ΠΑΤΜΟΣ!

                     Εντυπώσεις του M. Czermiński 

                   από την Πάτμο το 1899

 

Marcin Czermiński, Wyprawa na Patmos, Efez i Krete,1904.

 

Ο Πολωνός Ιησουίτης Marcin Czermiński ταξίδεψε σχεδόν σε όλη την Ελλάδα (Επτάνησα, Πελοπόννησο, Αθήνα, Σύρο, Τήνο, Σάμο, Κρήτη, Άγιον Όρος). Όνειρό του ήταν να επισκεφτεί την Πάτμο. Η ευκαιρία του δόθηκε το 1899, στην διάρκεια ενός ταξιδιού από την Ελλάδα προς την Κωνσταντινούπολη. Στην Αθήνα, όποιον ρώτησε "πως μπορεί να πάει κάποιος στην Πάτμο;", η απάντηση ήταν πάντα η ίδια "δεν ξέρω". Χάρη σε έναν χάρτη που βρήκε έμαθε πως έπρεπε πρώτα να πάει στην Σάμο κι από εκεί με ατμόπλοιο ή ψαροκάικο να περάσει στην Πάτμο.
Στις 20/5/1899 με ατμόπλοιο της Lloyd’s ξεκίνησε από το λιμάνι της Σύρου για το Βαθύ της Σάμου. Στη Σάμο επισκέφτηκε την κοινότητα των Καθολικών. Ο Γάλλος πρόξενος τον περιποιήθηκε και φρόντισε να τον ξεναγήσουν στο νησί. Ενώ ετοίμαζε τα απαραίτητα έγγραφα για το ταξίδι του στην Πάτμο, το ατμόπλοιο απέπλευσε από το Βαθύ. Για να μην αναγκαστεί να περιμένει μία ολόκληρη εβδομάδα, ο Γάλλος πρόξενος του διέθεσε άλογα και με αυτόν τον περιπετειώδη τρόπο πρόλαβε το ατμόπλοιο στο Τηγάνι. Έτσι συντροφιά με τον π. Defoin κι έναν πρώην αξιωματούχο του προξενείου (Pawel Sidem) που γνώριζε καλά την ελληνική και την τουρκική επιβιβάστηκε στο ατμόπλοιο με προορισμό την Πάτμο.Φτάνοντας στο λιμάνι της Πάτμου τους ήλεγξαν τα χαρτιά, αφού η Πάτμος ανήκε στην Τουρκία. Έστειλε τον Pawel Sidem στο Μοναστήρι για να παραδώσει στον Ηγούμενο τις επίσημες επιστολές και συστάσεις προκειμένου να φιλοξενηθούν εκεί. Στο μεταξύ ένας ντόπιος τους έφερε τραπέζι και καρέκλες για να ξαποστάσουν, και φυσικά τους βομβάρδισε με ερωτήσεις. Ο Pawel Sidem επέστρεψε άπραγος, γιατί το Μοναστήρι είχε ήδη κλείσει. Εξασφάλισαν όμως την διανυκτέρευση σ’ ένα σπίτι κοντά στο λιμάνι. Το επόμενο πρωί πήραν τον ανήφορο για το σπήλαιο της Αποκάλυψης. Εκεί τους υποδέχτηκε ο μοναχός Μακάριος *. Μία γυναίκα τους πρόσφερε για πρωινό μαύρο καφέ και μπισκότα. Ο μοναχός Μακάριος με πολύ ευγένεια τους ξενάγησε στους χώρους. Aποχαιρέτησαν τον Μακάριο και ξεκίνησαν για το Μοναστήρι. Εκεί τους υποδέχτηκε ο Εκκλησιάρχης μαζί με κάποιους μοναχούς, και ο κοσμικός γραμματέας της Μονής Επαμεινώνδας Αλεξάκης. Ακολούθησε το συνηθισμένο κέρασμα, λεμονάδα και καφές. Τους οδήγησαν στα δωμάτια που θα φιλοξενούνταν. Όλα ήταν καθαρά, περιποιημένα και στο μεγαλύτερο απ’ όλα υπήρχαν στους τοίχους

 

πίνακες, μερικοί εξαιρετικής τέχνης (η δημιουργία του κόσμου, η Σύνοδος της Νικαίας). Στο ιερό μοναστήρι βρήκε 40 ανθρώπους (33 ιερείς, 4 διάκονοι και 3 λαϊκοί). Η παρουσία των γυναικών ήταν ελεύθερη στους χώρους της Μονής, μιας και κάποιες από αυτές βοηθούσαν σε διάφορες εργασίες και στο μαγείρεμα. Οι μοναχοί δεν τρώνε όλοι μαζί σε κοινή τράπεζα, ο καθένας φροντίζει μόνος του για την σίτισή του, γι’ αυτό κάθε μοναχός λαμβάνει 10 τουρκικές λίρες και ο  ηγούμενος 30. Σχεδόν όλοι κατάγονται από την Πάτμο. Όλοι τους υπήρξαν εξαιρετικά ευγενικοί απέναντί τους, όπως και ο μόλις εκλεγείς καθηγούμενος Θεοφάνης **, που τους υποδέχτηκε με επίσημο ένδυμα κρατώντας την ποιμαντορική ράβδο. Ο καθηγούμενος θέλησε να τους ξεναγήσει στην Βιβλιοθήκη της Μονής. Με την συνοδεία του διέσχισαν τα στενά δαιδαλώδη σοκάκια της Μονής και σταμάτησαν μπροστά σ’ ένα μεγάλο παράθυρο, στο οποίο ήταν τοποθετημένη μία σκάλα. Το περίεργο είναι πως μπήκαν στην Βιβλιοθήκη όχι από κάποια πόρτα αλλά από αυτό το παράθυρο. Ο Marcin Czermiński υπέθεσε πως μάλλον είχαν χάσει το κλειδί της πόρτας. Εντυπωσιασμένος από την τάξη και την καθαριότητα που υπήρχε στην αίθουσα καταγράφει αναλυτικά τα χειρόγραφα και τα βιβλία που είδε, σημειώνοντας την εξαιρετική εργασία που είχε κάνει ο Ι. Σακκελίων. Την επόμενη μέρα τρεις μοναχοί ανέλαβαν να τον ξεναγήσουν στο μικρό αυτό νησί των 3000 κατοίκων. Άφησε την Πάτμο με τις καλύτερες εντυπώσεις τόσο από την φιλοξενία των μοναχών όσο και από τις ομορφιές του νησιού!

* Ίσως είναι ο Μακάριος Πετράντης, που απεβίωσε το 1933 σε ηλικία 96 ετών. [ΦΛΩΡΕΝΤΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ, Βραβείον της Ιεράς Μονής Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου Πάτμου, σελ.132.]

"Ήταν ένας απλός, ευχάριστος άνθρωπος. Αν και ανήκε στο μεγάλο μοναστήρι, ζούσε εδώ τα τελευταία 8 χρόνια, μαζί με ορισμένα μέλη της οικογένειάς του. Χάρη σε αυτούς το μέρος ήταν σχολαστικά καθαρό." [HENRY FANSHAWE TOZER, The islands of the Aegean. Oxford, 1890, p. 183.]

"Ο μοναχός Μακάριος, απλός και αφελής στους τρόπους του, είναι υπεύθυνος για τη φροντίδα των ξένων. Συνήθως ζει σε ένα όμορφο σπίτι, το οποίο είναι χτισμένο πάνω από το σπήλαιο της Αποκάλυψης στα μισά του δρόμου μεταξύ της άνω πόλης και του λιμανιού. Εκεί ζει ευτυχισμένος μαζί με ορφανά ανίψια και ανιψιές του. Οι μοναχοί αστειευόμενοι τον αποκαλούν ο 'Αιδεσιμότατος ηγούμενος της Αποκάλυψης'." [BIDEZ JOSEPH, PARMENTIER LÉON, Un séjour à Patmos. Gand, Librairie Engelcke, 1898, p. 37.]

** Πρόκειται για τον Θεοφάνη Σκοπελίτη. Υπήρξε για 40 χρόνια εφημέριος της Παναγίας Διασωζούσης. Από το 1899 έως το 1901 διετέλεσε καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Ιωάννου Θεολόγου. Πέθανε το 1905 σε ηλικία 66 ετών. [ΦΛΩΡΕΝΤΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ, Βραβείον της Ιεράς Μονής Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου Πάτμου, σελ.125.]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ΠΗΓΗ: https://palmosa.blogspot.com/search/label/%CE%95%CE%BD%CF%84%CF%85%CF%80%CF%8E%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82%20%CF%84%CE%BF%CF%85%20M.%20Czermi%C5%84ski%20%CE%B1%CF%80%CF%8C%20%CF%84%CE%B7%CE%BD%20%CE%A0%CE%AC%CF%84%CE%BC%CE%BF%20%CF%84%CE%BF%201899