Ο Άγιος Νικόλαος στο Μανχάταν

Ο Νέος Άγιος Νικόλαος 

στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης

Πεντελικό Μάρμαρο στο Ground Zero της Νέας Υόρκης

In this Aug. 10, 2017 photo, a construction worker walks in front of the St. Nicholas National Shrine in New York. It is one of a handful of unfinished pieces of the reconstruction of the huge trade center site, which is now a combination of green trees, polished stone and glassy towers after being known for years as a dusty, gray construction zone. (AP Photo/Mark Lennihan)

Η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία του Αγίου Νικολάου κατασκευάζεται δίπλα στην πλατεία μνημείο του Παγκόσμιου Εμπορικού Κέντρου και προσδοκάται να παραδοθεί την άνοιξη του 2018.
Ο ναός κατασκευάζεται σε κοντινή τοποθεσία ως προς τη μικρή ομώνυμη εκκλησία που καταστράφηκε κατά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Ο νέος ναός θα δώσει στους Ελληνορθόδοξους πιστούς ένα μέρος λατρείας. Η Αρχιεπισκοπή, σημειώνεται στο άρθρο, επιβλέπει 540 ενορίες και σχεδόν 1,5 εκατ. πιστούς ανά τις ΗΠΑ.

In this Aug. 10, 2017 photo, the St. Nicholas National Shrine, center, designed by renowned architect Santiago Calatrava, is under construction at the World Trade Center in New York. It is replacing a tiny Greek Orthodox church that was crushed by the Trade Center’s south tower during the terrorist attacks of Sept. 11, 2001. (AP Photo/Mark Lennihan)

Ένα από τα πιο μοναδικά χαρακτηριστικά του Ορθόδοξου Ναού του Αγίου Νικολάου θα είναι η λαμπερή πρόσοψή του, κάτω από ένα τρούλο διαμέτρου 14,7 μέτρων. Αυτή η δομή θα λάμπει τη νύχτα, αλλά θα φαίνεται ανθεκτική και σταθερή κατά τη διάρκεια της ημέρας. Το λούστρο του λεπτού λευκού πεντελικού μαρμάρου, που θα τοποθετηθεί μέσα σε γυάλινες πλάκες, θα επιτρέψει στο φως να το διαπερνάει. Φώτα LED θα τοποθετηθούν μεταξύ του σκυροδέματος και του γυαλιού. Το μάρμαρο που θα χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή του ιερού θα είναι από το ίδιο μέρος της Ελλάδας που εξήχθη για την κατασκευή του Παρθενώνα.

Ο εκτελεστικός διευθυντής της Αρχιεπισκοπής Αμερικής, Τζέρι Δημητρίου δήλωσε στο Associated Press: “Είναι τόσο σημαντική εκκλησία λόγω του τι συνέβη εδώ πέρα”.

In this Aug. 10, 2017 photo, a visitor has scrawled graffiti on the unfinished interior of the St. Nicholas National Shrine in New York. Construction workers and visitors have been encouraged to write messages on the walls, which will be then be covered as the interior is finished. (AP Photo/Mark Lennihan)
Όπως ανέφερε ο κ. Δημητρίου, άνθρωποι μπορεί να θέλουν να σταματήσουν να προσευχηθούν αφού έχουν επισκεφτεί το Μνημείο και του Μουσείο της 11ης Σεπτεμβρίου, που είναι λίγα μέτρα μακριά. “Θα τους δώσουμε ένα μέρος να έρθουν να καθίσουν, να καθίσουν εντός της εκκλησίας”, επεσήμανε.

Ο άνθρωπος που χτίζει το ναό
[1] Ο πολιτικός μηχανικός Μανώλης Βεληβασάκης τα τελευταία χρόνια έχει αφιερωθεί ψυχή τε και σώματι στο σημαντικότερο έργο της ζωής του: την εκ νέου ανέγερση του ελληνορθόδοξου Ιερού Ναού του Αγίου Νικολάου.

Ο Κρητικός πολιτικός μηχανικός εξηγεί ότι “σήμερα, ο σκελετός και ο χαλύβδινος τρούλος της εκκλησιάς που έχει τις ρίζες του στους τρούλους της Αγίας Σοφίας και Αγίας Ειρήνης στη μαρτυρική Κωνσταντινούπολη, έχει πλέον τελειώσει! 

Πριν δυο μήνες, σε μια σεμνή τελετή ο Αρχιεπίσκοπος Δημήτριος ανύψωσε έναν προσωρινό Ορθόδοξο σταυρό στην κορυφή του ατσάλινου τρούλου, που ήδη έχει γίνει στίγμα και επίκεντρο όλης της περιοχής. Η σημασία του προσωρινού Ιουστινιανού Σταυρού στην κορυφή του τρούλου του Αγίου Νικολάου. Στην κορυφή του εργοταξίου του νέου ιερού, υπάρχει πλέον ένας Ιουστινιανός σταυρός 2 μέτρων που υπερυψώθηκε πάνω από τη νέα δομή. Αυτός ο προσωρινός σταυρός τοποθετήθηκε για την πραγματοποίηση τελετής υψηλόβαθμων αξιωματούχων της εκκλησίας. Αυτός ο σταυρός συμβολίζει τις επίπονες προσπάθειες ανακατασκευής της εκκλησίας, καθώς και την ιδέα ότι ο Ορθόδοξος Ναός του Αγίου Νικολάου θα ολοκληρωθεί στο εγγύς μέλλον.
Στους επόμενους μήνες, αρχίζουμε την εξωτερική και εσωτερική επένδυση του ναού με τα κατάλευκα μάρμαρα που έρχονται από το ίδιο λατομείο της Πεντέλης, που πριν 2.500 χρόνια οι πρόγονοι Αθηναίοι «έκοψαν» τα μάρμαρα για να κτίσουν τον Παρθενώνα”.

“Το κόστος του ναού υπολογίζεται γύρω στα 45 – 50 εκατ. δολάρια, τα περισσότερα από τα οποία έχουν ήδη σχεδόν μαζευτεί από δωρεές Ελλήνων και μη, από την Αμερική και όλο τον πολιτισμένο κόσμο. Θεού θέλοντας, το Πάσχα του 2018, υπολογίζουμε πως θα είναι όλα έτοιμα για να το γιορτάσουμε πανηγυρικά στον νέο, μικρό μεν, αλλά μεγαλοπρεπή ναό του Αγίου Νικόλαου στο Σημείο Μηδέν της Νέας Υόρκης»
Η ελληνική παροικία της Αμερικής κατάφερε να πείσει για την ανάγκη να χτιστεί ξανά ένα θρησκευτικό μνημείο μέσα στο πιο σύγχρονο σύμβολο της Αμερικής περνώντας από μακρύ και δύσκολο δρόμο με εμπόδια και προσκόμματα που εμφάνιζαν οι δημόσιες υπηρεσίες της Νέας Υόρκης και του New Jersey.
 

Συνεχίζοντας την αφήγηση του ο κ. Βεληβασάκης αναφέρει: 

“Μια μέρα πήρα ένα τηλεφώνημα από τον υπεύθυνο της πυροσβεστικής, ο οποίος μου ζήτησε να πάω κάτω στο σημείο που ήταν η εκκλησία να τον συναντήσω. Πήγα και εκείνος είχε μαζί του δύο πλαστικούς κουβάδες σχεδόν γεμάτους με διάφορα σπασμένα αντικείμενα που έμοιαζαν πως ανήκαν στην κατεστραμμένη εκκλησία! 

Τα κοίταξα με περιέργεια και διέκρινα δυο κατεστραμμένες μικρές εικόνες, το σήμαντρο μιας μικρής καμπάνας, και δυο ματσάκια κεριά που μου φάνηκαν σχεδόν ατόφια! Τα τράβηξα από τον κουβά, και πράγματι, δύο ματσάκια καφέ κεριά ήταν σχεδόν ατόφια! [2]

Μέσα σ’ αυτό το χάος, την καταστροφή και πίεση χιλιάδων τόνων μπάζα, τα κεριά αυτά δεν είχαν πάθει σχεδόν τίποτε. Τα είδε και ο φίλος μου ο πυροσβέστης, και σαν καλός Ρωμαιοκαθολικός, άρχισε να κάνει τον σταυρό του! 

Τότε βρήκα και εγώ την ευκαιρία και του είπα πως οι εργασίες αποκατάστασης με τους εκσκαφείς και τους γερανούς θα πρέπει να σταματήσουν αμέσως, για να μην «χαλάσουν» περισσότερο τα απομεινάρια του ναού! Παραξενεύτηκε και ρώτησε αμέσως, αν είχα καμιά ιδέα το πώς θα μπορούσε να γίνει η εκσκαφή, και εγώ του ‘πα «με αρχαιολογική σκαπάνη!

Περισσότεροι από 15 εργάτες, με μικρές σκαπάνες στο χέρι δούλεψαν για μια εβδομάδα για να σκάψουν και να κοσκινίσουν τα συντρίμμια του κατεστραμμένου ναού. 

Όπως απεδείχθη αργότερα, όλος ο παλαιός ναός, που ήταν ξύλινος και αποτελείτο από τρεις ορόφους στο ύψος είχε συμπιεστεί στα περίπου 40 εκατοστά σύνολον. Δεν βρέθηκαν και πολύ περισσότερα απομεινάρια από τον ναό, γιατί, η απίστευτη συμπίεση, η υψηλή θερμοκρασία, και ο καπνός, καθώς επίσης τα όμβρια ύδατα και τα ύδατα από την πυροσβεστική που είχαν πέσει πάνω στα συντρίμμια στους δύο μήνες μετά την καταστροφή, είχαν μετατρέψει τα απομεινάρια του ναού σε μια ανομοιογενή γκρίζα μάζα που δεν μπορούσες να ξεχωρίσεις τίποτε το ιδιαίτερο.
Όμως την ίδια ώρα που εκείνοι έσκαβαν τα συντρίμμια της Εκκλησιάς, οι δικηγόροι της Αρχιεπισκοπής ετοίμαζαν την δικογραφία για την δικαστική υπόθεση που θα ακολουθούσε αργότερα για να κατοχυρωθεί το κατάλληλο οικόπεδο για την ανέγερση του νέου ναού, που όπως αποδείχθηκε θα έπαιρνε αρκετά χρόνια για να πραγματοποιηθεί. Η Ελληνορθόδοξη Αρχιεπισκοπή της Αμερικής και η Λιμενική Αρχή της Νέας Υόρκης και του Νιου Τζέρσεϊ συνομιλούσαν για το πώς η εκκλησία θα αποζημιωνόταν για να εγκαταλείψει το οικόπεδο της Cedar Street μαζί με τα δικαιώματα του αέρα. Για μια περίοδο, δεν ήταν σαφές αν η εκκλησία θα ξανακτιζόταν στον ίδιο χώρο ή σε ένα νέο οικόπεδο που θα παραχωρούνταν από τη Λιμενική Αρχή στη διασταύρωση των οδών Liberty Street και Greenwich.

Η επιλογή Καλατράβα
“Η Αρχιεπισκοπή και πολλοί από εμάς στην ελληνική παροικία ήμασταν της γνώμης πως ο ναΐσκος που θα κτιζόταν στο Σημείο Μηδέν, και ακριβώς δίπλα από το μνημείο των θυμάτων της τρομοκρατικής επίθεσης, θα ήταν πολύ μεγαλύτερης σημασίας παρά μια απλή εκκλησιά κάποιας κοινότητας, και πως θα έπρεπε να αντιπροσωπεύει ολόκληρα τον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία, ειδικά μια που θα βρισκόταν σ’ ένα τέτοιο τόπο «ιερό», με χιλιάδες προσκυνητές και επισκέπτες κάθε μέρα”!
“Έπρεπε λοιπόν να ανατεθεί σε κάποιον αρχιτέκτονα μεγάλης και διεθνούς εμβέλειας για να μπορέσουμε να ξεφύγουμε από κάτι το συνηθισμένο. Μετά από ένα διεθνή διαγωνισμό που διήρκεσε μερικούς μήνες, η Αρχιεπισκοπή επέλεξε τον Σαντιάγο Καλατράβα να εκπονήσει την αρχιτεκτονική μελέτη”.

Όπως μου είπε ο Αρχιεπίσκοπος αργότερα σε μια συζήτηση που είχαμε, ο Σαντιάγο ήταν ο μόνος που κατάλαβε το πνεύμα της Αρχιεπισκοπής, και ανέλαβε ο ίδιος προσωπικά τη μελέτη”!

Αυτό που τον καθιστά ακόμη πιο πολύτιμο είναι το γεγονός ότι είναι το πρώτο θρησκευτικό σύμβολο του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου που εμφανίζεται δημόσια. Όταν το ιερό ανοίξει το 2018, αυτός ο προσωρινός σταυρός θα αντικατασταθεί από έναν μόνιμο.

Πηγές: ekirikas.com, neakriti.gr, newyorktravel.gr, stonenews.gr
Σχετικά: Ανακατασκευή του Αγίου Νικολάου, της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας που ...
 

[1] Κρητικός χτίζει ξανά το ναό που πλάκωσαν οι Δίδυμοι Πύργοι. Από την Κρήτη στην κορυφή του κόσμου κατάφερε να φτάσει με τη σκληρή προσωπική του εργασία ο Ηρακλειώτης Μανώλης Βεληβασάκης. Ξεκίνησε τη δεκαετία του '70 για σπουδές πολιτικού μηχανικού στη Νέα Υόρκη έχοντας πάντα στο μυαλό του την επιστροφή στη λατρεμένη του Κρήτη. Όμως οι συνθήκες ζωής στην Αμερική ευνοούν τους νέους με πείσμα, αποφασιστικότητα και θέληση. Έτσι ο ταλαντούχος κ. Βεληβασάκης με την ενέργεια και τη δύναμη ψυχής που χαρακτηρίζει κάθε Έλληνα έμεινε στις ΗΠΑ και σύντομα έφτασε να βρίσκεται πίσω από κτήρια - παγκόσμια σύμβολα. Τα τελευταία χρόνια ο Βεληβασάκης έχει αφιερωθεί ψυχή τε και σώματι στο σημαντικότερο έργο της ζωής του: την εκ νέου ανέγερση του ελληνορθόδοξου Ιερού Ναού του Αγίου Νικολάου, που συνεθλίβη όταν ο νότιος από τους Δίδυμους Πύργους τον καταπλάκωσε κατά την τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου 2001.
 

[2] Παρά τις τρομακτικές ζημιές που έγιναν στην εκκλησία, μερικά σημαντικά αντικείμενα παρέμειναν άθικτα. Ένα από αυτά ήταν ο ξύλινος Επιτάφιος, που αντιπροσωπεύει τον τάφο του Ιησού που χρησιμοποιείται την Μεγάλη Παρασκευή. Μια εικόνα που απεικονίζει την αποκαθήλωση του Χριστού σώθηκε επίσης. 

Αυτά τα αντικείμενα είχαν πολύ μεγάλη σημασία στα μέλη της εκκλησίας και κατάφεραν να τα ανακτήσουν από τον πεσμένο τόπο λατρείας τους.