Τα Αγιορείτικα Μετόχια

Βαρθολομαίος: Κανονική δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου τα αγιορείτικα μετόχια

"Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον ουδέποτε ήθελε δεχθή οιανδήποτε τροποίησιν η αλλαγήν του υφισταμένου καθεστώτος των αγιορειτικών Μετοχίων" ανέφερε μεταξύ άλλων κατά την ομιλία του στο Μετόχι της Ι. Μ. Ιβήρων ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος ο οποίος αναφέρθηκε περί του θέματος των μετοχίων.

Ακολουθεί ολόκληρη η ομιλία: 

Ιερώτατοι άγιοι αδελφοί,
Οσιολογιώτατε Καθηγούμενε της κυριάρχου Ιεράς Μονής των Ιβήρων αγαπητέ π. Ναναθαήλ,
Οσιολογιώτατε Γέρον π. Βασίλειε,
Οσιωτάτη αγία Καθηγουμένη Μοναχή Ευφραιμία και λοιπαί αδελφαί του Ιερού Αγιορειτικού τούτου Μετοχίου,
Αγαπητοί προσκυνηταί, τέκνα εν Κυρίω θεοφιλή,

Ιδιαιτέραν ευλογίαν αισθανόμεθα το σύντομον προσκύνημα ημών εις το Ιερόν τούτο Αγιορειτικόν Μετόχιον της Παναγίας Πορταιτίσσης, εξαρτήματος της Ιεράς Μονής των Ιβήρων. Εις το Μετόχιον τούτο όπου αι ευλαβέσταται μονάζουσαι κρατούν άσβεστον την κανδήλα της Θεοτόκου Πορταιτίσσης και θάλλουσαν την μοναχικήν παράδοσιν των Αγιορειτικών Μετοχίων.

Εις τον ευλογημένον αυτόν χώρον, ο οποίος τοσούτον σκληρώς εδοκιμάσθη κατά την πολυτάραχον ιστορίαν της περιοχής και εγνώρισε την βαρβαρότητα και την καταστροφήν, διά δε των κόπων και των μόχθων των εν εσχάτοις καιροίς αναστηλωσάντων το Ιερόν Μετόχιον μακαριστών ιερομονάχων Σπυρίδωνος Στογιάννου και Δωροθέου Γιοργκινέ ανθεί και πάλιν εις αυτό ο μοναχισμός, καλλιεργείται η εν Χριστώ ζωή και προσφέρεται εις τας ενταύθα ενασκουμένας αδελφάς παλαίστρα τιμίας αθλήσεως και στίβος πνευματικών αγωνισμάτων. Απτή απόδειξις και αυτό ότι «πύλαι Άιδου ου κατισχύσουσι της Εκκλησίας».

Ο γνωστός διά την ανεκτίμητον προσφοράν του εις τον εν Σουφλίω λαόν αείμνηστος π. Σπυρίδων ανώρθωσε την πεπτωκυίαν και εγκαταλελειμμένην ταύτην σκηνήν της Θεοτόκου, ανοίξας την οδόν, ώστε αργότερον, διά του Γέροντος Δωροθέου και διά της εγκαταστάσεως γυναικείας συνοδείας να αρχίση μία νέα λαμπρά σελίς εις την ιστορίαν του Ιερού Μετοχίου τούτου.

Η Ιερά Μονή Ιβήρων ανέθεσεν εις αυτόν την επαναλειτουργίαν και στελέχωσιν αυτού ως γυναικείου κοινοβίου, αποβλέπουσα και αύτη, όχι βεβαίως εις υλικά οφέλη αλλά εις την συνέχισιν της πνευματικής ακτινοβολίας του ακριτικού τούτου Ιερού Καθιδρύματος και πρωτίστως εις την πνευματικήν ωφέλειαν του πιστού λαού. Τούτο άλλωστε αποτελεί μακράν παράδοσιν εις τον καθ᾿ ημάς ανατολικόν και δη τον αγιορειτικόν μοναχισμόν, ώστε μέχρι και σήμερον και άλλαι αγιορειτικαί μοναί να έχουν στελεχωμένα Ιερά Μετόχιά των με σεμνάς γυναικείας αδελφότητας, με σκοπόν αφ᾿ ενός μεν να βιώται το μοναχικόν ιδεώδες της Εκκλησίας, αφ᾿ ετέρου δε να διατηρώνται και να λειτουργούν τα διάφορα μετοχιακά ταύτα Ιερά Καθιδρύματα, προσενεγκόντα διά μέσου των αιώνων τοσαύτας -και αιματηράς εισέτι- θυσίας εις τον βωμόν της πίστεως και της πατρίδος.

Σήμερον την διακονίαν ταύτην ενταύθα έχουν αναλάβει αι εν αυτώ ασκούμεναι οσιώταται αδελφαί, υπό την καθοδήγησιν της δραστηρίας και με ιδιαίτερα πνευματικά τάλαντα πεπροικισμένης Οσιωτάτης αγίας Καθηγουμένης Μοναχής Εφραιμίας, αι οποίαι δίδουν καθημερινώς τον αγώνα του προσωπικού αγιασμού των διά της ασκήσεως, της προς Κύριον λατρείας και αφοσιώσεώς των και της διακονίας του πλησίον, διάγουσαι ειρηνικώς και φροντίζουσαι επιμελώς τα της βελτιώσεως του Μετοχίου.

Αι Ιεραί Μοναί του Αγίου Όρους είναι γνωστόν ότι αδιακόπως κατά τον μακραίωνα βίον των διετήρουν Μετόχια. Τα υφιστάμενα εν τη επικρατεία της Ελλάδος Αγιορειτικά Μετόχια υπήγοντο ανέκαθεν και υπάγονται υπό την διοικητικήν, κανονικήν και διαχειριστικήν εξάρτησιν, εποπτείαν και δικαιοδοσίαν των κυριάρχων Ιερών Μονών του Αγίου Όρους και αποτελούν εδαφικώς και εκκλησιαστικο­κανονικώς προέκτασιν αυτών εκτός των γεωγραφικών ορίων αυτού, μνημονευομένου εν αυτοίς του ονόματος του εκάστοτε Οικουμενικού Πατριάρχου ως Επισκόπου του Αγίου Όρου, αποτελούν δε κανονικήν δικαιοδοσίαν του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Η Μήτηρ Εκκλησία εκύρωσε την Μετοχιακήν αξίαν και εξάρτησιν εκ της αγιορειτικής Μονής των Ιβήρων του Ιερού τούτου Καθιδρύματος και ανήγαγεν αυτό εις την Πατριαρχικήν περιωπήν, συνενώσασα την ενταύθα πρώην Ιεράν ενοριακήν Μονήν της Κοιμήσεως της Θεοτόκου Κορνοφωλεάς μετά της ειρημένης σεβασμίας Ιεράς Μονής υπό την ιδιότητα του μετοχίου αυτής, επιβραβεύσασα ούτως εις αυτό την σταυροπηγιακήν αξίαν και ελευθερίαν, λαβούσα πρόνοιαν ώστε ο λαός της περιοχής να ωφελήται ιδιαιτέρως εκ της παρουσίας ενός πνεύμονος αγιορειτικής πνευματικότητος.

Άλλωστε, «γενναία η φροντίς και άγρυπνος η μέριμνα τη κοινή ταύτη μητρί Αγία του Χριστού Εκκλησία και τοις κατά καιρούς επειλημμένοις των πνευματικών ταύτης οιάκων, και υπέρ πάντων μεν απλώς των εκασταχού ιερών και σεβασμίων μοναστηρίων, μάλιστα δε και προ πάντων υπέρ των σταυροπηγιακή τετιμημένων αξία και την αναφοράν και σχέσιν εχόντων προς την ταύτης περιωπήν και μεγαλειότητα, άπερ ως υπό την εκκλησιαστικήν διατελούντα περιωπήν ως από τινος ιεράς, ως ειπείν, σκοπιάς, του Οικουμενικού Θρόνου εποπτευόμενα, ανάγκη πάσα διαμένειν ανώτερα πάσης επηρείας και δουλαγωγίας και καταθραύσεως», ως χαρακτηριστικώς έγραφεν ο αοίδιμος εκ των προκατόχων ημών κυρός Γαβριήλ εν έτει 1781, εις το εκδοθέν τότε Πατριαρχικόν και Συνοδικόν Σιγίλλιον περί κυρώσεως του σταυροπηγιακού καθεστώτος εις το Ιερόν τούτο αγιορειτικόν Μετόχιον.

Χαίρομεν δε διότι και ο αγαπητός αδελφός Ιερώτατος Μητροπολίτης Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου κ. Δαμασκηνός, ως επιχώριος Αρχιερεύς, φιλομόναχος δε και φιλοαγιορείτης, στέργει και τιμά το υφιστάμενον τούτο κανονικόν καθεστώς και δίκαιον, θεωρών ευλογητήν και ευεργετικήν την παρουσίαν αυτού εις τα όρια της Επαρχίας του, ουδόλως δε παρεμβαίνων εις την ζωήν και λειτουργίαν αυτού, αλλά περιβάλλων αυτό με την εγνωσμένην αγάπην αυτού, τιμήν και στοργήν, σεβόμενος το κανονικόν δίκαιον και τα αγιορειτικά θέσμια.
Ευρισκόμενοι εις τον περίβολον ενός παλαιφάτου Αγιορειτικού Μετοχίου, δηλούμεν και από της θέσεως ταύτης ότι το Οικουμενικόν Πατριαρχείον στερρώς έχεται της κανονικής τάξεως και παραδόσεως και ουδέποτε ήθελε δεχθή οιανδήποτε τροποίησιν η αλλαγήν, μετά τόσους αιώνας, του υφισταμένου αρχήθεν παρ᾿ ημίν κανονικού και αρχαιοπαραδότου καθεστώτος των αγιορειτικών Μετοχίων.

Είναι δε γεγονός ότι όπου υπάρχει εν αγιορειτικόν Μετόχιον είναι ευλογία Θεού, όχι μόνον διά την περιοχήν, αλλά και διά την Εκκλησίαν και την κοινωνίαν εν γένει. Παρά το υλιστικόν φρόνημα της εποχής μας και την χαμηλήν ηθικήν στάθμην της κοινωνίας μας, ο εν Αγίω Όρει μοναχισμός ανθεί και ενισχύει και εμπνέει εις την άνθησιν και πρόοδον ταύτην και εις τον γυναικείον μοναχισμόν. Δεν έλειψαν ούτε πρόκειται να λείψουν φιλέρημοι ψυχαί, οι αναχωρηταί, «οι τα άνω φρονούντες» (πρβλ. Κολ. γ΄, 2), τα ερημικά στρουθία, πτερούμενα θεικώ έρωτι διά ζωήν μακαρίαν. Διά των αγιορειτικών μετοχίων η αγιορειτική μοναστική παράδοσις εξέρχεται των στενών εδαφικών ορίων του Αγίου Όρους. Η αίγλη αυτής και η καινή ζωή του εκχέονται εις τας εκτός αυτού πνευματικάς κυψέλας, διά να μετεωρίζουν εις ύψη πνευματικά τον νούν και τας καρδίας. Φως ιλαρόν, φως Χριστού, ανάπτει πάλιν πολλά αγιορειτικά κανδήλια εν τω κόσμω, τα οποία έμενον σβηστά. Χρέος δε της Μητρός ημών Εκκλησίας είναι να προστατεύση ταύτα διά να προσφέρουν εις τους πιστούς το κατανυκτικόν φως των, να ανοίγουν εις αυτούς νέους κόσμους και να τους εισάγουν εις πνευματικά βιώματα, να τους χειραγωγούν προς την ουράνιον πατρίδα.

Το Ιερόν τούτο Μετόχιον της Παναγίας Πορταιτίσσης συνεχίζει την μοναστικήν παράδοσιν, διακονεί την Εκκλησίαν, υπηρετεί την πατρίδα και τον μαρτυρικόν και ευγενή λαόν του Έβρου. Η Θεομήτωρ ενσταλάζει παρηγορίαν εις τους προσερχομένους εις αυτό και εμπνέει θάρρος και εγκαρτέρησιν εις τον γενναίον και φιλόχριστον ακριτικόν λαόν του Έβρου.
Πόλος έλξεως η σεπτή εικών της Πορταιτίσσης, δεν θα παύση να προσελκύη τα βλέμματα και τας ελπίδας των πιστών και πάντων των εν θλίψει και δοκιμασία αδελφών μας. Καί όπως δεν έλειψεν ο πόνος και αι δοκιμασίαι από την κοινωνίαν μας, ούτω δεν εκλείπει η αέναος ευλογία και παράκλησις της Αειπαρθένου Πορταιτίσσης, η πάντοτε και πανταχού προφθάνουσα, καθώς και εις τον ευλογημένον εν Κορνοφωλέα οίκον της.

Στώμεν καλώς, στώμεν μετά φόβου αδελφοί. Ο τόπος εν ω ιστάμεθα άγιος εστι. Ευχόμεθα το Ιερόν τούτο Μετόχιον να μένη εις αιώνας, ώστε να δίδη εις τον προσκυνητήν την δυνατότητα, - κατά τον λόγον του αγίου Προηγουμένου της κυριάρχου Ιεράς Μονής των Ιβήρων Αρχιμανδρίτου κ. Βασιλείου- «να ζη τον συνεορτασμόν του ουρανού και της γης, το συλλείτουργο των μακαρίων πνευμάτων μετά των ζώντων και αγωνιζομένων επί γης πιστών. Να βλέπη συμβαδίζουσα την χαρά την επίγειο και την ζωή την αιώνιο, την μετάβασι, την ανάληψι από το κτιστό στο άκτιστο. Να βλέπη το φως της ανεκλάλητης χαράς να αντανακλάται στα πρόσωπα των προσκυνούντων εν πίστει την εικόνα της Θεοτόκου. Καί να λαμβάνη ο ίδιος μέσα στην καρδιά του κάτι από την ευλογία της Πορταίτισσας για να συνεχίση τον αγώνά του “εις πίστιν ακαταίσχυντον, εις αγάπην ανυπόκριτον, εις πλησμονήν σοφίας”» (Ιερά Μονή Ιβήρων, «Παναγία Πορταίτισσα: Αέναος ευλογία», 2002). Αμήν. 

ΠΗΓΗ: http://www.agioritikovima.gr