Από το πανεπιστήμιο ονειρευόμουν αυτό το ταξίδι, με τη μηχανή φορτωμένη περνάμε από τη Χίο στο Τσεσμέ, από εκεί στη Σμύρνη, μετά Κουσάντασι, Αϊδίνιο για το μεγάλο όνειρο και πίσω στην Ελλάδα.
Θα πατήσω το πόδι μου στο Αϊδίνιο, στην πόλη των δικών μου μικρών ηρώων.
Ήταν 17/6/1919 και μετά από τρεις μέρες σκληρών μαχών με τους άτακτους τσέτες Τούρκους, ο Συνταγματάρχης Σχοινάς (καταδικάστηκε στο Στρατοδικείο για λιποταξία ενώπιον του εχθρού και ανικανότητα) δίνει εντολή να αποχωρήσει ο Ελληνικός Στρατός και να εγκαταλείψει τους 8.000 Έλληνες του Αϊδινίου στη μοίρα τους.
Αυτές τις τρεις μέρες ο Νίκος Αυγερίδης, Τοπικός Έφορος των Ελλήνων Προσκόπων, μαζί με δεκάδες ανήλικα παιδιά και τους αρχηγούς τους που φορούν γαλάζια μαντήλια, εγκαταλείπουν τις οικογένειές τους και τα σπίτια τους και προσπαθούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους που υποφέρουν, Έλληνες και Τούρκους. Γλιτώνουν από φλεγόμενα σπίτια δεκάδες Τουρκάλες και μωρά, φροντίζουν αδιάκριτα τραυματίες και ξαφνικά συνειδητοποιούν ότι είναι η μόνη οργανωμένη ομάδα που συντρέχει τον πληθυσμό.
Τη φυγή του 4ου Συντάγματος ακολουθούν τρεις μέρες με εκτελέσεις, βιασμούς, ακρωτηριασμούς, βασανιστήρια και 4.000 νεκρούς. Όσοι αιχμαλωτίσθηκαν χάθηκαν, εκτός από αυτούς που δέχθηκαν να αρνηθούν τον Εθνισμό τους.
Στις 18/6/1919, ακριβώς 94 χρόνια πριν, οι Τούρκοι βγάζουν από το υπόγειο του διοικητηρίου τον Νίκο Αυγερίδη που με νερό και ψωμί είχε μεταλάβει τους 31 Προσκόπους του και τους οδηγούν στις όχθες του ποταμού Εύδονα.
Ο Αντνάν Μεντερές του ζητά να απαρνηθεί τον Εθνισμό του, απαντά «Ζήτω η Ελλάς» και του βγάζει με ξίφος το ένα μάτι. Η απαίτηση επαναλαμβάνεται – η απάντηση επίσης, τότε γδέρνεται ζωντανός και το σώμα του πετιέται στον ποταμό Εύδονα. Μαζί του και τα 31 παιδιά που έδωσαν την ίδια απάντηση.
Ο Νίκος Αυγερίδης δεν πήρε ντουφέκι να σκοτώσει, δεν βίασε, δεν βασάνισε, φόρεσε το γαλάζιο μαντήλι του και έκανε αυτό που είχε υποσχεθεί. «Να βοηθά κάθε άνθρωπο, σε κάθε περίσταση».
Η οικογένειά του μπορεί να εκτελέστηκε σε μια ελληνική εκκλησία, στην αρμένικη ή στις σπηλιές του Τσακίρογλου που έγινε η τελική σφαγή. Δεν πήγε να τους σώσει, δεν κοίταξε καν να σώσει τον εαυτό του ούτε προσέφυγε σε ξένη πρεσβεία.
Έσωσε πολλούς περισσότερους, Έλληνες και Τούρκους άμαχους, με όπλο τον ανθρωπισμό και την πίστη για προσφορά στο συνάνθρωπο κόντρα σε κάθε έννοια εθνικισμού, ακόμα και στο ανίκητο αίσθημα της αυτοσυντήρησης.
Ο Πρόσκοπος Νίκος Αυγερίδης ήταν προοδευτικός, ήταν ανθρωπιστής, οι Τούρκοι του χρωστούν μία συγγνώμη και οι Έλληνες ένα ευχαριστώ.
Μα, περισσότερο από όλους οι πάνω από 32.000.000 Πρόσκοποι και τα 10.000.000 Οδηγοί όλου του κόσμου οφείλουν τη 18η Ιουνίου να στρέφουν τα βλέμματά τους προς το Αϊδίνιο, τον τόπο μαρτυρίας αυτών που έγραψαν τον ορισμό στο λήμμα “Πρόσκοπος”.
Ας τους μιμηθούν Έλληνες και Τούρκοι Πρόσκοποι και ας συνεργαστούν για να αποκτήσει το Αϊδίνιο ένα Προσκοπικό μνημείο αντάξιο του μηνύματος που μας κληρονόμησαν.
Η Ιστορία όμως δεν μπορεί να συνεχίσει να γράφεται οριζόντια. Ο κάθε νεκρός έχει αξία, το κάθε προσωπικό δράμα έχει ένα δίδαγμα, δεν είναι αριθμοί σε λευκές σελίδες.
Ο Σχοινάς τα έριξε στους Βενιζελικούς και γλίτωσε το απόσπασμα, τους 31 Προσκόπους τους βρήκε ο Ελληνικός Στρατός δύο μέρες μετά σε ένα κόκκινο ποτάμι.
Όσο για μένα; Ένας δειλός που έφτασε στη είσοδο της πόλης και γύρισε πίσω τρέχοντας να πηδήξει στην Ελλάδα. Ίσως να φοβήθηκα ότι δεν θα μπορούσα να τους μιμηθώ.
Την 18η Ιουνίου για την εκκλησία είναι η γιορτή του Οσίου Εράσμου, Αγίου Λεοντίου μάρτυρος εξ Αιγίνης. Θα μπορούσε να είναι και των μαρτύρων Προσκόπων Αϊδινίου.
Στην επόμενη φυσική ή άλλη καταστροφή που θα δεις τα παιδιά του Αυγερίδη να στήνουν σκηνές, να ψάχνουν σε συντρίμμια ή να σβήνουν πυρκαγιές, δώσε τους ένα ποτήρι νερό, είναι εκεί ώρες και δεν πρόκειται να στο ζητήσουν. Είναι οι δικοί μου μικροί ήρωες.