Βυζαντινή Μουσική

 Για πρώτη φορά εγχειρίδιο εκκλησιαστικής μουσικής για τα Εκκλησιαστικά Σχολεία

Η συγγραφή του παρόντος βιβλίου καθώς και του υλικού το οποίο το συνοδεύει (Πρόγραμμα Σπουδών, Οδηγός Εκπαιδευτικού) σε πρώτο επίπεδο, αποτελεί μια ιστορικά σημαντική στιγμή για τον χώρο της Εκκλησιαστικής Εκπαίδευσης, καθώς είναι η πρώτη φορά από την ίδρυση Εκκλησιαστικών Σχολείων (1830), όπου καθίσταται δυνατή η συγγραφή εγχειριδίου σε σχέση με την Εκκλησιαστική μουσική.

Σε δεύτερο όμως επίπεδο, το συγκεκριμένο γεγονός φέρει ιδιαίτερη σημασία αναφορικά με την εν γένει διδακτική-παιδαγωγική διαχείριση της Εκκλησιαστικής μουσικής, καθώς -όπως θα γίνει σαφές παρακάτω- κατέστη η αφορμή ώστε να συνταχθεί και να κατατεθεί μια εναλλακτική πρόταση αναφορικά με την εκμάθηση του εν λόγω μουσικού είδους, που συνδυάζει τη βιωματική διαδικασία (προφορικότητα, αναφορά σε πρόσωπα και περιβάλλοντα, συμμετοχή στην καθ’ αυτή επιτέλεση κ.ά) με την χρήση των σύγχρονων τεχνολογικών εργαλείων και μέσων επικοινωνίας.

Πιο συγκεκριμένα, η παρούσα συγγραφή:

α). προορίζεται-απευθύνεται σε μαθητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και πιο συγκε-
κριμένα σε εκείνους του Λυκείου, και όχι σε ενεργούς ψάλτες, μουσικολόγους, κ.τ.λ. Το γεγονός αυτό καθόρισε σε μεγάλο βαθμό τόσο την διάρθρωση όσο και τη διαχείριση της ύλης με τρόπο τέτοιο που να λαμβάνει υπ’ όψιν τις σύγχρονες μεθόδους της Μουσικής Παιδαγωγικής.

β). δεν έχει τον χαρακτήρα μεθόδου εκμάθησης σημειογραφίας ούτε μιας πλήρους Θε-  ωρητικής συγγραφής, η οποία θα μπορούσε να συμβάλει στην θεωρητική ενδυνάμωση ενός σπουδαστή Εκκλησιαστικής μουσικής ή ακόμα και ενός ενεργού ψάλτη. Άλλωστε, τέτοιες μέθοδοι -παλαιότερες και σύγχρονες- είναι διαθέσιμες και εύκολα προσβάσιμες για κάθε ενδιαφερόμενο, και ενδεχομένως να μπορούσαν να λειτουργήσουν επικουρικά κατά τη συγκεκριμένη διδακτική διαδικασία.

γ). παρά την επιστημονική της χροιά αναφορικά με την επαρκή τεκμηρίωση και τη λειτουργικότητά της σε επίπεδο παιδαγωγικό, δεν αποτελεί μια αυτόνομη ακαδημαϊκού τύπου μελέτη. Σκοπός υπήρξε το υλικό να αποδοθεί με τρόπο άμεσο, συνοπτικό και εύληπτο, υποστηρίζοντας τον παιδαγωγικό του προσανατολισμό ακόμη και με το κόστος της μη εξάντλησης -επιστημονικά- ευρύτατων και άλλωστε ανοιχτών προς περαιτέρω επιστημονική διερεύνηση θεμάτων (θεωρητικών, μορφολογικών, αισθητικών, ιστορικών).

δ). πρόκειται για πρακτικό οδηγό (Guide) που στοχεύει στο να παρέχει τις απαραίτητες βάσεις σε μαθητές Λυκείου ώστε να ενταχθούν συμμετοχικά στη Λειτουργική Πράξη. Έτσι, ο εν λόγω οδηγός δεν είναι δυνατό να λειτουργήσει αυτόνομα και ανεξάρτητα, αλλά προϋποθέτει την άμεση-βιωματική σχέση Δασκάλου-μαθητή όχι μόνο μέσα στην τάξη αλλά και στον χώρο της Λατρείας. Ο Δάσκαλος έχοντας ως γνώμονα και σημείο αναφοράς το εν λόγω εγχειρίδιο (Handbook-manual) καλείται να καθοδηγήσει και να εμπνεύσει τον μαθητή, ώστε ο ίδιος με τη σειρά του να αποκτήσει βιωματικό ρόλο στην καθαυτή επιτέλεση της Εκκλησιαστικής μουσικής, η οποία και λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο των εκάστοτε ακολουθιών.

ε). πρόκειται για πρακτικό εργαλείο που δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην προφορική διάσταση της εν λόγω μουσικής κουλτούρας χωρίς βέβαια να παραθεωρεί τη σημαντική διάσταση της λόγιας κειμενικότητας (μουσική φιλολογία χειρόγραφη-έντυπη, θεωρητικές συγγραφές κ.ά) η οποία τη συνοδεύει. Η προφορικότητα αποτελεί το πλέον αναγνωρίσιμο χαρακτηριστικό των μουσικών Πολιτισμών της Ανατολής, μέρος των οποίων αποτελεί και η Εκκλησιαστική μουσική. Στο πλαίσιο δηλαδή των εν λόγω μουσικών ειδών, η μουσική γραφή λειτουργεί απλά ως εργαλείο καταγραφής της μουσικής πληροφορίας, προϋποθέτοντας ωστόσο την προφορική ερμηνευτική διάσταση του ρεπερτορίου.

στ). πρόκειται για μια συγγραφή η οποία καταθέτει μια μεθοδολογική πρόταση όχι μόνο
αναφορικά με την μελέτη ρεπερτορίου αλλά και την εν γένει διαχείριση των εκάστοτε επιτελεστικών αναγκών στη Λατρεία. Έτσι, ο μαθητής εφαρμόζοντας τη συγκεκριμένη μέθοδο αναφορικά με τον τρόπο προσέγγισης του ρεπερτορίου, σε ένα δεύτερο στάδιο μπορεί να καταστεί ικανός -αυτονομημένος πλέον- να εφαρμόσει το ίδιο μοντέλο σε αντίστοιχες περιπτώσεις οι οποίες θα προκύπτουν σε συνάρτηση με τις εκάστοτε πρακτικές λειτουργικές ανάγκες.

ΠΗΓΗ:https://www.pemptousia.gr/2020/11/gia-proti-fora-egchiridio-ekklisiastikis-mousikis-gia-ta-ekklisiastika-scholia/