Σάββατο 29 Φεβρουαρίου 2020

Κυριακή τῆς Τυρινῆς!! (Ἑσπερινός συγχωρήσεως)


Ἔλαμψεν ἡ χάρις σου Κύριε..., ἦχος δ΄.

 Ἰδιόμελον τῶν Ἀποστίχων 

 ψάλλει ὁ π.Παναγιώτης Τσινάρας

Κυριακή της Τυρινῆς-Δοξαστικό

 Δοξαστικὸν τῶν Ἀποστίχων τοῦ Ἑσπερινοῦ
Ἦχος πλ. β’.

ψάλλει ὁ π. Ιάκωβος Σάββας
Ἐξεβλήθη Ἀδὰμ τοῦ Παραδείσου, διὰ τῆς βρώσεως· διὸ καὶ καθεζόμενος ἀπέναντι τούτου, ὠδύρετο, ὁλολύζων, ἐλεεινῇ τῇ φωνῇ, καὶ ἔλεγεν· Οἴμοι, τί πέπονθα ὁ τάλας ἐγώ! μίαν ἐντολὴν παρέβην τὴν τοῦ Δεσπότου, καὶ τῶν ἀγαθῶν παντοίων ἐστέρημαι. Παράδεισε ἁγιώτατε, ὁ δι᾽ ἐμὲ πεφυτευμένος, καὶ διὰ τὴν Εὔαν κεκλεισμένος, ἱκέτευε τῷ σὲ ποιήσαντι, κᾀμὲ πλάσαντι, ὅπως τῶν σῶν ἀνθέων πλησθήσωμαι. Διὸ καὶ πρὸς αὐτὸν ὁ Σωτήρ· Τὸ ἐμὸν πλάσμα οὐ θέλω ἀπολέσθαι, ἀλλὰ βούλομαι τοῦτο σῴζεσθαι, καὶ εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν· ὅτι τὸν ἐρχόμενον πρός με, οὐ μὴ ἐκβάλλω ἔξω.

Κυριακή της Τυρινής:


 Το κλειδί το χαμένου Παραδείσου


                          του Λάμπρου Κ. Σκόντζου, Θεολόγου – Καθηγητού


Η τέταρτη Κυριακή του Τριωδίου, η Κυριακή της Τυρινής όπως ονομάζεται, είναι αφιερωμένη στην ενθύμηση της εξόδου των Πρωτοπλάστων από τον παράδεισο της τρυφής. Στην πικρή ανάμνηση του πιο τραγικού γεγονός της ανθρώπινης ιστορίας.
Ο άνθρωπος δημιουργήθηκε από το Θεό ως το τελειότερο και εκλεκτότερο δημιούργημα Του, ως «εικόνα και καθ’ ομοίωσις» Αυτού (Γέν.1,26). Πλάστηκε να ζει αιώνια μέσα στη χάρη και τις ευλογίες του Θεού, ατέρμονο βίο άπαυτης ευδαιμονίας. Αυτή τη σημασία έχει η βιβλική διήγηση περί του κήπου της Εδέμ (Γεν.2ο κεφ.). Ο άνθρωπος όμως έκαμε κακή χρήση της ελεύθερης βούλησής του και προτίμησε το κακό. Ο αρχέκακος διάβολος τον παρέσυρε στην πτώση και την καταστροφή. Αυτή η επιλογή του στέρησε τον Παράδεισο, δηλαδή την αέναη και ζωοποιό κοινωνία με το Θεό και τη στέρηση των ακένωτων ευλογιών Του.
Μέγα χάσμα ανοίχτηκε ανάμεσά τους (Εφ.2,13). Η αγία Γραφή αναφέρει συμβολικά πως οι πρωτόπλαστοι διώχτηκαν από τον κήπο της Εδέμ και δύο αγγελικά όντα τάχθηκαν να φυλάγουν με πύρινες ρομφαίες την πύλη του, για να μην μπορούν να την παραβιάσουν αυτοί. Το ατέλειωτο δράμα του ανθρωπίνου γένους άρχισε! Ο Αδάμ και η Εύα τότε κάθισαν απέναντι από τον κήπο της τρυφής και θρηνούσαν για το κακό που τους βρήκε. Αναλογίζονταν την πρότερη ευδαιμονία τους, την σύγκριναν με την τωρινή δυστυχία τους, προβλέποντας το μέλλον ζοφερό και γι’ αυτό έκλαιγαν γοερά. Τα καυτά τους δάκρυα πότιζαν την άνυδρη γη και οι σπαραχτικές κραυγές τους έσπαζαν την ηρεμία της έξω του παραδείσου ερήμου, όπου ήταν αναγκασμένοι να ζήσουν. Όμως δυστυχώς ο θρήνος τους δεν ήταν αποτέλεσμα μεταμέλειας για την ανυπακοή και την ανταρσία τους κατά του Θεού. Δεν ήταν πράξη μετάνοιας και αίτημα συγνώμης προς το Θεό, αλλά ωφελιμιστικός σπαραγμός. Δε θρηνούσαν για τη χαμένη αθωότητα και αγιότητα, αλλά για τη χαμένη υλική ευμάρεια του παραδείσου. Ούτε ένας λόγος μετάνοιας δεν ακούστηκε από τα χείλη τους! Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας λένε πως αν εκείνη την τραγική στιγμή οι προπάτορές μας μετανοούσαν ειλικρινά και ζητούσαν ταπεινά συγνώμη από τον απόλυτα φιλάνθρωπο Θεό, θα είχαν αποκατασταθεί στην πρότερη της πτώσεως κατάστασή τους.
Αλλά ο Θεός οικονόμησε ώστε το ανθρώπινο γένος να σωθεί δια του νέου Αδάμ, του Υιού και Λόγου Του, του Ιησού Χριστού, ο Οποίος καταδέχτηκε να γίνει όμοιος με τον πρώτο χοϊκό Αδάμ, χωρίς όμως την αμαρτία, για να λυτρώσει «παγγενή τον Αδάμ», δηλαδή ολόκληρο το γένος εκείνου. Δια του επί γης σωτηρίου έργου Του επιτέλεσε τη σωτηρία υπακούοντας στο θέλημα του Ουράνιου Πατέρα «εγώ σε εδόξασα επὶ της γης, το έργον ετελείωσα ο δέδωκάς μοι ίνα ποιήσω» (Ιωάν.17,4), «γενόμενος υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού» (Φιλιπ.2,8). Αν η ανυπακοή του πρώτου Αδάμ έφερε την συμφορά και την καταστροφή στο ανθρώπινο γένος και ολόκληρη τη δημιουργία, η υπακοή του δευτέρου Αδάμ έφερε την ευλογία, την καταλλαγή και την απολύτρωση. Ο πρώτος άνθρωπος έκλεισε την πόρτα του Παραδείσου και ο δεύτερος την άνοιξε διάπλατα, να εισέρχονται, δι’ Αυτού, όσοι το επιθυμούν και έχουν διάθεση να αγωνισθούν.
Την ημέρα αυτή μας διδάσκει η εκκλησία μας να μιμηθούμε το Χριστό μας συγχορώντας τα παραπτώματα των συνανθρώπων μας. Όπως Εκείνος πήρε επάνω Του τις αμαρτίες όλων των ανθρώπων, και «το καθ’ ημών εξαλείψας χειρόγραφον…προσηλώσας αυτό τω σταυρώ» (Κολ.2,14), οφείλουμε και εμείς να συγχωρούμε τα παραπτώματα των αδελφών μας, αφού η συγχώρηση των δικών μας αμαρτιών από το Θεό, προϋποθέτει την συγχώρηση των παραπτωμάτων εναντίον μας, σταυρώνοντας τον εγωισμό μας και το μίσος μας για τους αδελφούς μας.
Η συγχώρηση αυτή θα πρέπει να συνοδεύεται και από έμπρακτα έργα αγάπης. Καλούμαστε να ανοίξουμε τις αποθήκες της ψυχής μας και συνάμα τις αποθήκες των υλικών θησαυρών μας και να μοιράσουμε την αγάπη μας σε όσους την έχουν ανάγκη. Η ελεημοσύνη δεν είναι μιαν τυπική εντολή, αλλά τρόπος ζωής για τον πιστό, διότι η «ελεημοσύνη εκ θανάτου ρύεται, και αύτη αποκαθαριεί πάσαν αμαρτίαν» (Τωβίτ12,9). Η ελεημοσύνη θα πρέπει να εξαλείψει το αμαρτωλό πάθος μας για τη συσσώρευση υλικών αγαθών, την πλεονεξία μας. Καλούμαστε να πάψουμε να αποθηκεύουμε στις γήινες αποθήκες, αλλά στις ουράνιες, με την αγαθοεργία μας. Μόνο που αυτή θα πρέπει να μην έχει υποκριτικό και εγωιστικό χαρακτήρα, να γίνεται «εν τω κρυπτώ», χωρίς την παραμικρή επίδειξη της φιλανθρωπίας μας.


Ακόμη μας συμβουλεύει η Εκκλησία μας πως η νηστεία και γενικά ο πνευματικός μας αγώνας αυτή την ιερή περίοδο μπορεί να μας ωφελήσει υπό μια προϋπόθεση. Ο Κύριος, έχοντας υπόψη του την υποκριτική νηστεία των φαρισαίων της εποχής του, μας συμβουλεύει να νηστεύουμε με διακριτικότητα και ταπείνωση, κρυφά από τα μάτια των ανθρώπων, ώστε να μην εγείρεται στην ψυχή μας ίχνος εγωπάθειας για το «κατόρθωμά» μας. Η νηστεία είναι άλλωστε το πολύτιμο μέσο για την ψυχοσωματική κάθαρση, διότι, όπως μας διαβεβαίωσε ο Κύριος «τούτο το γένος εν ουδενί δύναται εξελθείν ει μη εν εν προσευχή και νηστεία» (Μαρκ.9,29). Δια της ηδονής, της λαιμαργίας και της ακράτειας γίναμε ξένοι του Θεού και απομακρυνθήκαμε, σαν τον Άσωτο, της πατρικής οικίας. Δια της νηστείας επιστρέφουμε και πάλι στην αγκαλιά του Θεού Πατέρα και στην πατρική μας εστία.
Η ενθύμηση του αδαμιαίου θρήνου αυτή την ημέρα είναι επιβεβλημένη από την Εκκλησία μας, διότι από την επόμενη ημέρα αρχίζει η αυστηρή νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και ο αγώνας κατά των ψυχοκτόνων παθών μας, «το στάδιον των αρετών ηνέωκται», «έφθασε καιρός, η των πνευματικών αγώνων αρχή, η κατά των δαιμόνων νίκη, πάνοπλος εγκράτεια», «ο καλός της νηστείας αγών», όπως ψάλλει η Εκκλησία μας. Οι προπάτορές μας αποτελούν ιδανικό παράδειγμα συνετισμού μας. Η λαιμαργία τους, τους οδήγησε στην απώλεια. Η ψυχοσωματική νηστεία η δική μας και η άσκηση των αρετών μας φέρνει στην ουρανοδρόμο πορεία για να συναντήσουμε ξανά το Θεό. Μόνο που ο θρήνος μας δεν θα πρέπει να είναι ωφελιμιστικός, όπως των πρωτοπλάστων, αλλά οντολογική συντριβή και μετάνοια για την αμαρτωλότητά μας. Είναι το μόνο αντίδοτο για την ύβρη μας απέναντι στο Θεό και ο μόνος τρόπος της σωτηρίας μας.
Η Εδέμ βρίσκεται δίπλα μας, κλεισμένη. Όμως ο φιλάνθρωπος Θεός μας έδωσε το κλειδί να ανοίξουμε τη θύρα και να εισέλθουμε, με την ειλικρινή μετάνοιά μας και την προσαρμογή της ζωής μας στη ζωή του Χριστού, «άχρις ου μορφωθή Χριστός εν ημίν» (Γαλ.4,19). Η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι μια καλή ευκαιρία για να αξιωθούμε της εν Χριστώ μορφοποίησής μας, με προσευχή, νηστεία, εκκλησιασμό, μετάνοια, εξομολόγηση, Θεία Κοινωνία, μελέτη της Αγία Γραφής και άλλων πνευματικών και ψυχωφελών αναγνωσμάτων. Ας αρχίσουμε από αύριο τον καλό αγώνα μας για προσωπική σωματική και ψυχική κάθαρση από τα πάθη μας και τις αμαρτωλές μας έξεις, «ειδότες τον καιρόν, ότι ώρα ἡμᾶς ήδη εξ ύπνου εγερθῆναι· νυν γαρ εγγύτερον ημών η σωτηρία ή ότε επιστεύσαμεν. Η νυξ προέκοψεν, η δε ημέρα ήγγικεν. Αποθώμεθα ουν τα έργα του σκότους και ενδυσώμεθα τα όπλα του φωτός. Ως εν ημέρᾳ ευσχημόνως περιπατήσωμεν, μη κώμοις και μέθαις, μη κοίτας και ασελγείαις, μη έριδι και ζήλῳ, ἀλλ᾿ ενδύσασθε τον Κύριον Ιησοῦν Χριστόν, και της σαρκὸς πρόνοιαν μη ποιείσθε εις επιθυμίας» (Ρωμ.13,11-14). Ας πάρουμε λοιπόν τη μεγάλη απόφαση, να βρούμε το χαμένο Παράδεισο και να τον ανοίξουμε, ξεκλειδώνοντάς τον με τη σώζουσα χάρη του Χριστού και τη δική μας συντριβή και μετάνοια!

Οι βατραχάνθρωποι !

 Οι Υποβρύχιοι Καταστροφείς Στρατού Ξηράς Οι βατραχάνθρωποι κόβουν την ανάσα
Εκπαιδεύονται ακριβώς όπως θα επιχειρήσουν στο πεδίο της μάχης. Οι σκληροτράχηλοι του στρατού ξηράς ακούν στο τίτλο τιμής Υποβρύχιοι Καταστροφείς. Μαθαίνουν να μη λυγίζουν και να γίνονται ένα με το νερό στις αμφίβιες επιχειρήσεις. Με το ξημέρωμα το συνεργείο του Livemedia και η Ειρήνη Συράκη βρέθηκαν στο σχολείο υποβρύχιων καταστροφέων Στρατού Ξηράς στο Κέντρο Εκπαίδευσης Ειδικών Δυνάμεων. Ποτέ δεν είναι πολύ πρωί για άσκηση. Εδώ οι βατραχάνθρωποι δοκιμάζουν τις σωματικές και ψυχικές τους αντοχές. Οι Βατραχάνθρωποι έχουν την ικανότητα να γίνονται αόρατοι και να καταδύονται μέσα στο νερό χωρίς ίχνη. Η αφανής διείσδυση στην περιοχή του στόχου αποτελεί μία από τις φιλοσοφίες της σχολής υποβρύχιων καταστροφέων. Για να φτάσουν στο σημείο να επιχειρήσουν σε άγνωστο περιβάλλον και στα αφιλόξενα παγωμένα νερά της θάλασσας, προηγείται σκληρή εκπαίδευση και ατέλειωτες ώρες εφαρμογής δύσκολων τεχνικών σε ελεγχόμενο περιβάλλον. Στόχος για τον εκπαιδευόμενο είναι να παραμένει σε απόλυτη ηρεμία, να διατηρεί την ψυχραιμία του, να ελέγχει το άγχος και τον πανικό. Όπως λένε και οι βατραχάνθρωποι «τα προβλήματα λύνονται κάτω από το νερό». Με τη βοήθεια της συσκευής κατάδυσης, μπορούν να επιχειρήσουν με ακρίβεια χωρίς να γίνουν αντιληπτοί, αλλά πρέπει να μάθουν να τη χειρίζονται σωστά. Η φυσική κατάσταση είναι σημαντική και ξεκινάει από την πρώτη στιγμή της εισόδου στη σχολή. Ο στίβος μάχης προετοιμάζει μυαλό και σώμα. Με τη βοήθεια και των εκπαιδευτών το φρόνημα διατηρείται υψηλό. Σε μία περίοδο που η ευρύτερη περιοχή γύρω από τα σύνορα της χώρα μας βρίσκεται σε ένταση, η εκπαίδευση των ελληνικών δυνάμεων βρίσκεται στα χέρια της ελίτ στελεχών που αντίστοιχα έχουν εκπαιδευτεί στο εξωτερικό. Σημαντικό κομμάτι της σχολής υποβρύχιων καταστροφέων είναι και η Εκπαίδευση των Νοσοκόμων Ειδικών Δυνάμεων. Μόλις έγινε μία αίτηση διακομιδής τραυματία με ελικόπτερο. Έχει ήδη ξεκινήσει η παροχή πρώτων βοηθειών στον τραυματία μέχρι να γίνει η διακομιδή του με εναέριο μέσο και η παραλαβή του από εξειδικευμένο προσωπικό. Οι απαιτήσεις του Σχολείου στα αντικείμενα εκπαίδευσης είναι υψηλού επιπέδου, ισάξιες με τα αντίστοιχα Σχολεία εσωτερικού - εξωτερικού και ίσως περισσότερο αυστηρές σε συγκεκριμένα αντικείμενα. Τα προσόντα για την επιτυχή αποφοίτηση των εκπαιδευομένων είναι επιτυχία στις Σωματικές Δοκιμασίες, Πειθαρχία, Ικανότητα κατάδυσης και τήρηση της υποβρύχιας πορείας , αλλά πάνω από όλα Ψυχική αντοχή - Υπομονή και επιμονή. Όποιοι λίγοι τα καταφέρουν, θα έχουν θέση ανάμεσα στους επίλεκτους των επιλέκτων της πιο απαιτητικής σχολής των ειδικών δυνάμεων, που υπερασπίζονται με κάθε τρόπο τα ιδανικά όλων των Ελλήνων.

Θεία Κοινωνία καί ... λέπρα!!!

                    O παπάς της Σπιναλόγκας
                 κοινωνούσε από τους λεπρούς 
                      και δεν κόλλησε ποτέ
Ο ιερομόναχος πατήρ Χρύσανθος Κουτσουλογιαννάκης έζησε στη Σπιναλόγκα και λειτουργούσε στους λεπρούς. Για δέκα ολόκληρα χρόνια, ο παπάς της Σπιναλόγκα, κοινωνούσε τους λεπρούς και έπειτα κατάλυε (έπινε) την υπόλοιπη θεία κοινωνία χωρίς να κολλήσει λέπρα!
Οι λεπροί άκουγαν πεισμωμένοι από τα κελιά τους την ψαλμωδία, κι άλλοτε την σκέπαζαν με τα βογκητά τους κι άλλοτε με τις κατάρες τους. Ο ιερέας όμως ξαναπήγε. Στην δεύτερη τούτη επίσκεψη ένας από τους ασθενείς πρόβαλε θαρρετά στο κατώφλι του ναού.
– Παπά, θα κάτσω στην Λειτουργία σου μ’ έναν όρο όμως. Στο τέλος θα με κοινωνήσεις. Κι αν ο Θεός σου είναι τόσο παντοδύναμος, εσύ μετά θα κάμεις την κατάλυση και δεν θα φοβηθείς τη λέπρα μου….


Θεία Μετάληψη καί κορονοϊός!

«Ο Χριστός δεν μεταφέρει μικρόβια» 
 ὁ π. Στυλιανός Καρπαθίου στην ΕΡΤ: 

Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου 2020

Μεγάλη Τεσσαρακοστή!


             Λόγος Κατηχητήριος ἐπὶ τῇ ἐνάρξει τῆς  Ἁγίας καὶ Μεγάλης  
Τεσσαρακοστῆς (2020)


https://www.ec-patr.org/img/dots.jpg
                         + Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ
                                              ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ
             ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ -
                                             ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ
                            ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
                   ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ,
                                 ΧΑΡΙΣ ΕΙΗ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ
      ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΙ ΚΥΡΙΟΥ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ             ΧΡΙΣΤΟΥ, ΠΑΡ᾿ HΜΩΝ ΔΕ ΕΥΧΗ, ΕΥΛΟΓΙΑ ΚΑΙ                                              ΣΥΓΧΩΡΗΣΙΣ

                                                      * * *

Εὐχαριστήριον ὕμνον ἀναπέμποντες τῷ Θεῷ τῆς ἀγάπης, εἰσερχόμεθα καί πάλιν εἰς τήν Ἁγίαν καί Μεγάλην Τεσσαρακοστήν, εἰς τό στάδιον τῶν ἀσκητικῶν ἀγώνων, τῆς νηστείας καί τῆς ἐγκρατείας, τῆς νήψεως καί τῆς πνευματικῆς ἐγρηγόρσεως, τῆς φυλακῆς τῶν αἰσθήσεων καί τῆς προσευχῆς, τῆς ταπεινώσεως καί τῆς αὐτογνωσίας. Ἄρχεται ἡ νέα εὐλογημένη προσκυνηματική πορεία πρός τό Ἅγιον Πάσχα, τό ὁποῖον «ἤνοιξεν ἡμῖν παραδείσου τάς πύλας». Ἐν Ἐκκλησίᾳ καί ὡς Ἐκκλησία, ἀτενίζοντες τόν Ἀναστάντα Κύριον τῆς δόξης, συμπορευόμεθα ἅπαντες εἰς τήν ὁδόν τῆς κατά χάριν θεώσεως, τήν ὁδηγοῦσαν πρός τά ὑπερουράνια ἀγαθά, «ἅ ἡτοίμασεν ὁ Θεός τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν» (Α’ Κορ. β´, 9).
Ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ, ὅπου τελεσιουργεῖται «τό ἀεί μυστήριον» τῆς Θείας Οἰκονομίας, τά πάντα ἔχουν ἄσειστον θεολογικόν θεμέλιον καί ἀκραιφνῆ σωτηριολογικήν ἀναφοράν. Ἡ ἐνανθρώπησις τοῦ Θεοῦ καί ἡ θέωσις τοῦ ἀνθρώπου εἶναι οἱ πυλῶνες τῆς ὀρθοδόξου πίστεως. Πορευόμεθα πρός τόν αἰώνιον ἡμῶν προορισμόν, μέσα εἰς τήν ἀγάπην τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Θεός ἡμῶν, ὁ «ἀεί ὑπέρ ἡμῶν», δέν εἶναι μία «ἀνωτέρα δύναμις», κεκλεισμένη εἰς τήν ὑπερβατικότητα καί τό μεγαλεῖον τῆς παντοδυναμίας καί τῆς ἁγιότητός της, ἀλλά «ὁ ἡμετέραν μορφήν ἀναλαβών» προαιώνιος Λόγος τοῦ Θεοῦ, διά νά καλέσῃ τήν ἀνθρωπότητα εἰς τήν κοινωνίαν τῆς ἁγιότητός Του, εἰς τήν ἀληθῆ ἐλευθερίαν. Ὁ ἐξ ἀρχῆς «ἐλευθερίᾳ τετιμημένος» ἄνθρωπος, καλεῖται νά ἀποδεχθῇ ἐλευθέρως τήν θείαν ταύτην δωρεάν. Εἰς τό θεανδρικόν μυστήριον τῆς σωτηρίας, ἡ συνεργία τοῦ ἀνθρώπου λειτουργεῖ καί ὡς μαρτυρία ἐν τῷ κόσμῳ περί τῆς βιωθείσης εὐεργεσίας -«τί δέ ἔχεις ὅ οὐκ ἔλαβες;» (Α’ Κορ. δ’, 7)- διά τῆς «οὑ ζητούσης τά ἑαυτῆς» ἀγάπης πρός τόν «ἀδελφόν».
Ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή εἶναι κατ᾿ ἐξοχήν καιρός βιώσεως αὐτῆς τῆς Χριστοδωρήτου ἐλευθερίας. Ἡ νηστεία καί ἡ ἄσκησις δέν εἶναι ἔξωθεν ἐπιβληθεῖσα πειθαρχία καί ἑτερονομία, ἀλλά ἑκούσιος σεβασμός τῆς ἐκκλησιαστικῆς πρακτικῆς, ὑπακοή εἰς τήν Παράδοσιν τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία δέν ἀποτελεῖ νεκρόν γράμμα, ἀλλά παρουσίαν ζῶσαν καί ζωοποιόν, διαχρονικήν ἔκφρασιν τῆς ἑνότητος, τῆς ἁγιότητος, τῆς καθολικότητος καί τῆς ἀποστολικότητος τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ γλῶσσα τῆς θεολογίας καί τῆς ὑμνολογίας ἀναφέρεται εἰς τό «χαροποιόν πένθος» καί εἰς τό «ἔαρ τῆς νηστείας». Ὁ γνήσιος ἀσκητισμός εἶναι πάντοτε χαροποιός, ἐαρινός καί φωτεινός. Δέν γνωρίζει δυϊσμούς καί διχασμούς, δέν ὑποτιμᾷ τήν ζωήν καί τόν κόσμον. Ἡ «καταθλιπτική ἄσκησις», ἡ ὁποία ὀδηγεῖ εἰς «ἀποξήρανσιν τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως», οὐδεμίαν ἔχει σχέσιν μέ τό πνεῦμα τῆς Ὀρθοδοξίας, ὅπου ἡ ἀσκητική ζωή καί ἡ πνευματικότης διαποτίζονται ἀπό ἀναστάσιμον εὐφροσύνην. Ἐν τῇ ἐννοίᾳ ταύτῃ, ἡ νηστεία καί ἡ ἄσκησις ἐμπεριέχουν μίαν ἐναλλακτικήν πρότασιν ζωῆς ἀπέναντι εἰς τόν ὑποσχόμενον ψευδεῖς παραδείσους εὐδαιμονισμόν καί εἰς τόν μηδενιστικόν πεσιμισμόν.
Οὐσιῶδες στοιχεῖον τῆς ὀρθοδόξου ἀσκητικῆς πνευματικότητος εἶναι καί ὁ κοινωνικός χαρακτήρ της. Ὁ Θεός τῆς πίστεώς μας εἶναι «ὁ πιό κοινωνικός Θεός», «Θεός σχέσεων». Προσφυέστατα ἐλέχθη ὅτι ἡ Ἁγία Τριάς εἶναι «ἡ ἄρνησις τῆς μοναξιᾶς». Ἡ ἐξατομίκευσις τῆς σωτηρίας καί τῆς εὐσεβείας, ἡ μετατροπή τῆς ἀσκήσεως εἰς ἀτομικόν κατόρθωμα, ἀγνοοῦν τήν τριαδοκεντρικήν ὑφήν τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ γεγονότος. Ὅταν νηστεύωμεν διά τόν ἑαυτόν μας καί κατά τό ἰδικόν μας μέτρον, τότε ἡ νηστεία δέν ἐκφράζει τό πνεῦμα τῆς ὀρθοδόξου παραδόσεως. Ἡ πνευματικότης εἶναι ζείδωρος παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τό ὁποῖον εἶναι πάντοτε «πνεῦμα κοινωνίας». Ἡ γνησία ὀρθόδοξος πνευματική ζωή ἀναφέρεται πάντοτε εἰς τήν ἐκκλησιαστικοποίησιν τῆς ὑπάρξεώς μας καί ὄχι εἰς μίαν «πνευματικήν αὐτοπραγμάτωσιν».
Στοιχοῦντες τῇ ἀφιερώσει τοῦ τρέχοντος ἔτος ὑπό τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας εἰς «τόν ποιμαντικόν ἀνακαινισμόν καί τήν ὀφειλετικήν μέριμναν διά τήν νεολαίαν», καλοῦμεν τούς ὀρθοδόξους νέους καί τάς νέας νά συμμετάσχουν εἰς τούς πνευματικούς ἀγῶνας τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, διά νά βιώσουν τό ἀνθρωπολογικόν βάθος καί τό ἀπελευθερωτικόν πνεῦμα της, νά κατανοήσουν ὅτι ὁ ὁρθόδοξος ἀσκητισμός εἶναι ὁδός ἐλευθερίας καί ὑπαρξιακῆς ὁλοκληρώσεως ἐν τῷ πλαισίῳ τῆς εὐλογημένης ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς, πυρήν τῆς ὁποίας εἶναι τό «ἀληθεύειν ἐν ἀγάπῃ». Ἡ ὀρθόδοξος νεότης καλεῖται νά ἀνακαλύψῃ τόν ὁλιστικόν χαρακτῆρα τῆς νηστείας, ἡ ὁποία εἰς τό Τριώδιον ὑμνεῖται ὡς «πνευματικῶν ἀγώνων ἀρχή», ὡς «τροφή ψυχῆς», ὡς «μήτηρ τῶν ἀγαθῶν ἁπάντων καί πασῶν τῶν ἀρετῶν». Δέν εἶναι ἁπλῶς ἀποχή ἀπό καθωρισμένας τροφάς, ἀλλά ἀγών κατά τῆς φιλαυτίας καί τῆς αὐταρεσκείας, εὐαισθησία διά τόν πάσχοντα συνάνθρωπον καί ἔμπρακτος βοήθεια πρός αὐτόν, εὐχαριστιακή χρῆσις τῆς δημιουργίας, ὑπαρξιακή πληρότης, κοινωνία ζωῆς καί ἀλληλεγγύη. Ἡ ἄσκησις, ἡ νηστεία, ἡ προσευχή, ἡ ταπείνωσις ἀναδίδουν τό ἄρωμα καί τό φῶς τῆς Ἀναστάσεως, ἀπό τήν ὁποίαν ἀντλοῦν νόημα καί κατεύθυνσιν. Αὐτή, ὡς ἡ πεμπτουσία τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς καί τοῦ ἐσχατολογικοῦ προσανατολισμοῦ της, συνδέει ἀρρήκτως τήν ζωήν τῆς ἀσκήσεως μέ τήν Θείαν Εὐχαριστίαν, τό μυστήριον τῆς προγεύσεως τῆς ἀνεκλαλήτου χαρᾶς τῆς Βασιλείας τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Τό γεγονός ὅτι εἰς τήν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν ἡ Θεία Εὐχαριστία  διετηρήθη ὡς κέντρον τῆς ζωῆς της, συνδέεται μέ τό ὅτι ἡ Ἀνάστασις εἶναι τό θεμέλιον τῆς πίστεώς της καί ὁ φωτεινός ὁρίζων τῆς ἀσκητικῆς πνευματικότητος καί τῆς καλῆς μαρτυρίας ἐν τῷ κόσμῳ.
Μέ αὐτάς τάς σκέψεις, ἐπικαλούμεθα ἐν ταπεινώσει τό ἔλεος καί τήν εὐλογίαν τοῦ Θεοῦ τῆς ἀγάπης, διά νά διατρέξωμεν εὐσεβοφρόνως τόν δόλιχον τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, νά φθάσωμεν τό σωτήριον Πάθος Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ καί, δοξάζοντες τήν ἄφατον Αὐτοῦ μακροθυμίαν, νά λαμπρυνθῶμεν τῇ πανηγύρει τῆς λαμπροφόρου Ἐγέρσεως Αὐτοῦ, τῆς ἀγαγούσης ἡμᾶς ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τήν ἄληκτον Ζωήν.

Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή, βκ´

† Ὁ Κωνσταντινουπόλεως
διάπυρος πρός Θεόν εὐχέτης πάντων ὑμῶ

Κυριακή της Τυρινής

 Το στάδιον των αρετών
Ιδιόμελον των αίνων της Κυριακής της Τυρινής,
ἦχος πλ. α΄.
Ψάλλει ο Άρχων Πρωτοψάλτης της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας
Παναγιώτης Νεοχωρίτης

Δευτέρα 24 Φεβρουαρίου 2020

Παράδοση


Περί παράδοσης…
Παράδοση. Παρά και δίνω. Παραδίδω. Μεταφέρω. Μεταλαμπαδεύω. Συνεχίζω. Διαιωνίζω. Διατηρώ. Ακολουθώ. Τηρώ. Φροντίζω. Φυλάω. Διατηρώ και άλλα τόσα συνώνυμα και εννοιολογικά παράγωγα της λέξης και του όρου «παράδοση». Ποιο τελικά είναι το πραγματικό της όνομα; Ποια είναι η πραγματική της σημασία; Τι άραγε εννοούμε με τη χρήση του όρου «παράδοση»;
Στο όνομα της «παράδοσης» είναι γεγονός ότι πολλοί και ποικιλοτρόπως έχουν εκφράσει δικές τους αντιλήψεις και πεποιθήσεις. Και το χειρότερο πολλοί έχουν «πατήσει» σε αυτή για να προωθήσουν ή να στήσουν πάνω σε αυτήν καριέρες και ιδιοτελείς επιδιώξεις. Το θέμα με απασχολεί προσωπικά εδώ και πολλά χρόνια και ομολογώ ότι με ταλαιπωρεί τόσο στο καλλιτεχνικό όσο και στον εκκλησιαστικό χώρο για την αλήθεια πίσω από τον ακριβή ορισμό και έκφραση της έννοιας «παράδοση».
Συνήθως, το πιο αθώο σχετικά και πιο ευρέως διαδεδομένο φαινόμενο είναι η παράδοση να εκλαμβάνεται όσο μια αυτούσια αναπαραγωγή παρελθοντικών στοιχείων όπως έθιμα, τέχνες και συνήθειες χωρίς ουδεμία συσχέτιση και αναφορά στο παρόν, ωσάν να πρόκειται για μουσειακό αντικείμενο, ξεκομμένο τελείως από την σύγχρονη εποχή και παρατιθέμενο ως πολύτιμη κληρονομιά προς διαφύλαξη.

Ωστόσο, είναι αλήθεια ότι οτιδήποτε δεν παραπέμπει στο παρόν είναι καταδικασμένο είτε να χαθεί είτε να μεταμορφωθεί σε άψυχο και άδειο από νόημα για ζωή στοιχείο της καθημερινότητας. Η σύνδεση με τον παρελθόν δεν γίνεται με αναπαραγωγή στοιχείων του αλλά με μεταφορά του ήθους και το βαθύτερου νοήματός του. Πιο επιγραμματικά, το ήθος είναι πολυτιμότερο από το έθιμο, διότι το ήθος παράγει νόημα ζωής και βιωτής σε σχέση με το συνάνθρωπο και τον κόσμο ενώ το έθιμο απλά αναπαραγάγει κάτι παρελθοντικό ως παράσταση, ως θέαμα, ως έκθεμα.
Ακόμα και όσα έχουμε τιτλοφορήσει ως παραδόσεις είναι παράγωγα και αποκυήματα τη χρονικής και τοπικής συνάφειάς τους. Έχουν προκύψει μέσα από μια ζύμωση ακόμα πιο παλαιοτέρων στοιχείων με το χρόνο και τον τόπο της εμφάνισης και καλλιέργειάς τους. Άρα, όλα είναι παράγωγα μιας σχετικότητας και όχι απολυτότητας. Ό,τι έφτασε όντως κοντά μας είναι και αυτό ένα αποτέλεσμα παλαιότερης καταβολής αλλά μέσα από τον φακό και το φίλτρο της εποχής κατά την οποία διαμορφώθηκε.
Οφείλουμε λοιπόν, να προσδιορίσουμε την παράδοση όχι ως αντικείμενο ή «άυλη» κληρονομιά αλλά να την δούμε μέσα από το χωροχρόνο μας. Να προσπαθήσουμε να αρπάξουμε και να αδράξουμε το ήθος, το βίωμα, τις αξίες και τις αρχές των στοιχείων της και να εμποτίσουμε με αυτά τα στοιχεία της σημερινής μας ζωής. Να αλλάξει το σκεύος αλλά το περιεχόμενο να παραμείνει το ίδιο. Όπως πολύ χαρακτηριστικά κάποια ακαδημαϊκός είπε, δεν έχει σημασία να μεταφέρω στο παρόν το δρεπάνι ως μουσειακό αντικείμενο ή αυτούσιο τον σχετικό χορό του, χωρίς να υποδηλώνω την αξία του καμάτου, του κόπου και του πόνου της βιοπάλης, δεν έχει σημασία να αναπαλαιώνω ένα παλιό καναπέ, χωρίς να εννοώ την αξία της φιλοξενίας και του σεβασμού και στη λεπτότητα κάθε δημιουργίας ακόμα και ενός επίπλου καθημερινής χρήσης.
Το ίδιο συμβαίνει και στον εκκλησιαστικό χώρο. Παρατηρείται, να προσπαθούμε να διασώσουμε τις εκκλησιαστικές τέχνες μέσα από το πέπλο και το επίχρισμα της αναγκαιότητας της διαφύλαξης της παράδοσης. Με αυτό τον τρόπο όμως ξεχωρίζουμε και εξαιρούμε την εκκλησιαστική τέχνη είτε αγιογραφία λέγεται, είτε αρχιτεκτονική λέγεται, είτε το σημαντικότερο μουσική λέγεται από τις παραστάσεις και τα ερεθίσματα της σημερινής εποχής, δημιουργώντας έτσι την εντύπωση μιας περίεργης, εξωγήινης και αλλογενούς τέχνης. Με αυτό τον τρόπο, είναι αλήθεια στερούμε από πολλούς ευσεβείς και θεοφιλείς «καλλιτέχνες» από το να δημιουργήσουν και να εκφραστούν λατρευτικά μέσα στην Εκκλησία, θεωρώντας το εγχείρημα παραχάραξη της παράδοσης και κίνδυνο αίρεσης ή εκκλησιαστικού ατοπήματος και ύβρης.
Καταλήγοντας, αν θέλουμε να είμαστε πιστοί ακόλουθοι των αξιών και των αρχών κάθε ιστορικής καταβολής και ταυτότητας οφείλουμε να προβληματιστούμε όσον αφορά την έννοια της λέξης «παράδοση». Ταπεινά έχω την πεποίθηση ότι οφείλουμε, αν θέλουμε να είμαστε αληθινοί και ουσιαστικοί, να ενσκήψουμε στα τόσα πολύτιμα που έχει η φυλή μας, τα αιώνια και ωφέλιμα και να δώσουμε στη ζωή μας νέο περιεχόμενο. Η ζωή και τον μέλλον της δεν έχουν ανάγκη τόσο από φόρμες και καλούπια μιας άλλης εποχής, όσο από το περιεχόμενο και την ουσία. Ας μεταλλάξουμε τη ζωή μας και όχι μοναχά να την μεταμφιέζουμε με τα κουστούμια μιας άλλης εποχής.

Ενεργειακοί τόποι.


 Μία ακόμη νεοεποχίτικη δοξασία

Με αφορμή τα ανορθολογικού χαρακτήρα, νεοεποχίτικης και αποκρυφιστικής προέλευσης σενάρια για το τέλος του κόσμου το Δεκέμβριο του 2012, από τα διάφορα ΜΜΕ προβλήθηκαν έντονα κάποιοι τόποι, που παρουσιάζονταν ως χώροι προστασίας, γιατί, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς αυτών, που κατέφευγαν σ’ αυτούς, είναι «ενεργειακοί τόποι ή σημεία».
Η χρήση αυτής της ορολογίας, μας υπενθυμίζει το γεγονός ότι αποτελεί βασική πρακτική των εκπροσώπων της Νέας Εποχής να χρησιμοποιούν αδιακρίτως, μαζί με τους θρησκευτικούς και τους αποκρυφιστικούς όρους και επιστημονική ορολογία, με μία όμως διαφορετικού είδους νοηματοδότηση των διαφόρων επιστημονικών όρων (Βλ. H. Hemminger, New Age und Naturwissenschaft, στο K. Bannach – K. Rommel (Hrsg), Religiöse Strömungen unserer Zeit, 4η έκδ, 1992, σ. 32).
«Ενεργειακοί τόποι ή σημεία» στο χώρο της λεγομένης Νέας Εποχής θεωρούνται, περιοχές, τόποι ή αντικείμενα, που υποτίθεται ότι έχουν μαγικές ή μυστηριώδεις ή υπερφυσικές δυνάμεις και εκπέμπουν θετική ενέργεια. Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή είναι τόποι παρουσίας πνευμάτων της φύσης.

Σύμφωνα με την πρώτη νεοεποχίτικη εκδοχή, η ενεργειακή προστασία είναι υπαρκτή μεν, μυστηριώδης δε, προερχόμενη από την παγκόσμια ζωτική ή συμπαντική ενέργεια, που περικλείεται στη φύση. Κατά τη δεύτερη εκδοχή η προστασία προέρχεται από τη δύναμη των πνευμάτων, που υπάρχουν σε τέτοιους τόπους.
Βουνά, ιερά άλλων θρησκειών, διάφοροι τόποι π.χ. το Stonehenge στην Αγγλία, ακόμη και ναοί αρχαίων ειδωλολατρικών θρησκειών σ’ όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη της γης, κατά τους θιασώτες της Νέας Εποχής, είχαν εντοπιστεί ήδη από την αρχαιότητα ότι αποτελούσαν ενεργειακούς τόπους, γι’ αυτό πολλοί εξ αυτών επιλέχθηκαν και ως χώροι λατρείας.
Για όλα αυτά τα ενεργειακά σημεία ή αντικείμενα η μυθολογία της Νέας Εποχής υποστηρίζει ότι η οποιαδήποτε σχέση ή επαφή μαζί τους προκαλεί άμεσα σύνθετα συναισθήματα, δέους, φόβου και μυστηρίου. Η επιχειρηματολογία του ιδίου χώρου επεκτείνεται περαιτέρω διατυπώνοντας θέσεις ότι οι λεγόμενοι ενεργειακοί τόπου γίνονται αφορμή για την απόκτηση διαφόρων μυστικιστικών εμπειριών.
Μία από τις πλέον διαδεδομένες μορφές μυστικιστικών εμπειριών σε τέτοιους τόπους είναι λ.χ. η αίσθηση παρουσίας μίας εμπειρίας φωτός και διάφορα ανεξήγητα φωτεινά φαινόμενα.
Αν αξιολογήσουμε, από χριστιανικής πλευράς, τους νεοεποχίτικους ισχυρισμούς περί ενεργειακών κέντρων χωρίς δυσκολία διαπιστώνουμε ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μία αποκρυφιστική προσέγγιση, που μπορεί να εντυπωσιάζει αδαείς ή μπερδεμένους πνευματικά ανθρώπους ή δεισιδαίμονες, αλλά δεν μπορεί να παραπλανήσει τους χριστιανούς.
Η πατερική ασκητική γραμματεία μας έχει πληροφορήσει επαρκώς για την ύπαρξη και απατηλών, δαιμονικής προέλευσης, φωτοφανειών. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ένας εκ των πλέον λαμπρών και απλανών εκφραστών της αγιοπατερικής εκκλησιαστικής διδασκαλίας, συνοψίζοντάς την κατά τρόπο αψευδή και αδιάβλητο, μας υπενθυμίζει διαχρονικά ότι: «Ημείς δε από των εφ’ ημών εν πείρα γεγονότων ημετέρων πατέρων διδαχθέντες, ουκ απλανείς νομίζομεν τας αισθητάς φωτοφανείας» (Προς Ακίνδυνον Αντιρρητικός 7, 12, 47).
Επίσης είναι αυτονόητο ότι οι χώροι των αρχαίων ειδωλολατρικών ναών σε όλη τη γη, που το νεοεποχίτικο και αντιχριστιανικό φρόνημά τους παρουσιάζει ως ενεργειακούς τόπους δήθεν προστασίας για τους χριστιανούς, στο παρελθόν υπήρξαν χώροι λατρείας δαιμόνων (Ψαλμ. 95, 5), ενώ σήμερα είναι ιστορικά πολιτιστικά μνημεία.
Στην Παλαιά Διαθήκη βλέπουμε ότι τόποι ιεροί και θυσιών προς τους διάφορους ειδωλολατρικούς θεούς αποτελούσαν οι λεγόμενοι υψηλοί τόποι, που ευρίσκονταν πάνω σε βουνά, λόφους κ.λπ. Σύμφωνα με τις νεοεποχίτικες δοξασίες ήταν ενεργειακοί τόποι. Σύμφωνα, όμως με την Αγία Γραφή ήταν πραγματικότητα βδελυκτή και απορριπτέα από τον Θεό (Δευτ. 12, 2-3. Ιερεμ. 2, 20-25. Ιεζεκ. 16, 23).
Αποτελούν αδιάψευστη απόδειξη του γεγονότος της απώλειας της αληθινής θεογνωσίας του μεταπτωτικού ανθρώπου καθώς, όπως πολύ χαρακτηριστικά το προσδιορίζει ο μέγας Αθανάσιος: «ηπάτων οι δαίμονες τους ανθρώπους, Θεού τιμήν εαυτοίς περιτιθέντες» (Περί Ενανθρωπήσεως, 55).
Στις ημέρες μας, που η νεοεποχίτικη σκοτοδίνη αποπροσανατολίζει και παρασύρει πλήθος ανθρώπων, όπως έκανε στα αρχαία χρόνια ο Γνωστικισμός, είναι περισσότερο επίκαιρος από άλλες εποχές, ο παύλειος λόγος προς τους Θεσσαλονικείς: «Κανείς μη σας εξαπατήσει με κανένα τρόπο» (Β’ Θες. 2, 3).
ΣΧΟΛΙΟ ΑΠΟ ΤΟΝ "ΠΑΤΜΙΟ":  Δυστυχῶς τά τελευταία χρόνια, ὄχι μόνο ἐπισκέπτες τοῦ Νησιοῦ μας, τῆς Πάτμου, ἀλλά καί ντόπιοι διακηρύττουν ὅτι καί ἡ Πάτμος, ἔχει μιά δική της "ἐνέργεια", μιά δική της "αὔρα". Πρόκειται περί "ὕβρεως" τῆς ἱερότητας τοῦ Νησιοῦ μας. Ἡ Πάτμος εἶναι διαποτισμένη ἀπό τή Χάρη τοῦ Χριστοῦ μας, ὁ Ὁποῖος καθαγίασε τά χώματά της, μέ τήν ὁλοζώντανη παρουσία Του στό χῶρο τοῦ Ἱεροῦ Σπηλαίου τῆς Ἀποκάλυψης καί τήν πότισε ὁ Ἰωάννης, μέ τά "νάματα"τῆς Θεολογίας του. Ἡ Χάρη λοιπόν καί ἡ Εὐλογία τοῦ Ἱεροῦ Σπηλαίου καί ὅλων τῶν ἄλλων Ἱερῶν Καθιδρυμάτων, εἶναι τά "χαρίσματα" τῆς Ἱερουσαλήμ τοῦ Αἰγαίου.

Κυριακή 23 Φεβρουαρίου 2020

Η ψαλτική τέχνη!

 Η ψαλτική τέχνη με γυναικεία φωνή
 στο αναλόγιο. 
Μοναδική απόδοση της Βυζαντινής Μουσικής
Ευγνωσία Νικολάρου - Ψάλτρια - Αγιογράφος - Χοράρχης