Ο .. Ἐλληνας!!!!

Ένας Έλληνας μαχητής του Έμπολα

(εικόνες σε 1η προβολή)

Ο Μιχάλης Παπαγεωργίου έλαβε μέρος σε τρεις αποστολές των Γιατρών Χωρίς Σύνορα σε χώρες που έχουν πληγεί από την επιδημία...

Υπήρχαν άνθρωποι που δεν πίστευαν ότι υπάρχει ο ιός του Έμπολα, τον θεωρούσαν ένα ψέμα των κυβερνήσεων για να πάρουν χρηματοδοτήσεις. Άλλοι θεωρούσαν ότι το κράτος έφερε τον ιό για να εξαλείψει τη φυλή τους ή ότι πρόκειται για πείραμα βιολογικού πολέμου. Μια τρίτη τάση ήταν ότι πρόκειται περί κατάρας ή τιμωρίας από το Θεό. Σε κάποιες περιπτώσεις ο κόσμος έπαιρνε μεν μέτρα προφύλαξης τα οποία όμως μπορεί να ήταν ανεπαρκή ή λάθος, με αποτέλεσμα να δίνουν μια λανθασμένη αίσθηση ασφάλειας.

Ήρωες του σήμερα, άνθρωποι που αφήνουν τις δουλειές τους, τα σπίτια τους, την ήρεμη καθημερινότητά τους και τρέχουν σε επικίνδυνες ζώνες, προκειμένου να σώσουν εκατοντάδες ζωές. Έρχονται αντιμέτωποι με δύσκολες καταστάσεις και συνειδητοποιούν πως τίποτα δεν είναι δεδομένο και αυτονόητο. «Όποιος ήταν πρόθυμος να περιθάλψει τα θύματα του Έμπολα διέτρεχε τον κίνδυνο να γίνει κι αυτός θύμα», είχε γράψει πριν λίγο καιρό το περιοδικό «TIME», όταν ανακήρυξε «Πρόσωπο του 2014» τους «Μαχητές του Έμπολα». Ανάμεσα σε αυτά τα πρόσωπα ήταν και ο Μιχάλης Παπαγεωργίου, υπεύθυνος παροχής ύδατος και δημόσιας υγιεινής στο πρόγραμμα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για την αντιμετώπιση του Έμπολα στη Γουινέα και τη Λιβερία. Ο Μιχάλης περιγράφει συγκλονιστικές εικόνες καθώς και το πώς είναι να ζεις με το φόβο και να αντιμετωπίζεις μια φονική επιδημία. «Η συμμετοχή μου στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα έχει δυναμώσει την πεποίθησή μου ότι πολλές καταστάσεις μπορούν να επιλυθούν αν μπούμε στον κόπο να καταλάβουμε κάποιον που βρίσκεται σε διαφορετική θέση» λέει χαρακτηριστικά.

Οι φωτογραφίες δημοσιεύονται για πρώτη φορά σε ελληνικό μέσο.


Photo: Martin Zinggl ©ΓΚΡΕΚΑ


Photo: Martin Zinggl ©ΓΚΡΕΚΑ


Photo: Martin Zinggl ©ΓΚΡΕΚΑ

Πώς οδηγείται κανείς στην απόφαση να ενταχθεί και να βοηθήσει στους «Γιατρούς Χωρίς Σύνορα»;
Ο καθένας που εντάσσεται στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα έχει τη δική του απάντηση σε αυτή την ερώτηση. Σίγουρα όμως το κίνητρό του δεν είναι τα χρήματα, καθώς η αποζημίωση που παίρνουμε είναι από τις μικρότερες σε σχέση με άλλες οργανώσεις και φορείς. Ούτε όμως και για να βολευτεί . Είναι πολύ απαιτητικό να τρέχεις σε ζώνες με λιμούς, πολέμους και τυφώνες. Στην περίπτωσή μου, η απόφαση ήταν συνδυασμός αρκετών παραγόντων. Από τη μία πλευρά, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα μου δίνουν την ευκαιρία να εργαστώ σε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον αντικείμενο, την τεχνική υποστήριξη υποδομών υγείας σε μέρη και καταστάσεις όπου υπάρχει τεράστια ανάγκη για παροχή ιατρικής φροντίδας. Από την άλλη πλευρά, για εμένα είναι πάρα πολύ σημαντικό ότι οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν ως βασική αρχή της δράσης τους την πλήρη πολιτική ουδετερότητα, που σημαίνει ότι γνώμονας για οποιαδήποτε παρέμβαση της οργάνωσης στον κόσμο, είναι αποκλειστικά οι ανθρώπινες ανάγκες, πέρα δηλαδή από πολιτικές ή θρησκευτικές πεποιθήσεις καθώς και για το αν τα φώτα της δημοσιότητας είναι στραμμένα ή όχι σε αυτές τις κρίσεις.
Μπορείς να μας περιγράψεις εικόνες που δεν θα ξεχάσεις ποτέ; Είμαι γεμάτος εικόνες, καλές και κακές. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τους κρατούμενους σε φυλακή της Σομαλίας που αναγκάζονταν να μοιράζονται μία τουαλέτα ανά κελί των 40 ατόμων. Τον θάλαμο στη μαιευτική κλινική στο Αφγανιστάν που έπρεπε να περιμένω να φορέσουν μπούρκα οι ασθενείς μας για να μπω μέσα. Αλλά και από την πρόσφατη αποστολή κατά του Έμπολα στη Λιβερία, δεν θα ξεχάσω ποτέ δύο 5χρονα κοριτσάκια που ήταν πετρωμένα σαν ρομπότ από το φόβο, όχι όμως για τον Έμπολα αλλά για τον τρόπο που τους συμπεριφερόταν το υπόλοιπο χωριό λόγω του πανικού. Ορισμένες φορές υπάρχει κάτι θετικό ή αναπάντεχο. Για παράδειγμα τα κοριτσάκια στη Λιβερία προέκυψαν τελικά αρνητικά στον Έμπολα και όταν βγήκαν από την κλινική μεταμορφώθηκαν ξανά σε φυσιολογικά παιδιά 5 χρονών που έχουν ανάγκη το παιχνίδι και γελούν με τους περίεργους λευκούς. Άλλες φορές όμως τα πράγματα ήταν πιο γκρίζα. Οι κρατούμενοι στη Σομαλία αν και ήταν χαρούμενοι με τις επιπλέον τουαλέτες που χτίσαμε και με το γεγονός ότι έφυγαν τα έντομα όταν σοβατίσαμε τα κελιά τους, για μένα εκείνη η φυλακή εξακολουθεί να είναι από τα χειρότερα μέρη που έχω βρεθεί ποτέ στη ζωή μου.


Photo: Martin Zinggl ©ΓΚΡΕΚΑ


Photo: Martin Zinggl ©ΓΚΡΕΚΑ


Photo: Martin Zinggl ©ΓΚΡΕΚΑ


Photo: Martin Zinggl ©ΓΚΡΕΚΑ

Από τις αποστολές σου κατά του Έμπολα ποια είναι η πιο συγκλονιστική εμπειρία που θα θυμάσαι για πάντα;
Μπορεί να φανεί τετριμμένο αλλά από τις τρεις αποστολές μου κατά του Έμπολα στη Δυτική Αφρική, αυτό που μου έχει μείνει ανεξίτηλο είναι όταν δίναμε εξιτήριο σε ασθενείς που είχαν θεραπευτεί (από τον Έμπολα). Τη στιγμή του εξιτηρίου όλες οι δυσκολίες μπαίνουν στην άκρη. Επικεντρώνεσαι μόνο σε μικρές λεπτομέρειες, όπως για παράδειγμα στην έκπληξη των -πρώην πλέον- ασθενών όταν πας να τους σφίξεις το χέρι για να δείξεις στους ίδιους αλλά και σε όσους τους περιμένουν απ” έξω, ότι δεν είναι πλέον μολυσματικοί.

Πώς είναι να ζεις στην Νορβηγία και να βρίσκεσαι μετά από λίγες μέρες σε χώρες της Δυτικής Αφρικής;
Για μένα είναι μια αναλογία “σπιτιού” και “δουλειάς’. Στη Νορβηγία τυγχάνει να είναι το σπίτι μου με ό,τι αυτό συνεπάγεται, στη Δυτική Αφρική ή οπουδήποτε αλλού με στείλει η οργάνωση, είναι η δουλειά μου. Μια δουλειά που με εκφράζει πάρα πολύ και προσπαθώ να την κάνω όσο καλύτερα μπορώ.

Τι περιλαμβάνει η καθημερινότητα σε μια αποστολή;
Η καθημερινότητα αλλάζει από αποστολή σε αποστολή και ανάλογα με την φάση στην οποία βρίσκεται η κάθε παρέμβαση. Σε γενικές γραμμές εξαρτάται από την ειδικότητα του καθενός. Στη δική μου ειδικότητα επικεντρωνόμαστε στη διασφάλιση της δημόσιας υγιεινής και του λοιμοξιολογικού ελέγχου, καθώς επίσης και στη διαχείριση νοσοκομειακών απορριμμάτων και λυμάτων. Όσον αφορά την καταπολέμηση του Έμπολα, μια ημέρα μπορούσε να περιλαμβάνει ο,τιδήποτε από εκπαίδευση και επίβλεψη προσωπικού στα διάφορα πρωτόκολλα καθαριότητας και υγιεινής, απολύμανση σωρών, επίβλεψη των καθημερινών εργασιών στη ζώνη υψηλού κινδύνου, μέχρι εργασίες βελτίωσης των υποδομών, φορώντας τον πλήρη προστατευτικό εξοπλισμό. Η δουλειά μπορούσε να είναι εξαιρετικά κουραστική, αλλά πάντα επιβραβευόταν κάθε φορά που ενεργοποιούσαμε το πρωτόκολλο απολύμανσης ασθενούς που θεραπεύτηκε και τη χορήγηση εξιτηρίου.
Ο φόβος δεν είναι πολύ έντονος όταν έρχεσαι αντιμέτωπος με έναν ιό που μπορεί να σου στοιχίσει την ζωή; Πως τον ξεπερνάς αυτό το φόβο;
Κατά την άποψή μου, ο φόβος αυτός δεν θα πρέπει να ξεπερνιέται ποτέ εντελώς. Γιατί ο φόβος αυτός είναι τελικά που μας προτρέπει να πάρουμε και να τηρούμε τα μέτρα ασφαλείας για να κάνουμε σωστά τη δουλειά μας και να βοηθάμε, χωρίς να χρειαστεί να βρεθούμε οι ίδιοι στη θέση των ασθενών. Βέβαια, μετά από ένα σημείο και εφόσον έχουν γίνει οι απαραίτητοι έλεγχοι και τηρούνται όλα τα μέτρα ασφαλείας, καλό είναι, ο φόβος να μπει, όσο είναι δυνατόν, στην άκρη.

Σε προσωπικό επίπεδο πώς σε έχει βοηθήσει η συμμετοχή σου σους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα;
Με έχει βοηθήσει να κατανοήσω πολιτισμούς και καταστάσεις και να εκτιμήσω πράγματα που θεωρούμε δεδομένα στο βιομηχανοποιημένο κόσμο. Επίσης, η συμμετοχή μου στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα έχει δυναμώσει την πεποίθησή μου ότι πολλές καταστάσεις μπορούν να επιλυθούν αν μπούμε στον κόπο να καταλάβουμε κάποιον που βρίσκεται σε διαφορετική θέση από εμάς και του εξηγήσουμε με υπομονή και τον κατάλληλο τρόπο τις δικές μας επιδιώξεις.


Photo: Martin Zinggl ©ΓΚΡΕΚΑ


Photo: Martin Zinggl ©ΓΚΡΕΚΑ


Photo: Martin Zinggl ©ΓΚΡΕΚΑ


Photo: Martin Zinggl ©ΓΚΡΕΚΑ


Photo: Martin Zinggl ©ΓΚΡΕΚΑ


Photo: Martin Zinggl ©ΓΚΡΕΚΑ


Photo: Martin Zinggl ©ΓΚΡΕΚΑ

Οι άνθρωποι που μένουν εκεί πως βιώνουν και αντιμετωπίζουν όλες αυτές τις καταστάσεις;
Έχοντας την εμπειρία τριών αποστολών Έμπολα σε διαφορετικές χώρες και περιοχές της Δυτικής Αφρικής, μπορώ να πω ότι οι άνθρωποι αντιδρούν με πολλούς τρόπους, ανάλογα με την περιοχή και τη φάση της επιδημίας. Υπήρχαν άνθρωποι που δεν πίστευαν ότι υπάρχει ο ιός του Έμπολα, τον θεωρούσαν ένα ψέμα των κυβερνήσεων για να πάρουν χρηματοδοτήσεις. Άλλοι θεωρούσαν ότι το κράτος έφερε τον ιό για να εξαλείψει τη φυλή τους ή ότι πρόκειται για πείραμα βιολογικού πολέμου. Μια τρίτη τάση ήταν ότι πρόκειται περί κατάρας ή τιμωρίας από το Θεό. Σε κάποιες περιπτώσεις ο κόσμος έπαιρνε μεν μέτρα προφύλαξης τα οποία όμως μπορεί να ήταν ανεπαρκή ή λάθος, με αποτέλεσμα να δίνουν μια λανθασμένη αίσθηση ασφάλειας. Η πλειοψηφία, ωστόσο, του κόσμου αν και φοβόταν, ήταν συνεργάσιμη. Αρκετός κόσμος προσπαθούσε απλά να συνεχίσει την καθημερινή του ζωή και σε αρκετές περιπτώσεις τα πράγματα ήταν αρκετά χαλαρά. Εδώ πρέπει να επισημάνω ότι η παρέμβασή μας δε θα είχε καμία τύχη αν δεν είχαμε την πλήρη συνεργασία των ντόπιων, τόσο σε επίπεδο αρχών όσο και προσωπικού που ήρθε να δουλέψει μαζί μας. Πολλοί από αυτούς ήρθαν για να δουλέψουν στα θεραπευτικά κέντρα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, εξοστρακίστηκαν από τις γειτονιές και τα σπίτια τους εξαιτίας του Έμπολα. Παρ” όλα αυτά συνέχισαν να δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό στις κλινικές μας.
Επίσης, λόγω του φόβου για τη μετάδοση του ιού, πολλές δομές υγείας σταμάτησαν να λειτουργούν με αποτέλεσμα ο κόσμος να υποφέρει περισσότερο από άλλα προβλήματα υγείας, όπως η ελονοσία και οι επιπλοκές στον τοκετό. Πολλοί άνθρωποι έχασαν τη δουλειά τους επειδή ζούσαν σε γειτονιά ή χωριό με κρούσμα του ιού. Τέλος, υπάρχει πολύ μεγάλος αριθμός ορφανών από τον ιό, που δεν τα δέχεται κανείς λόγω στίγματος.

Σήμερα σε τι μέγεθος βρίσκεται ο ιός του Έμπολα; Υπάρχει λύση για να εξαλειφθεί;
Υπάρχει σαφέστατα μια πτωτική τάση στα νέα κρούσματα στα οκτώ θεραπευτικά κέντρα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Γουινέα, τη Λιβερία και τη Σιέρα Λεόνε, με λίγο περισσότερους από 50 ασθενείς να βρίσκονται αυτή τη στιγμή και να δέχονται φροντίδα. Ωστόσο, χρειάζεται συνεχής παρακολούθηση και επιμονή στην ανίχνευση των νέων κρουσμάτων για να ελεγχθεί πλήρως η επιδημία. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανέφερε μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, ότι στη Λιβερία και την Γουινέα μόνοι οι μισές νέες μολύνσεις προέρχονται από γνωστές πηγές. Από την εμπειρία μας γνωρίζουμε ότι ακόμα κι ένα κρούσμα είναι ικανό να αναζωπυρώσει την επιδημία.

Όταν επιστρέφεις στους δικούς σου πώς σε υποδέχονται; Πριν φύγω για αποστολή με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα προσπαθώ να εξηγήσω σε φίλους και συγγενείς πού ακριβώς πάω και ποιοι είναι οι κίνδυνοι. Από τη μέχρι τώρα εμπειρία των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, ο κίνδυνος να γυρίσει κάποιος από πληγείσες με Έμπολα χώρες και να νοσήσει είναι μεν υπαρκτός αλλά απειροελάχιστος. Αυτό είναι κάτι που έχω εξηγήσει στο περιβάλλον μου. Από κει και πέρα, προφανώς και οι δικοί μου άνθρωποι με εμπιστεύονται ότι αφενός μεν προσέχω και ότι αφετέρου, αν παρουσιάσω κάποιο σύμπτωμα, θα εφαρμόσω όσα προβλέπονται από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα. Οπότε μέχρι τώρα, πέραν των αναμενόμενων ερωτήσεων του «πώς ήταν» , δεν με έχουν αντιμετωπίσει με κάποιο περίεργο τρόπο. Δυστυχώς, βέβαια, έχω συνεργάτες που όταν επέστρεψαν στην Ευρώπη τους απέφευγε ακόμα και το πολύ στενό τους περιβάλλον. Αυτό που βρίσκω ενδιαφέρον είναι ότι στις περισσότερες περιπτώσεις το στίγμα εμφανίστηκε αφού είχαν ήδη πάει 2 και 3 φορές στη Δυτική Αφρική. Η μεγάλη διαφορά παρουσιάστηκε όταν τα δυτικά MME «ανακάλυψαν» την κρίση και υιοθέτησαν μια τρομολαγνική προσέγγιση.


Photo: Martin Zinggl ©ΓΚΡΕΚΑ


Photo: Martin Zinggl ©ΓΚΡΕΚΑ


Photo: Martin Zinggl ©ΓΚΡΕΚΑ


Photo: Martin Zinggl ©ΓΚΡΕΚΑ

Ύστερα από όλες αυτές τις εμπειρίες πες μας ένα μάθημα ζωής που θα ήθελες να μοιραστείς μαζί μας.
Αυτό που εγώ θεωρώ λάθος και ίσως επικίνδυνο, για κάποιον άλλο μπορεί να είναι αυτονόητο για μία σειρά από λόγους, οπότε πριν ξεκινήσω την κριτική, καλό είναι να καταλάβω τι ακριβώς γίνεται. Επίσης το σωστό πλύσιμο των χεριών μπορεί να σώσει ζωές.
Τι κίνδυνοι υπάρχουν; Μπορεί να ακουστεί περίεργο αλλά ο υπ΄ αριθμόν ένας κίνδυνος που συναντάμε κατά την διάρκεια των αποστολών μας έχει να κάνει με την οδική ασφάλεια, τόσο στην Αφρική και την Ασία. Όπως άλλωστε μπορεί να ισχύει και στην Ευρώπη. Ο λόγος είναι ότι απλά δεν μπορούμε να ελέγξουμε όλες τις παραμέτρους όπως τους δρόμους, τη συμπεριφορά άλλων οδηγών, διάφορα ζώα που πετάγονται στο δρόμο και άλλα που μπορούν να συμβούν ανά πάσα στιγμή. Από εκεί και πέρα, λόγω της ενασχόλησης μου με νοσοκομειακά απόβλητα υπάρχει ο κίνδυνος του τραυματισμού από κάποια μολυσμένη βελόνα ή κάτι άλλο. Και μετά περνάμε στον κίνδυνο μόλυνσης από Έμπολα, τον κίνδυνο σοβαρού περιστατικού με ενόπλους ή με εξαγριωμένα πλήθη. Η διαφορά όλων αυτών με την οδική ασφάλεια είναι ότι είναι καταστάσεις οι οποίες για τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα είναι αναμενόμενες και έτσι έχουμε σωστή προετοιμασία για να τις αποφύγουμε ή να τις αντιμετωπίσουμε χωρίς ιδιαίτερες συνέπειες. Για να γίνω λίγο πιο συγκεκριμένος, αναφορικά με τον κίνδυνο μόλυνσης από Έμπολα νομίζω ότι είναι ενδεικτικό ότι από τους περίπου 21.000 ανθρώπους που έχουν μολυνθεί μέχρι σήμερα στην τρέχουσα επιδημία, μόλις τρείς ήταν διεθνές προσωπικό των Γιατρών Χωρίς Σύνορα και μόλις ένας παρουσίασε συμπτώματα αφού επέστρεψε στη χώρα του. Το μικρό αυτό ποσοστό είναι ακριβώς λόγω των μέτρων ασφαλείας. Αυτό βέβαια δε μας κάνει να εφησυχάζουμε. Το αντίθετο μάλιστα.

Γιατί μένεις στην Νορβηγία; Πώς είναι η ζωή εκεί; Στη Νορβηγία μετακόμισα για να ζήσω με τη σύντροφό μου, η οποία είναι από εδώ. Λόγω της διεθνούς θέσης της Νορβηγίας, η κρίση δεν την έχει επηρεάσει ιδιαίτερα. Ωστόσο, η μπύρα παραμένει αντικειμενικά ακριβή. Από τη στιγμή που αυτό είναι από τα λίγα προβλήματα που μπορώ να σκεφτώ, αλλά σε γενικές γραμμές δεν μπορώ να πω ότι έχω παράπονα με τη ζωή μου εδώ.

Στην εποχή που ζούμε θεωρείς ότι απουσιάζουν τα παραδείγματα; Παραδείγματα και πρότυπα πιστεύω υπάρχουν πολλά και μάλιστα σήμερα είναι πιο εύκολα προσβάσιμα από ποτέ λόγω του ίντερνετ. Από κει και πέρα, πιστεύω ότι πολλοί από εμάς ερμηνεύουμε τα πρότυπα όπως μας βολεύει, ενώ κάποιοι επιλέγουμε ένα πρότυπο για να ταυτιστούμε, χωρίς να έχουμε μελετήσει καν τον αντίλογο.

            Επείγουσα έκκληση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα

                                  για οικονομική βοήθεια Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ξεκίνησαν την παρέμβαση για τον Έμπολα στη Δυτική Αφρική τον Μάρτιο 2014 και αυτή την στιγμή έχουν προγράμματα στη Γουινέα, τη Λιβερία, τη Σιέρα Λεόνε και το Μάλι με 4.000 άτομα προσωπικό. Μέχρι σήμερα έχουν σταλεί περισσότεροι από 1.400 τόνοι ανθρωπιστικής βοήθειας. Στα 8 θεραπευτικά κέντρα που έχουν στήσει οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα στη Δυτική Αφρική έχουν δεχθεί 7.700 άτομα, εκ των οποίων 5.000 ήταν θετικοί στον ιό Έμπολα, αριθμός που αποτελεί το ένα τέταρτο των συνολικών δηλωθέντων κρουσμάτων. Περισσότεροι από 2.200 ασθενείς των Γιατρών Χωρίς Σύνορα κατάφεραν να επιζήσουν.
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα αγωνίζονται καθημερινά για να σώσουν ζωές και να θέσουν την επιδημία Έμπολα υπό έλεγχο. Για το λόγο αυτό απευθύνουν επείγουσα έκκληση για οικονομική βοήθεια μέσω μίας δωρεάς στο support.msf.gr/ebola


Photo: Μιχάλης Παπαγεωργίου/MSF ©ΓΚΡΕΚΑ


Photo: Μιχάλης Παπαγεωργίου/MSF ©ΓΚΡΕΚΑ


Photo: Μιχάλης Παπαγεωργίου/MSF ©ΓΚΡΕΚΑ


Photo: Μιχάλης Παπαγεωργίου/MSF ©ΓΚΡΕΚΑ

Συνέντευξη: Γιάννης Πανταζόπουλος, j.pantazopoulos@yahoo.gr
Φωτογραφίες: Martin Zinggl – Μιχάλης Παπαγεωργίου/MSF

ΠΗΓΗ:grekamag.gr
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ:Παράπονα Ρόδου