Τα "Αγια τῶν Ἁγίων", τῆς Πάτμου!

Τά Εἰσόδια τῆς Θεοτόκου

 Αὔριο, Πέμπτη, 21 Νοεμβρίου, ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει, μέ ξεχωριστή μεγαλοπρέπεια καί  ὑπέροχη ὑμνολογία, τήν Εἵσοδο τῆς  Παναγίας, στά  Ἅγια τῶν Ἁγίων τοῦ  Ναοῦ τοῦ Σολομῶντα.

Στήν Πάτμο πανηγυρίζει τό Γυναικεῖο Μοναστηράκι «Ἅγια τῶν Ἁγίων»,  δυτικά τῆς  Χώρας (κάτω ἀπό τή Μονή τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς).

 ΦΩΤΟ: κα Ιωάννα Γρύλλη

Σύμφωνα μέ πληροφορίες τίς ὁποῖες ἀντλοῦμε ἀπό τά «Πατμιακά Τοπωνύμια» τοῦ ἀείμνηστου Παναγιώτη Κρητικοῦ, τό Κάθισμα αὐτό ἱδρύθηκε τό 1579, σύμφωνα μέ τή χρονολογία πού ὑπάρχει στό ἀνώφλιο τῆς εἰσόδου.

Τό ὄνομά του ὀφείλεται στό ὅτι ὁ ἕνας ἀπό τούς τρεῖς Ναΐσκους (Ναός τρισυπόστατος), ὁ κεντρικός, εἶναι ἀφιερωμένος στά Εἰσόδια τῆς Θεοτόκου στά Ἃγια τῶν Ἃγίων. Οἱ ἄλλοι δύο Ναΐσκοι εἶναι ἀφιερωμένοι, ὁ μέν στά δεξιά (τοῦ μεσαίου), στην Ἁγία Τριάδα, ὁ δέ στά ἀριστερά, στούς Ἁγίους Πάντες. 

Ὡς πρῶτοι κτήτορες, φέρονται κάποια χήρα  μέ τίς θυγατέρες της, οἱ ὁποῖες ἔγιναν Μοναχές καί ἀργότερα περιῆλθε στήν οἰκογένεια τῶν Ρωμανιδῶν, ἤ Κομματάδων. Τελευταῖοι κληρονόμοι ἦταν ὁ Νικηφόρος Ρωμανίδης, ( Ἀρχιμανδρίτης, Ταγματάρχης στόν Ἑλληνικό Στρατό, ὁ ὁποῖος ἀπέθανε στίς 5 Φεβρουαρίου τοῦ ἔτους 1877 στόν Πειραιὰ, ἀφήνοντας τά ἄμφιά του στό Μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου) καί ὁ ἀδελφός του Κωνσταντῖνος. Τά ἀδέλφια αὐτά, μεταβίβασαν ἀρχικά τό Κάθισμα στήν ἐξαδέλφη τους Μοσχοῦ Στεφάνου Σὐφαντου καί μετά τό θάνατό της στην Μακαρία Σταμἀτη Κώου Χατζῆ.

«Τά Ἅγια τῶν Ἁγίων», εἶναι γνωστά καί μέ τό ὄνομα «τό Κάθισμα τῆς Σαλώμης», ἐπειδή κατά τά τέλη τοῦ 19^ου  αἰῶνα, ἀνακαινίσθηκε ἀπό τήν Μοναχή Σαλώμη, ἡ ὁποία  τό παρέλαβε, ὔστερα ἀπό προτροπή τῆς Μονῆς καί τῆς Κοινότητας.  (Χειροθετήθηκε Μοναχή τό ἔτος 1867, ὁ δέ σύζυγός της Ἀμβρόσιος Γαβανάρης ἀπό τήν Ξάνθη ἐκάρη καί αὐτός Μοναχός καί ἀπέθανε στη Μονή τῆς Πάτμου, στἰς 27 Ἀπριλίου τοῦ1879).

 Οἱ ἰδιοκτῆτες, τά ἀδέλφια δηλαδή Ρωμανίδη, μεταβίβασαν τό Κάθισμα (Συμβολαιογραφική Πράξη ἀπό 11 Ἰουνίου 1869, «κεκυρωμένη» ἀπό τό Πρωτοδικεῖο Ἀθηνῶν καί ἀπό τό Ὑπουργεῖο Δικαιοσύνης) στή Μοναχή Σαλώμη καί στην «ὑποτακτικιά» της Ξένη Μοναχή. Ἡ Γερόντισσα Σαλώμη παρέμεινε στο Κάθισμα μέχρι τό τέλος τῆς ζωῆς της (ἀπεβίωσε στίς 30 Ἰουλίου τοῦ 1919, σέ ἡλικία 86 ἐτῶν).

Κάτω ἀπό τήν Ἁγία Τράπεζα καί στή βάση της, ὑπάρχει άρχαία ἐπιγραφή: «ΕΠΑΦΡΟΔΕΙΤΟΣ ΕΠΑΦΡΟΔΕΙΤΟΥ ΝΕΙΣΥΡΙΟΣ» καί σέ ἄλλα σημεῖα ὑπάρχουν τμήματα ἀπό τεμάχια γλυπτῶν μαρμάρων. 

Σέ διάφορες Εἰκόνες ἀναφέρεται ἡ ἐπιγραφή «Δέησις τοῦ δούλου τοῦ Θεοῦ Μανουήλ Ἀναγνώστου καί τῆς συμβίας αὐτοῦ Χρυσοκόνας», στήν Εἰκόνα μάλιστα τῶν Εἰσοδίων ὑπάρχουν ζωγραφισμένοι καί οἱ ἀφιερωτές, ἀπό τούς ὁποίους ἡ γυναῖκα φοράει τόν Πατμιακό κεφαλόδεσμο, τόν γνωστό μέ τό ὄνομα «Πόσι».

Στὀ Ἐκκλησάκι πρός τιμή τῶν Ἁγίων Πάντων, παρατηρήσαμε σήμερα τό  ἀπόγευμα, κατά τή διάρκεια τοῦ  Ἑσπερινοῦ, τήν ἐπωνυμία τῆς Παναγίας τοῦ Είκονοστασίου: «Παναγία ἡ Αἰάσουσα» (άπό μικρό παιδάκι στή γειτονιά, δυστυχῶς ποτέ δέν τήν  εἶχα προσέξει καί εὐχαριστώ, τόν φίλο Παντελῆ Μελιανό, Συνταξιοῦχο Διδάσκαλο καί Ἱεροψάλτη, γιά τὀ ὅτι παρατήρησε τήν Είκόνα καί μοῦ ἔδωσε τήν εὐκαιρία νά καταφύγω στά λεξικά γιά νά καταλάβω πώς πρόκειται γιά τήν Παναγιά τήν Θρηνωδοῦσα», [αἰάζω=θρηνῶ]).

Σπάνια εἶνια καί ἡ ἀπεικόνιση τῆς Ἁγίας Τριάδος, στό διάδημα (στέμμα) τῆς Εἰκόνας τῆς Παναγίας, στό Εἰκονοστάσιο τοῦ Παρεκκλησίου τῆς Ἁγίας Τριάδας.

Σήμερα στό Μοναστηράκι αὐτό μονάζει ἡ καλλικέδαλη Μοναχή Συγκλητική, τό γένος Βιρβίλλη, διάδοχος τῆς ἀείμνηστης Γερόντισσας Σαλώμης Μοναχῆς, τό γένος Κοκκώνη, ἡ ὁποία ἀπεβίωσε πρίν ἀπό τριάντα περίπου χρόνια.

" Ὁ Πάτμιος"