Ἡ Ἁγία Αἰκατερίνη (25 Νοεμβρίου)

 

Ἡ Ἁγία Αἰκατερίνη

«Τῇ ΚΕ΄ τοῦ αὐτοῦ μηνός μνήμη τῆς Ἁγίας Μεγαλομάρτυρος Αἰκατερίνης».

          Ἡ Ἐκκλησία μας, ἡ Ὀρθοδοξία μας τιμᾶ ἰδιαίτερα τήν Μεγαλομάρτυρα Αἰκατερίνη γι᾿ αὐτό καί οἱ πιστοί ἔχουν ἀφιερώσει στή μνήμη της πολλούς Ἱερούς Ναούς καί δίνουν  τό Ὄνομά Της σέ πάρα πολλές  γυναῖκες.

 

 Στήν Πάτμο ὑπάρχουν τέσσερις (4) Ἱεροί Ναοί ἀφιερωμένοι στήν Ἁγία Αἰκατερίνη (ἤ Ἁγιά Κατερίνα).

Ἡ Εἴσοδος τοῦ Ναοῦ

        

  Ὁ ἕνας Ναός βρίσκεται στή Χώρα στή συνοικία τοῦ Μάγκουρη, στήν πλατεία «Πλάτωνος Ἀιβαζίδου, κάτω ἀπό τήν Ἁγιά Σώζουσα καί εἶναι δισυπόστατη μέ τόν Ἅγιο Ἀντώνιο.

Ὁ Ἅγιος Ἀντώνιος

 

Ἡ ἀνέγερσή της ἔγινε μᾶλλον στίς ἀρχές τοῦ 17^ου αἰῶνα καί μέχρι τό 1914 ὑπῆρξε Ἐνοριακός Ναός. Ὁ Ναός εἶναι ἰδιωτικός καί οἱ ἰδιοκτῆτες του διαμένουν στήν Ἀμερική. Σώζονται ἀρκετές ἁγιογραφίες σέ κατάσταση καθόλου εὐχάριστη, ἐνῶ τό μεγαλύτερο μέρος τους ἔχει καταστραφεῖ ἐντελῶς. Εἶναι ἄξιον παρατηρήσεως ὅτι στόν Νάρθηκα κυρίως διασώζονται στασίδια ἀπό τήν ἐποχή πού λειτουργοῦσε ὁ Ναός ὡς Ἐνοριακός καί ἀναγράφεται σέ κάθε στασίδι τό ὄνομα τοῦ κατόχου του (ἦταν παλιά συνήθεια ἡ κάθε οἰκογένεια νά ἔχει τό δικό της τό στασίδι γιά τό ὁποῖο πλήρωνε κάποιο χρηματικό ποσό στήν Ἐκκλησία).  Συναντάει κανείς πολλά ὀνόματα οἰκογενειῶν πού δέν ὑπάρχουν πλέον ἀπόγονοί τους.

 

 

 

 

 

Τά στασίδια μέ τά ὀνόματα τῶν "'ιδιοκτριῶν"

 Τό Τέμπλο καί οἱ Εἰκόνες του θυμίζουν ἐποχές εὐμάρειας καί μεγάλου σεβασμοῦ τῶν ἰδιοκτητῶν πρός τήν Ἐκκλησία καί τούς Ἁγίους Της.

Στό προαύλιο τῶν δύο αὐτῶν Ἐκκλησιῶν, ὑπάρχει ἕνα κενοτάφιο, τό ὁποῖο καλύπτει μιά ἐπιτύμβια πλάκα ἀπό λευκό μάρμαρο, πάνω στήν ὁποία εἶναι «γεγλυμένη» (χαραγμένη) ἡ ἑξῆς ἐπιγραφή: ««Don al Dottore gaetano Barbieri Haliano nato a Rubierai dell’ Italia il V maggio MD.- CCCXII, morto a Patmos il XXIV Febbayo MDCCCLX-XXIX eterna pacce – Δόμος (κατοικία) εἰς τόν Ἰατρόν Γαετάνον Μπαρμπιέρην Ἰταλόν, γεννηθέντα ἐν Ρουμπιέρᾳ τῆς Ἰταλίας τῇ Ε΄ Μαΐου 1812, θανόντι ἐν Πάτμῳ τῇ 24^ῃ Φεβρουαρίου 1889. Αἰωνία εἰρήνη.» 

 

 

Ὁ γιατρός αὐτός εἶχε νυμφευθεῖ στή Χίο, μιά κόρη ἀπό τήν Πάτμο, ἡ ὁποία ἦταν ὑπηρέτρια (δούλα), κοντά σέ κάποιον συγγενή της, στόν ὁποῖο σύχναζε τακτικά ὁ γιατρός αὐτός. Παρά τό ὅτι ἡ κόρη αὐτή ἦταν «δύσμορφη» (πολύ ἄσχημη), τήν ἐρωτεύτηκε ὁ γιατρός ἐπειδή διέκρινε τήν ἀξιωσύνη της, τήν εὐφυΐα της καί τήν νοικοκυρωσύνη της καί ἀπεφάσισε  νά τήν κάνει σύζυγό του. Ἔκανε τότε, τήν πρόταση στούς οἰκείους τῆς Καλλιῶς (Καλλιόπης), γιά τήν σύναψη τοῦ συνοικεσίου, οἱ ὁποῖοι νόμισαν ὅτι ἀστειευόταν. Αὐτοί ἐξάλλου, εἶχαν σκοπό νά τόν νυμφεύσουν μέ τήν κόρη τους, ἀλλά ὁ γιατρός «συνεζεύχθη τήν λογιζομένην ὑπηρέτριαν», μέ τήν ὁποία ἔζησε μέ πολλή ἀφοσίωση «καί συζυγικοῦ φίλτρου ἐξιδιασμένου». Ἀπέκτησαν τέκνα, τά ὁποῖα ὅμως ἀπέθνησκαν, γιʾ αὐτό καί ἐδοκιμάσθησαν στή ζωή τους πάρα πολύ. Παρά ταῦτα, ὑπέμειναν καί οἱ δύο ἀγόγγυστα τίς δοκιμασίες τους. Ἀφοῦ στό τέλος ἐνταφίασε «μετά πολλοῦ πόνου τήν «γεγηρακυῖαν καί κεκηφυῖαν - πλέον ὀγδοηκοντούτιδα σύζυγον αὐτοῦ κατέλιπε καί οὗτος μετά μικρόν τό γεηρόν σαρκίον αὐτοῦ ἐν τῇ ἱερᾷ γῇ τῆς νήσου Πάτμου, ξένος ὑπάρχων ἐν τῇ φιλοξένῳ ταύτῃ θετῇ πατρίδι αὐτοῦ».

  Ὁ δισυπόστατος αὐτός Ναός,  μετά τήν ἀπελευθέρωση τῆς Δωδεκανήσου  χαρακτηρίσθηκε ὡς διατηρηταῖο μνημεῖο (Ὑπουργική Ἀπόφαση: 23426/1076/30-10-1948, ΦΕΓΓΔ 17/24-12-1948).

 

          Ὁ δεύτερος Ναός, πρός τιμήν τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης, βρίσκεται στή Σκάλα, δισυπόστατος ἐπίσης μέ τόν Ἅγιο Φουκᾶ (Φωκᾶ). Ἱστορικός καί αὐτός ὁ Ναός, ὁ ὁποῖος ἀνακαινίσθηκε τό 1900, «ἐκ θεμελίων»,  κατόπιν ἀναθέσεως τοῦ ἔργου αὐτοῦ ἀπό τήν ἰδιοκτήτρια Ἱερά Μονή τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, στόν Ἐφημέριό του Ἀρχιμ. Κύριλλο Βοΐνη. Καί ἡ Ἐκκλησία αὐτή μέ τήν ἀναγραφομένη πιό πάνω Ὑπουργική Ἀπόφαση, ἔχει χαρακτηρισθεῖ ὡς διατηρηταῖο μνημεῖο.

          Ἐπίσης στή Σκάλα, στό Βλαχοχώρι καί στήν πλαγιά τοῦ Καστελλιοῦ κτίσθηκε πρίν ἀπό 40 περίπου χρόνια, ἀπό τήν οἰκογένεια Ἀντωνιάδη ἡ δισυπόστατη Ἐκκλησία πρός τιμήν τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης καί τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου.

          Τέλος ὁ τέταρτος Ναός πρός τιμήν τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης καί τῶν Ἁγια-Σαράντω (Ἁγίων Τεσσαράκοντα) βρίσκεται στήν περιοχή τοῦ Ἁγίου Νικολάου τοῦ Ἄβδελου καί κτίσθηκε πρίν ἀπό λίγα χρόνια  ἀπό τήν οἰκογένεια τοῦ Σαράντη Γιαμαίου.

          Ὁ εὐσεβής λαός τοῦ Νησιοῦ μας προσέρχεται καί στούς τέσσερις αὐτούς Ναούς, μέ σεβασμό καί εὐλάβεια, ἐνῶ οἱ «ἰδιοκτῆτες» καί ὅσοι ἔχουν κάνει «τάμα» προσφέρουν ἄρτους, πρόσφορα κλπ. καί πάντοτε γίνεται τό γνωστό «τρατάρισμα» καί «καφέδισμα».

          Νά ἐπισημάνουμε, ὅτι  στό Νησί μας τό ὄνομα τῆς Ἁγίας, εἶναι ἕνα πολύ συνηθισμένο ὄνομα καί τό συναντᾶμε μέ πολλές «παραλλαγές»· Κατερίνα, Κατερινιώ, Κατερινιό(οὐδέτερο), Κατίνα,Κατερινάκι, Κατινάκι, Καίτη, Καιτούλα, Κάθρη, κ.λπ.

          Ἡ Ἁγία Αἰκατερίνη νά εἶναι βοήθεια ὅλου τοῦ κόσμου. Ἀμήν

 Πηγές:

 1.- «Ἡ Μυστηριοφύλαξ νῆσος Πάτμος...», τόμος Ε΄ ἀνέκδοτη χειρόγραφη ἱστορία τοῦ νησιοῦ μας τοῦ ἀείμνηστου Ἀρχιμανδρίτη Γεράσιμου Σμυρνάκη

2.-   Πατμιακά Τοπωνύμια., Παναγιώτη Κρητικοῦ,

 "Ο ΠΑΤΜΙΟΣ".