Ὁ Ἅγιος Γεράσιμος Ὁ Βυζάντιος (9 Ἀπριλίου)

Ὁ Ἅγιος Διδάσκαλος 

τῆς Πατμιάδας Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς

Χθές, 7 Ἀπριλίου, ἡ Ἐκκλησία μας, τίμησε τή Μνήμη τοῦ Ὁσίου Γερασίμου τοῦ Βυζαντίου, μεγάλου Διδασκάλου καί Σχολάρχη τῆς περιώνυμης Πατμιάδας Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς.

Ἔστω, «μεθεορτίως», τολμῶ νά γράψω δυό λόγια γιά  τήν Προσωπικότητά Του, προκειμένου νά πληροφορηθοῦμε τά τῆς ζωῆς καί τοῦ ἔργου Του. Πρῶτα, πρῶτα, ἐπιθυμῶ νά ἐκφράσω τήν μεγάλη μου συγκίνηση καί τή χαρά, γιατί κρατάω στά χέρια μου ἕνα περισπούδαστο ἔργο τοῦ ἀκούραστου ἐρευνητή – συγγραφέα Ἀρχιμ. π. Ναυκρατίου Τσουλκανάκη, ἀποφοίτου καί Καθηγητή, γιά λίγο διάστημα, τῆς Πατμιάδας, μέ τίτλο «ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΣ Ο ΒΥΑΝΤΙΟΣ (+1740) Ο ΑΓΙΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΤΜΟΥ». Πρόσφατο σύγγραμμα, τό ὁποῖο ἔρχεται νά ἀναδείξει τή μεγάλη αὐτή φυσιογνωμία τῆς Ἐκκλησίας μας καί τῆς Παιδείας μας, «ἔρχεται σάν συνέχεια τῆς ἱστορίας  τοῦ φημισμένου Φροντιστηρίου τῆς Πάτμου καί τῆς ζωῆς τοῦ ἱδρυτοῦ του καί διδασκάλου ἁγίου Μακαρίου τοῦ Καλογερᾶ τοῦ Πατμίου, καί ἀναφέρεται στόν ἱερομόναχο Γεράσιμο τόν Βυζάντιο, ὁ ὁποῖος διετέλεσε  ὄχι μόνο μαθητής του, καί ὑποδιδάσκαλος, ἀλλά καί διάδοχός του στή σχολή αὐτή. Πέρα ἀπό τά βιογραφικά τοῦ παπᾶ Γεράσιμου, ἐκτίθεται ἡ ἱστορία τῆς λειτουργίας τοῦ σχολείου αὐτοῦ, καί ἡ προσφορά του γενικά στήν ἀνάπτυξη τῆς παιδείας τοῦ δούλου Γένους».

Αὐτά ἀναφέρει ὁ π. Ναυκράτιος, στόν πρόλογο τοῦ, ἀπό 300 σελίδες, σημαντικοῦ αὐτοῦ ἔργου του.  Τό σημείωμα αὐτό, δέν ἀποτελεῖ βιβλιοκρισία· δέ θά τολμοῦσα κἄν νά ἐπιχειρήσω κάτι τέτοιο. Ὁ π. Ναυκράτιος, ἐρευνητής σέ ὅλη του τή ζωή, δέν ἄφησε βιβλιοθήκη γιά βιβλιοθήκη, ὄχι μόνο στόν Ἑλλαδικό χῶρο, ἀλλά καί στό ἐξωτερικό, ἀναζητώντας στοιχεῖα γιά τήν Πατμιάδα, γιά τόν Ἱδρυτή της, γενικά γιά τήν ἱστορία της. Τό σύγγραμμά του γιά τόν Ἅγιο Μακάριο τόν Καλογερᾶ, στάθηκε αἰτία καί άφορμή γιά τήν Ἁγιοκατάταξή του τό 1994. Εἶναι συγγραφέας πολλῶν ἄλλων συγγραμμάτων καί ἀποτελεῖ μεγάλη τιμή καί καύχηση, γιά τήν Πατμιάδα, νά ἔχει ἀναδείξει τέτοιους μαθητές! Θά χρειασθεῖ ἀσφαλῶς, ἕνα ἱκανό ἀφιέρωμα στήν Προσωπικότητα τοῦ π. Ναυκρατίου, ὁ ὁποῖος διετέλεσε καί πνευματικοπαίδι, ἀπό τά πρῶτα, τοῦ Ἁγίου Ἀμφιλοχίου.

Λίγα στοιχεῖα ἀπό τό Συναξάρι τοῦ Ἁγίου Γερασίμου

Ὁ Ὅσιος Γεράσιμος, γεννήθηκε στήν Κωνσταντινούπολη. Ἦλθε στήν Πάτμο καί μαθήτευσε κοντά στόν  σοφό Διδάσκαλο τοῦ Γένους, τόν Ὅσιο Μακάριο  Καλογερᾶ, στή νεοσύστατη Πατμιάδα Σχολή. Μετά τό πέρας τῶν σπουδῶν του, παρέμεινε κοντά στόν Διδάσκαλό Του, σάν βοηθός, ἀργότερα ἀνέλαβε τήν διδασκαλία τῶν μαθημάτων καί τελικά τήν διεύθυνση τῆς Σχολῆς, μετά τήν  κοίμηση τοῦ Ἁγίου Μακαρίου. Ὑπῆρξε ἄριστος παιδαγωγός τῶν νέων. Δυστυχῶς,   ἀρρώστησε ἀπό λιθίαση καί ἀναχώρησε γιά τή Σμύρνη πρός θεραπεία. Δέν θεραπεύθηκε ἐκεῖ, ἀναζήτησε ἰατρική περίθαλψη  στήν Κρήτη, ἀλλά ἐκεῖ «κοιμήθηκε»  τό ἔτος 1740 μ.Χ. καί ἐνταφιάσθηκε  στήν Ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας  Τριάδας, τῶν Τζαγκαρόλων. Μόλις ἔγινε γνωστή ἡ ἐκδημία του  στήν Πάτμο, ἡ Ἱερά Μονή ἔστειλε ἀντιπροσωπεία ἀπό Μοναχούς, προκειμένου νά μεταφέρουν τό Ἱερό του Λείψανο στό Μοναστήρι του. Οἱ Πατέρες τῆς Μονῆς τῆς Ἁγίας Τριάδας ἀρνήθηκαν νά παραδώσουν τόν πολύτιμο θησαυρό «ὃν ἀπέστειλεν αὐτοῖς ὁ Θεός». Τότε,  ἔγινε ἀγρυπνία καί κατά τή διάρκεια τοῦ Χερουβικοῦ Ὕμνου ἀπεκόπη ὁ  ἱερός βραχίονας ἀπό τό δεξιό χέρι  τοῦ Ὁσίου, τόν  ὁποῖο παρέλαβαν καί μετέφεραν οἱ μοναχοί στήν Πάτμο, ὅπου βρίσκεται μέχρι σήμερα. Στήν Ἁγία Τριάδα, φυλάσεται ἡ Τιμία του Κάρα. Τό Λείψανό του δυστυχῶς  παραδόθηκε στή φωτιά ἀπό τούς Αγαρηνούς πού ἐπέδραμαν εναντίον τῆς Ἱεράς Μονῆς τό έτος 1821 καί τήν ἔκαψαν.

Λίαν ἐνωρίς ἡ Ἐκκλησία μας τόν κατέταξε στήν Χορεία τῶν Ἁγίων Της καί ἡ μνήμη Του τιμᾶται τόσο στήν Ἱερά Μονή τῆς μετανοίας Του, ὅσο καί στό Παρεκκλήσιο τῆς Πατμιάδας. Φυσικά τιμᾶται καί στή Μονή τῆς Ἀγίας Τριάδας στήν Κρήτη καί ἄλλαχοῦ, ὅπου διακονοῦν Κληρικοί - ἀπόφοιτοι τῆς Πατμιάδας.

Ἄς ἔχουμε τήν Εὐλογία Του καί ἄς προστατεύει τή Σχολή Του, στήν  ὁποία ἀφιέρωσε τή Ζωή Του.