Κυριακη των Πατέρων!

  

Θεολογικό Σχόλιο στην Κυριακή των Αγίων Πατέρων.

Λάμπρος Σκόντζος, Θεολόγος

 

Η έβδομη Κυριακή από του Πάσχα, αποκαλείται Κυριακή των Αγίων Πατέρων και είναι αφιερωμένη στους 318 θεοφόρους Πατέρες της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου. Όπως είναι γνωστό, η αγία και μεγάλη αυτή Σύνοδος συγκλήθηκε το 325, στη Νίκαια της Βηθυνίας, από τον πρώτο χριστιανό αυτοκράτορα, Μ. Κωνσταντίνο, για να αντιμετωπίσει τον Αρειανισμό, μια από τις πλέον δαιμονικές αιρέσεις, η οποία συντάραξε την Εκκλησία τον 4ο μ. Χ. αιώνα και απείλησε αυτή την ίδια την ύπαρξή της.

Ιθύνων νουν της ένας επιφανής κληρικός της Εκκλησίας της Αλεξάνδρειας, ο διαβόητος Άρειος, ο οποίος κατείχε τη θύραθεν παιδεία και κόμπαζε ότι ήταν μέγας θεολόγος και φιλόσοφος. Καταλήφτηκε από εωσφορικό εγωισμό, όπως όλοι οι αιρεσιάρχες και πίστεψε ότι μόνο αυτός κατανόησε το μυστήριο της Εκκλησίας. Επηρεασμένος από την αριστοτελική φιλοσοφία, αρνούνταν να δεχτεί ότι μείχτηκαν δύο διαφορετικές φύσεις, του Θεού και του ανθρώπου στο πρόσωπο του Λόγου. Για τον αρχαίο σταγιρείτη φιλόσοφο αυτό είναι αδύνατο και γι’ αυτό αρνήθηκε τη θεότητα του Λόγου, θεωρώντας Τον ως κτίσμα, το πρώτο κτίσμα του Θεού. Με την άρνησή του αυτή χτύπησε στην καρδιά της χριστιανικής πίστεως. Πρόσβαλε το θεμελιώδες δόγμα της χριστιανικής πίστεως, το τριαδικό δόγμα και ταυτόχρονα προσπάθησε να κατεδαφίσει το όλο οικοδόμημα της θείας οικονομίας. Αρνούμενος τη θεότητα του Ιησού Χριστού αναιρεί το επί γης απολυτρωτικό Του έργο, διότι ο Χριστός σώζει ως Θεάνθρωπος, ως αληθινός και τέλειος Θεός και συνάμα ως αληθινός και τέλειος άνθρωπος. Η υποβίβασή Του στην κατηγορία των κτισμάτων Του αφαιρεί τη δύναμη να σώσει το ανθρώπινο γένος από την αιχμαλωσία του Σατανά, τη δουλεία της αμαρτίας, τη φθορά και το θάνατο, διότι το κτίσμα δε μπορεί να σώσει άλλο κτίσμα.

Αλλά αυτός, που εξ αρχής θέλησε να καταστρέψει τον άνθρωπο και τον παρέσυρε στην αμαρτία, είναι ο διάβολος. Αυτός πασχίζει να ματαιωθεί το απολυτρωτικό σχέδιο του Θεού. Είναι λοιπόν ευνόητο ότι ο Άρειος έγινε, με την εωσφορική έπαρση, έγινε το πλέον πειθήνιο όργανο του σατανά, για τη ματαίωση της σωτηρίας του ανθρώπου! Η ολέθρια πλάνη του αρειανισμού σύγκειται στο να εξοβελιστεί ο Χριστός από τον κόσμο, ώστε να μη συντελεστεί η σωτηρία του.

Οι άγιοι Πατέρες συγκεντρώθηκαν από τα πέρατα της οικουμένης να διασαφηνίσουν, εν Αγίω Πνεύματι, το ορθόδοξο δόγμα και να καταδικάσουν τις δαιμονικές αρειανικές πλάνες. Η αγία μας Εκκλησία επέλεξε αυτή την χαρμόσυνη πασχάλια περίοδο να τους τιμήσει και να θυμίζει σε μας το συνοδικό πολίτευμά της. Αυτή η θύμηση στις μέρες μας είναι επιτακτική, διότι ο οικουμενισμός, με όλα τα παρακλάδια του θρησκευτικού συγκρητισμού, πασχίζει να υποβαθμίζει τη συνοδικότητα, με την ύπουλη προέλαση της δυτικής θρησκευτικής απολυταρχίας στον ορθόδοξο χώρο. Δυστυχώς υπάρχουν σημάδια τα τελευταία χρόνια, πως το άγιο συνοδικό πολίτευμα της Εκκλησίας μας προσβάλλεται συχνά και κλονίζεται από ανεπίτρεπτες καινοτόμες πράξεις από εκκλησιαστικά πρόσωπα.

Η απολυταρχία είναι ολέθρια όπου και αν εφαρμόστηκε, είτε ως κρατική εξουσία, είτε ως πνευματική, είτε ως θρησκευτική. Ας μην ξεχνάμε πως τα μύρια δεινά που προκάλεσε ο θρησκευτικός απολυταρχισμός στη Δύση, από το μεσαίωνα και ως τις μέρες μας, απορρέουν ακριβώς από την στρέβλωση του γνησίου και αληθινού πολιτεύματος της Εκκλησίας μας. Ο φραγκικός βαρβαρικός απολυταρχισμός και το φεουδαρχικό σύστημα, εκτόπισαν από την Εκκλησία της Δύσης το αρχέγονο συνοδικό σύστημα και εγκαθίδρυσαν ένα στυγνό εγκόσμιο σύστημα, το οποίο έφερε την εκκοσμίκευση, τη βία, τον καταναγκασμό, την Ιερή Εξέταση, την αποικιοκρατία, την ιεροκρατία, την οικονομική εκμετάλλευση, και το χειρότερο απ’ όλα, την μετάλλαξη της Εκκλησίας σε εγκόσμιο κρατικό οργανισμό, με την αποθέωση του «πάπα» της Ρώμης ως «θεού επί της γης», ο οποίος σφετερίζεται του ιδιότητες του Χριστού, με το «πρωτείο» επί πάσης της γης και το «αλάθητο». Φυσικά η κατάσταση παραμένει η ίδια ή και χειρότερη στον κατακερματισμένο προτεσταντισμό, όπου η κάθε ομάδα είναι μικρογραφία του Βατικανού.

Όσο και αν προσπαθούμε να βρούμε ίχνη εκκλησιαστικής γνησιότητας στον αλλοιωμένο δυτικό χριστιανισμό δυστυχώς δε μπορούμε να βρούμε. Κι αυτό διότι απεμπόλησε τον συνοδικό χαρακτήρα της Εκκλησίας με την απολυτοποίηση ανθρώπινων «αυθεντιών», όπως ο «αλάθητος» πάπας στον Παπισμό και οι πολυάριθμοι «αλάθητοι» πάστορες στον Προτεσταντισμό.

Η Εκκλησία είναι πατερική, διότι εκφράζεται μέσω των θεωμένων αγίων Πατέρων, οι οποίοι δεν διεκδίκησε κανένας τους ποτέ κάποιο «αλάθητο», αλλά με ταπείνωση εξέφρασαν την εμπειρία της Εκκλησίας συνοδικά. Ο προσωπικός τους λόγος έγινε εκκλησιαστικός, αφού φιλτραρίστηκε από την συλλογικότητα, δηλαδή τη συνοδικότητα και κατέστη διδασκαλία της Εκκλησίας. Για τούτο αποκαλείται η Εκκλησία μας (και) πατερική, διότι οι άγιοι Πατέρες, δια μέσω των αιώνων, είναι τα στόματα του Αγίου Πνεύματος, το Οποίο οδηγεί το εκκλησιαστικό σώμα «εις πάσαν την αλήθειαν» (Ιωάν16,23). Αντίθετα, οι αιρέσεις, έπαψαν να είναι Εκκλησία, διότι έχασαν την πατερικότητα. Χωρίς τους Πατέρες, τα στόματα του Αγίου Πνεύματος, δεν υπάρχει Εκκλησία.

Ευτυχώς με τη χάρη του Θεού η αγία μας Ορθοδοξία, αληθινή και μοναδική Εκκλησία, η Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία του Χριστού, ακολουθεί, εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια το συνοδικό σύστημα, όπως το καθιέρωσαν οι άγιοι Απόστολοι στην Αποστολική Σύνοδο της Ιερουσαλήμ, η οποία έγινε το 49 μ. Χ. και όπου πάρθηκαν οι μεγάλες αποφάσεις με κοινή απόφαση. Έτσι λειτούργησαν όλες οι κατοπινές άγιες Σύνοδοι, Τοπικές και Οικουμενικές, με τη συμμετοχή όλων των Επισκόπων ή και κληρικών άλλων βαθμών, όπου συζητούνταν και λαμβάνονταν αποφάσεις και ορίζονταν όροι και κανόνες, από κοινού, με προσευχή. Οι άγιοι Πατέρες είχαν ως πάγια αρχή το «έδοξε τω Αγίω Πνεύματι και ημίν», δηλαδή ό, τι μας υπαγορεύει το Άγιο Πνεύμα στην κοινή σύναξή μας, διακηρύσσουμε και εμείς. Δεν έλεγαν δικά τους πράγματα, αλλά εξέφραζαν την εμπειρία της Εκκλησίας, την αλάνθαστη εμπειρία του εκκλησιαστικού σώματος. Και κάτι πολύ σημαντικό: οι αποφάσεις των Συνόδων τίθεντο στην κρίση του εκκλησιαστικού σώματος. Εν τέλει ο λαός του Θεού αποφαίνονταν για την γνησιότητα των αποφάσεων, αφού, όπως ορίζει μια σημαντική απόφαση των Ορθοδόξων Πατριαρχών του 1848, ο λαός του Θεού είναι ο τελικός κριτής και ο θεματοφύλακας της ορθοδόξου πίστεως.

Αυτό ήταν εν ολίγοις το έργο των αγίων Πατέρων. Γι’ αυτό έχουμε όλοι μας χρέος να τους τιμάμε και να τους χρωστάμε μεγάλη ευγνωμοσύνη για την τεράστια προσφορά τους προς την Εκκλησία. Και κάτι τελευταίο: Να μην ξεχνάμε ούτε στιγμή, πως η σωτηρία μας είναι ταυτισμένη με την αλήθεια και η αλήθεια, η οποία σώζει, βρίσκεται μόνο στην Ορθόδοξη Εκκλησία μας και πουθενά. Δε βρίσκεται στις αιρέσεις, στις πλάνες και τις κακοδοξίες. Δεν υπάρχουν πολλές Εκκλησίες, παρά μονάχα μία, η ορθοδοξία μας, η οποία ταυτίζεται απόλυτα και αποκλειστικά με την Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία, την οποία ομολογούμε στο Σύμβολο της Πίστεως. Η σωτηρία μας συντελείται, με τη χάρη του Θεού και τη δική μας θέληση και προσπάθεια, μόνο στην Ορθόδοξη Εκκλησία και πουθενά αλλού.

Στην αίρεση δεν υπάρχει σωτηρία, καθότι ο άγιος Κυπριανός, ένας από τους κορυφαίους πατέρες και διδασκάλους της αρχαίας Εκκλησίας αποφάνθηκε πως «εκτός της Εκκλησίας δεν υπάρχει σωτηρία».

Ο ρόλος των αγίων και θεοφόρων Πατέρων, ιδιαίτερα στους δύστηνους εσχατολογικούς και αποκαλυπτικούς καιρούς μας, είναι σημαντικός και αναντικατάστατος, όπου η σώζουσα πίστη μας τίθεται εν αμφιβόλω από εκκλησιαστικούς παράγοντες οι οποίοι πασχίζουν να υπερβούν τους αγίους Πατέρες, με «νεοπατερικά» και «μεταπατερικά» «θεολογικά» σχήματα, γεγονός το οποίο δεν προσβάλλει απλά τους αγίους και θεοφόρους Πατέρες, αλλά καταφέρεται κατά του Αγίου Πνεύματος, του Εμπνευστή τους. Σε μας απομένει να είμαστε «επόμενοι τοις αγίοις Πατράσι», δηλαδή να είμαστε ακόλουθοί τους, για να βαδίζουμε ασφαλώς την δύσκολη ατραπό της σωτηρίας μας. Αυτή είναι η καλλίτερη τιμή μας προς αυτούς!

ΠΗΓΗ: https://www.pemptousia.gr/2024/06/theologiko-scholio-stin-kiriaki-ton-agion-pateron-2/

Νάξιοι Μελιστές: Ψαλτίκο Εορτοδρόμιο! Αγίων Πατέρων Α΄ Οικουμενικής...

Νάξιοι Μελιστές: Ψαλτίκο Εορτοδρόμιο! Αγίων Πατέρων Α΄ Οικουμενικής...: Οι Ακολουθίες του Εσπερινού, του Όρθρου, τής Θείας Λειτουργίας της  Κυριακής  των Αγίων Πατέρων. Επιλογή, Επιμέλεια και Στοιχειοθεσία μελών:...

Ἡ Ἀνάληψη...

                                           Ἡ Γιορτή τῆς Ἀνάληψης

Ἀναμνήσεις ἀπό τά παιδικά μου χρόνια

          Οἰ χθεσινές προετοιμασίες τῶν παιδιῶν κυρίως, ἀλλά καί τῶν μεγάλων, γιά νά γιορτάσουνε τήν Ἀνάληψη τοῦ Χριστοῦ μας, μοῦ ξυπνήσανε μνῆμες ἀπ’ τά παλιά. Πῶς περιμέναμε τή μέρα αὐτή! Ἦταν ἡ ἀφετηρία γιά τήν ἔναρξη τοῦ καλοκαιριοῦ, δηλαδή γιά τήν ἔναρξη τοῦ μπάνιου στή θάλασσα. Νωρίτερα δέν ἐπιτρεπότανε· ἤτανε ἁμαρτία νά κλουμπήσουμε πρίν ἀπό τήν Ἀνάληψη. Ἡ νεολαία ἠπήαινε στίς παραλίας· οἱ Χωριανοί στοῦ Γροίκου, οἱ Σκαλιῶτες στό Λιμάνι καί οἱ Καμπιῶτες στήν περιοχή τους. Οἱ κυρίες καί οἱ δεσποινίδες παραμένανε στά σπίτια τους.

          Οἱ ὅ,ποιες δραστηριότητες ἠρχίζανε μόλις ἠκτυποῦσε ἡ καμπάνα τοῦ Μοναστηριοῦ γιά τόν μεγαλοπρεπή ἑσπερινό τῆς Ἀνάληψης. Ταυτόχρονα, ἠσημαίνανε καί οἱ καμπάνες τῶν Ἐνοριῶν. Καί τότε ἠσταματούσανε  τίς ἐργασίες τους ὅλοι οἱ κάτοικοι γιά νά κάνουν τόν Σταυρό τους καί νά «νιφτοῦνε» μέ τό νερό πού εἶχαν μαζί τους, ἤ ὅσοι βρισκότανε στά σπίτιά τους στό νερό πού εἶχαν  στίς λακανίδες καί στούς μπιλίνους.. Μάλιστα λέγαμε καί τά παρακάτω στιχάκια:

«Ἀνελήβετ᾿ ὁ Χριστός

ἀνελήβομαι καί ᾿γώ,

ποῦ νά πέσω νά πνιγῶ

μέσ᾿ τή μέση  τοῦ γιαλοῦ

γιά τή Χάρι τοῦ Χριστοῦ».

          Στήν Ἐνορία τῆς Ἀπακουῆς στή Χώρα, ὁ ἀείμνηστος Παπᾶ Γιώργης μας, μέ τήν καταπληκτική του φωνή καί τήν ἀθώα του καρδιά, μᾶς ἠτοίμαζε τό χαρανί μέ τό νερό καί μόλις ἠκούαμε τίς καμπάνες τοῦ Μοναστηριοῦ, ἠβουτούσαμε τό κεφάλι μας μέσα σαὐτό. Ἀκολουθοῦσε ὁ ἑσπερινός καί τό βραδάκι ἀνάβαμε ἀφωτᾶρες μέ κλαδιά, μέ διάφορα φρύγανα, μέ ξύλα καί σέ ντενεκίδια γεμάτα μέ στάκτη, πού τήν περιλούζαμε μέ πετρέλαιο, μέ σκοπό νά φωτίζεται ὁ οὐρανός, γιά νά βλέπει ὁ Χριστός τό δρόμο πού ὁδηγεῖ στόν Πατέρα Του.

Ἀκόμη, στά παράθυρα τῶν σπιτιῶν,στίς αὐλές, ἤ στά δώματα, ἀνάβαμε γιά τόν ἴδιο σκοπό, τίς λαμπάδες πού εἶχαν ἀπομείνει ἀπό τό Πάσχα. Θά μοῦ ἐπιτρέψετε νά περιγράψω μιά προσωπική μου ἱστορία. Μέ τήν ἀείμνηστη ἀδελφή μου, «τό Γληορί», (πιό μικρή ἀπομένα) εἴχαμε ἀνάψει τίς λαμπάδες στό δῶμα καί ἠβλέπαμε ψηλά, γιά νά δοῦμε τόν Χριστό πού θά πορευότανε στόν οὐρανό. Ἠπεριμέναμε, ἠβλέπαμε, ἠπροσέχαμε νά μήν μᾶς ξεφύει, ἄδικος κόπος. Τελειώνανε καί οἱ λαμπάδες... κάποια στιγμή, ἤβαλε τίς φωνές ἡ ἀδελφή μου: «νάτος, νάτος!» «Ποῦ εἶναι, ποῦ εἶναι;» «Νά ἐκειδαπέρα!» Φαγώθηκα νά δῶ τόν Χριστό, πούβετα ὁ Χριστός. Καί τότε ἠθύμωσα καί τήν ἔπιασα στό ξύλο ἀπό τή ζήλεια μου· «νά γιά νά μάθεις! τόν βλέπεις ἐσύ κι’ ἐγώ ὄχι;»  παραλίο νά πέσουμε καί ἀπό τό δῶμα.... Συγχωρέστε μου τήν προσωπική ἀναφορά· ἴσως ἐνδόμυχα εἶναι μιά εὐκαιρία νά τῆς ζητήσω συγγνώμη... ἄν καί ποτέ δέν μοῦ κράτησε κακία.

Λοιπόν, τήν ἡμέρα αὐτή ὅλοι ἤπρεπε νά πιοῦμε γάλα γιά νά μήν «Ψωριάσουμε»· ἦταν ὑποχρεωτικό, κάτι βέβαια πού σήμερα δέν γίνεται.

          Αὐτά τά λιάκια· θά ἤτανε καλό, ὅ,ποιος θυμᾶται πιό πολλά νά τά γνωστοποιήσει, γιά νά διατηριοῦνται οἱ παραδόσεις μας.

          Ἡ εὐλογία τῆς σημερινῆς Γιορτῆς, ἄς σκεπάζει ὅλενε τόν κόσμο. Ἀμήν...

Νάξιοι Μελιστές: Ψαλτικό Εορτοδρόμιο! Η Ανάληψις του Κυρίου! 13.06....

Νάξιοι Μελιστές: Ψαλτικό Εορτοδρόμιο! Η Ανάληψις του Κυρίου! 13.06....:   Χριστός Ανέστη! Οι Ακολουθίες τού Εσπερινού, τού Όρθρου και τής Θείας Λειτουργίας τής Δεσποτικής εορτής τής Αναλήψεως τού Κυρίου. Επιλογή,...

Νάξιοι Μελιστές: Τυπική Διάταξη Ακολουθιών από 16η έως 22α Ιουνίου ...

Νάξιοι Μελιστές: Τυπική Διάταξη Ακολουθιών από 16η έως 22α Ιουνίου ...:  Download σε μορφή pdf  ΕΔΩ

Η Ανάληψη του Κυρίου

Θεολογικό σχόλιο στην Ανάληψη του Κυρίου

Λάμπρος Σκόντζος, Θεολόγος

12 Ιουνίου 2024

Η εορτή της Αναλήψεως του Κυρίου και Θεού μας Ιησού Χριστού αποτελεί έναν χαρμόσυνο εορτολογικό σταθμό μέσα στην όντως ευφρόσυνη αναστάσιμη περίοδο της Εκκλησίας μας. Με αισθήματα αγαλλιάσεως οι ορθόδοξοι πιστοί κατακλύζουμε την ιερή αυτή ημέρα τους ναούς για να αναπέμψουμε ευχαριστήριες ωδές στο Σωτήρα και Λυτρωτή μας Κύριο και να υμνήσουμε την αγία Ανάληψή Του στους ουρανούς, εκεί από όπου καταδέχθηκε να κατέβει, προκειμένου να επιτελέσει το σωτήριο έργο του ανθρωπίνου γένους (Ιωάν.3,13.Φιλιπ.2,6-11). Υμνούμε την επάνοδό Του στο θείο θρόνο της άφατης μεγαλοσύνης Του, στα δεξιά του Θεού Πατέρα, προς τον Οποίο θα είναι εσαεί ο μεγάλος και αιώνιος μεσίτης μας (Α΄Τιμ.2,5).

Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός μετά την λαμπροφόρο Ανάστασή Του από τους νεκρούς, δεν εγκατέλειψε αμέσως τον κόσμο, αλλά συνέχισε για σαράντα ημέρες να εμφανίζεται στους μαθητές Του (Πράξ.1,3). Αυτές οι μεταναστάσιμες εμφανίσεις Του προς αυτούς είχαν πολύ μεγάλη σημασία. Έπρεπε οι πρώην δύσπιστοι και φοβισμένοι μαθητές να βιώσουν το γεγονός της Αναστάσεως του Διδασκάλου τους και να αποβάλλουν κάθε δισταγμό και ψήγμα απιστίας για Εκείνον. Έπρεπε να αποβάλλουν κάθε ίχνος λαθεμένης μικροεθνικιστικής ιουδαϊκής αντίληψης για το Μεσσία. Να συνειδητοποιήσουν πλήρως τον πανανθρώπινο χαρακτήρα του απολυτρωτικού έργου του Σωτήρα και να ξεχάσουν κάθε σκέψη για «ανάσταση του βασιλικού θρόνου του Δαβίδ» και την κυριαρχία του κόσμου.

Οι θαυμαστές μεταναστάσιμες εμφανίσεις Του και οι προχωρημένες πια και πνευματικού χαρακτήρα νουθεσίες αποτέλεσαν σημαντικό παράγοντα για τη διαμόρφωση νέας αντιλήψεως για το θείο πρόσωπο του Λυτρωτή Χριστού και το σωτήριο ιεραποστολικό έργο που είχαν ταχθεί από Εκείνον να επιτελέσουν στο εξής. «Διήνοιξεν αυτών τον νουν, αναφέρει ο ευαγγελιστής Λουκάς, του συνιέναι τας γραφάς και είπεν αυτοίς ότι ούτω γέγραπται και ούτως έδει παθείν τον Χριστόν και αναστήναι εκ νεκρών τη τρίτη ημέρα, και κηρυχθήναι επί το ονόματι αυτού μετάνοιαν και άφεσιν αμαρτιών εις πάντα τα έθνη, αρξάμενον από Ιερουσαλήμ. Υμείς δε εστε μάρτυρες τούτων. Και ιδού εγώ αποστέλλω την επαγγελίαν του πατρός μου εφ΄ υμάς» (Λουκ.24,45-49). Η πιο ελπιδοφόρα αναγγελία Του προς αυτούς ήταν η διαβεβαίωση πως «ιδού εγώ μεθ’ υμών ειμί πάσας τας ημέρας έως της συντελείας του αιώνος» (Ματθ.28,20) και «καθίσατε εν τη πόλει Ιερουσαλήμ έως ου ενδύσησθε δύναμιν εξ΄ύψους» (Λουκ.24,49), προαναγγέλλοντας την επιδημία του Παναγίου Πνεύματος προς αυτούς και την Εκκλησία Του.

Την τεσσαρακοστή λοιπόν ημέρα, σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Λουκά, «εξήγαγε δε αυτούς (τους μαθητάς) έξω εις Βηθανίαν και επάρας τας χείρας αυτού ευλόγησεν αυτούς. Και εγένετο εν τω ευλογείν αυτόν αυτούς διέστη απ΄αυτών και ανεφέρετο εις τον ουρανόν. Και αυτοί προσκυνήσαντες αυτόν υπέστρεψαν εις Ιερουσαλήμ μετά χαράς μεγάλης και ήσαν δια παντός εν τω ιερώ αινούντες και ευλογούντες τον Θεόν» (Λουκ.24,50-53). Ο ευαγγελιστής Μάρκος, περιγράφοντας πιο λακωνικά το θαυμαστό και συνάμα συγκινητικό γεγονός, αναφέρει πως μετά από την ρητή αποστολή των μαθητών σε ολόκληρο τον κόσμο κηρύττοντας και βαπτίζοντας τα έθνη, «ανελήφθη εις τον ουρανόν και εκάθισεν εκ δεξιών του Θεού. Εκείνοι δε εξελθόντες εκήρυξαν πανταχού, του Κυρίου συνεργούντος και τον λόγον βεβαιούντος δια των επακολουθούντων σημείων» (Μαρκ.16,19-20).

Το μεγάλο γεγονός της Θείας Αναλήψεως έχει πραγματικά τεράστιες θεολογικές και σωτηριολογικές παραμέτρους για την Εκκλησία μας. Η Ανάληψη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού αποτελεί αναμφίβολα το θριαμβευτικό πέρας της επί γης παρουσίας Του και του απολυτρωτικού έργου Του. «Ανελήφθη εν δόξη» για να επιβεβαιώσει την θεία ιδιότητά Του στους παριστάμενους μαθητές Του. Για να τους στηρίξει έτι περισσότερο στον τιτάνιο πραγματικά αγώνα, που Εκείνος τους ανάθεσε, δηλαδή τη συνέχιση του σωτηριώδους έργου Του για το ανθρώπινο γένος.

Είναι αλήθεια πως και κατ’ αυτήν τη θαυμαστή στιγμή οι απόστολοι δεν είχαν πλήρη συναίσθηση της αποστολής τους. Παρ’ όλο ότι είχαν ζήσει συγκλονιστικά γεγονότα το τελευταίο διάστημα, τα άχραντα παθήματα του Διδασκάλου τους και βίωσαν την λαμπροφόρο Ανάστασή Του από τους νεκρούς, εν τούτοις δε μπόρεσαν να απαγκιστρωθούν από τη μικροεθνικιστική ιουδαϊκή περί Μεσσία αντίληψη. Γι’ αυτό μπήκαν στον πειρασμό να πληροφορηθούν από Εκείνον, τη στιγμή που τους εγκατέλειπε για τον ουρανό, «Κύριε, ει εν τω χρόνω τούτω αποκαθιστάνεις την βασιλείαν τω Ισραήλ;» (Πραξ.1,6). Δεν είχαν συνειδητοποιήσει την παγκοσμιότητα του κηρύγματος του Ιησού, δεν αντιλήφθηκαν την πνευματική οικουμενική επανάσταση, που ήρθε να φέρει Αυτός στην ανθρωπότητα, απαλλαγμένη από κάθε μορφή κοσμικής εξουσίας, έχοντας χαρακτήρα αποκλειστικά διακονίας, προς τον πεσόντα άνθρωπο. Φαίνεται ότι λησμόνησαν την προτροπή του Διδασκάλου τους να αλλάξουν νοοτροπία και να μην σκέπτονται όπως ο εξουσιαστικός κόσμος «υμείς δε ουχ ούτως, αλλ’ ο μείζων εν υμίν γινέσθω ως ο νεώτερος, και ο ηγούμενος ως ο διακονών. Τις γαρ μείζων, ο ανακείμενος ή ο διακονών; Ουχί ο ανακείμενος; Εγώ δε ειμί εν μέσω υμών ως ο διακονών. Υμείς δε εστέ οι διαμεμενηκότες μετ’ εμού εν τοις πειρασμοίς μου» (Λουκ.22,26-27). Το παράδειγμα της διακονίας το έδωσε πλειστάκις ο Ίδιος ο Κύριος, ο Οποίος δεν ήρθε στον κόσμο «διακονηθήναι, αλλά διακονήσαι» (Μάρκ.10,45). Με λόγους τρυφερότητας, συμπάθειας και αγάπης προς αυτούς τους απάντησε πως «ουχ υμών εστι γνώναι χρόνους ή καιρούς ους ο πατήρ έθετο εν τη ιδία εξουσία» (Πράξ.1,7), θέλοντας να τους εμπεδώσει τη διαχρονική και σώζουσα παρουσία της Εκκλησίας Του στον κόσμο. Εκείνο που τους χρειάζονταν ήταν η άνωθεν δύναμη και ο φωτισμός για να μυηθούν πλήρως στο μυστήριο της σωτηρίας του κόσμου. Τους έδωσε την ελπιδοφόρα αγγελία πως θα λάβουν «δύναμιν επελθόντος του αγίου Πνεύματος» και έτσι θα δυνηθούν να γίνουν «μάρτυρες (Αυτού) εν τε Ιερουσαλήμ και εν πάση τη Ιουδαία και Σαμαρεία και εως εσχάτου της γης» (Πράξ.1,8).
Ο ιερός συγγραφέας του βιβλίου των «Πράξεων των Αποστόλων» αναφέρει και κάτι άλλο πολύ σημαντικό, περιγράφοντας το θαυμαστό γεγονός της εις ουρανούς αναλήψεως του Κυρίου. «Βλεπόντων αυτών (των μαθητών) επήρθη, και νεφέλη υπέλαβεν αυτόν από των οφθαλμών αυτών. Και ατενίζοντες ήσαν εις τον ουρανόν πορευομένου αυτού, και ιδού άνδρες δύο παρειστήκεσαν αυτοίς εν εσθήτι λευκή, οί και είπον΄ άνδρες Γαλιλαίοι, τι εστήκατε εμβλέποντες εις τον ουρανόν; Ούτος ο Ιησούς ο αναληφθείς αφ’ υμών εις τον ουρανόν, ούτως ελεύσεται, όν τρόπον εθεάσασθε αυτόν Ηπορευόμενον εις τον ουρανόν» (Πράξ.1,9-11). Οι ουράνιοι διαμηνείς του θελήματος του Θεού άγγελοι βρέθηκαν για μια ακόμα φορά ανάμεσα σε ανθρώπους για να βεβαιώσουν το υπερφυσικό γεγονός της Αναλήψεως και να αναγγείλουν και κάτι άλλο: την επανέλευση του Κυρίου στη γη, η οποία θα γίνει τόσο ένδοξη και λαμπρή, όσο η Ανάληψη, όπως την βίωσαν οι παριστάμενοι απόστολοι.

Ο Κύριος Ιησούς Χριστός ανήλθε στους ουρανούς, αλλά δεν εγκατέλειψε το ανθρώπινο γένος, για το οποίο έχυσε το τίμιο Αίμα Του. Μπορεί να κάθισε στα δεξιά του Θεού στους ένδοξους ουρανούς, όμως η παρουσία Του εκτείνεται ως τη γη και ως τα έσχατα της δημιουργίας. Άφησε στη γη την Εκκλησία Του, η οποία είναι το ίδιο το αναστημένο, αφθαρτοποιημένο και θεωμένο σώμα Του, για να είναι το μέσον της σωτηρίας όλων των ανθρωπίνων προσώπων, που θέλουν να σωθούν. Νοητή ψυχή του σώματός Του είναι ο Θεός Παράκλητος, «το Πνεύμα της αλήθείας» (Ιωάν.15,26), ο Οποίος επεδήμησε κατά την αγία ημέρα της Πεντηκοστής σε αυτό, για να παραμείνει ως τη συντέλεια του κόσμου. Η σωτηρία συντελείται με την οργανική συσσωμάτωση των πιστών στο θεανδρικό Σώμα του Χριστού. Αυτό εννοούσε, όταν υποσχόταν στους μαθητές Του: «ιδού εγώ μεθ’ υμών ειμί πάσας τας ημέρας έως της συντελείας του αιώνος» (Ματθ.28,20).

O απόστολος Παύλος θέλοντας να τονίσει εμφαντικά το γεγονός της εις ουρανούς αναβάσεως του Χριστού και της παρρησίας Του στο θρόνο του Θεού Πατέρα, έγραψε πως Αυτός «διαθήκης καινής μεσίτης εστί, όπως, θανάτου γενομένου εις απολύτρωσιν των επί τη πρώτη διαθήκη παραβάσεων, την επαγγελίαν λάβωσιν οι κεκλημένοι της αιωνίου κληρονομίας» (Εβρ.9,15). Λάβαμε την «οικονομίαν της χάριτος» (Εφεσ.3,2), ως υπέρτατη δωρεά της υψώσεως Αυτού. Ο φαεινός θρόνος Του στους ένδοξους ουρανούς είναι στο εξής το σημείο συνάντησης Θεού και ανθρώπων, διότι ο Ίδιος διαβεβαίωσε πως «ουδείς έρχεται προς τον πατέρα ει μη δι’ εμού» (Ιωάν.14,6).

Μέσα λοιπόν στην χαροποιό αναστάσιμη περίοδο προβάλλει η μεγάλη εορτή της Αναλήψεως για να μας χαροποιήσει έτι περισσότερο και να μας υπενθυμίσει πως η δοξασμένη επάνοδος του Λυτρωτή μας Χριστού στο θρόνο της Θεότητας απορρέει άπειρες σωτήριες δωρεές για την ανθρωπότητα και ολόκληρη τη δημιουργία. Αυτός ως ο δοξασμένος Θεάνθρωπος μετέχει ταυτόχρονα του κτιστού και του ακτίστου, καθιστάμενος έτσι ο σωτήριος σύνδεσμος μεταξύ Δημιουργού και δημιουργημάτων. Αυτή είναι η πεμπτουσία της σωτηρίας και το κεντρικό νόημα της μεγάλης εορτής!

ΠΗΓΗ: https://www.pemptousia.gr/2024/06/theologiko-scholio-stin-analipsi-tou-kiriou/

Η Απόδοση του Πάσχα!

  Η Κατάλυση κατά την εορτή

 της Αποδόσεως του Πάσχα

Πρεσβύτερος π. Νικόλαος Γεωργαντώνης, Θεολόγος, Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Θεολογίας ΕΚΠΑ (Εκκλ. Γραμματεία από τον Θ’ Αιώνα)

12 Ιουνίου 2024

Ο θεσμός της νηστείας είναι αρχαίος. Πρωτοεμφανίζεται ως εντολή του Θεού στο πρώτο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης, τη Γένεση[1]. Παρακούοντας αυτή την εντολή οι Πρωτόπλαστοι εισήλθαν στην αμαρτία και τη φθορά. Η νηστεία δεν υπάρχει ως αυτοσκοπός στον πιστό, αλλά χρησιμοποιείται ως μέσο αγωγής του ανθρώπου. Υπάρχουν αρκετά παραδείγματα νηστείας στην Παλαιά Διαθήκη[2] που δείχνουν ότι δεν είναι μια ξένη παράδοση πρός την Ορθόδοξη Εκκλησία. Αυτή η παράδοση συνεχίζεται και στην Καινή Διαθήκη με τον ίδιο τον Κύριο Ιησού Χριστό να δίνει αυτό το παράδειγμα[3]. Η νηστεία πρέπει όμως να συντελείται υπό μερικές προϋποθέσεις και όχι να γίνεται όπως στην περίπτωση του Φαρισαίου[4] με επίδειξη και περηφάνια, αλλά με ταπείνωση, χωρίς να το γνωρίζει κανείς[5].

Η ανθρώπινη αδυναμία κατανοείται από την Ορθόδοξη Εκκλησία και έγκειται στην διάκριση του πνευματικού πώς θα εφαρμοστεί από τον καθένα ό,τι έχει θεσπιστεί. Δεν είναι όλοι ίδιοι με τα ίδια προβλήματα και πάθη. Γι’ αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό ο κάθε πιστός να έχει έναν έμπειρο πνευματικό. Χωρίς οδηγό δεν μπορεί κανείς να φτάσει ασφαλώς στον Θεό. Στην Ορθόδοξη Εκκλησία υπάρχουν κανόνες τους οποίους ο πιστός ακολουθεί με τις νουθεσίες του πνευματικού του. Το Πηδάλιο δεν είναι ένα βιβλίο δικαίου αλλά, όπως φανερώνεται από τ’ όνομά του, κατευθύνει τους πιστούς στη σωτηρία. Με βάση αυτά που ειπώθηκαν, θα γίνει μια αναφορά στην τάξη της νηστείας όπως υπάρχει στην Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία κατά την περίοδο του Πεντηκοσταρίου και συγκεκριμένα για την εορτή της Αποδόσεως του Πάσχα.

Κατ’ αυτήν την περίοδο υπάρχει κατάλυση οίνου και ελαίου κάθε Τετάρτη και Παρασκευή μέχρι την εορτή των Αγίων Πάντων (κατά την Διακαινίσημο εβδομάδα και τη τελευταία εβδομάδα μεταξύ Κυριακής της Πεντηκοστής και των Αγ. Πάντων υπάρχει κατάλυση εις πάντα). Υπάρχουν όμως δύο εορτές που εορτάζονται μέσα σε αυτήν τη περίοδο, την ημέρα της Τετάρτης. Η πρώτη είναι η εορτή της Μεσοπεντηκοστής και η δεύτερη είναι η Απόδοση του Πάσχα. Σημειώνεται ότι και στις δύο αυτές εορτές, υπάρχει κατάλυση μόνο ιχθύος. Για την Μεσοπεντηκοστή δεν έχει σημειωθεί κάποια άλλη άποψη ως προς αυτήν τη παράδοση. Για την εορτή της Αποδόσεως του Πάσχα σημειώνεται μια διαφορετική αντίληψη ως πρός τον τρόπο κατάλυσης. Πολλοί πιστεύουν ότι επειδή κατά την Απόδοση λέγονται ακριβώς τα ίδια όπως της κυρίας εορτής, γίνεται το ίδιο και με την κατάλυση. Αν όμως ερευνήσει κανείς βαθύτερα, θα διαπιστώσει ότι δεν είναι έτσι τα πράγματα. Τόσο το Πηδάλιο όσο και το Τυπικό της Ορθοδόξου Εκκλησίας σημειώνει ότι κατ’ αυτήν την ημέρα γίνεται κατάλυση ιχθυός[6]. Επίσης, υπάρχουν και άλλα σημεία που διαφοροποιούνται ως πρός την ημέρα της Αναστάσεως. Αρχικά, δεν υπάρχει το «Δεύτε λάβετε φώς…» και εν συνεχεία η τελετή της Αναστάσεως. Γίνεται η έναρξη της ακολουθίας με το «Χριστός Ανέστη» και ψάλλεται η ίδια ακολουθία μεαλλαγή το συναξάριο της ημέρας, Απόστολο και Ευαγγέλιο της ημέρας. Αυτό όμως γίνεται σε κάθε απόδοση Δεσποτικής και Θεομητορικής εορτής. Από μόνο του δε συνεπάγεται ότι μπορεί να υπάρξει κατάλυση εις πάντα την Τετάρτη που τελείται η Απόδοση του Πάσχα. Δε μειώνεται το χαρμόσυνο της ημέρας που δηλώνεται με την κατάλυση ιχθύος, αλλά διακρίνεται και με αυτόν τον τρόπο από την ημέρα της εορτής της Αναστάσεως.

Υπάρχει το ελεύθερο ο κάθε άνθρωπος να πράξει ό,τι θέλει στη ζωή του διότι έχει δοθεί το αυτεξούσιο από τον Θεό στον άνθρωπο. Δεν σημαίνει αυτό όμως ότι μπορεί να υπάρξειαλλοίωση, παραχάραξη και οποιαδήποτε αλλαγή των ιερών κανόνων και παραδόσεων της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Οι Άγιοι Απόστολοι και στη συνέχεια οι Πατέρες της Εκκλησίας, ύστερα από Θεία φώτιση, θέσπισαν τους κανόνες της Εκκλησίας που σχετίζονται με κάθε θέμα της ζωής μας. Είναι ανάρμοστο να καταργούνται άνευ λόγου και αιτίας. Η νηστεία ίσως φαίνεται σε πολλούς ως μια μικρή λεπτομέρεια, αλλά αυτό δεν αντανακλά την αλήθεια. Είναι πολύ σημαντική διότι ακόμη και δαίμονες εκβάλλει[7]. Βέβαια, η νηστεία δε λειτουργεί από μόνη της ευεργετικά για την σωτηρία του ανθρώπου, αλλά πάντα με συνεργία της προσευχής, μελέτης της Αγ. Γραφής, των Πατέρων της Εκκλησίας και της μετοχής των Θείων Μυστηρίων.

Η ανθρώπινη αδυναμία ασκεί σε πολλές φάσεις της ζωής του ανθρώπου πόλεμο κατά της ψυχής. Οι λογισμοί και τα πάθη έρχονται μέσω της αδυναμίας του ανθρώπου και αποσκοπούν στην κατατρόπωση της ψυχής. Η νηστεία όμως συνοδευόμενη από αυτά που ειπώθηκαν νωρίτερα, βοηθούν στην προφύλαξη από τον αόρατο πόλεμο. Έτσι, αποδεικνύεται ότι δε χρειάζεται να υπάρχει προβληματισμός στο αν υπάρχει κατάλυση εις πάντα ή μόνο ιχθύος κατά την Τετάρτη της Αποδόσεως του Πάσχα. Η Ορθόδοξη Εκκλησία εξηγεί με τον πιο σαφή τρόπο πώς πρέπει να πορευτεί ο καθένας κατά την περίοδο της Πεντηκοστής αλλά και γενικά. Το τελικό ζητούμενο είναι ο καθένας να γνωρίζει τα όρια της πίστεως και να μην προσπαθεί να τα αλλάξει προς ίδιον όφελος.

 

Παραπομπές:

[1]Γεν. 2, 16 – 17

[2]Εξ. 34, 27 – 28, Δαν. 9, 3 – 5, Ησ. 58, 2 – 12

[3]Ματθ. 4, 1 – 2

[4]Λουκ. 18, 11 – 12

[5]Ματθ. 6, 16 – 18

[6]Αγαπίου Ιερομονάχου και Νικοδήμου Αγιορείτου, Πηδάλιον», σελ. 789, Πεντηκοστάριον, Δ’ Εκδ. 1875, σελ. 144, Ρήγα, π. Γεωργίου, Τυπικόν, σελ. 859

[7]Ματθ. 17, 14 – 21

ΠΗΓΗ: https://www.pemptousia.gr/2024/06/i-katalisi-kata-tin-eorti-tis-apodoseos-tou-pascha/

Γιώργος Σαρρής (Άρχων Υμνωδός της Μ.τ.Χ.Ε.)