"Τό φυτιλάκι"

Βαλωτή,ή φυτιλάκι

Φαρμακευτικών Φυτών (Συσκευασία & Εμπορία Βων)

Στη Μάνη ονομάζεται και Καντηλαναύτρα, γιατί τη χρησιμοποιούσαν για το άναμμα του καντηλιού στα σπίτια και στις εκκλησίες. Μάζευαν τους ξερούς κάλυκες, που μοιάζουν με χωνιά και ανά δύο, αφού αφαιρούσαν το σπόρο από τον ένα, τους τοποθετούσαν ανεστραμμένους πάνω στο λάδι του καντηλιού και τους άναβαν. Η φλόγα κρατούσε αναμμένη όλη τη νύχτα και δεν δημιουργούσε κάπνα. Ανήκει στην οικογένεια των Χειλιανθών (Labiatae) και σε κάθε περιοή της Ελλάδας έχει και από μια ονομασία: Φουφουλιά (Τήνος), Φάσσα (Αίγινα), Νεροβαμβακιά (Πελοπόννησος), Μαυρομάργο (Αττική), Μαυρομάρκος (Κύθνος), Αποπουλιά, Λυχναράκι, Οικονομία, Καντηλαναύτρα.Στη Μάνη ονομάζεται και Καντηλαναύτρα, γιατί τη χρησιμοποιούσαν για το άναμμα του καντηλιού στα σπίτια και στις εκκλησίες. Μάζευαν τους ξερούς κάλυκες, που μοιάζουν με χωνιά και ανά δύο, αφού αφαιρούσαν το σπόρο από τον ένα, τους τοποθετούσαν ανεστραμμένους πάνω στο λάδι του καντηλιού και τους άναβαν. Η φλόγα κρατούσε αναμμένη όλη τη νύχτα και δεν δημιουργούσε κάπνα.

Είναι πολυετής πόα, αρωματική με ξυλώδη βάση και με ύψους έως 60cm Τα φύλλα της είναι καρδιόσχημα, χνουδωτά, απαλά και με χρώμα ελαφρά πράσινο. Τα άνθη της είναι κοκκινωπά με διάρκεια άνθησης από τον Ιούλιο έως τον Αύγουστο. Οι καρποί είναι μαύροι και μάλλον μικροσκοπικοί κρυμμένοι στη βάση ενός κάλυκα που μοιάζει με χωνί.

Είναι ενδημικό της Ελλάδας και τηςΤουρκίας.Φυτρώνει κυρίως, σε σκιερά μέρη και μέσα ή στη βάση των τοίχων. Τους κάλυκες από τα άνθη τους βάζουν στο  καντήλι για φυτίλι και τα λένε φυτιλάκια, λυχναράκια ή λουμίνια.
Οι αποξηραμένοι κάλυκες του φυτού, όπου έχουν σχήμα που μοιάζει με χωνάκι τοποθετούνται ανά δύο, αφού πρώτα αφαιρέσουμε το σπόρο από τον ένα, και τους τοποθετούσαν ανεστραμμένους μέσα σε λάδι και τους άναβαν. Η φλόγα κρατούσε αναμμένη όλη τη νύχτα και δεν δημιουργούσε κάπνα
Τό φυτό παρουσιάζει αντισπασμωδικές ιδιότητες και χορηγείται κυρίως στις περιπτώσεις κοκίτη των παιδιών και κατά των ψυχονευρώσεων
Είναι βότανο γνωστό από την αρχαιότητα και ο Διοσκουρίδης το αποκαλούσε «Γνωτέρα». Τόσο αυτός όσο και άλλοι γιατροί συνιστούσαν τα φύλλα του φυτού κοπανισμένα με αλάτι με μορφή καταπλάσματος ως αντίδοτο σε δαγκώματα σκύλων. Τη χρησιμοποιούσαν ακόμα για την αντιμετώπιση των κονδυλωμάτων και των ελκών κάθε είδους και μορφής. Μετά τα μέσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, χρησιμοποιούσαν το βότανο στην εμπειρική ιατρική. Επίσης, θεωρείται άριστο ανθελμινθικό φάρμακο και ιδίως κατά των ασκαρίδων και των οξυούρων κατά των οποίων μάλιστα χρησιμοποιήθηκε και ο πυκνός χυμός του φυτού σε υπόθετα. 
Στον μεσαίωνα το θεωρούσαν ακόμα ως ένα από τα καλύτερα φάρμακα για την επούλωση των πληγών. Ο Λεκλέρκ, ένας φυτοθεραπευτής, χρησιμοποίησε με επιτυχία το φυτό κατά των νευρώσεων, των νευρασθενειών και των ψυχώσεων (απαθικών καταστάσεων κ.α.) καθώς επίσης το χρησιμοποιούσαν και κατά της εμμηνοπαύσεως και κατά του κοκίτη. Η οσμή του φυτού είναι εξαιρετικά δυσάρεστη. Αυτός ήταν ο λόγος που ο μεγάλος βοτανολόγος Μπαουχίν το αποκαλούσε «foetidum» δηλαδή, δύσοσμο.Τα κυριότερα συστατικά του είναι φλαβονικά γλυκοσίδια, χλωρογενικό οξύ, ίχνη αιθέριου ελαίου και διτερπενλακτόνες και δρα ως αντιλυσσικό αντιβακτηριακό, τονωτικό, στυπτικό, διουρητικό, εμμηναγωγό, αποχρεμπτικό, αντιοξειδωτικό και αντισπασμωδικό. Χρησιμοποιείται στην κατάθλιψη, την ανησυχία και την υστερία ενώ είναι κατάλληλο ίαμα για την ναυτία και τον εμετό, όταν το αίτιο εντοπίζεται στο νευρικό σύστημα και όχι στο στομάχι. Ανακουφίζει ακόμα και τους εμετούς της εγκυμοσύνης. Στην ομοιοπαθητική χρησιμοποιείται για βήχα, αϋπνία και διαταραχές του νευρικού συστήματος. Μειώνει και τα επίπεδα της χοληστερίνης και καθαρίζει το αίμα ενώ ταυτόχρονα ανακουφίζει τον κνησμό από τσιμπήματα κουνουπιών. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται συνήθως τα φύλλα και οι ανθισμένες κορυφές του φυτού και για τις αντισπασμωδικές ιδιότητες χορηγείται κυρίως στις περιπτώσεις κοκίτη των παιδιών και κατά των ψυχονευρώσεων.

’’τὸ δὲ ψευδοδίκταμνον καλούμενον φύεται <μὲν> ἐν πολλοῖς τόποις, ἐμφερὲς δὲ τῷ πρὸ αὐτοῦ, ἔλαττον δὲ καὶ ἧττον δριμύ. ποιεῖ δὲ τὰ αὐτὰ τῷ δικτάμνῳ, οὐχ ὁμοίως ἐνεργοῦν.’’  Διοσκουρίδης Βιβλίο 3.32.2
 πηγη garden magazine

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ: http://erivolosfthia.blogspot.gr