερο με κάρβουνα.

Πριν αποκτήσουν σύνδεση με το ηλεκτρικό δίκτυο (πολλές περιοχές συνδέθηκαν την δεκαετία του 1970) δεν είχαν άλλο τρόπο να σιδερώνουν τα ρούχα οι νοικοκυρές, από το βαποράκι. 
Τα ξυλοκάρβουνα χώνευαν στο εσωτερικό του σκεύους και θέρμαιναν την πλάκα.

Ο …πρόγονος του ψυγείου πάγου. Το φανάρι.

Το φανάρι (έμοιαζε με το φανάρι που χρησιμοποιούσαν στα καΐκια, και όχι μόνο).  Οι σίτες εμπόδιζαν τα έντομα να πλησιάσουν τα φαγητά και ο διερχόμενος αέρας δημιουργούσε κάπως καλλίτερες συνθήκες διατήρησης από τον στάσιμο αέρα του ντουλαπιού. 
Ο χρόνος διατήρησης δεν πρέπει να ξεπερνούσε τις μερικές ώρες, άντε ένα 24ωρο!

Ψυγείο πάγου. Η …εξέλιξη!

Το ψυγείο πάγου ήταν η επανάσταση! Παγοποιεία υπήρχαν πολλά (λίγα υπάρχουν ακόμη, αλλά για άλλους σκοπούς) σε όλη τη χώρα. Οι διανομείς γύριζαν με ένα φορτηγάκι ή καροτσάκι που έσπρωχναν με τα χέρια και άφηναν, συνήθως, ένα τέταρτο της κολώνας (τόσο χωρούσε). Το νερό έβγαινε παγωμένο από το ντεποζιτάκι που υπήρχε στο εσωτερικό τους, αλλά η θερμοκρασία στον θάλαμο δεν πρέπει να ήταν χαμηλότερη από 10-12 βαθμούς C, στη καλλίτερη περίπτωση…

Αιγινήτικο κανάτι: Εναλλακτικός τρόπος ψύξης του νερού…

Πριν ακόμη την εμφάνιση του ψυγείου πάγου (αλλά και μετά) ήταν σε χρήση το Αιγινήτικο κανάτι για να δίνει δροσερό νερό. Η μέθοδος βασίζεται στην αρχή της φυσικής ότι όταν ένα υγρό εξατμίζεται απορροφά θερμότητα. Τα κανάτια ήταν από πορώδες υλικό (πηλό) που επέτρεπε μια μικρή ποσότητα νερού να βγαίνει στην εξωτερική επιφάνεια του κανατιού. 
Έτσι το κανάτι “ίδρωνε” και το τοποθετούσαν σε σημεία με ρεύμα αέρα (συνήθως στα πρεβάζια των παραθύρων). Ο αέρας προκαλούσε εξάτμιση και η εξάτμιση έριχνε τη θερμοκρασία στο εσωτερικό του κανατιού και το νερό απλώς δρόσιζε κάπως ώστε να πίνεται. 

Η λάμπα πετρελαίου

Όπου δεν υπήρχε ηλεκτρικό ρεύμα υπήρχαν οι λάμπες πετρελαίου. Σε μερικές ταβέρνες χρησιμοποιούσαν και λάμπες “Λουξ” που λειτουργούσαν με υγραέριο και έβγαζαν ένα πολύ λαμπρό φως (σήμερα τις χρησιμοποιούν στις ψαρόβαρκες γρι-γρι για να προσελκύουν τα ψάρια). 
Η λάμπα είχε το φυτίλι του οποίου η μία άκρη ήταν βυθισμένη στο πετρέλαιο που βρισκόταν μέσα στο δοχείο. Σηκώνοντας το φυτίλι με τον χειρισμό μια ροδέλλας δυνάμωνε η ένταση του φωτός, αλλά υπήρχε ο κίνδυνος να σπάσει το γυαλί από τη υψηλή θερμοκρασία. Πολλοί διαπρεπείς επιστήμονες των περασμένων γενιών διάβαζαν στο φως του πετρελαίου ή του κεριού που τότε δεν ήταν αξεσουάρ πολυτελών εστιατορίων, αλλά αναγκαίο για τον φωτισμό είδος.

Γκαζιέρες και καμινέτα

Το μαγείρεμα γινόταν με γκαζιέρες που έκαιγαν πετρέλαιο ή βενζίνη (σπανιότερα). Ήταν πολύπλοκα εργαλεία που οι νοικοκυρές ήταν απόλυτα εξοικειωμένες μαζί τους. 
Τρομπάριζαν αέρα μέσα στο δοχείο του καυσίμου, ώστε αυτό να ανεβαίνει στον καυστήρα. Συχνά βούλωναν και υπήρχαν ειδικά βελονάκια για το ξεβούλωμά τους. Υπήρχαν και οι φουφούδες, μια κατασκευή παρόμοια με το μαγκάλι, αλλά με σχάρα για να τοποθετείται η κατσαρόλα. 
Ο καφές ή τα αφεψήματα ψήνονταν στα καμινέτα που έκαιγαν μπλε οινόπνευμα. Το γκαζάκι δεν υπήρχε τότε και μόνο τα σχετικά πλούσια νοικοκυριά είχαν σύνδεση με το φωταέριο. Πολυτέλεια ήταν και οι στόφες, οι κουζίνες με ξύλα που διέθεταν και φούρνο. Τα φουρνιστά τα έστελναν στον γειτονικό φούρνο, που δούλευε σε φοβερούς ρυθμούς τις Κυριακές που ο κόσμος έτρωγε κρέας ψητό, με μακαρόνια, κριθαράκι ή πατάτες.

Μαγκάλι: Η θέρμανση του φτωχού

Μη φανταστείτε πως το μέσο σπίτι διέθετε κεντρική θέρμανση. Βέβαια και στα σημερινά που την διαθέτουν διακοσμητική είναι, αφού το πετρέλαιο έχει γίνει χρυσάφι!  Πάντως η θέρμανση με μαγκάλι ήταν φτηνή, αλλά χωρίς μεγάλη εμβέλεια. 
Στη μέση του δωματίου έμπαινε το μαγκάλι με τα ξυλοκάρβουνα για αρχή και τον “πυρήνα” (μια σκόνη από τα κουκούτσια της ελιάς). Δημιουργούσε χόβολη μέσα στην οποία έψηναν καφέ και επάνω από το μαγκάλι έψηναν κάνα κοψίδι ή φέτες ψωμί. 
Συχνά τα “αχώνευτα” ξυλοκάρβουνα καίγονταν ελλιπώς με αποτέλεσμα την έκλυση CO (μονοξειδίου του άνθρακα) που σκότωνε ολόκληρες οικογένειες! 
Βέβαια υπήρχαν και οι ξυλόσομπες, οι σόμπες με κάρβουνα καθώς και οι σόμπες πετρελαίου, αργότερα αυτές. Κεντρική θέρμανση διέθεταν τα πλουσιόσπιτα, αλλά καύσιμη ύλη ήταν το ξύλο ή το κάρβουνο και κάποιος (συνήθως το υπηρετικό προσωπικό) έπρεπε να κατεβαίνει, κάθε τόσο, στο υπόγειο να τροφοδοτεί τη φωτιά.

Υπήρχαν κι άλλες διαφορές στις ευκολίες, αλλά δεν έχει νόημα να μιλάμε π.χ. για ηλεκτρονικά και μέσα διασκέδασης, γιατί αυτά ήταν πολυτέλειες! 

heliotypon 
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Η διατροφή των αρχαίων Ελλήνων

Αυτή είναι η διατροφή που ακολουθούσαν καθημερινά οι Αρχαίοι Έλληνες!

Αν καλούσαμε για δείπνο μερικά από τα σπουδαιότερα μυαλά της αρχαίας Ελλάδας, όπως τον Ηρόδοτο, τον Ηρακλή και τον Αριστοφάνη, σίγουρα θα τους ξαφνιάζαμε με τον πλούτο και την ποικιλία των τροφών που θα τους προσφέραμε.

Κι αυτό γιατί πολλές από τις σημερινές τροφές ήταν εντελώς άγνωστες στην εποχή τους, ενώ οι συνήθειές μας όσον αφορά τη διατροφή διαφέρουν σημαντικά.

Πρώτα απ’ όλα σε αντίθεση με όσα υποστηρίζουν οι σύγχρονοι διατροφολόγοι σχετικά με τα οφέλη ενός πλουσιοπάροχου πρωινού, οι αρχαίοι Έλληνες, ξεκινούσαν τη μέρα τους με ένα πολύ λιτό γεύμα, το οποίο περιελάμβανε λίγο κριθαρένιο ψωμί, βουτηγμένο σε ανέρωτο κρασί, μαζί με ελιές και σύκα.

Ένα επίσης σύνηθες πρωινό ήταν ο «κυκεώνας», ένα ρόφημα από βρασμένο κριθάρι, αρωματισμένο με μέντα ή θυμάρι, που πίστευαν ότι έχει θεραπευτικές ιδιότητες.

Το μεσημέρι συνήθιζαν να τρώνε ψάρια, όπως τσιπούρες, μπαρμπούνια, σαρδέλες και χέλια, όσπρια και κυρίως φακές, φασόλια, ρεβίθια, μπιζέλια και κουκιά, ψωμί, τυρί, ελιές, αυγά, ξηρούς καρπούς και φρούτα.

 Μια ακόμα αντίθεση με τη σημερινή εποχή παρατηρείται και σε ό,τι αφορά το δείπνο, καθώς αν και σήμερα οι γιατροί συμβουλεύουν να είναι ιδιαίτερα ελαφρύ, οι πρόγονοί μας το θεωρούσαν το πιο σημαντικό και μεγάλο γεύμα της ημέρας. Συνοδευόταν και από επιδόρπια, τα λεγόμενα “τραγήματα”, που μπορεί να ήταν φρούτα φρέσκα ή ξηρά, κυρίως σύκα, καρύδια και σταφύλια ή γλυκά με μέλι.

Οι αρχαίοι έδειχναν ιδιαίτερη προτίμηση στο χοιρινό και το μοσχάρι, ενώ σπανιότερα έτρωγαν κατσίκι και αρνί. Επίσης αγαπούσαν πολύ και το κυνήγι, κυρίως τις τσίχλες, τα ορτύκια και τα ελάφια. Αγαπούσαν όμως και τα σαλιγκάρια, τα οποία οι Κρητικοί έτρωγαν από την εποχή του Μίνωα.

Μπορεί τα φρούτα και τα λαχανικά να είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο στο καθημερινό τους τραπέζι, ωστόσο δεν υπήρχε τόσο μεγάλη ποικιλία όση σήμερα. Μπορεί να μην υπήρχαν φρούτα όπως τα πορτοκάλια, τα μανταρίνια, τα ροδάκινα και οι μπανάνες, αλλά μεγάλη ζήτηση είχαν τα αχλάδια, τα ρόδια, τα μήλα, τα σύκα, μούρα, τα κεράσια και τα δαμάσκηνα.

Όσον αφορά τα λαχανικά, οι Αθηναίοι τα καλλιεργούσαν στους κήπους τους και είχαν ιδιαίτερη αγάπη στους βολβούς, τα μαρούλια, τα αγγούρια, τον αρακά, τις αγκινάρες, τα βλίτα, το σέλινο, τον άνηθο και το δυόσμο. Άλλα πάλι, όπως τα μανιτάρια, το μάραθο, τα σπαράγγια, ακόμα και τις τρυφερές τσουκνίδες, τα αναζητούσαν στις ακροποταμιές και τα χωράφια.

Μεγάλη αγάπη είχαν και στο ψωμί, αφού συνήθιζαν μάλιστα να φτιάχνουν αρκετά είδη, από λαγάνες, σιμιγδαλένιους άρτους και ψωμί από χοντράλευρο, μέχρι ψωμί από κεχρί.

Τα ράφια της κουζίνας ενός αρχαίου ελληνικού σπιτιού έπρεπε να είναι πάντα εφοδιασμένα με διάφορα μπαχαρικά και καρυκεύματα, όπως ρίγανη, βασιλικό, δυόσμο, θυμάρι, κάρδαμο, κόλιανδρο, κάππαρη και σουσάμι, τα οποία συνήθιζαν να προσθέτουν για να κάνουν πιο γευστικά τα πιάτα τους.

Τα περισσότερα φαγητά ήταν ιδιαίτερα ελαφριά, καθώς γίνονταν ψητά στο φούρνο και στη σούβλα, ενώ το ίδιο ίσχυε και για τα γλυκά, καθώς, αφού δεν υπήρχε η ζάχαρη και το κακάο, παρασκευάζονταν από αλεύρι , φρούτα ξερά ή φρέσκα και μέλι. Κάθε γεύμα φυσικά το συνόδευαν με κρασί, ενώ από το τραπέζι δεν έλειπε ποτέ το ελαιόλαδο, το οποίο θεωρούσαν δώρο της θεάς Αθηνάς στην πόλη τους.

Σε κάθε περίπτωση οι αρχαίοι ήταν λιτοδίαιτοι. Γι’ αυτό άλλωστε και είχαν αυτοχριστεί ‘μικροτράπεζοι’ και ‘φυλλοτρώγες’. Κατανάλωναν μεγάλη ποικιλία τροφών, αλλά σε πολύ μικρές ποσότητες, καθώς θεωρούσαν ότι στόχος του φαγητού ήταν να τέρψει τον ουρανίσκο και όχι να χορτάσει το στομάχι.

Οι πιο σκληροπυρηνικοί των Ελλήνων ήταν οι Σπαρτιάτες που ακόμη και στη διατροφή τους ακολουθούσαν τη λακωνική λιτότητα με το καθημερινό τους διαιτολόγιο να περιλαμβάνει μια κούπα από «μέλανα ζωμό» και ένα κομμάτι ψωμί, ενώ σε ιδιαίτερες περιστάσεις και γιορτές βραστό χοιρινό, λίγο κρασί και πίτα

Πηγή: olivemagazine.gr

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ: WWW.pentapostagma.gr

Παναγιώτης Κανελλόπουλος

Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, M.Sc Δ/χος Μηχανικός Ε.Μ.Π.

Ηγέτιδα μορφή στο φάσμα της σύγχρονης ελληνικής σκέψης προβάλλει ο κοινωνιολόγος, φιλόσοφος, ιστορικός του πνεύματος, ακαδημαϊκός και πολιτικός Παναγιώτης Κανελλόπουλος. Με το δυσεπόπευτο και ασύλληπτης έκτασης για έναν άνθρωπο συγγραφικό έργο του, μέσω του οποίου κτίζει αστραφτερή γέφυρα μεταξύ της Ελλάδος και της Ευρώπης, την πρωτοπόρο και εμπνευσμένη παρουσία του ως ανακαινιστής της επιστήμης της κοινιωνιολογίας στην Ελλάδα, την πολυεπίπεδη και ηθικά ευγενή συμβολή του στην πολιτική μας σκηνή, εκλεγόμενος δυο φορές πρωθυπουργός, κατ΄ επανανάληψη βουλευτής και υπουργός, αλλά και την γεμάτη ηθική δόνηση και ευαιθησία παρουσία του στα δημόσια δρώμενα, ο αχαιός διανοούμενος Παναγιώτης Κανελλόπουλος σημάδεψε ανεξίτηλα την επιστημονική και πολιτισμική μας εκπόρευση στον εικοστό αιώνα. Βίωσε όλες τις δραματικές πτυχές και τον ιστορικό δυναμισμό του, αναδέχτηκε και έφερε σε πέρας σε δύσκολες ώρες της ιστορίας για την ελληνική πατρίδα δυσεκπλήρωτο πολιτικό έργο, μη φειδόμενος να υποβληθεί σε μεγάλες προσωπικές θυσίες και αποτύπωσε αδρά το αποτύπωμά του στην δημόσια ζωή.

Θεωρείται για των εππικών διαστάσεων συγγραφικό σε πλάτος και σε βάθος έργο του, ο πιο βαρύμοχθος πνευματικά σύγχρονος έλληνας. Το οποίο από την κριτική θεωρείται όργανο εθνικής αυτογνωσίας και μυσταγωγίας. Και είχε ο προικοδοτομημένος αυτός ακάματος ξωμάχος και θηρευτής του πνεύματος, όλες τις άρετές και τις χάρες του κατά Πλάτωνα φιλοσόφου. Αισθαντικότητα, εκπληκτική μνήμη, ευμάθεια και ευθυκρισία. Πάνω απο όλα όμως ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος υπήρξε ένας αθεράπευτος εραστής της ιδεάς του ανθρώπου. Αγάπησε με πάθος και την ευδόνητη ευαισθησία του, ότι ανθρώπινο ατένιζε το ευσυγκίνητο μάτι του. Είτε μέσα στην κοινωνική πραγματικότητα, είτε βαθιά στούς ορίζοντες της ιστορίας. Πάνοτε ανεξίκακος και πρόθυμος με καρτερία και αυταπάρνη στωϊκού φιλοσόφου να συγχωρήσει και να κατανοήσει τους διώκτες του. Τούτο έπραξε με παρρησία όταν βρέθηκε αντιμέτωπος με την θύελλα της ιστορίας. Κυνηγηθείς και εξόριστος στην Κύθνο, στην Θάσο και στην Κάρυστο, τόσο απο την μεταξική δικτατορία, όσο και απο την επτάχρονη κυβερνητική ανομία των Αθηνών. Παρότι έζησε σε μια εποχή ταραγμένη, διασπασμένη και διασπαστική της κοινωνικής αρμονίας, δημιουργική εμπαθειών και πολιτικής αδιαλλαξίας, διατήρησε την συναισθηματική του ισορροπία και την ιδεολογική του εμμετρία, ξένος πρός οποιαδήποτε ακρότητα. Αγωνίσθηκε τον αγώνα τον καλό, με υψηλοφροσύνη και αυτοθυσία για την πατρίδα. Για τούτο και αναγορεύτηκε ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος σε σύμβολο ανθρωπιάς, όσων στο διάβα της ζωής τους εισδέχθηκαν την ακτινοβολία της προσωπικότητάς του και την θαλπωρή του ήθους του. Ο αχαιός διανοούμενος είδε το φως της ζωής στην Πάτρα στις 13 Δεκεμβρίου του 1902.

Μετά τις εγκύκλιες γυμανασιακές του σπουδές ενεγράφη στην Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1919. Συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης κατά το διάστημα 1920-1923 οπότε και αναγορεύτηκε διδάκτωρ του Διακαίου και κατόπιν μετέβη στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μονάχου. Στην Χαϊδελβέργη μάλιστα θα διασταυρώσει τα βήματά του, με τους άλλους δυο μεγάλους της ελληνικής διανόησης Κωνσταντίνο Τσάτσο και Ιωάννη Θεοδωρακόπουλο, που εκπονούσαν την διδακτορική τους διατριβή και έκτοτε θα αποτελέσει μαζί τους την χρυσή τριανδρία της σύγχρονης ελληνικής φιλοσοφικής σκέψης, που εξέδιδε για ένδεκα συναπτά έτη και το περίφημο για την αννακαίνιση των ελληνικών γραμμάτων περιοδικό «Αρχείον Φιλοσοφίας και Θεωρίας των Επιστημών». Επιστρέφοντας στην Ελλάδα το 1926 πραγματοποιεί την πρώτη συμμετοχή του στα πολιτικά μας πράγματα αναλαμβάνοντας καθήκοντα Γενικού Γραμματέως του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας στην Οικουμενική κυβέρνηση του Αλέξανδρου Ζαΐμη, ενώ τρία χρόνια αργότερα το 1929 εκλέγεται υφηγητής της έκτακτης αυτοτελούς έδρας της Κοινωνιολογίας στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (νεότερος τότε καθηγητής στην ακαδημαϊκή μας σκηνή). Το 1933 εξελέγη τακτικός καθηγητής και το 1934 έγινε ο πρώτος πρόεδρος του νεοσύστατου τότε Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΙΚΑ). Έκοτε θα έχει ενεργό ανάμειξη στην πολιτική μας ζωή, καταλαμβάνοντας όλα τα δημόσια αξιώματα, αλλά και πολλές φορές ευρισκόμενος στο κέντρο των εθνικών μας περιπετειών. Το 1935 αρνούμενος να ορικιστεί πίστη στο βασιλιά απομακρύνθηκε απο την πανεπιστημιακή του έδρα, αλλά και απο την διοίκηση του ΙΚΑ. Στις 15 Δεκεμβρίου του ιδίου έτους ίδρυσε το «Εθνικόν Ενωτικόν Κόμμα» και έλαβε μέρος στις εκλογές του 1936, σε συνεργασία με τον βενιζελικό στρατηγό Μαζαράκη-Αινιάν, με σύνθημα τον τερματισμό του διχασμού, αλλά δεν εξελέγη βουλευτής. Η τετραυγουστιανή δικτατορία του Μεταξά τον εξόρισε στην Κύθνο, την Κάσο και την Κάρυστο, για να ζητήσει με την έκσπαση του ελληνοϊταλικού πολέμου να στρατευθεί ως οπλίτης στην πρώτη γραμμή της 13-ης Μεραρχίας Αρχιπελάγους (Πόγραδετς-Κορυτσά).

 Εφεξής ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος θα έχει πολυσχιδή συμμετοχή ως υπουργός και βουλευτής στα πολιτικά μας δρώμενα, με όλες τις έγκονες απο τον δραματικό τόνο της ιστορικής συγκυρίας, περιστάσεις. Θα αναγνωριστεί όμως σταδιακά απο όλες τις πολιτικές μας πτέρυγες σαν ο σεμνός, συνετός, άξιος και ανιδιοτελής υπηρέτης των εθνικών συμφερόντων και για τούτο άλλωστε θα τιμηθεί και με όλα τα ανώτατα αξιώματα της ελληνικής πολιτείας, με την συνακόλουθη εκλογή του ως ακαδημαϊκού το 1959 απο την Ακαδημία Αθηνών. Στο ύπατο πρωθυπουργικό αξίωμα θα φτάσει δυο φορές το 1945 και το 1967, ενώ η πρωθυπουργία θα του προταθεί και το 1974 μετά την παράδοση της διακυβέρνησης της χώρας απο τους στρατιωτικούς στην πολιτική ηγεσία, με όλα τα δραματικά γεγονότα της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο που είχαν προηγηθεί. Τελικά θα επιλεγεί με υπόδειξη των ναυάρχου Αραπάκη και Ευαγγέλου Αβέρωφ ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Ενώ το 1985 δέχτηκε την καθόλα τιμητική πρόταση απο τον Ανδρέα Παπανδρέου για την πρόεδρία της Δημοκρατίας, την οποία ευγενικά αρνήθηκε, μένοντας προσηλωμένος στις πολιτικές του καταβολές.

 Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος παράλληλα πρός την δημόσια και πολιτική παρουσία του, παρήγε συγγραφικό έργο ασύλληπτης έκτασης για έναν άνθρωπο, που παραπέμπει σε ηθική μεγαλουργία. Αυτό το διεθνούς αναγνώρισης συγγραφικό του έργο αποτέλεσε και την πνευματική γέφυρα για την σύζευξη του ευρωπαϊκού με τον ελληνικό πολιτισμό. Σ΄αυτό προεξάρχει η επικών διαστάσεων δημιουργία του «Ιστορία του Ευρωπαϊκου Πνεύματος» μέσω της οποίας ο ανεπανάληπτος διανοούμενος διαισθάνεται, διερμηνεύει και αποτυπώνει ότι μέγα και ευγενές παρήχθη στον ευωρωπαϊκό χώρο, στο φάσμα της ποίησης, της ζωγραφικής, της μουσικής, του θεάτρου, της φιλοσοφίας, της γλυπτικής, της λογοτεχνίας και οιασδήποτε άλλης υψηλής καλλιτεχνικής έκφρασης που έσπασε τα εθνικά της όρια και επεβλήθη με την αναγνώρισή της και το κύρος της, ως κτήμα του παγκόσμιου πολιτισμού.

Για το κύκνειο αυτό άσμα του Κανελλόπουλου, ο μεγάλος άγγλος συγγραφέας Chris Woodhouse έγραψε «Η ιστορία του Ευρωπαϊκού Πνεύματος», έργο του πολύ μεγάλου ευρωπαίου Παναγιώτη Κανελλόπουλου είναι έργο ασυναγώνιστο. Και ασυναγώνιστο όπως είναι, είναι πολύ λιγότερο πιθανό να αναληφθεί απο ένα δυτικό ιστορικό, παρά απο ένα έλληνα με πανευερωπαϊκή συγκρότηση, πνευματική και ψυχική, όπως ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος». Αλλά και ο ίδιος ο Κανελλόπουλος, για το απαράμιλλο έργο του, που αίρει τις ρωμαλέες ρίζες της δημιουργίας του στην πικρή εξορία του στην Κύθνο θα γράψει στον πρόλογό του «Στη μοναξιά της (δηλαδή της εξορίας απο το 1937-1940) είδα εμπρός μου την πιο μεγάλη και την πιο σταθερή κοινωνία των πνευμάτων. Δεν την είδα μόνο, την έζησα […] έκανα δικές μου τις φαινομενικά οξύτατες αντιθέσεις της, και το αμάρτημά μου είναι ότι τ΄ αγάπησα όλα, δηλαδή και κείνα της ιστορίας των πνευμάτων, που μοιάζουν σα να ζουν ασυμφιλίωτα. Με τους κλασικούς αγάπησα το φως, με τους ρομαντικούς τη νύχτα. Με τους λογικούς αγάπησα την ορθογώνια σκέψη, με τους μυστικούς την άδηλη αλήθεια».

 Υψηλής περιωπής όμως έργο του Παναγιώτη Κανελλόπουλλου είναι και η μυθιστορηματική ανάπλαση των τελευταίων αιώνων της ζωής του Βυζαντίου, όπου ο μεγάλος διανοητής υπο τον υπαινικτικό τίτλο «Γεννήθηκα το 1402» επιχειρεί μια πανοραμική επισκόπηση στα κλέη, τα πάθη και τα πένθη του λαού, την ιστορικά πολυδύναμη περίοδο του Βυζαντίου. Για να συνεχίσει στο ίδιο θεματικό πεδίο της ιστορικής καταγραφής, με μαρμαρυγές πάντοτε απο τις έξοχες λογοτεχνικές του αρετές και την ανεκδιήγητη αισθαντικότητά του, που σφράγιζε τα έργα του, πέρα απο την πλησμονή της επιστημοσύνης του, με περιπάθεια εραστή, με το τρίτομο έργο του «Απο τον Μαραθώνα στην Πύδνα», όπου αποτυπώνει με ασύληπτη ηθική ενάργεια την ιστορία της αρχαίας Ελλάδας της μετακλασικής περιόδου.Καταγράφοντας τα πρόσωπα, τα γεγονότα και τα προβλήματα, της τόσο γεμάτης σε ιστορικό δυναμισμό και δραματικό χαρακτήρα ιστορικής μας περιόδου. Όμως άπαυτος υπήρξε ο συγγραφικός οίστρος του Κανελλόπουλου και δεν αφήκε στιγμή, που να μην την φλογίσει με το θερμουργό πάθος του για δημιουργία. Και ατελείωτος είναι ο κατάλογος των έργων του … Έτσι πέρα απο τα τρία αυτά κλασικά έργα του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, που αρκούν για να του προσδώσουν το χαρακτήρα της αθανασίας, στην χωρία των μεγάλων ανά τους αιώνες της ιστορίας μας συγγραφέων, ο ευαίσθητος διαννοούμενος παρήγε πολυμερέστατο και αισθαντικό συγγραφικό έργο και σε πολλά ακόμα πεδία της συγγραφικής δημιουργίας. Όπως ποίηση, δοκίμιο, θέτρο, φιλοσοφία, κοινωνιολογία κ.α. Παραθέτουμε μερικά απο τα πιο γνωστά απο τον ατελείωτο κατά-λογο και τεραστίων διαστάσεων για έναν άνθρωπο έργα του. Ποίηση : «Ρυθμοί στα κύματα», «Απλοί φθόγγοι σε στίχους», «Ο κύκλος των Σονέττων». Πεζογραφία: «Η λυτρωμένη απο το σόι που χάθηκε». Θέατρο «Όλιβερ Κρόμβελ», «Ο σταθμός», «Ένα μονόπρακτο». Μελέτες – δοκίμια- ιστορικά έργα : «Η κοινωνία των Εθνών», «Αι θρησκείαι ως προσδιοριστικοί παράγοντες των πολιτισμών», «Περί της έννοιας του Διεθνούς Δικαίου απο κριτικοφιλοσοφικής απόψεως», «Κοινωνιολογία των ιμπεριλιαστικών φαινομένων», «Κάρολος Μάρξ, Συμβολή εις την ιστορίαν των Οικονομικών και κοινωνικών Θεωριών», «Ιστορία και πρόοδος, Εισαγωγή είς την κοινωνιολογίαν της ιστορίας», «Η Ελλάς και ο πόλεμος», «Θα σας πω την αλήθεια», «1935-1945, ένας απολογισμός», «Ο εικοστός αιώνας – Η πάλη μεταξύ ανθρωπισμού και απανθρωπίας», «Ο Χριστιανισμός και η εποχή μας-Απο την ιστορία στην αιωνιότητα», «Πέντε Αθηναϊκοί διάλογοι – 51 έως 529 μ.Χ.», «Μεταφυσικής προλεγόμενα – Ο άνθρωπος – ο κόσμος – ο θεός», «Το τέλος του Ζαρατούστρα», «Τα χρόνια του μεγάλου πολέμου», « Υποθήκαι πρός τους νέους», «Η Ελλάς εν όψει του μέλλοντος της ανθρωπότη-τος», «Λόρδος Βύρων: η ζωή και το έργο του», «Ναπολέων Βοναπάρτης», «Η Γαλλική Επανάσταση» κ.α. Έργο, πλατύ, ατέλευτο σε έκταση, που παραπέμπει στην πνευματική οιτσρηλασία του αοίδιμου πνευματικού και πολιτικού μας άνδρα.

Ο αλησμόνητος διανοούμενος και πολιτικός είχε τιμηθεί τόσο απο την ελληνική πολιτεία, όσο και απο άλλους διεθνείς πνευματικού χαρακτήρα οργανισμούς και σωματεία, με πληθώρα ηθικών αριστείων και παρασήμων. Το 1957 τιμήθηκε απο την Ακαδημία Αθηνών με το Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών, για το έργο του «Γεννήθηκα το 1402» και το 1959 εξελέγη ισόβιο μέλος της. Το1976 τιμήθηκε απο την Βουλή των Λόρδων για την ευρωπαϊκή του συγκρότηση και το 1982 του απονεμήθη το Μετάλλιο Γκαίτε. Τέλος το 1979 εξελέγη εταίρος της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών. Είχε ακόμα τιμηθεί απο τον βασιλέα Παύλο και τον βασιλέα Κωνσταντίνο τον Β’, όπως και με 16 ακόμη ελληνικά και ξένα παράσημα και διακρίσεις. Ομιλούσε Γερμανικά, Γαλλικά και Αγγλικά και ήταν μόνιμος κάτοικος Αθηνών. Ζούσε επι της οδύ Ξενοκράτους, όπου και άφησε την τελευαταία του πνοή στις 11 Σεπτεμβρίου του 1986. Αυτός λοιπον υπήρξε ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος. Περίσεπτος και διεθνούς αναγνώρισης επιστήμονας, λαμπρός πανεπιστημιακός άνδρας τιμημένος απο την Ακαδημία Αθηνών και πλήθος άλλων ανα των κόσμο υψηλού κύρους, ερευνητικών και πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, απαράμιλλης εντιμότητας και πολιτικού ήθους πολιτικός, αναγορευόμενος απο τον πολιτικό μας κόσμο στα στερνά του βίου του σε σεβάσμιο Νέστορα και ευγενή ευπατρίδη της πολιτικής μας σκηνής, αισθαντικός και με ασύλληπτης έκτασης σε επίπεδο ηθικής μεγαλουργίας έργο συγγραφέας, το οποίο προέβαλλε την ελληνική πατρίδα σε όλα τα πλάτη και τα μήκη της οικουμένης. Μα πάνω από όλα ένας υψηλόφρων άνθρωπος που με την ηθική του προσωπικότητα και την ευρυψυχία του, τίμησε και υπηρέτησε σε όλάκερο τον πολύκροτο και βαρύμοχθο πνευματικά βίο του, την μεγάλη ιδέα του ΑΝΘΡΩΠΟΥ.

ΠΗΓΗ: http://www.pemptousia.gr/2018/10/panagiotis-kanel

ΠΑΤΜΟΣ, 1980!!!

ΠΑΤΜΟΣ

(ΕΔΩ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ Η ΕΥΡΩΠΗ -'Εκπομπή 10)

ΕΡΤ - Έτος παραγωγής 1980 Film 16 mm - έγχρωμο - διάρκεια 29’: 02’’ Ανάπλαση 2008 - μεταγραφή σε video Beta SP Ειδική συνοπτική έκδοση 5’ - διάρκεια 6’: 47’’ Πρώτη προβολή: 5 Δεκεμβρίου 1980 (Ε: 1998 - 2000 - 2009 & 2011) Ο Άγιος Ιωάννης, ο αγαπημένος μαθητής του Χριστού, εξορίστηκε στην Πάτμο, σύμφωνα με την παράδοση, στο τέλος του πρώτου αιώνα. Εκεί έζησε 15 χρόνια και έγραψε τα θεόπνευστα κείμενα του Ευαγγελίου και της Αποκάλυψης. Η Πάτμος, είναι ένας σπάνιος, σχεδόν μοναδικός θησαυρός θρύλων, θρησκευτικής παράδοσης, κειμηλίων, φυσικής ομορφιάς και απέριττης ελληνικής νησιωτικής ζωής. Στην ταινία, καταγράφεται λεπτομερώς η Μονή του Αγίου Ιωάννου Θεολόγου, και ο κινηματογραφικός φακός περιέρχεται ολόκληρο το νησί, τις άγριες πέτρινες παραλίες, την πανέμορφη Χώρα, το σπήλαιο της Αποκάλυψης και ακόμα παρουσιάζονται τα μοναδικά κειμήλια που υπάρχουν στο σκευοφυλάκιο και στη βιβλιοθήκη της Μονής, όπως το σπουδαιότερο σωζόμενο χειρόγραφο επί περγαμηνής ο «Πορφυρούς Κώδιξ», ο οποίος είναι τμήμα από το κατά Μάρκον Ευαγγέλιο, γραμμένο σε πορφυρά περγαμηνή με ασήμι και χρυσό. Η ταινία αυτή, με αίτημα του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, προβλήθηκε το 1988, ως μοναδικό ντοκουμέντο καταγραφής, στις εκδηλώσεις Εορτασμού της 900ετηρίδος της Ιεράς Μονής Ιωάννου Θεολόγου.

Παραγωγός: Γιώργος Σγουράκης

Κείμενο της αρχαιολόγου: Άννας Μαραβά-Χατζηνικολάου

Αφήγηση: Φάνης Χηνάς Φωτογραφία: Αλέξης Γρίβας

Μοντάζ: Γιάννης Κριαράκης

Ηχος: Μαρίνος Αθανασόπουλος

Μουσική καταγραφή με λαϊκούς οργανοπαίχτες, τραγούδι και λαούτο: Μανώλης Δαλλάρας

Συντονιστής παραγωγής: Κώστας Στυλιάτης Διεύθυνση παραγωγής: Ηρώ Σγουράκη

Σκηνοθεσία: Γιώργος Καριπίδης

ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ (ΤΑΙΝΙΑ)

Παύλος Μελάς: 

Η ταινία που δεν έχει παίξει ποτέ η ελληνική τηλεόραση

Το αξιολόγο cognoscoteam.gr εντόπισε τη μοναδική ίσως ταινία που είναι αφιερωμένη στο Μακεδονομάχο μας Παύλο Μελά. Το έργο γυρίστηκε το 1974 με πρωταγωνιστές το Λάκη Κομνηνό και την αείμνηστη Καίτη Παπανίκα.

Στο καστ πλήθος ακόμη γνωστών ηθοποιών όπως ο Γιάννης Αργύρης, η Λιλύ Παπαγιάννη, ο Παντελής Ζερβός, ο Γιώργος Τζώρτζης, η Μπεάτα Ασημακοπούλου, ο Λευτέρης Βουρνάς, ο Νίκος Βασταρδής, ο Νάσος Κεδράκας, ο Δημήτρης Καλλιβωκάς, ο Φαίδων Γεωργίτσης, ο Γιάννης Μαλούχος, ο Ανδρέας Φιλιππίδης.

Αυτήν την ταινία δυστυχώς δεν την έχουμε δει καμία φορά στην τηλεόραση και πιθανότατα δεν έχει παιχθεί ποτέ.

Μια εποχή που ο ελληνικός κινηματογράφος έκανε σημαντικές παραγωγές και αναδείκνυε την ιστορία. Ποιος σταθμός άραγε θα είχε σήμερα το θάρρος να την προβάλλει;