«Παροιμίες ἀπό την Πάτμο», μέρος Ἔνατο (Θ΄. )

                                           ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ  ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΑ 

ΑΠΟ ΤΟΝ  ΖΗΣΙΜΟ ΒΙΡΒΙΛΛΗ,

 ΘΕΟΛΟΓΟ – ΦΙΛΟΛΟΓΟ - ΛΑΟΓΡΑΦΟ

351 - Άκου, βλέπε, μη μιλάς, την καρδιά σου μη χαλάς.(+)

352 - Σα(ν) διψά η αυλή σου, όξω νερό μη χύνεις.(+)

353 - Θα σε χορέψω στο ταψί.(;;;)

354 - Νηστικό αρκούδι δε χορεύει.(+)

355 - Απ’  όξω απ’ το χορό πολλά τραγούδια ξέρουνε.(+)

356 - Ο παπάς ευλογά πρώτα τα γένια του.(+)

357 - Τα πάχη μου τα κάλλη μου είναι κ’ η ομορφιά μου.(+)

358 - Ήθελές τα κ’ ήπαθές τα (ή τά ’θελες και τά  ’παθες(+).

359 - Κάνε καλό και ρίξετο  σα(ν) νά  ’χεις σπείρει στάρι,

 όπου το ρίχνεις μέσ’ στη γη, κ’ ύστερα βρίσκεις χάρη.(+)

360 - Οι  γερανοί ηπήραν την κούνια του. Ή την κουνια σου. (?)

 [Λέγεται γι’  αυτόν ή σ’ αυτόν που θέλει να κρύψει τα χρόνια

του. Οι γερανοί αναφέρονται επειδή, όπως είναι γνωστό,

γερανοί κουβαλάνε στην πλάτη τους τα μικρά πουλιά για τη

 μετανάστευση και επειδή μοιάζουν με τους πελαργούς που . . .

φέρνουν τα μωρά στη μαμά τους !]. 

361 - Έχει πούτου. [Δεν είναι στα καλά του. Είναι βλαμμένος].

362 - Κόρακας κοράκου μάτι δε βγάζει.(+)

363 - Από του κοράκου το στόμα θα ‘κούσεις «κρα».(+)

364 - Το ψάρι βρωμάει απ΄το κεφαλι.(+)

365 - Η αγιά - Βαρβάρα το γέννησε και ο άης – Σαββας

το  ’δέχτη κι ο άης – Νικόλας τό   ’κουσε και πάει   να το βαφτίσει. (+) [Λέγεται για την περίπτωση που και οι τρείς  αυτοί  άγιοι γιορτάζουν στη σειρά τις πρώτες μέρες του Δεκέμβρη].

366 -«Θοῦ, Κύριε φυλακήν τῷ στόματί μου». (+) [ Στίχος από ψαλμό

του Εσπερινού. =Βάλε, Κύριε, φρουρά στο στόμα μου].

367 - Σκύβω κάνω  σταυρό μου, όπλο (ή άρμα) έχω στο πλευρό μου.(+)

369 - Ο καλός ο μύλος ούλα τ’ αλέθει.(+)

370 - Άλλα ζητά ο γάδαρος κι άλλα ο γαδουρολάτης.(+)

371 - Αντί να σειέται  ο γάδαρος σειέται το σομάρι.(+)

372 - Όπου του μέλλει να πνι(γ)εί, ποτέ του  δεν πεθαίνει.(+)

373 - Σαν το Γιωργό της Μαρούσας [είναι ή είσαι] (?)[Λέγεται για

  ανθρώπους ασουλούπωτους, κακοντυμένους, βρώμικους και

   περιθωριακούς].

374 - Κάλιο πέντε και στο χέρι, παρά δέκα και καρτέρει.(+)

375-«Ἐν τῇ παλάμῃ καί οὕτω βοήσωμεν».(+)

 [Παραποίηση    από την εκκλησιαστική πρακτική].

376 - Άχου , μάνα μου, και γιάντα να με κάμεις; (+) [Λέγεται όταν

κάποιος είναι σε απελπιστική κατάσταση].

377 - Κότα μου, παλιά μου κότα, πού ’ν’ τα κάλλη πού ’χες  πρώτα;(+)

378 - Αγάπα με να σ’ αγαπώ, θέλε με να σε θέλω, γιατί θέ’  νά  ’ρτει 

 ένας καιρός να θέλεις να μη   θέλω.(+)

379 - Σαν καί(γ)εται το σπίτι του γείτονά σου, περίμενε και το δικὀ σου.(+)

380 – «Άη-Νικόλα βούθα μου (βοήθα με)»΄΄΄΄΄ «Κούνα κι εσύ το χέρι

σου». [Να ζητάμε τη βοήθεια των άλλων αλλά να προσπαθούμε

και οι ίδιοι].

381 - Όπου (= όποιος) φελά παντού φελά. (+) [Όποιος είναι άξιος

 είναι παντού άξιος]

382- Άλλα τα μάτια του λαγού κι άλλα της κουκουβάγιας.(+)

[Διάκριση αξιών ή προτερημάτων]

383 - Ήλιε μου και φεγγάρι μου και ασημένια πέννα,

   άραγε μ’ αγαπάς κι  εσύ, όπως εγώ εσένα; (+) [Στοργική

  ερώτηση, προ πάντων από τη μάνα στο παιδί]

384 - Πότε πρόκοψ’  η κα (η)μένη; Το Σαββάτο που σημαίνει.( ; )

[Στην τεμπέλα γυναίκα που αναβάλλει συνεχώς τις δουλειές της και περιμένει την ημέρα της αργίας]

385 - Ακριβός στα λάχανα και φτηνός στις βρούβες.(+) [Λέγεται γι’

 αυτούς που υπολογίζουν περισσότερο τα φτηνά πράγματα  (γενικά) από τα ακριβά]

386 - Γυρίζει τα κουφόπετρα της Οικουμένης. (?)  [Γυρίζει παντού,  σ’ όλο τον κόσμο]

397 - Σαν πολύ δε μας κοκορεύεσαι; (+) [Γι’  αυτούς που δεν

 αξίζουν και όμως υπερηφανεύονται, τους φαντασμένους.]

398 - Ψηλά τον πήρες τον αμανέ.(+) [Η ίδια με την προηγούμενη].

399 - Ψηλά τη χτίζεις τη φωλιά και θα σου σπάσει ο κλώνος, θα σου πετάξει το πουλί και θα σου μείνει ο πόνος.(+Παρόμοια με τις προηγούμενες.]