Οι Παραβολές του Κυρίου

Σκέψεις επί των παραβολών

 του Αρχιμ. Ιωήλ Γιαννακόπουλου (+)

[…]

Ο Κύριος επισφραγίζει τις παραβολές με μια ερώτηση: «Συνήκατε ταύτα πάντα;». Εννοήσατε, λέει προς τους Αποστόλους του, όλες αυτές τις ερμηνείες και τα κύρια σημεία των παραβολών; Τους ερωτά διότι, είναι έτοιμος να δώσει ερμηνείες, σε όσα δεν εννόησαν. Μόλις δε οι μαθητές απαντούν «Ναι!», ο Κύριος τους λέει: «Δια τούτο πας γραμματεύς μαθητευθείς εις την βασιλείαν των ουρανών, όμοιός εστίν ανθρώπω οικοδεσπότη, όστις εκβάλλει εκ του θησαυρού αυτού κοινά και παλαιά». Δηλαδή, αφού εννοήσατε, σας λέω τούτο: «Κάθε χριστιανός διδάσκαλος, που έλαβε μαθήματα στην εκκλησία του Θεού και τα κατάλαβε, μοιάζει με οικοδεσπότη νοικοκύρη ο οποίος, έχοντας αποταμιεύσει τα χρήσιμα και αναγκαία, βγάζει από εκεί για τις ανάγκες της οικογένειάς του «νέα και παλιά», τα απαραίτητα δηλαδή για κάθε μέρα τρόφιμα και πράγματα.» Κατά παρόμοιο λοιπόν τρόπο πρέπει, διδάσκοντας ο χριστιανός διδάσκαλος, να παραθέτει καινούργια και παλιά, δηλαδή θρησκευτική γνώση, την οποία συνθέτουν παλαιά και νέα καλά διδάγματα, απ’ την Παλαιά και τη Νέα Διαθήκη, απ’ την κοσμική και χριστιανική σοφία, προκειμένου να ωφελήσει τους ακροατές του.

Διότι, και ο Κύριος χρησιμοποιούσε στη διδασκαλία του παραβολές απ’ την καθημερινή ζωή, εκφράζοντας –ως διδάσκαλος-, «τα κοινά καινώς και τα καινά κοινώς». Διδάσκει δηλαδή, τα γνωστά σε όλους κατά τρόπο καινούργιο και τα καινούργια κατά τρόπο εύκολα αντιληπτό σε όλους. 

Η παραβολή διασαφηνίζει με παραδείγματα και αναλογίες τις έννοιες, υποβοηθά την μνήμη, διεγείρει την σκέψη, διδάσκει βαθμιαία, με τρόπο παιδαγωγικό. Όλ’ αυτά ισχύουν για όλους τους ανθρώπους, ιδιαίτερα όμως για τους Ιουδαίους, οι οποίοι αγαπούσαν την συγκεκριμένη διδασκαλία περισσότερο απ’ τη θεωρητική και φιλοσοφική.

Παρ’ όλα τα πλεονεκτήματα αυτά, η παραβολή έχει και το μειονέκτημα ότι, δεν θίγει απ’ ευθείας το θέμα αλλ’ εμμέσως, διότι δεν εκφράζεται ρητά αλλά συγκεκαλυμμένα. Μάρτυρες τούτου, αφενός οι ίδιοι οι Απόστολοι, οι οποίοι ζητούν εξήγηση για την παραβολή του σπορέως, αφετέρου δε ο Κύριος, ο οποίος τους την ερμηνεύει. Αλήθεια, πόσο μεγάλη η διαφορά παραβολής και ερμηνείας!

Έτσι, τα πλεονεκτήματα της παραβολής, μπορεί να γίνουν μειονεκτήματα διότι, ενώ διεγείρουν την προσοχή, την έρευνα, την σκέψη, δεν εκφράζουν πλήρως τα νοήματα, όπως κάνει η ρητή διδασκαλία. Οι παραβολές έχουν δύο όψεις: μια φωτεινή και μιαν άλλη σκοτεινή, όπως η νεφέλη, η οποία οδηγούσε τους Ιουδαίους και συσκότιζε τους Αιγυπτίους κατά τη φυγή τους από την Αίγυπτο. Ο παραβολικός –δηλαδή- φλοιός, είναι τέτοιος ώστε, ενώ διεγείρει την προσοχή των επιμελών και αμείβει αυτούς πλουσιοπάροχα σε νοήματα, εμποδίζει και τιμωρεί τους αμελείς και όσους αδιαφορούν για την κατανόηση των νοημάτων διότι, σ’ αυτούς παρουσιάζεται σαν μια τερπνή διήγηση που ικανοποιεί μόνον τις αισθήσεις.

Η παραβολή μοιάζει με αμύγδαλο του οποίου, ο φαγώσιμος καρπός είναι τα νοήματα, ο δε σκληρός φλοιός του η διήγηση, προφυλάσσοντας με τον τρόπο αυτό τα υψηλότερα νοήματα από άπιστους και αδιάφορους, «ίνα μη θέσωμεν τους μαργαρίτας έμπροσθεν των χοίρων».

Η παραβολή είναι επίσης έκφραση της θείας καλοσύνης διότι, κρύβοντας από τους κακούς τα καλά νοήματα, τους καθιστά λιγότερο υπευθύνους από το να αμαρτήσουν ενσυνείδητα, ταυτόχρονα δε, τους παρέχει την ευκαιρία να ρωτήσουν, να εννοήσουν και να μετανοήσουν.

Πάνω δε απ’ όλ’ αυτά, η παραβολή είναι σεβασμός της ελευθερίας του ανθρώπου, διότι αφήνει ελεύθερο τον άνθρωπο, να εισαχθεί εις τα μυστήρια του Θεού εφόσον θέλει.

Επομένως, οι παραβολές εκφράζουν τη δικαιοσύνη του Θεού διότι αμείβουν τους επιμελείς και τιμωρούν τους αμελείς, φυλάσσουν τους ουράνιους θησαυρούς από ανάξια χέρια και «σκύλους» και σέβονται την ελευθερία του ανθρώπου. Τι βάθος!

[…]

Απόσπασμα από το τετράτομο έργο «Η ζωή του Χριστού», Αρχιμ. Ιωήλ Γιαννακόπουλου(+) (τόμος 2, σελ.194-195, Εκδ. Βασ. Ρηγοπούλου, Θεσ/νίκη 1978), σε ελεύθερη απόδοση στην νεοελληνική (Β.Β.).

ΠΗΓΗ:http://www.faneromenihol.gr/