Σάββατο 8 Οκτωβρίου 2022
H πηγή της ευσπλαχνίας
Κυριακή Γ΄ Λουκά:
«Εὐσπλαχνίας Ὑπάρχουσα Πηγή»
Γ΄ Κυριακή του Λουκά και ο Ιησούς πορεύεται μαζί με τους αγαπημένους του μαθητές προς την πόλη της Ναΐν. Περνώντας από την είσοδο της πόλης, οι θεανθρώπινοί του οφθαλμοί αντικρίζουν ένα θλιβερό και ιδιαίτερα λυπηρό γεγονός. Μια χήρα γυναίκα αποχαιρετά από τον κόσμο εν νεκρική πομπή τον μονογενή της υιό.
Ο Ιησούς έχοντας κατά φύσιν ως Θεός την ιδιότητα της αγάπης και της ευσπλαχνίας έρχεται να ανακουφίσει τη χήρα γυναίκα, που εκτός από το σταυρό της χηρείας της, τώρα σήκωνε και το σταυρό του χαμού του υιού της.
Ο σπλαχνικός Χριστός γνωρίζοντας πόσο δύσκολο είναι να χάνεις το παιδί σου «εὐσπλαχνίσθη» τη χήρα παραγγέλλοντάς την να μην κλαίει, ενώ στη συνέχεια επιτελεί το θαύμα της ευσπλαχνίας. Ο Θεάνθρωπος Χριστός απέναντι στον ανθρώπινο πόνο συμπεριφέρεται ως όντως δημιουργός και αναδημιουργός Θεός. Ο Χριστός διά της χειρός του αγγίζει τη σορό του νεανίσκου και τον ανασταίνει. Το χέρι που τον δημιούργησε και του χάρισε την ζωή, του την ξαναδωρίζει.
Ο καθένας διαβάζοντας και ακούγοντας τη συγκεκριμένη ευαγγελική περικοπή, μπορεί να κάνει τις δικές του αναγωγές και σκέψεις. Το πρώτο που μπορεί κάποιος να σκεφτεί και να διερωτηθεί είναι το γιατί ο Θεός να μην δείχνει αυτή του την ευσπλαχνία σ’ όλες τις περιπτώσεις χαμού κάποιου νεαρού ανθρώπου και γιατί ακόμα, να μην γίνονται και σήμερα τέτοια θαύματα και τέτοιες Νεκραναστάσεις. Αυτά πολλοί αδερφοί μας τα συλλογιούνται και πολλοί μπερδεύονται και ολιγοπιστούν.
Και όμως το γεγονός οτι σήμερα χάνονται νέοι άνθρωποι δεν σημαίνει ότι ο Θεός μας είναι άσπλαγχνος και σκληρός. Απλά σε αυτές τις περιπτώσεις η ανθρώπινη λογική αδυνατεί να αντιληφθεί την ευσπλαχνία του Θεού που υπερβαίνει το ανθρώπινο σκέπτεσθαι. Αδυνατεί να αναγνωρίσει την ευσπλαχνία του Θεού μέσα σ’ ένα «άδικο» γεγονός.
Το ότι ο Θεός είναι εύσπλαχνος και μακρόθυμος είναι δεδομένο. Από την άλλη όμως αυτό δεν σημαίνει ότι η ευσπλαχνία και η μακροθυμία Του ισοδυναμεί με τη θετική του ανταπόκριση σε ότι για μας θεωρείται καλό, δίκαιο, και επιθυμητό. Γι’ αυτό και βλέπουμε πως ο Θεός δεν ενεργεί πάντοτε καταφατικά σε ό,τι ζητήσουμε και θελήσουμε. Κάποιες φορές, για παράδειγμα, πραγματοποιούνται θαύματα που σώζουν νέους ανθρώπους από συμφορές θανάσιμες, άλλες φορές όχι.
Το βέβαιο παραμένει ένα. Αυτά τα πράγματα δεν τα καθορίζουμε εμείς, ούτε η δική μας λογική. Και αυτό γιατί είμαστε μικροί ανθρωπίσκοι μη ικανοί να εξουσιάσουμε τη ζωή, την οποία και δεν δημιουργήσαμε. Το ότι πάντως σήμερα δεν γίνονται τέτοια θαύματα, όπως αυτό του σημερινού ευαγγελίου είναι πολύ λογικό καθότι η πίστη μας δεν μπορεί να σηκώσει κάτι τέτοιο.
Είθε η Ευσπλαχνία του Θεού να μας περιθάλπτει πάντοτε σε ό,τι και αν μας συμβαίνει, όπου κι αν βρισκόμαστε, ό,τι κι αν κάνουμε!
Π. Νικόλαος Πάτσαλος – Θεολόγος
Εφημέριος Ι. Ν. Παναγίας Αγγελόκτιστης Κιτίου Λάρνακας.
ΠΗΓΗ:https://www.pemptousia.gr/2022/10/kiriaki-g-louka-h-pigi-tis-efsplachnias/
Η Υγεία....
5ο Συνέδριο του Οικουμενικού Πατριαρχείου για την Ποιμαντική Διακονία στον Χώρο της Υγείας
Η Πανδημία έφερε νέες καταστάσεις και προκλήσεις, που έχουν επηρεάσει όλες τις δομές της κοινωνίας. Γι’ αυτό, υπάρχει η άμεση ανάγκη να εξετάσουμε τον ρόλο που παίζουν οι διάφοροι φορείς που διακονούν τον άνθρωπο και πως η φροντίδα που προσφέρουν εντάσσεται στο γεγονός της Εκκλησίας. Συνάμα, υπάρχει μια επιπλέον ανάγκη να συσπειρωθούν οι επιστήμονες, οι λειτουργοί στην Υγεία και τους άλλους τομείς της κοινωνικής προσφοράς, ώστε να υπάρχει μια πηγή πνευματικής υποστήριξης και αλληλεγγύης που θα ενδυναμώνει τον καθένα, ώστε να συνεχίσει το πολύτιμο έργο του. Μέσα σε αυτές τις ανάγκες, το ερώτημα που τίθεται είναι πως θα πορευθεί ο κόσμος στο μέλλον.
Με τις ευλογίες της Α.Θ.Π., του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, αυτές τις ανάγκες και αυτό το ερώτημα εξετάζεται στο 5ο Συνέδριο του Οικουμενικού Πατριαρχείου για την Ποιμαντική Διακονία στον Χώρο της Υγείας, που διεξάγεται μεταξύ 5ης και 9ης Οκτωβρίου 2022, στην Ρόδο με θέμα: «Φροντίζοντας για την ανθρωπότητα σήμερα, μεριμνούμε για την ανθρωπότητα του αύριο».
«Φροντίζοντας για την ανθρωπότητα σήμερα, μεριμνούμε για την ανθρωπότητα τού αύριο»
Κάτω από αυτόν τον εκφραστικό τίτλο φιλοξενείται από τις 5 έως τις 9 Οκτωβρίου 2022 στο νησί της Ρόδου, και συγκεκριμένα στο ξενοδοχείο RODOSPALACE, οι εργασίες του 5ου Συνεδρίου του του Οικουμενικού Πατριαρχείου για την Ποιμαντική Διακονία στον Χώρο της Υγείας. Από το 2008 έχουν διεξαχθεί τέσσερα Διεθνή Συνέδρια του Οικουμενικού Πατριαρχείου (2008, 2011, 2014, 2017) στην Ρόδο, τα Συνέδρια αυτά διοργανώνεται από το Πατριαρχικό Δίκτυο για την Ποιμαντική Διακονία στον Χώρο της Υγείας. Το Πατριαρχικό Δίκτυο είναι ο μόνος θεσμός του Οικουμενικού Πατριαρχείου που διαχρονικά συγκεντρώνει κληρικούς, επιστήμονες και επαγγελματίες διεθνώς που διακονούν τον συνάνθρωπο, δίδοντάς τους την ευκαιρία να ανταλλάσσουν τις εμπειρίες τους και να συζητούν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. Τα δε Συνέδρια που διεξάγονται αποτελούν το έρεισμα και το εφαλτήριο να βελτιώσουν την διακονία και μέριμνα που προσφέρουν στον συνάνθρωπο.
Η επιτυχία τους και η διεθνής τους αναγνώριση προϊδεάζει για μια εξίσου επιτυχημένη συνέχεια με το 5ο Συνέδριο, δεδομένης και της πληθώρας των συμμετοχών. Περίπου διακόσιοι σύνεδροι θα πλαισιώσουν τις εργασίες του Συνεδρίου, πολλοί από τους οποίους έρχονται από άλλες χώρες, ενώ αρκετοί είναι εκείνοι που θα εκπροσωπήσουν Ορθόδοξες Εκκλησίες, επίσημους πανεπιστημιακούς φορείς, ή διακονούν με διάφορες ιδιότητες στους ευαίσθητους χώρους της Υγείας.
Ιδιαίτερα μετά την παγκόσμια δοκιμασία του κορωνοϊού, αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον όλες ανεξαιρέτως οι ομιλίες, τις οποίες θα αναπτύξουν διακεκριμένοι στον χώρο τους εισηγητές, αλλά και η συζήτηση που κάθε φορά θα ακολουθεί.
Υπενθυμίζεται ότι τα Συνέδρια του Οικουμενικού Πατριαρχείου δίνουν την κατάλληλη ευκαιρία στις τοπικές Εκκλησίες και τους επιστήμονες και επαγγελματίες διεθνώς που διακονούν τον συνάνθρωπο, να ανταλλάσσουν τις εμπειρίες τους και να συζητούν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.
Οι εργασίες του 5ου Συνεδρίου ξεκίνησαν το απόγευμα της Τετάρτης 5 Οκτωβρίου με την τέλεση της Ακολουθίας του Αγιασμού, την παρουσίαση των συνέδρων, την ανάγνωση σχετικού Μηνύματος της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, χαιρετισμούς εκ μέρους επισήμων φορέων, την παρουσίαση του σκοπού του Συνεδρίου εκ μέρους του Πρωτοπρεσβυτέρου του Οικουμενικού Θρόνου και Συντονιστή του “Δικτύου του Οικουμενικού Πατριαρχείου για την Ποιμαντική Διακονία στον Χώρο της Υγείας” π. Σταύρου Κοφινά, την επίσημη έναρξη του Συνεδρίου εκ μέρους του Σεβ. Μητροπολίτη Ρόδου κ. Κυρίλλου, εκπροσώπου τής Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου και Προέδρου του «Πατριαρχικού Δικτύου», και τον Εναρκτήριο Λόγο του Συνεδρίου, που θα εκφωνήσει ο αναπληρωτής καθηγητής Αθανάσιος Παπαθανασίου, με τίτλο «Μπορεί να θεραπευτεί η σημερινή διχόνοια;»
Από την Πέμπτη 6 Οκτωβρίου έως το Σάββατο 8 Οκτωβρίου θα υπάρξουν 13 συνολικά συνεδρίες, οι οποίες θα διερευνήσουν ειδικότερα θέματα που απορρέουναπό τον γενικό τίτλο του Συνεδρίου.
Οι εργασίες θα ολοκληρωθούν την Κυριακή 9 Οκτωβρίου με αρχιερατική Θεία Λειτουργία και στη συνέχεια θα ακολουθήσουν τα Συμπεράσματα του Συνεδρίου, που αναμένονται με μεγάλο ενδιαφέρον, λίγο πριν ανανεώσουν οι σύνεδροι το ραντεβού τους για το 6ο Συνέδριο, μετά από τρία χρόνια.
ΠΗΓΗ: https://www.pemptousia.gr/2022/10/5o-sinedrio-tou-ikoumenikou-patriarchiou-gia-tin-pimantiki-diakonia-ston-choro-tis-igias/
Παρασκευή 7 Οκτωβρίου 2022
Ο χριστιανικός ναός!
Το θυσιαστήριο του ναού και η διάταξή του
Ο χριστιανικός ναός έχει επίκεντρο, βάση και θεμέλιό του το ιερότερο σημείο του, δηλαδή το θυσιαστήριο ή Αγία Τράπεζα. Η χρήση της Αγίας Τράπεζας στη λατρεία μαρτυρείται ήδη από την αποστολική εποχή, αφού η σύσταση και η διδασκαλία του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας παραδόθηκε από τον Κύριο στους Μαθητές τη βραδιά του Μυστικού Δείπνου, κατά παράδοση πάνω σε ξύλινο τραπέζι. Οι πατέρες την αποκαλούν κυρίως ως «θυσιαστήριο» ή «τράπεζα», ενώ αποφεύγουν συστηματικά τη χρήση του όρου «βωμός», ώστε να μην παραλληλίζεται με τα θυσιαστήρια του ιουδαϊσμού και της εθνικής θρησκείας.
Η πατερική παράδοση χρησιμοποιεί διάφορους προσδιορισμούς για να χαρακτηρίσει τη τράπεζα του ναού. Μεταξύ αυτών απαντώνται οι όροι: αγία, μυστική, φρικώδης, πνευματική, φοβερά, βασιλική, φρικτή, αθάνατη, θεία. Οι Πατέρες αναφέρονται στο θυσιαστήριο και με άλλες, σύνθετες εκφράσεις, όπως: καθέδρα Θεού, τόπος Θεού, σκήνωμα της του Θεού δόξης, μνήμα Χριστού, ανάπαυσις Θεού, εργαστήριον του μεγάλου θύματος κ.α. Ο όρος τράπεζα είναι ο συνηθέστερος. Ο Συμεών Θεσσαλονίκης παραβάλλει την Αγία Τράπεζα με τραπέζι διατροφής, με τη διαφορά ότι σε αυτήν προσφέρεται προς βρώση ο ίδιος ο Χριστός· όποιος μετέχει σε αυτή ζωοποιείται, σε αντίθεση με όποιον δεν προσέρχεται και θεωρείται ως νεκρός.
Η αποστολική παράδοση διαφυλάττει την πρακτική τέλεσης του μυστηρίου σε ξύλινο, σύνηθες τραπέζι, το οποίο δεν διαφέρει από τα κατ’ οίκο χρησιμοποιούμενα, δεδομένου ότι οι συνάξεις των χριστιανών γίνονταν συνήθως μυστικά, σε υπερώα, ώστε να μην γίνονται αντιληπτοί από τους διώκτες. Η κατασκευή της Αγίας Τράπεζας από ξύλο, κατάλληλο, άσηπτο και ιδανικό για σταθερή χρήση ήταν ο κανόνας των πρώτων χριστιανικών ετών. Ο Μέγας Αθανάσιος μνημονεύει την ύπαρξη ξύλινου θυσιαστηρίου ναού, το οποίο μεταφέρθηκε βίαια από τους οπαδούς του Αρείου στην είσοδο του και παραδόθηκε στην πυρά.
Η δημιουργία θυσιαστηρίων από λίθο ή μάρμαρο καθιερώθηκε σχετικά σύντομα, αφού: α) το ξύλο είναι ιδιαίτερα εύθραυστο υλικό και β) η συνήθεια τέλεσης του μυστηρίου πάνω στους τάφους των μαρτύρων, συνετέλεσαν στην προτίμηση των σταθερότερων υλικών. Πολυτελέστερα υλικά επιλέγονταν για την κατασκευή των θυσιαστηρίων πιο περίτεχνων ναών, όπως ο χρυσός, ο άργυρος, οι πολύτιμοι λίθοι κ.α. Ο Συμεών Θεσσαλονίκης συμβολίζει την από λίθο δόμηση της Αγίας Τράπεζας παραβάλλοντάς την με τον ίδιο το Χριστό, ο Οποίος είναι πέτρα, θεμέλιο, λίθος ακρογωνιαίος και κεφαλή γωνίας, αλλά και πέτρα, από την οποία ξεδιψούσε ο παλαιός Ισραήλ, όταν περιπλανιόταν στην έρημο, μέχρι να καταλάβει τη Γη της Επαγγελίας.
Η θέση της Αγίας Τράπεζας για την ορθόδοξη Ανατολή είναι το κέντρο του Ιερού Βήματος, σε αντίθεση με τους ναούς της Δύσης, οι οποίοι έχουν το θυσιαστήριο σχεδόν συναπτόμενο στη βάση της αψίδας του Ιερού. Η τοποθέτηση της Τράπεζας στο μέσο του Ιερού εκφράζει και τον ψαλμωδό, ο οποίος λέγει: «νίψομαι ἐν ἀθῴοις τὰς χεῖράς μου καὶ κυκλώσω τὸ θυσιαστήριόν σου, Κύριε» (Ψαλμ. 25,6). Το περιθώριο, που υφίσταται πίσω από το θυσιαστήριο, επιτρέπει την κύκλωσή του από τους ιερείς, αλλά και την ύπαρξη του σύνθρονου στη βάση της κόγχης, το οποίο ήταν αναπόσπαστο τμήμα κάθε παλαιοχριστιανικού ναού.
Η μοναδικότητα της Αγίας Τράπεζας για κάθε ναό είναι δεδομένη, αφού η Θεία Λειτουργία που τελείται σε κάθε ναό είναι μία και μοναδική. Ο Κων. Καλλίνικος αναφέρει ότι το ενιαίο της Αγίας Τράπεζας σε κάθε ναό είναι αρχαία συνήθεια. Σε αυτό συμφωνεί και η πατερική παράδοση, σύμφωνα με μαρτυρίες των Ιγνατίου του Θεοφόρου, Ευσεβίου Καισαρείας και ι. Αυγουστίνου. Η ιερότητα του θυσιαστηρίου το ανέδειξε και σε άσυλο, για όποιον προσφεύγει σε αυτό. Ο ιερός Χρυσόστομος αναφέρει το χαρακτηριστικότερο από αυτά τα παραδείγματα. Ο διώκτης του ευνούχος Ευτρόπιος κατέφυγε στο θυσιαστήριο του ναού για να σωθεί, όταν έχασε την εύνοια της αυτοκράτειρας Ευδοκίας. Σχετικές μαρτυρίες καταφυγής καταγράφουν και οι Συνέσιος Πτολεμαΐδος και Αλέξανδρος ΚΠόλεως.
Η τοποθέτηση ιερών λειψάνων μαρτύρων ή/και οσίων στη βάση του θυσιαστηρίου είναι ιδιαίτερα σημαντική και επιτάσσεται από τον ζ’ κανόνα της Ζ’ Οικουμενικής Συνόδου. Ο πγ’ κανόνας της Συνόδου της Καρχηδόνας επιβάλλει την καταστροφή όσων θυσιαστηρίων δεν καθιερώθηκαν με τη χρήση ιερών λειψάνων. Η κατάθεση λειψάνων αγίων αποτελεί ευλαβή συνήθεια, σύμφωνη με την πρωτοχριστιανική τέλεση της αναίμακτης ιερουργίας επί των μαρτυρικών τάφων, αλλά και την κανονική παράδοση της Εκκλησίας, χωρίς όμως να συνεπάγεται και τον καθαγιασμό του θυσιαστηρίου. Η καθιέρωση της Αγίας Τραπέζης γίνεται μέσω της ακολουθίας των Εγκαινίων ναού ή οποιαδήποτε άλλη σχετιζόμενη τελετή, από τον αρχιερέα, στην οποία συνάπτεται και η κατάθεση λειψάνων.
Η στήριξη της πλάκας της Αγίας Τράπεζας μπορεί να αποτελείται από: α) έναν κίονα, ο οποίος τοποθετείται στο μέσο του θυσιαστηρίου και συμβολίζει τον Ένα Χριστό, στον Οποίο στηρίζεται όλος ο κόσμος, σύμφωνα με τον Συμεών Θεσσαλονίκης, ο οποίος αποκαλεί τον κίονα ως «κάλαμο». β) τέσσερις κίονες, οι οποίοι βρίσκονται στις τέσσερις γωνίες του θυσιαστηρίου και εικονίζουν τα τέσσερα Ευαγγέλια, στη διδασκαλία των οποίων στηρίζεται η χριστιανική πίστη. Στις τέσσερις γωνίες της πλάκας της Αγίας Τράπεζας, άλλωστε, τοποθετούνται κατά τα εγκαίνια του ναού οι μορφές των τεσσάρων Ευαγγελιστών με κηρομαστίχη. γ) περισσότερους κίονες, οι οποίοι συμβολίζουν το πλήθος όσων θυσιάστηκαν μαρτυρικά ή συνειδησιακά για τον Χριστό.
Η Αγία Τράπεζα καλύπτεται πρώτα με το κατασάρκιο, δηλαδή ύφασμα λευκό, κυρίως λινό, το οποίο δένεται κατάσαρκα στο θυσιαστήριο την ημέρα των εγκαινίων του και υπογράφεται από τον αρχιερέα που το καθιέρωσε. Το ύφασμα αυτό είναι μόνιμο και μπορεί να αλλαχθεί με ειδική, αρχιερατική ευχή. Πάνω από αυτό κοσμείται η Αγία Τράπεζα με αρμόδια, ευπρεπή και αντάξια εκείνης καλύμματα.
Το ιερό Ευαγγέλιο τοποθετείται πάνω στην Αγία Τράπεζα και κάτω από αυτό βρίσκεται τυλιγμένο το ειλητό, με ή χωρίς αντιμίνσιο, εφόσον ο ναός είναι εγκαινιασμένος, το οποίο εκδιπλώνεται μόνο κατά τη τέλεση της Θείας Ευχαριστίας. Στο μέσο της πίσω πλευράς της πλάκας του θυσιαστηρίου τοποθετείται το αρτοφόριο, αν και αρμοδιότερη θέση του είναι να κρέμεται πάνω από την Αγία Τράπεζα και να έχει μορφή περιστεράς. Δεξιά και αριστερά του αρτοφορίου τοποθετούνται κηροπήγια, ενός κηρίου το καθένα ή κανδήλια. Το θυσιαστήριο του ναού δεν πρέπει να φορτώνεται με τίποτα άλλο, όπως σταυρός ευλογίας (χρήση του οποίου πρέπει να κάνει μόνο ο αρχιερέας), λειτουργικά βιβλία, ανθοστήλες και άνθη, ωρολόγια ή άλλα προσωπικά αντικείμενα του λειτουργού.
Η αρχέγονη Εκκλησία απέφευγε την προσφορά ανθέων στο ναό, αφού είχαν συνδεθεί απόλυτα με τα ειδωλολατρικά τελετουργικά. Προοδευτικά η άρνηση αυτή κάμφθηκε και τα άνθη καλλωπίζουν τους ναούς ως προσφορές των πιστών. Η θέση τους πάνω στην Αγία Τράπεζα, όμως, είναι ανυπόστατη. Τα μόνα προσφερόμενα που τίθενται σε αυτή είναι ο άρτος και ο κεκραμένος οίνος, τα οποία προορίζονται να καθαγιασθούν σε Σώμα και Αίμα Χριστού. Οι λειτουργικές δέλτοι, επίσης, δεν πρέπει να αποτίθενται στην Αγία Τράπεζα, αφού δεν είναι αποθετήριο λειτουργικών εγχειριδίων. Ο λειτουργός οφείλει να ακουμπά το λειτουργικό βιβλίο όσο το δυνατόν λιγότερο πάνω στην Αγία Τράπεζα και να το αποθηκεύει εκτός αυτής, όταν δεν τελείται κάποια ακολουθία.
Η τοποθέτηση κουβουκλίου ή κιβωρίου πάνω από αυτή είναι συχνή. Στηρίζεται σε τέσσερις κίονες, η βάση των οποίων είναι είτε στις τέσσερις γωνίες της πλάκας του θυσιαστηρίου, είτε στο δάπεδο των τεσσάρων γωνιών και είναι κατασκευασμένο από ξύλο ή μάρμαρο. Ο Θεόδωρος Στουδίτης το αποκαλεί και «συγκαλύπτρα». Ο Σωφρόνιος Ιεροσολύμων το θεωρεί ως σύμβολο της Κιβωτού του Νώε. Ο Γερμανός ΚΠόλεως το αποκαλεί «όροφο» και εικονίζει με αυτό τον ουρανό, σε αντίθεση με την Αγία Τράπεζα, η οποία είναι η γη, σύμφωνα με την αγιογραφική ρήση: «ὁ δὲ Θεὸς βασιλεὺς ἡμῶν πρὸ αἰώνων, εἰργάσατο σωτηρίαν ἐν μέσῳ τῆς γῆς» (Ψαλμ. 73, 12).
Η Αγία Τράπεζα οφείλει να παραμένει ελεύθερη σε όλες τις πλευρές της. Η συνήθεια τοποθέτησης διαφόρων αντικειμένων στην πίσω πλευράς της καλό είναι να αποφεύγεται. Μεταξύ αυτών συχνότερα είναι: α) Ο Εσταυρωμένος ή ο σταυρός λιτανείας. Ο πρώτος είναι απομίμηση της Σταύρωσης του Χριστού με καταβολές στο βυζαντινό θρησκευτικό θέατρο. Η χρήση του τη Μεγάλη Παρασκευή τον καθιέρωσε να τοποθετείται πίσω από την Αγία Τράπεζα, ενώ η πραγματική θέση του είναι στα λυπηρά, δηλαδή στην κορυφή της μέσης του τέμπλου. Η τοποθέτησή του πίσω ακριβώς από την Αγία Τράπεζα ή στη βάση της αψίδας του Βήματος είναι ανυπόστατη και δεν αρμόζει στη θεολογία και το συμβολισμό του χώρου. Ο δεύτερος είναι ο γνωστός σταυρός, κατασκευασμένος από πολύτιμα μέταλλα ή ξύλο. Η θέση του, εκτός από τη λειτουργική χρήση του στις ιερές πομπές, είναι στο σκευοφυλάκιο του ναού.
β) Τα εξαπτέρυγα. Κυκλικής μορφής ριπίδια, τα οποία εικονίζουν τις ομώνυμες αγγελικές δυνάμεις. Η αρχική χρήση τους προοριζόταν για τον ριπισμό των Τιμίων Δώρων από τους διακόνους ή υποδιακόνους, ώστε να απομακρύνονται τα έντομα από αυτά. Η σύγχρονη λατρεία τα εντάσσει στις λιτανευτικές πομπές. Η θέση τους δεν είναι πίσω από την Αγία Τράπεζα, αλλά στο σκευοφυλάκιο, όπως και ο σταυρός λιτανείας.
naxioimelistes.blogspot.com
Βιβλιογραφία
Αθανασίου Αλεξανδρείας, «Προς τους απανταχού μοναχούς επιστολή», Migne PG 25, στ. 692A-796C.
Γερμανού ΚΠόλεως, «Ιστορία Εκκλησιαστική και Μυστική Θεωρία», Migne PG 98, στ. 384Β-453Β.
Καλλινίκου Κ., Ο Χριστιανικός Ναός και τα τελούμενα εν αυτώ, εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα 1969⁵.
Συμεών Θεσσαλονίκης, «Περί του Αγίου Ναού και της τούτου καθιερώσεως», Migne PG 155, στ. 305Α-361Α.
Σωφρονίου Ιεροσολύμων, «Λόγος περιέχων την Εκκλησιαστικήν άπασαν Ιστορίαν και λεπτομερή αφήγησιν πάντων των εν τη Θεία Ιερουργία τελουμένων», Migne PG 87c, στ. 3981Β-4001B.
Φουντούλη Ιω. Μ., Λειτουργική Α’. Εισαγωγή στη Θεία Λατρεία, εκδ. Μυγδονία, Θεσσαλονίκη 2003.
Πέμπτη 6 Οκτωβρίου 2022
Στάση ζωής....
Υπάρχουν ορισμένες περίοδοι στην ζωή του ανθρώπου στις οποίες κυριαρχεί η αντίδραση για την αντίδραση. Άλλοτε αυτό γίνεται ανεπίγνωστα, όπως μετά τον απογαλακτισμό, καθώς το νήπιο αντιδρά ψυχολογικά στον όποιο ετεροκαθορισμό του, αλλά και διαμαρτύρεται εμμέσως διότι οδηγήθηκε στο να ζει χωρίς την αποκλειστική σχέση με την μητέρα του. Στην εφηβεία πάλι η αντίδραση για την αντίδραση είναι σημείο αναζήτησης της προσωπικής ταυτότητας, της ανάγκης για υπέρβαση της όποιας σύγχυσης ρόλων μέχρι εκείνη την εποχή ο νέος άνθρωπος βιώνει: να μην είναι αυτό που επιθυμεί διότι οφείλει να ευχαριστήσει τους γονείς τους, τους δασκάλους του, τα συστημικά πρότυπα στα οποία καλείται να προσαρμοστεί και να επιβιώσει, συνήθως ιδωμένα από την σκοπιά του “πρέπει” και της καθηκοντολογικής ηθικής. Αλλά και όταν μεγαλώσει, ο άνθρωπος περνά φάσεις στις οποίες είτε για ιδεολογικούς λόγους είτε επειδή αισθάνεται πιεσμένος, αρνείται να συμφωνήσει ακόμη και σ’ αυτά που φαίνονται προφανή. Του βγαίνουν κάποτε απωθημένα. Αισθάνεται την ανάγκη να ζήσει με γνώμονα να καλύψει ό,τι έχει στερηθεί. Ο κόσμος του λέει ότι δικαιούται να αντιδρά, να μην είναι ενταγμένος στην κανονικότητα, ότι πίσω από κάθε νόμο κρύβεται μία απόπειρα στέρησης της ελευθερίας του και συντριβής της προσωπικότητας του.
Αυτήν την νοοτροπία την έχουμε και μέσα στην εκκλησιαστική ζωή και παράδοση. Λειτουργεί ένα αίσθημα αντιθεσμικότητας, επειδή οι διοικούντες την Εκκλησία δεν είναι όπως εμείς τους θέλουμε. Άλλοτε, επηρεαζόμαστε από μία ομάδα ανθρώπων που αυτοθεωρούνται ως γνήσιοι, ως εκφραστές της αλήθειας και οι οποίοι έχουν ονοματίσει τους εαυτούς τους “αγίους”, με αποτέλεσμα να διαμορφώνεται μία κουλτούρα αντίδρασης όταν η θεσμική Εκκλησία μάς συστήνει ορισμένα στοιχεία που έχουν να κάνουν με τις πνευματικές προτεραιότητες που καλό θα ήταν να έχουμε. Η διάκριση ανάμεσα στο πνευματικό και το εκκοσμικευμένο μάς κάνει τότε να είμαστε αντιδραστικοί και να βάζουμε ταμπέλες: δεν εξετάζουμε τι λέει κάποιος, αλλά ποιος είναι αυτός που το λέει. Δεν εξετάζουμε αν αξίζει το παράδειγμα, η άποψη, η εμπειρία κάποιου, αλλά αν είναι “καθαρός”, αν είναι “σύμφωνος με αυτό που έχουμε πλάσει στον νου μας ως πίστη” και το οποίο συνήθως είναι ετεροκαθορισμένο από όσους έχουμε αναγορεύσει σε αυθεντίες.
“Το όχι για το όχι” δεν είναι γόνιμη στάση ζωής. Η θέαση του μέλλοντος ως τραγικού αν ακολουθήσουμε απόψεις και προτροπές, φοβίες που λειτουργούν ως ανάχωμα στο καινούργιο, αλλά και η ανάγκη να γκρεμίζουμε για να μην συμβιβαστούμε, μας οδηγούν στο να μην μπορούμε να λειτουργήσουμε συνθετικά και κριτικά. Δεν είμαστε σε θέση ούτε καν να συζητήσουμε, καθότι οι απόψεις μας είναι οριστικοποιημένες. Καμία ταυτότητα όμως δεν μπορεί και δεν πρέπει να θεωρείται οριστική, αλλά χρειάζεται να λειτουργεί ως βάση για διάλογο με κάθε τι το οποίο προκύπτει ως πρόκληση. Η ανοιχτή ταυτότητα είναι αγαπητική. Λειτουργεί με μοχλό την ενσυναίσθηση. Είναι κριτική και αυτοκριτική. Μαρτυρεί μια ωριμότητα που υπερβαίνει τον φόβο ως γνήσια αγάπη. Και είναι η οδός προς την όντως ελευθερία, διότι όταν μπορείς να διαλεχθείς, τότε ελευθερώνεσαι, διότι την αλήθεια θα την βρεις.
Χρειάζονται τα “όχι”; Προφανώς. Αυτό που δεν χρειάζεται είναι η απολυτότητα και η στειρότητα στην διατύπωσή τους. Δεν ταιριάζει σε όλους και σε όλες τις περιστάσεις το “ναι”. Χρειάζεται όμως να επιλέξουμε τους αγώνες που θα δώσουμε και με την βοήθεια της πίστης στον Θεό να διακρίνουμε την οδό της αλήθειας που ελευθερώνει.
themistoklismourtzanos.blogspot.com
Τρίτη 4 Οκτωβρίου 2022
Ψηφιακά μέσα:
μια νεότευκτη μορφή διακονίας με ευκαιρίες
και προκλήσεις
Η ανάπτυξη του διαδικτύου συντέλεσε καθοριστικά στην μετάβαση από την εποχή της μαζικής επικοινωνίας του προηγούμενου αιώνα, όπου κυριαρχούσαν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και επικοινωνίας (τύπος, ραδιόφωνο, τηλεόραση) στην εποχή της κοινωνίας της πληροφορίας και του διαδικτύου, όπου ο άνθρωπος δεν είναι μόνο παθητικός δέκτης αλλά πλέον μπορεί να γίνει ο ίδιος πρωταγωνιστής. Στη σύγχρονη κοινωνία της πληροφορίας, ο άνθρωπος με αφετηρία την χωρική του υπόσταση διαλέγεται με την οικουμένη. Το κυριότερο χαρακτηριστικό του νέου ψηφιακού κόσμου εκτός από την υπερτοπικότητα, είναι η παρέμβαση στη διάσταση του χρόνου. Η ψηφιακή πληροφορία διακινείται χωρίς χωρο-χρονικούς περιορισμούς με ασύλληπτες ταχύτητες που συχνά δημιουργούν προβλήματα στην ανθρώπινη πρόσληψη του κόσμου.
Η κοινωνία της πληροφορίας συνιστά έναν ά-χωρο κόσμο, ο οποίος προσδιορίζεται ως κυβερνοχώρος με πολύπλευρες συνέπειες σε θεολογικό επίπεδο. Από τον νεωτερικό άνθρωπο του διαφωτισμού, ο οποίος επιζητούσε να σπάσει τα δεσμά με την παράδοση αναζητώντας μια νέα ταυτότητα, περνάμε πλέον στον μετανεωτερικό άνθρωπο, ο οποίος απογοητευμένος από τα αδιέξοδα του νεωτερικού παραδείγματος βρίσκει καταφύγιο σε ένα κόσμο, όπου τα όρια μεταξύ του πραγματικού και του φανταστικού γίνονται δυσδιάκριτα, τον εικονικό κόσμο του διαδικτύου, με ορατό τον κίνδυνο αποσύνδεσης από την πραγματική ζωή με συνέπεια την ψυχολογική σύγχυση μεταξύ αληθινού και φανταστικού.
Ο εικονικός κόσμος που διαμορφώνεται στο διαδίκτυο στο πλαίσιο ενός ψηφιακού οικοσυστήματος αποτελεί για την Εκκλησία μια νέα πρόκληση, την οποία καλείται να ερμηνεύσει με κριτικό τρόπο έτσι ώστε να ανταποκριθεί στον ποιμαντικό της ρόλο και στην συνέχιση του θεόπνευστου έργου της, αυτού της διάδοσης του Ευαγγελικού μηνύματος.
Η Εκκλησία καλείται να ασκήσει μια νεότευκτη μορφή διακονίας, καλείται να απευθύνει το θεολογικό της μήνυμα και να προσφέρει τις κατάλληλες ποιμαντικές της ηθικές και ανθρωπολογικές προϋποθέσεις ως προς τη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας. Το άνοιγμα της Εκκλησίας στον διαδικτυακό κόσμο καθιστά εφικτή για εκατομμύρια χρήστες την συνάντηση με την αλήθεια του Ευαγγελίου.
Στο πλαίσιο της θρησκείας online όπου ένας χρήστης μπορεί να χρησιμοποιήσει το διαδίκτυο για την αναζήτηση πληροφοριών σε έναν θρησκευτικό ιστότοπο, το διαδίκτυο πλέον, εκτός λιγοστών φωτεινών εξαιρέσεων, κατακλύζεται από ιστολόγια, τα οποία διαμέσου της ανωνυμίας ή συχνά και της παρενδυσίας, διαμοιράζονται κείμενα θρησκευτικού περιεχομένου αμφιβόλου εγκυρότητας, ενώ συχνά στο βωμό της επισκεψιμότητας επιδίδονται σε μια ανούσια αν όχι επικίνδυνη προφητολογία ή θαυματολογία, οικειοποιούμενοι αποσπάσματα ομιλιών ή και ιδιωτικών συζητήσεων (τις περισσότερες φορές ανεπιβεβαίωτων) με γέροντες ή μοναχούς, με ιδιαίτερη προτίμηση σε αυτούς του Αγίου Όρους, αδιαφορώντας για τις προθέσεις ή την θέληση τους για προβολή ή δημοσιότητα.
Συχνά η διαχωριστική γραμμή μεταξύ παροχής πληροφόρησης από μια ιστοσελίδα και κάλεσμα για συμμετοχή σε online πρακτικές δεν είναι ευδιάκριτη και τα όρια μεταξύ τους είναι ασαφή, έτσι πλέον ο χρήστης μιας ιστοσελίδας θρησκευτικού περιεχομένου πέραν της πρόσβασης σε πληροφορίες, σε κάποιες περιπτώσεις έχει τη δυνατότητα συμμετοχής σε θρησκευτικές πρακτικές, όπως η Θεία λειτουργία, η προσευχή, ακόμη και η εξομολόγηση.
Τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότερες ιστοσελίδες χριστιανικών ομολογιών υιοθετούν πρακτικές πέραν της απλής πληροφόρησης ή ενημέρωσης από την online μετάδοση της Θείας λειτουργίας, τη διοργάνωση online προσευχής ή τον διαμοιρασμό προσευχών μεταξύ των πιστών μέχρι τη δυνατότητα εικονικού ανάματος ενός κεριού. Οι εικονικές Εκκλησίες στο πλαίσιο της online θρησκείας υιοθετούν το περιβάλλον και τα χαρακτηριστικά των αυθεντικών Εκκλησιών. Λειτουργούν είτε διαμέσου μιας ιστοσελίδας, είτε μιας διαδικτυακής εφαρμογής, διαθέτουν λογαριασμούς στα κοινωνικά δίκτυα για να ενημερώνουν τους χρήστες για τα επικείμενα δρώμενα ενώ για την επίσκεψη σε μια εικονική Εκκλησία απαιτείται η δημιουργία ενός avatar, δηλαδή μιας ψηφιακής εικόνας του εαυτού ή της ιδεατής μορφής του. Στο ερώτημα, αν από θεολογικής άποψης ένα avatar μπορεί να συμμετάσχει σε ένα οποιοδήποτε εκκλησιαστικό γεγονός, όπως η Θεία λειτουργία ή η προσευχή συναντάμε πλέον απόψεις όπως αυτές των Βαπτιστών, ότι ένα avatar μπορεί να μεταλάβει τον άρτο και τον οίνο της Ευχαριστίας μέσα στη λογική του εικονικού κόσμου, ο οποίος αποτελεί ένα μέσο χάρης, αφού ο Θεός είναι παρών και στον εικονικό κόσμο και αυτή η χάρη θα μεταβιβαστεί με κάποιο τρόπο στο άτομο πίσω από το avatar. Η ορθόδοξη Εκκλησία θεωρεί ανθρωπολογικά λανθασμένη την προσέγγιση αυτή ότι δηλαδή η εικονική πραγματικότητα καθίσταται ικανή να αντικαταστήσει την πραγματική εμπειρία των Ιερών Μυστηρίων.
Σε αρκετές περιπτώσεις οι ίδιοι οι χρήστες του διαδικτύου αντιλαμβάνονται το ψηφιακό οικοσύστημα και γενικά τον κυβερνοχώρο, όχι απλά ως ένα τόπο πληροφόρησης και ενημέρωσης, αλλά διακρίνουν σε αυτόν μια απελευθερωτική δύναμη, η οποία θα μπορούσε να αναμορφώσει ριζικά τη θρησκεία προσαρμόζοντάς την στις εμπειρίες και τα βιώματά τους δημιουργώντας τις προϋποθέσεις μια ενδεχόμενης μετατόπισης εξουσίας μακριά από την θεσμοθετημένη Εκκλησία.
Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ
ΠΗΓΗ:https://www.pemptousia.gr/2022/10/psifiaka-mesa-mia-neotefkti-morfi-diakonias-me-efkeries-ke-proklisis/
Palmosa.blogspot.com: Η Πάτμος μέσα από την γραφίδα και το πενάκι της Αθ...
Δευτέρα 3 Οκτωβρίου 2022
Palmosa.blogspot.com: Χαρτογραφώντας και απεικονίζοντας την Πάτμο
Κυριακή 2 Οκτωβρίου 2022
Μια υπέροχη ιστορία!!!
Γυιέ μου είμαι στο τελευταίο βαγόνι….
Κάθε χρόνο οι γονείς του Μαρτίν τον πήγαιναν με το τρένο στο χωριό στην γιαγιά του για να περάσει τις καλοκαιρινές διακοπές,και επέστρεφε με το ίδιο τρένο τέλος καλοκαιριού.
Μια μέρα το αγόρι είπε στους γονείς του:
“Είμαι ήδη μεγάλος. Μπορώ να πάω μόνος στο σπίτι της γιαγιάς μου; “
Μετά από μια σύντομη συζήτηση οι γονείς δέχτηκαν.
Στέκονται περιμένουν το τρένο να αναχωρήσει, αποχαιρετούν το γιο τους δίνοντας του μερικές συμβουλές έξω από το παράθυρο, ενώ ο Μαρτίν τους επανέλαβε
“Τα ξέρω! Μου τα έχετε πει περισσότερες από χίλιες φορές. “
Το τρένο κοντεύει να φύγει και ο μπαμπάς του ψιθύρισε στο αυτί του: Γιε μου, αν νιώθεις άσχημα ή ανασφαλής, αυτό είναι για σένα!”.Και του έβαλε κάτι στην τσέπη του.
Τώρα ο Μαρτίν είναι μόνος. Καθισμένος στο τρένο όπως ήθελε, χωρίς τους γονείς του για πρώτη φορά. Θαύμαζε το τοπίο από το παράθυρο, γύρω του ξένοι άνθρωποι σπρώχνουν και κάνουν πολύ θόρυβο, κάθε στάση μπαίνουν και βγαίνουν από το βαγόνι.
Ο ελεγκτής του τρένου κάνει κάποια σχόλια σχετικά με το γεγονός ότι το παιδί ο Μαρτίν είναι μόνος.
Ένας άλλος τον κοίταζε με λυπημένα μάτια.
Ο Μαρτίν αισθάνεται τώρα άσχημα κάθε λεπτό που περνά.
Και τώρα φοβάται. Έσκυψε το κεφάλι του με δάκρυα… νιώθει φοβισμένος και μόνος.
Τότε θυμήθηκε τον μπαμπά του που του έβαλε κάτι στην τσέπη του, τρέμει, ψάχνει για αυτό που του έβαλε ο πατέρας του. Βρήκε ένα κομμάτι χαρτί που έγραφε:
“Γιε μου, είμαι στο τελευταίο βαγόνι!”
Αυτή είναι η ζωή, πρέπει να αφήσουμε τα παιδιά μας να φύγουν, να τα εμπιστευτούμε. Αλλά να είμαστε στο τελευταίο βαγόνι, διακριτικά, σε περίπτωση που μας χρειαστούν!!!
ΠΗΓΗ: https://www.exapsalmos.gr/2022/03/21/gyie-mou-eimai-sto-teleftaio-vagoni-mia-yperochi-istoria/