Λειτουργικά Κωνσταντίνου Πρίγγου, Ήχος Πλ.δ΄ Επτάφωνος - Καρακαλλινοί Πα...

π. Νεκτάριος Πάρης: Δεύτε άπαντες, Δοξαστικό Προπατόρων, Κωνσταντίνου Πρ...

Γιώργου Σεφέρη:

  Η ομιλία του κατά την απονομή του Νόμπελ

Σε επίσημο δείπνο που δόθηκε στο δημαρχείο της Στοκχόλμης, μετά την τελετή απονομής του Νόμπελ, στις 10 Δεκεμβρίου, ο Γιώργος Σεφέρης εξεφώνησε την παρακάτω ομιλία:

«Τούτη την ώρα αισθάνομαι πως είμαι ο ίδιος μια αντίφαση. Αλήθεια, η Σουηδική Ακαδημία έκρινε πως η προσπάθειά μου σε μια γλώσσα περιλάλητη επί αιώνες, αλλά στην παρούσα μορφή της περιορισμένη, άξιζε αυτή την υψηλή διάκριση. Θέλησε να τιμήσει τη γλώσσα μου, και να! εκφράζω τώρα τις ευχαριστίες μου σε ξένη γλώσσα. Σας παρακαλώ να μου δώσετε τη συγγνώμη που ζητώ πρώτα- πρώτα από τον εαυτό μου.

Ανήκω σε μια χώρα μικρή. Ένα πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο, που δεν έχει άλλο αγαθό παρά τον αγώνα του λαού του, τη θάλασσα, και το φως του ήλιου. Είναι μικρός ο τόπος μας, αλλά η παράδοσή του είναι τεράστια και το πράγμα που τη χαρακτηρίζει είναι ότι μας παραδόθηκε χωρίς διακοπή. Η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ της να μιλιέται. Δέχτηκε τις αλλοιώσεις που δέχεται καθετί ζωντανό, αλλά δεν παρουσιάζει κανένα χάσμα. Άλλο χαρακτηριστικό αυτής της παράδοσης είναι η αγάπη της για την ανθρωπιά· κανόνας της είναι η δικαιοσύνη. Στην αρχαία τραγωδία, την οργανωμένη με τόση ακρίβεια, ο άνθρωπος που ξεπερνά το μέτρο πρέπει να τιμωρηθεί από τις Ερινύες. O ίδιος νόμος ισχύει και όταν ακόμη πρόκειται για φυσικά φαινόμενα:

«Ήλιος ουχ υπερβήσεται μέτρα» λέει ο Ηράκλειτος· «ει δε μη, Ερινύες μιν Δίκης επίκουροι εξευρήσουσιν» (μτφρ. «δεν πρέπει ο Ήλιος να ξεπερνάει το μέτρο· διαφορετικά, οι ίδιες οι Ερινύες θα προσφερθούν ως βοηθοί της Δικαιοσύνης»).

Συλλογίζομαι πως δεν αποκλείεται ολωσδιόλου να ωφεληθεί ένας σύγχρονος επιστήμων, αν στοχαστεί τούτο το απόφθεγμα του Ίωνα φιλοσόφου. Όσο για μένα συγκινούμαι παρατηρώντας πως η συνείδηση της δικαιοσύνης είχε τόσο πολύ διαποτίσει την ελληνική ψυχή, ώστε να γίνει κανόνας και του φυσικού κόσμου. Και ένας από τους διδασκάλους μου, των αρχών του περασμένου αιώνα, γράφει: «…θα χαθούμε, γιατί αδικήσαμε…»***. Αυτός ο άνθρωπος ήταν αγράμματος· είχε μάθει να γράφει στα τριάντα πέντε χρόνια της ηλικίας του. Αλλά στην Ελλάδα των ημερών μας, η προφορική παράδοση πηγαίνει μακριά στα περασμένα όσο και η γραπτή. Το ίδιο και η ποίηση. Είναι για μένα σημαντικό το γεγονός ότι η Σουηδία θέλησε να τιμήσει και τούτη την ποίηση και όλη την ποίηση γενικά, ακόμη και όταν αναβρύζει ανάμεσα σ’ ένα λαό περιορισμένο. Γιατί πιστεύω πως τούτος ο σύγχρονος κόσμος όπου ζούμε, ο τυραννισμένος από το φόβο και την ανησυχία, τη χρειάζεται την ποίηση. Η ποίηση έχει τις ρίζες της στην ανθρώπινη ανάσα – και τι θα γινόμασταν, αν η πνοή μας λιγόστευε; Είναι μια πράξη εμπιστοσύνης – κι ένας Θεός το ξέρει αν τα δεινά μας δεν τα χρωστάμε στη στέρηση εμπιστοσύνης.

Παρατήρησαν, τον περασμένο χρόνο, γύρω από τούτο το τραπέζι, την πολύ μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις ανακαλύψεις της σύγχρονης επιστήμης και στη λογοτεχνία· παρατήρησαν πως ανάμεσα σ’ ένα αρχαίο ελληνικό δράμα και ένα σημερινό η διαφορά είναι λίγη. Ναι, η συμπεριφορά του ανθρώπου δε μοιάζει να έχει αλλάξει βασικά. Και πρέπει να προσθέσω πως νιώθει πάντα την ανάγκη ν’ ακούει τούτη την ανθρώπινη φωνή που ονομάζουμε ποίηση. Αυτή τη φωνή που κινδυνεύει να σβήσει κάθε στιγμή από στέρηση αγάπης και ολοένα ξαναγεννιέται. Κυνηγημένη, ξέρει πού να ‘βρει καταφύγιο· απαρνημένη, έχει το ένστικτο να πάει να ριζώσει στους πιο απροσδόκητους τόπους. Γι’ αυτή δεν υπάρχουν μεγάλα και μικρά μέρη του κόσμου. Το βασίλειό της είναι στις καρδιές όλων των ανθρώπων της γης. Έχει τη χάρη ν’ αποφεύγει πάντα τη συνήθεια, αυτή τη βιομηχανία. Χρωστώ την ευγνωμοσύνη μου στη Σουηδική Ακαδημία, που ένιωσε αυτά τα πράγματα· που ένιωσε πως οι γλώσσες, οι λεγόμενες περιορισμένης χρήσης, δεν πρέπει να καταντούν φράχτες, όπου πνίγεται ο παλμός της ανθρώπινης καρδιάς· που έγινε ένας Άρειος Πάγος ικανός να κρίνει με αλήθεια επίσημη την άδικη μοίρα της ζωής, για να θυμηθώ το Σέλλεϋ, τον εμπνευστή, καθώς μας λένε, του Αλφρέδου Νομπέλ, αυτού του ανθρώπου που μπόρεσε να εξαγοράσει την αναπόφευκτη βία με τη μεγαλοσύνη της καρδιάς του.

Σ’ αυτό τον κόσμο, που ολοένα στενεύει, ο καθένας μας χρειάζεται όλους τους άλλους. Πρέπει ν’ αναζητήσουμε τον άνθρωπο, όπου και να βρίσκεται.
Όταν, στο δρόμο της Θήβας, ο Oιδίπους συνάντησε τη Σφίγγα κι αυτή του έθεσε το αίνιγμά της, η απόκρισή του ήταν: Ο άνθρωπος.

Τούτη η απλή λέξη χάλασε το τέρας. Έχουμε πολλά τέρατα να καταστρέψουμε. Ας συλλογιστούμε την απόκριση του Oιδίποδα».

Επιμέλεια: Ηλίας Λιαμής, Σύμβουλος Ενότητας Πολιτισμού

ΠΗΓΗ: https://www.pemptousia.gr/2021/12/giorgou-seferi-i-omilia-tou-kata-tin-aponomi-tou-nompel/

Ο τελειομανής

                                                                Ο τελειομανής

Πρωτοπρεσβύτερος Θεμιστοκλής Μουρτζανός, Δρ. Θεολογίας

 «Να μην επιμένετε από κενοδοξία ή ανθρωπαρέσκεια φιλονικώντας και κολάζοντας τον εαυτό σας και τον πλησίον σας, μόνο και μόνο για να ακούσετε μετά απ’  αυτά ότι κανένας δεν μπόρεσε να σας νικήσει» (Αββάς Δωρόθεος)

Δύο τρόποι υπάρχουν για να γίνει ένα έργο: η επιμέλεια που φτάνει στα όρια της τελειομανίας ή η χαλαρότητα, πάμε κι όπου βγει. Αυτό συμβαίνει και στις ανθρώπινες σχέσεις. Υπάρχουν αυτοί που βάζουν τα δυνατά τους στην αγάπη, μελετούν όλες τις λεπτομέρειες, θέλουν να ευχαριστήσουν τον άλλο κατά πάντα, βγάζουν τον καλύτερό τους εαυτό, ακριβώς διότι δίνουν στην αγάπη την μεγαλύτερη σημασία. Υπάρχουν όμως κι εκείνοι που δεν παίρνουν τις σχέσεις στα σοβαρά. Αποσκοπούν στο να περνάνε καλά και έχουν ως κριτήριο μόνο τον εαυτό τους. Δεν θέλουν να ζοριστούν. Κι αλίμονο αν συναντηθούν δύο άνθρωποι με τέτοια αντίθετη θεώρηση: ο τελειομανής που αγαπά και ο χαλαρός που δεν σκοτίζεται. Μόνιμη γκρίνια, απογοήτευση και αμφισβήτηση συνοδεύει την σχέση.

Η τελειομανία κρύβει μία φανερή ή αφανή μορφή εγωισμού. Ο τελειομανής δεν θέλει να χάνει. Πιστεύει στον εαυτό του και στον τρόπο του, πιστεύει πως το σχέδιό του, η επιλογή του, ο αγώνας του δεν έχουν ψεγάδια ή αν έχουν, μπορεί να τα διορθώσει και μέσα του έχει μία φανερή ή κρυφή απαίτηση: να του αναγνωριστεί ο κόπος του. Είναι δίκαιο αυτό; Από μία πλευρά, ναι. Οι άνθρωποι όμως ζηλεύουμε ή αδιαφορούμε ή δεν κατανοούμε τον κόπο του άλλου, ενώ κάποτε δεν μας ενδιαφέρει καν αν μας αγαπά, αρκεί να εξυπηρετεί τα συμφέροντά μας. Έτσι δεν κρίνουμε σκόπιμο να μπούμε στην προοπτική να αναγνωρίσουμε το δίκαιο του κόπου και να ευχαριστήσουμε τον άλλο, ενώ είμαστε έτοιμοι να τον «πουλήσουμε» ή να τον «πετάξουμε», όταν πετύχουμε τον σκοπό μας.

Και ο τελειομανής που δεν θέλει να χάνει; Είναι σπουδαίο μάθημα η ελευθερία του συνανθρώπου. Να μπορεί ο καθένας μας να αποδεχτεί ότι δεν χρειάζεται να επενδύει στην αναγνώριση των άλλων για να κάνει όσο καλύτερα μπορεί αυτό που ο ίδιος νιώθει ότι τον εκφράζει, ιδίως όταν αυτό είναι για καλό. Να κάνει υπομονή στην κακοτροπιά των άλλων. Να επισημαίνει τι είναι καλό και τι όχι, τι θα μπορούσαν να κάνουν έναντί του, αλλά να μην επιμένει και να παλεύει να μην τρέφει λογισμούς εις βάρος τους γιατί δεν είναι έτσι όπως τους θέλει.

Στην πνευματική ζωή η αγάπη συνοδεύεται από την διάκριση. Αν έχουμε επιλέξει την οδό της καλοσύνης, χρειάζεται να την συνοδεύσουμε με την συγχώρηση για το ότι μπορεί να κουραστούμε χάνοντας. Ο Θεός δεν μετρά με τα κοσμικά μέτρα της ανταπόδοσης τα έργα μας έναντί του. Το ίδιο χρειάζεται να κάνουμε κι εμείς έναντι των άλλων. Να δίνουμε τον καλύτερο εαυτό μας, γιατί αυτό μαρτυρεί επιμέλεια ψυχής και αγάπη, ως εκεί που μπορούμε και λίγο περισσότερο, χωρίς όμως την αναζήτηση της επιβεβαίωσης από τους άλλους. Οι άλλοι είναι η αφορμή της αγάπης. Αιτία της είναι η σχέση μας με τον Θεό και η πίστη μας σ’  Αυτόν. Ο τελειομανής ας είναι ταπεινός σε ό,τι περιμένει. Και ο Θεός βλέπει τον κόπο και ενισχύει κάθε έργο που αποσκοπεί στην αγάπη. Ακόμη κι αν αυτός που το πράττει, δεν θερίζει.

themistoklismourtzanos.blogspot.com

ΠΗΓΗ: https://www.pemptousia.gr/2021/12/o-teliomanis-2/

Αμερική.....

 Έφτασαν πρώτοι οι Έλληνες στην Αμερική;

Ηλίας Λιαμής, Σύμβουλος Ενότητας Πολιτισμού

 

Η ιστορική επιστήμη δεν είναι πια βέβαιη για το κατόρθωμα του Κολόμβου, ότι, δηλαδή, έφτασε πρώτος στην Αμερική. Νεότερες έρευνες έχουν πείσει τους ερευνητές ότι προηγήθηκαν οι ριψοκίνδυνοι Φοίνικες και οι ατρόμητοι Βίκινγκς.

Ασφαλή τεκμήρια παρουσίας αρχαίων Ελλήνων στην αμερικάνικη ήπειρο δεν υπάρχουν. Πολοί όμως μελετητές συγκρίνουν το ημερολόγιο του Μαγγελάνου  το έπος της Οδύσσειας του Ομήρου, ανακαλύπτοντας αξιοπερίεργες. και εντυπωσιακές ομοιότητες.

Αυτό όμως που ιδιαίτερα εντυπωσιάζει τους ιστορικούς είναι η επιμονή τόσο του Κολόμβου, όσο και του Μαγγελάνου. Όπως θα δούμε και στη συνέχεια οι ερευνητές πιστεύουν ότι δεν πρόκειται περί ενός απλού πείσματος των μεγάλων θαλασσοπόρων, αλλά της πίστης τους σε πηγές αρχαίες που περιγράφουν ακριβώς την ύπαρξη νέας γης στα δυτικά.

Γι απαράδειγμα, στο χρονικό του καρχηδονίου ναυάρχου Αμίλκα, καταχωρείται τέλεια περιγραφή της περίφημης σήμερα θάλασσας των Σαργασσών σκεπασμένης από επιπλέοντα φύκια και «τεμπέλικη θάλασσα» όπως την ονομάζει ο Αμίλκας που βρίσκεται έξω από τον κόλπο του Μεξικού, στο φοβερό τρίγωνο των Βερμούδων. Ο ναυτικός του έκτου αιώνα προ Χριστού παραπονιέται για τη δυσκολία στην κωπηλασία, που παρουσιάζει η θάλασσα αυτή, με αποτέλεσμα να αιχμαλωτίζονται τα πλοία από το παχύρρευστο υλικό. Πλοία φρακάριζαν σε ακίνητα νερά, με αποτέλεσμα τον θάνατο των πληρωμάτων από εξάντληση και πείνα.

Ένα βήμα απείχε η θάλασσα αυτή από τα νησιά του κόλπου που ανακάλυψε ο Κολόμβος (Κούβα, Αϊτή και Πόρτο Ρίκο. Και το βήμα αυτό φαίνεται πως έγινε την ίδια την μακρινή εκείνη εποχή γιατί αλλιώς δεν εξηγείται πώς, στις ακτές των σημερινών Ηνωμένων Πολιτειών, βρέθηκαν καρχηδονιακά νομίσματα και στις ακτές της Βραζιλίας επιγραφές σε μεγάλες πέτρες με γράμματα φοινικικά. Αλλά και οι κοκκινοτρίχηδες Βίκινγκς με τα στενά ταχύπλοα σκαριά τους, τα dragon, άφησαν αρκετά σημάδια της παρουσίας τους. Ίχνη καταυλισμών του 10ου αιώνα, μία πρώτη απόπειρα εγκαταστάσεως και αποικισμού τους, βρέθηκαν στη Νέα Γη και στις ακτές της Βόρειας Αμερικής απέναντι από τη Γροιλανδία που φαίνεται πώς ήταν ο ενδιάμεσος σταθμός.

Αυτά όμως πρώτα ο Κολόμβος και μετά ο Μαγγελάνος δεν τα γνώριζαν. Επισήμως δεν είχαν καμία διαβεβαίωση για την ύπαρξη της νέας γης. Πώς εξηγείται όμως η πεποίθηση και η υπομονή που έδειξαν και οι δύο ότι υπήρχε πράγματι ανάποδος δρόμος προς τις Ινδίες, δυτικά, μέσω του ωκεανού; Θα ήταν τολμηρό να υποθέσουμε ότι χάρη στους παλιούς θρύλους, που επέζησαν ως τις μέρες τους, έγινε δυνατόν να επιχειρηθούν με τόση πεποίθηση αυτά τα κατορθώματα; Ο Μαγγελάνος προσευχόταν και ήλπιζε. Τα πληρώματα τρόμαζαν. Η πλοίαρχοι του μικρού στόλου του συνωμοτούσαν. Και αυτός επέμενε. Το απέραντο φράγμα της ανατολικής ακτής του νέου κόσμου δεν είχε τελειωμό. Και το ταξίδι στο άγνωστο συνεχιζόταν προς τις ψυχρές ομίχλες του νότου. Μόλις και μετά βίας είχε κατορθώσει να καταστείλει μία τρομερή ανταρσία, περνώντας από ναυτοδικείο τους πιο διακεκριμένους καπετάνιους του. Και ο μεγάλος θαλασσοπόρος συνέχιζε όλο και σε πιο επικίνδυνες ακτές, όλο και πιο μακριά.

 Έφτασε κάποτε λίγο πριν ανακαλύψει τον πορθμό πού πήρε το όνομά του, στη γη της Παταγονίας.

Η Παταγονία είναι μία κρύα, βραχώδης, έρημη ακτή στο νοτιότερο μέρος της αμερικανικής Ηπείρου. Εκεί είδαν δύο αλλιώτικα πλάσματα: Μεγάλα πρόβατα «σαν γαϊδούρια» (τα λάμα), άσπρα με όρθιο και ψηλό λαιμό και φευγαλέες σκιές ανάμεσα στους βράχους, θεόρατων ανθρώπων τσοπάνηδων των απίθανων αυτών ζώων.

Ας δούμε την πρώτη συνάντηση από κοντά με ένα τους ανθρώπους αυτούς (φυλή που σήμερα έχει εξαφανιστεί) όπως περιγράφεται στο ημερολόγιο της αποστολής με τις εξής λέξεις:

«Ο άνθρωπος βρισκόταν στην παραλία. Σχεδόν γυμνός χόρευε και τραγουδούσε ρίχνοντας χούφτες από άμμο στο κεφάλι του. Ο ναύαρχος (Μαγγελάνος) έστειλε ένα ναύτη στη στεριά με τη διαταγή να κάνει τα ίδια κουνήματα σαν σημάδι φιλίας και ειρήνης. Ο άγριος το πήρε σε καλό και άφησε να τον πάνε ως το νησάκι όπου βρισκόταν ο ναύαρχος. Είμαστε κι άλλοι πολλοί. Ο άνθρωπος αυτός ήταν φοβερά έκπληκτος και σηκώνοντας το δάχτυλο στον ουρανό φαινόταν σαν να μας ρωτούσε αν πέσαμε από κει. Είχε ανάστημα γιγάντιο. Το κεφάλι μας δύσκολα έφτανε ως τη μέση του. Το πρόσωπό του ήταν γυαλισμένο κόκκινο, εκτός από τα μάτια, που ήσαν περιτριγυρισμένα μέσα σε ένα κύκλο κίτρινο και είχε δύο σχέδια σχήματος καρδιάς στα μάγουλα. Η κάπα του, το μοναδικό ρούχο του, ήταν από συραμμένα δέρματα. Αυτά τα δέρματα προέρχονται από ένα οικιακό ζώο του τόπου (τα πρόβατα λάμας που αναφέραμε παραπάνω). Ο πρωτόγονος αυτός είχε και παπούτσια από το ίδιο δέρμα που το έκανε τα πόδια πολύ πλατιά, όπως της αρκούδας. Εξαιτίας αυτών των χοντροπάπουτσων, οι ναύτες ονόμασαν τους ιθαγενείς Παταγόνες και τη χώρα τους Παταγονία (όπως ονομάζεται ακόμη), που σημαίνει  ‘’χώρα των ανθρώπων με τις τεράστιες πατούσες’’».

Η διήγηση συνεχίζει ότι ήταν οπλισμένοι με γέρο δύσκολο τόξο με χορδή από τα άντερα του λάμας. Ότι χρησιμοποιούσαν μ΄πνο πέτρινα εργαλεία και ότι είχαν φοβερή όρεξη για φαΐ. Μπορούσε να κατεβάσει ο καθένας τους ένα μεγάλο παν’ερι ναυτικές γαλέτες στην καθισιά του και να καταπιεί μισό κύπελλο νερού με μία γουλιά. Η φωνή τους ήταν τρομερή. Κάτι σαν βέλασμα που ακουγόταν πολύ μακριά. Τα μαλλιά τους τα έκοβαν μακριά και τα συγκρατούσαν γύρω από το κεφάλι με ένα κορδόνι. Ύστερα από όλα αυτά, μοιάζει αυταπόδεικτο τι υπαινίσσεται η Οδύσσεια στο μύθο του Οδυσσέα και του Κύκλωπα και από πού ήρθε ο απόηχος που σχηματίζει τον σκελετό του μύθου. Αυτά δεν είναι και δεν μπορεί να είναι ιστορικές συμπτώσεις. Εδώ έχουμε

• Πρώτον, γιγαντιαία πρόβατα ικανά να μεταφέρουν δεμένους κάτω από την κοιλιά τους τούς συντρόφους του Οδυσσέα
• Δεύτερον, άνθρωπο ένα μάτι. Ας θυμηθούμε τη ζωγραφική γύρω από τα μάτια.
• Τρίτον, το πελώριο δυνατό σώμα και τη φοβερή όρεξη για φαΐ. Ο Πολύφημος έτρωγε δύο να ναύτες μαζί.
• Τέταρτον, το δερμάτινο ρούχο
• Πέμπτον, τους βράχους και τις σπηλιές της δυτικής παραλίας της νότιας Αμερικής.
• Έκτον, την περιέργεια από πού ήρθαν οι ναύτες («με λένε ού-τι, «κανένας»).
• Έβδομον, την τρομερή φωνή.

Δεν είναι βέβαιο; Ίσως. Αλλά πού βασίζονται άραγε εκείνοι, που χωρίς σπουδαίες ενδείξεις θέλουν τη Σκύλα και τη Χάρυβδη στο στενό της Μεσσήνης αντί στο Γιβραλτάρ και τους κανίβαλους Λαιστρυγόνες στη Σαρδηνία αντί στην Αφρική; Πού βασίζονται ότι η περιπλάνηση του Οδυσσέα περιορίστηκε στη Μεσόγειο; Πώς ξέρουν ότι ο Οδυσσέας δεν «πήρε πάνω του» περιπέτειες άλλων ναυτικών που παρασύρθηκαν πραγματικά στο άγνωστο;

Εδώ όμως η περιγραφή είναι συγκλονιστική. O Πιγκαφέττα, στον οποίον ανήκει το παραπάνω απόσπασμα, ο αξιωματικός της αποστολής του Μαγγελάνου που κρατούσε το ημερολόγιο και που όλοι βεβαιώνουν τώρα, από πλήθος ενδείξεις, ότι είναι απολύτως αξιόπιστος, μίλα με τη γλώσσα του Ομήρου.

Μετά τις νέες ιστορικές πληροφορίες για την επίσκεψη των Φοινίκων και των Βίκινγκς στη νέα ήπειρο, χάνεται και το τελευταίο επιχείρημα εκείνων, που θεωρούσαν ένα τέτοιο ταξίδι τότε, αδυνάτον, δικών μας και ξένων. Οι Έλληνες διέθεταν τα ίδια μέσα, τα μικρά πλοία με κουπιά και με πανί, ίδια, βασικά, με εκείνα των Φοινίκων και των Βίκινγκς. Δεν μπορούν λοιπόν σήμερα πια να ισχυριστούν ότι ένα ταξίδι στην Παταγονία ήταν για τους ναυτικούς της μινωικής εποχής περισσότερο αδύνατο από ότι για τους Φοίνικες και τους Βίκινγκς. Η αλήθεια είναι πως ακόμη δεν έχουμε ευρήματα, όπως αρχαία ελληνικά νομίσματα, επιγραφές η χαρακτηριστικά κτίσματα. Ακόμη!!!!

Βασική πηγή: Γ. Δ. Δέπος, Πρώτοι οι έλληνες επήγαν στην Αμερική; Περ. ΙΣΤΟΡΙΑ, Τ. 112, 92-93.

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ: https://www.pemptousia.gr/2021/12/eftasan-proti-i-ellines-stin-ameriki/

ΔΟΞΑΣΤΙΚΟΝ ΑΓΙΟΥ ΜΗΝΑ Λεωνίδας Ἀστέρης

Για τους Έλληνες ναυτικούς, για την λεβεντιά και περηφάνια τους- For bra...

341η ΕΚΠΟΜΠΗ ΠΡΟΣΩΠΟ ΠΡΟΣ ΠΡΟΣΩΠΟ Α΄ΜΕΡΟΣ

341η ΕΚΠΟΜΠΗ ΠΡΟΣΩΠΟ ΠΡΟΣ ΠΡΟΣΩΠΟ Β΄ ΜΕΡΟΣ