Ερμηνεία στον Αναστάσιμο Κανόνα του β’ ήχου
Ἦχος β΄ Ὁ Εἱρμὸς
«Ἐν βυθῷ κατέστρωσέ ποτε, τὴν Φαραωνίτιδα,
πανστρατιὰν ἡ ὑπεροπλος δύναμις, σαρκωθεὶς ὁ Λόγος δέ,
τὴν παμμόχθηρον ἁμαρτίαν ἐξήλειψεν,
ὁ δεδοξασμένος Κύριος· ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται».
Απλή σύνταξη
Η ὑπεροπλος δύναμις ποτε κατέστρωσέ εν βυθῷ
τὴν Φαραωνίτιδα, πανστρατιὰν, σαρκωθεὶς δε ὁ Λόγος
ἐξήλειψεν τὴν παμμόχθηρον ἁμαρτίαν
ὁ δεδοξασμένος Κύριος· ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται».
Μετάφραση
Όπως κάποτε η πάνοπλη δύναμη (του Θεού)
κατέστρωσε στο βυθό της θάλασσας
την πανστρατιά του Φαραώ, έτσι και ο Λόγος του Θεού
ο δοξασμένος Κύριος, διότι ένδοξα έχει δοξαστεί,
με το να πάρει ανθρώπινο σώμα εξάλειψε την αμαρτία
που προκαλεί ο παμπόνηρος Διάβολος.
Ερμηνεία
Εδώ και πάλι τονίζεται ο βυθός αλλά ενώ στο προηγούμενο τροπάριο έγινε οδός σωτηρίας με το να γίνει βατός με τα πόδια για τους Ισραηλίτες, στο τροπάριο αυτό γίνεται καταστροφικό πέρασμα, αφού ο βατός δρόμος έγινε άβατος και πνίγηκε όλη η στρατιά του Φαραώ. Εδώ ακριβώς αποδείχτηκε η δύναμη του Θεού, η οποία είναι πάνω από κάθε ανθρώπινο όπλο. Και όπως ο Θεός εξάλειψε τους εχθρούς Αιγυπτίους έτσι και ο Χριστός εξάλειψε την μοχθηρή αμαρτία του Σατανά.
Ἦχος β΄ Ωδή α΄ τροπάριο 1ο
Ὁ τοῦ κόσμου ἄρχων ἀγαθέ, ᾧ ἀπεγραψάμεθα,
τῇ ἐντολῇ τῇ σῇ μὴ πειθαρχήσαντες,
τῷ Σταυρῷ σου κέκριται· προσβαλὼν γάρ σοι ὡς θνητῷ,
περιπέπτωκε τῷ τῆς ἐξουσίας κράτει σου,
καὶ ἀσθενὴς διήλεγκται.
Απλή σύνταξη
Ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου, ἀγαθέ, ᾧ ἀπεγραψάμεθα,
μὴ πειθαρχήσαντες τῇ ἐντολῇ τῇ σῇ,
κέκριται τῷ Σταυρῷ σου. Προσβαλὼν γάρ σοι ὡς θνητῷ,
περιπέπτωκε τῷ κράτει τῆς ἐξουσίας σου,
καὶ ἀσθενὴς διήλεγκται.
Μετάφραση
Ο άρχοντας αυτού του κόσμου της αμαρτίας, Αγαθέ,
στον οποίο καταγραφήκαμε, γιατί δεν πειθαρχήσαμε στην εντολή Σου,
έχει καταδικαστεί με την Σταύρωσή σου, διότι με το να σε προσβάλει σαν να ήσουν θνητός, περιέπεσε στην δύναμη της εξουσίας σου
και αποδείχτηκε αδύναμος
Ερμηνεία
Οι άνθρωποι μετά την παρακοή κατατάχτηκαν στο στρατόπεδο του Διαβόλου, διότι δυστυχώς δεν ακούσανε την εντολή του Θεού να μην φάνε από το ξύλο της γνώσεως του καλού και του κακού. Αυτό διορθώθηκε με την καταδίκη του Διαβόλου, ο οποίος φέρθηκε απέναντι στον Χριστό σαν κοινό θνητό και νόμισε ότι τον νίκησε με τον θάνατό Του. Ακριβώς αυτό ήταν το λάθος του. Ο Χριστός, ως Παντοδύναμος Θεός, νίκησε τον θάνατο με τον σωματικό του θάνατο και αναστήθηκε, κατέβηκε στον Άδη και τον «εσκύλευσε» , δηλαδή του πήρε όλα τα «σκύλα», τα λάφυρά του, τους ανθρώπους που είχε αιχμαλωτίσει μέχρι τότε. Άνοιξε το λάκκο για τον Χριστό και έπεσε ο ίδιος μέσα. Το κράτος, δηλαδή η δύναμη του Διαβόλου, ίσχυσε μέχρι τον θάνατο του Χριστού, ο οποίος όμως με την Ανάσταση «κατήργησε το κράτος του θανάτου, τουτέστιν τον Διάβολον» κι έτσι ο Διάβολος αποδείχτηκε πολύ αδύναμος απέναντι στον Παντοδύναμο Θεό.
Ἦχος β΄ Ωδή α΄ τροπάριο 2ο
Λυτρωτὴς τοῦ γένους τῶν βροτῶν,
καὶ τῆς ἀκηράτου ζωῆς ἀρχηγός,
εἰς τὸν κόσμον ἐλήλυθας· τῇ γὰρ Ἀναστάσει σου,
διεσπάραξας τοῦ θανάτου τὰ σπάργανα,
ἣν δοξολογοῦμεν ἅπαντες· ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται.
Απλή σύνταξη
Ελήλυθας εἰς τὸν κόσμον Λυτρωτὴς τοῦ γένους τῶν βροτῶν,
καὶ ἀρχηγός τῆς ἀκηράτου ζωῆς, τῇ γὰρ Ἀναστάσει σου,
διεσπάραξας τὰ σπάργανα τοῦ θανάτου,
ἣν δοξολογοῦμεν ἅπαντες· ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται.
Μετάφραση
Έχεις έλθει στον κόσμο ως Λυτρωτής του ανθρώπινου γένους
και ως αρχηγός της αμόλυντης ζωής, διότι με την Ανάστασή σου
κατασπάραξες τα σπάργανα του θανάτου.
Αυτήν δοξολογούμε όλοι μας, διότι ένδοξα έχεις δοξαστεί.
Ερμηνεία
Οι άνθρωποι από τότε που δέθηκαν με τα δεσμά της αμαρτίας και του θανάτου αναζητούσαν τον Λυτρωτή τους, για να τους λύσει τα δεσμά. Ήλθε ο Χριστός και ξέσκισε τα σπάργανα του θανάτου, όπου ήταν σαβανωμένοι οι άνθρωποι, και μας ελευθέρωσε. Επειδή όμως τα δεσμά των ανθρώπων προέρχονται από τα αμαρτήματά τους, γι’ αυτό έπρεπε οι άνθρωποι να ζήσουν μια αμόλυντη και αγνή ζωή, για να μην πέσουν και πάλι σε αυτά τα δεσμά. Γι’ αυτό μας δίδαξε με το παράδειγμά του πώς πρέπει να ζούμε αγνά κι έτσι έγινε ο αρχηγός, ο πρωτοπόρος της αμόλυντης ζωής. Αυτό έγινε με την Ανάσταση του Κυρίου, με την οποία ο Κύριος μας επανέφερε και πάλι στην πραγματική ζωή. Για την Ανάσταση του Κυρίου πρέπει να τον δοξολογούμε όλοι οι άνθρωποι και του αξίζει, διότι ήταν δοξασμένος αλλά και με το σωτήριο έργο που έφερε εις πέρας και πάλι δοξάστηκε.
Ἦχος β΄ Ωδή γ΄ ειρμός
«Ἐξήνθησεν ἡ ἔρημος, ὡσεὶ κρίνον Κύριε,
ἡ τῶν ἐθνῶν στειρεύουσα Ἐκκλησία τῇ παρουσίᾳ σου,
ἐν ᾗ ἐστερεώθῃ ἡ καρδία μου»
Απλή σύνταξη
Η ἔρημος, ἡ τῶν ἐθνῶν στειρεύουσα Ἐκκλησία
τῇ παρουσίᾳ σου, εξήνθησεν ὡσεὶ κρίνον Κύριε,
ἐν ᾗ ἐστερεώθη ἡ καρδία μου.
Μετάφραση
Κύριε, η έρημος, δηλαδή η εκκλησία των εθνών
που ήταν στείρα, άνθησε σαν το κρίνο με την παρουσία σου.
Σε αυτήν βρήκε στέρεο αποκούμπι και η καρδιά μου.
Ερμηνεία
Η έρημος, που είναι ένας τόπος άγονος και σκληρός, δέχτηκε πολλούς ασκητές, χάρη των οποίων δημιουργήθηκε και η εκκλησία. Μέχρι τότε η εκκλησία του Θεού ήταν στείρα, δεν είχε δηλαδή πολλούς ανθρώπους του Θεού, εκτός από τους προφήτες. Είναι πολύ μεγάλος ο αριθμός αυτών των ασκητών, οι οποίοι με την αγιοσύνη τους έκαναν γόνιμη πνευματικά την έρημο, δηλαδή την εκκλησία του Θεού. Ο αναζωογονητής της ερήμου δεν είναι άλλος από τον Χριστό, ο οποίος πρώτος αποσύρθηκε στην έρημο και νήστεψε για σαράντα μέρες, όπως και ο απόστολος Παύλος, ο άγιος Αντώνιος, η Μαρία η Αιγυπτία και πολλοί άλλοι. Αυτοί αποτέλεσαν «τα μυρίπνοα άνθη» της ερήμου, δηλαδή της εκκλησίας, και στη συνέχεια του Παραδείσου. Έτσι στέριωσε η εκκλησία του Θεού και επομένως και εμείς μπορούμε να στηριχτούμε σε αυτήν και να βρούμε ένα στέρεο αποκούμπι.
Ήχος β΄ Ωδή γ΄ τροπάριο 1ο
Ἡ κτίσις ἐν τῷ πάθει σου, ἠλλοιοῦτο βλέπουσα,
ἐν εὐτελεῖ προσχήματι, ὑπ’ ἀνόμων, μυκτηριζόμενον,
τὸν ἑδράσαντα πάντα θείῳ νεύματι.
Απλή σύνταξη
Ἡ κτίσις ἐν τῷ πάθει σου ἠλλοιοῦτο βλέπουσα
τὸν ἑδράσαντα πάντα θείῳ νεύματι
μυκτηριζόμενον ὑπ’ ἀνόμων ἐν εὐτελεῖ προσχήματι.
Μετάφραση
Όλη η κτίση κατά το Πάθος σου άλλαζε μορφή,
καθώς έβλεπε αυτόν που στερέωσε τα πάντα
με το θεϊκό του νεύμα, να χλευάζεται από άνομους
με ευτελείς τρόπους.
Ερμηνεία
Ο υμνωδός θυμίζει τα φοβερά φαινόμενα που έγιναν κατά την Σταύρωση του Χριστού. Σχίστηκε το καταπέτασμα του ναού του Σολομώντα, σείστηκε και σχίστηκε η γη και έβγαλε στο φως τους νεκρούς και έγιναν ζωντανοί. Πώς είναι δυνατόν έναν τέτοιον Παντοδύναμο Θεό, που έπλασε όλον τον κόσμο και όλη την φύση να τον χλευάζουν κάποια «ανθρωπάκια» που έβαζαν το συμφέρον τους πάνω από κάθε ιερό και όσιο. Αυτός ο ευτελισμός και ο εξευτελισμός ήταν το αποτέλεσμα της άπειρης αγάπης του Θεού για τον άνθρωπο. Την Μεγάλη Παρασκευή θυμόμαστε όλα αυτά τα βασανιστήρια του Χριστού και δοξάζουμε τον Θεό για την άκρα ταπείνωση, με την οποία μας χάρισε την σωτηρία.
Ήχος β΄ Ωδή γ΄ τροπάριο 2ο
Ἐκ χοὸς κατ’ εἰκόνα με τῇ χειρί σου ἔπλασας,
καὶ συντριβέντα πάλιν δέ, εἰς χοῦν θανάτου δι’ ἁμαρτίαν
Χριστέ, συγκαταβὰς εἰς ᾅδην συνανέστησας
Απλή σύνταξη
Έπλασάς με εκ χοὸς τῇ χειρί σου κατ’ εἰκόνα,
καὶ συντριβέντα πάλιν δέ εἰς χοῦν θανάτου δι’ ἁμαρτίαν
Χριστέ, συγκαταβὰς εἰς ᾅδην συνανέστησας
Μετάφραση
Με έπλασες από χώμα με το χέρι Σου κατ’ εικόνα σου
και, αφού συντρίφτηκα, έγινα και πάλι, Χριστέ μου,
όπως και πριν, χώμα θανάτου λόγω της αμαρτίας,
όμως κατέβηκες μαζί μου στον Άδη,
και όπως αναστήθηκες Εσύ, ανέστησες κι εμένα.
Ερμηνεία
Όταν η εκκλησία κατά την νεκρώσιμη ακολουθία απευθύνεται στον αποθανόντα και του λέει: «χους ει και εις χουν απελεύσει», δηλαδή χώμα είσαι και στο χώμα θα ξαναγυρίσεις», δηλώνει ότι ο άνθρωπος έγινε από πηλό, στον οποίο ο Θεός του έδωσε ζωή και τον έκανε άνθρωπο και μάλιστα του έκανε και μια μεγάλη δωρεά, τον έκανε σαν κι αυτόν, «κατ’ εικόνα» του. Όσο ο άνθρωπος είναι κοντά στην πηγή της ζωής είναι ζωντανός, μόλις φύγει από κοντά του γίνεται πάλι χοϊκός, υλικός και το σώμα του γίνεται χώμα και επανέρχεται και πάλι στην αζωΐα, στην νέκρα, στον θάνατο, στον Άδη.
Ήχος β΄ Ωδή δ΄ ειρμός
«Ἐλήλυθας, ἐκ Παρθένου οὐ πρέσβυς οὐκ Ἄγγελος,
ἀλλ’ αὐτὸς ὁ Κύριος,σεσαρκωμένος,
καὶ ἔσωσας ὅλον με τὸν ἄνθρωπον·
διὸ κραυγάζω σοι: Δόξα τῇ δυνάμει σου Κύριε».
Απλή σύνταξη
«Ἐλήλυθας ἐκ Παρθένου οὐ πρέσβυς οὐκ Ἄγγελος,
ἀλλ’ αὐτὸς ὁ Κύριος σεσαρκωμένος,
καὶ ἔσωσας ὅλον με τὸν ἄνθρωπον·
διὸ κραυγάζω σοι: Δόξα τῇ δυνάμει σου Κύριε».
Μετάφραση
Προήλθες από την Παρθένο όχι ως πρεσβευτής
ούτε ως Άγγελος αλλά Εσύ ο ίδιος με σάρκα ανθρώπινη
και με έσωσες ολόκληρο (σώμα και ψυχή),
γι’ αυτό φωνάζω δυνατά: Δόξα στην δύναμή Σου, Κύριε.
Ερμηνεία
Οι δυνατότητες του Παντοδύναμου Θεού είναι απεριόριστες. Αυτός που με ένα του λόγο έπλασε τα πάντα, θα μπορούσε να έρθει ως πρεσβευτής, ως άγγελος, ως αρχάγγελος, ως προφήτης, κι όμως προτίμησε να έρθει ο ίδιος και μάλιστα να γεννηθεί από μια γυναίκα, αλλά Παρθένο, και να υποστεί μύρια όσα βάσανα. Πήρε σάρκα ανθρώπινη, πείνασε, δίψασε, πόνεσε και όλα αυτά γι’ εμάς τους ανθρώπους. Είναι ασύλληπτη η ταπείνωση και η αγάπη του, προκειμένου να διδάξει έμπρακτα την ταπείνωση, την αγάπη και έτσι να σώσει τον άνθρωπο. Μέσα στην ανθρώπινη αδυναμία του ο Χριστός έδειξε την δύναμή του και το μεγαλείο του. Το αναγνωρίζουμε και δοξολογούμε την αστείρευτη δύναμή του.
Ήχος β΄ Ωδή δ΄ τροπάριο 1ο
Παρίστασο ὡς κριτής, ὁ Θεός μου τῷ βήματι,
οὐ κραυγάζων Δέσποτα, κρίσιν ἐνάγων τοῖς ἔθνεσιν,
ἣν διὰ τοῦ πάθους σου, τῇ οἰκουμένῃ εἰργάσω, σωτηρίαν Χριστέ.
Απλή σύνταξη
Ο Θεός μου παρίστασο ὡς κριτής τῷ βήματι,
οὐ κραυγάζων, Δέσποτα, ἐνάγων κρίσιν τοῖς ἔθνεσιν,
ἣν εἰργάσω διὰ τοῦ πάθους σου, Χριστέ, σωτηρίαν τῇ οἰκουμένῃ.
Μετάφραση
Στεκόμουν, Δέσποτα, ως υπόδικος στο βήμα (του Καϊάφα)
χωρίς να βγάζεις κραυγές προμηνύοντας την Κρίση στα έθνη,
την οποία, Χριστέ μου, με το πάθος σου
την μετέτρεψες σε σωτηρία για την οικουμένη.
Ερμηνεία
Συχνά λέμε «και ο κρίνων κρίνεται» θέλοντας να δηλώσουμε ότι ο κριτής δεν είναι στο απυρόβλητο, ιδίως ο άνθρωπος, ο οποίος κάποτε θα κριθεί ενώπιον του Μεγάλου Κριτή. Στους Αίνους ψάλλουμε: «Κύριε, ει και κριτηρίω παρέστης υπό Πιλάτου κρινόμενος αλλ’ ουκ απελείφθης του θρόνου τώ Πατρί συγκαθεζόμενος» (Ήχος πλ. δ’). Ο Μέγας Κριτής εμφανίζεται ως κρινόμενος από άνθρωπο, ο οποίος θα κριθεί και αυτός από τον Χριστό στην Δευτέρα Παρουσία. Και εμείς δίκαια πρέπει ν κριθούμε για τις πράξεις μας, ο Χριστός όμως, ενώ είναι αναμάρτητος, κρίνεται και καταδικάζεται σε θάνατο. Ο Χριστός για να μας βγάλει από την δύσκολη εκείνη ώρα, «όταν βίβλοι ανοιγήσονται και πράξεις δημοσιεύοντα», κατέβηκε στη γη, για να μας δείξει το δρόμο της μετάνοιας και της επιστροφής στην αγκαλιά του Θεού. Αυτό πρέπει να έχουμε πάντοτε μπροστά μας και να μην κρίνουμε τους άλλους, γιατί κι εμείς θα κριθούμε.
Ήχος β΄ Ωδή δ΄ τροπάριο 2ο
Τῷ πάθει σου τοῦ ἐχθροῦ, αἱ ῥομφαῖαι ἐξέλιπον,
τῶν ὑπεναντίων δέ ἐν τῇ εἰς ᾅδου καθόδῳ σου, πόλεις καθῃρέθησαν, καὶ τοῦ τυράννου τὸ θράσος καταβέβληται.
Απλή σύνταξη
Αἱ ῥομφαῖαι τοῦ ἐχθροῦ ἐξέλιπον τῷ πάθει σου,
πόλεις τῶν ὑπεναντίων δέ καθῃρέθησαν
ἐν τῇ εἰς ᾅδου καθόδῳ σου
καὶ τὸ θράσος τοῦ τυράννου καταβέβληται.
Μετάφραση
Τα σπαθιά του εχθρού (Διαβόλου) εξαφανίστηκαν με το Πάθος σου,
αλλά και οι πόλεις των αντιπάλων γκρεμίστηκαν
με «την εις Άδην κάθοδόν σου»
και το θράσος του τυράννου έχει καταβληθεί.
Ερμηνεία
Ο υμνογράφος μιλάει με την στρατιωτική γλώσσα του πολέμου. Βρισκόμαστε πάντα σε πόλεμο, τον Αόρατο πόλεμο, και οι πιστοί πρέπει να είναι εξοπλισμένοι με τα όπλα της πίστης, την πανοπλία του Πνεύματος. Ο πόλεμος έχει κριθεί με την νίκη του Χριστού. Ο Διάβολος, που μέχρι τότε, καταδυνάστευε τους ανθρώπους και έστηνε φρούρια, για να τους φυλακίσει, τώρα γκρεμίστηκαν, τα σπαθιά εξαφανίστηκαν και ο τύραννος Διάβολος, που τυραννούσε με θράσος τις ψυχές των ανθρώπων, κατατροπώθηκε. Ο νικητής Χριστός κατέβηκε και στον Άδη και απελευθέρωσε τους αιχμαλώτους του. «Εσκύλευσας τον Άδη μη πειρασθείς υπ’ αυτού» ψάλουμε πανηγυρικά στους αίνους.
Ἦχος β΄ ᾨδὴ ε’ Ὁ Εἱρμὸς
«Μεσίτης Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων γέγονας, Χριστὲ ὁ Θεός·
διὰ σοῦ γὰρ Δέσποτα τὴν πρὸς τὸν ἀρχίφωτον Πατέρα σου,
ἐκ νυκτὸς ἀγνωσίας προσαγωγὴν ἐσχήκαμεν».
Απλή σύνταξη
Χριστὲ ὁ Θεός, γέγονας μεσίτης Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων,
διὰ σοῦ γὰρ, Δέσποτα, ἐσχήκαμεν προσαγωγὴν
ἐκ νυκτὸς ἀγνωσίας τὴν πρὸς τὸν ἀρχίφωτον Πατέρα σου,
Μετάφραση
Χριστέ και Θεέ μου, έγινες μεσίτης ανάμεσα στον Θεό
και τους ανθρώπους, διότι εξαιτίας σου, Δέσποτα,
οδηγηθήκαμε από την νύχτα της άγνοιας
προς τον Πατέρα σου, που είναι η Αρχή του Φωτός.
Ερμηνεία
Ο κόσμος ήταν σε βαθιά μεσάνυχτα, γιατί αγνοούσε τον Ποιητή και Πλάστη του, ο οποίος είναι η πηγή του Φωτός. Βέβαια και ο Χριστός λέει «εγώ ειμί το φως του κόσμου», όπως και το Άγιο Πνεύμα, που αποτελούν «το τριλαμπές της μιας Θεότητος». «Αρχίφωτος» ο Πατέρας, Φως ο Υιός και Λόγος του Θεού, φως και το Άγιο Πνεύμα, που φωτίζει «πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον». Ο ίδιος ο Χριστός μίλησε για τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος κατά την Πεντηκοστή. Όλα αυτά ο άνθρωπος τα αγνοούσε και χρειάστηκε ο Υιός και Λόγος του Θεού να γίνει μεσολαβητής μεταξύ Θεού και ανθρώπων, να έρθει στη γη να μας διαφωτίσει, να μας βγάλει από την νύχτα της άγνοιας και να γνωρίσουμε τον Πατέρα αλλά και τα άλλα δύο πρόσωπα της Αγίας Τριάδας. Αυτό το φως του Χριστού, αν φωτίζει το δρόμο μας, τότε θα οδηγηθούμε κοντά του.
Ήχος β΄ Ωδή ε΄ τροπάριο 1ο
Ὡς κέδρος Χριστέ, τῶν ἐχθρῶν τὸ φρύαγμα συνέτριψας,
ἑκουσίως Δέσποτα, ἐν τῇ κυπαρίσσῳ ὡς ηὐδόκησας,
καὶ τῇ πεύκῃ καὶ κέδρῳ σαρκὶ συνανυψούμενος.
Απλή σύνταξη
Ὡς κέδρος, Χριστέ, συνέτριψας ἑκουσίως
τὸ φρύαγμα τῶν ἐχθρῶν, Δέσποτα,
συνανυψούμενος σαρκὶ ὡς ηὐδόκησας
ἐν τῇ κυπαρίσσῳ, καὶ τῇ πεύκῃ καὶ κέδρῳ.
Μετάφραση
Σαν τον κέδρο, Χριστέ μου, συνέτριψες, Δέσποτα,
την αυθάδεια των εχθρών ανυψούμενος ως άνθρωπος
σύμφωνα με την καλή σου διάθεση
στο κυπαρίσσι, το πεύκο και τον κέδρο.
Ερμηνεία
Υπάρχει Παράδοση ότι ο Σταυρός του Κυρίου προέρχονταν από τρία ξύλα, τον κέδρο, το κυπαρίσσι και το πεύκο. Ήταν ξύλο της κατάρας, διότι όπου έμπαινε δημιουργούσε προβλήματα. Αυτό το ατιμασμένο και προβληματικό ξύλο έγινε Σταυρός του Χριστού, αγιάστηκε και έγινε πηγή θείων χαρισμάτων. Οι εχθροί του Χριστού με την αυθάδεια που τους χαρακτήριζε, πίστεψαν ότι έτσι θα δώσουν ένα ατιμωτικό τέλος σε αυτόν που τους στέκονταν εμπόδιο στα παράνομα σχέδιά τους. Οι κέδροι του Λιβάνου ήταν περίφημοι για την ανθεκτικότητα και την ευωδία τους, το κυπαρίσσι, που στολίζει τους κεκοιμημένους του κοιμητηρίου δείχνει την άνοδο του ανθρώπου στο θρόνο του Θεού και το πεύκο στολίζει όλα τα μέρη και ιδιαίτερα την πατρίδα μας. Η αυθάδεια των εχθρών του Χριστού συντρίφτηκε με το ίδιο ξύλο που ήθελαν να τον ατιμώσουν, γιατί αυτό αγιάστηκε και μεταβλήθηκε σε πηγή ευλογίας και αγιασμού, σύμβολο νίκης και θριάμβου.
Ήχος β΄ Ωδή ε΄ τροπάριο 2ο
Ἐν λάκκῳ Χριστέ, κατωτάτῳ ἔθεντό σε, ἄπνουν νεκρόν,
ἀλλ’ οἰκείῳ μώλωπι ἐπιλελησμένους τραυματίας Σωτήρ,
τοὺς ἐν τάφοις ὑπνοῦντας σεαυτῷ συνεξανέστησας.
Απλή σύνταξη
Έθεντό σε, Χριστέ, εν λάκκῳ κατωτάτῳ ἄπνουν νεκρόν
ἀλλ’, Σωτήρ, συνεξανέστησας σεαυτῷ οἰκείῳ μώλωπι
ἐπιλελησμένους τραυματίας, τοὺς ἐν τάφοις ὑπνοῦντας.
Μετάφραση
Σε έριξαν σε βαθύ λάκκο, Χριστέ μου, νεκρό χωρίς πνοή
αλλά, Σωτήρα μου, ανέστησες με το δικό σου τραύμα
μαζί με τον εαυτό σου τους ξεχασμένους τραυματίες (της αμαρτίας),
αυτούς που κοιμόντουσαν μέσα σε τάφους
Ερμηνεία
Οι άνθρωποι δέχονται τραύματα από τον ανθρωποκτόνο Διάβολο κι έτσι είναι τραυματισμένοι από την αμαρτία. Τραυματισμένος ήταν και ο Χριστός, όταν κατέβηκε στον Άδη και έσωσε τους ανθρώπους που τους είχαν ξεχάσει, αφού τους έθαψαν στους τάφους. «Τω μώλωπι αυτού ημείς ιάθημεν» τονίζει η εκκλησία κατά την Μ. Παρασκευή. Σε τάφο βαθύ θάφτηκε και ο Χριστός, νεκρός και χωρίς πνοή, αλλά ο τάφος δεν μπορούσε να κρατήσει στην αγκαλιά του τον Αρχηγό της Ζωής, την Πηγή της ζωής. Οι νεκροί, που ανέστησε ο Χριστός, εμφανίστηκαν σαν να κοιμόντουσαν και τους ξύπνησε ο Χριστός. Έκτοτε δεν υπάρχουν νεκροί αλλά κεκοιμημένοι, γι’ αυτό και στο Σύμβολο της Πίστεώς μας «προσδοκούμε ανάσταση νεκρών». Όσοι βέβαια δέχτηκαν τον Χριστό με το Βάπτισμά τους θα τον συναντήσουν με χαρά και θα είναι για πάντα μαζί τους.
Ήχος β΄ Ωδή στ΄ Ειρμός
«Ἐν ἀβύσσῳ πταισμάτων κυκλούμενος,
τὴν ἀνεξιχνίαστον τῆς εὐσπλαγχνίας σου,
ἐπικαλοῦμαι ἄβυσσον·
Ἐκ φθορᾶς ὁ Θεός με ἀνάγαγε».
Απλή σύνταξη
«Κυκλούμενος εν ἀβύσσῳ πταισμάτων ἐπικαλοῦμαι
τὴν ἀνεξιχνίαστον ἄβυσσον τῆς εὐσπλαγχνίας σου,
Ἐκ φθορᾶς ὁ Θεός με ἀνάγαγε».
Μετάφραση
Περικυκλωμένος μέσα στην άβυσσο των πταισμάτων μου
επικαλούμαι την ανεξερεύνητη άβυσσο της ευσπλαχνίας σου
Θεέ μου, βγάλε με από την φθορά.
Ερμηνεία
Η στ΄ Ωδή των Κανόνων είναι αφιερωμένη στην περιπέτεια του Ιωνά, ο οποίος από παρακοή στην εντολή του Θεού βρέθηκε στην άβυσσο της κοιλιάς ενός μεγάλου κύτους. Αυτό θυμάται ο υμνογράφος και μιλάει για άβυσσο πταισμάτων. Η κατάληξη της παρακοής του Θελήματος του Θεού αυτή είναι, δηλαδή να βρισκόμαστε στην κοιλιά του κύτους που λέγεται Διάβολος και ο Κύριος «εκ κοιλίας Άδου ερρύσατο ημάς και παρέσχε τω κόσμω το μέγα έλεος». Μπορεί τα αμαρτήματά μας να είναι μία άβυσσος αλλά η ευσπλαχνία του Θεού είναι πολύ μεγαλύτερη άβυσσος. Δεν υπάρχει αμάρτημα ανθρώπου που να μην το συγχωράει η ευσπλαχνία του Θεού. Όπως τον Ιωνά ο Θεός τον έσωσε κατόπιν προσευχής έτσι κι εμείς επικαλούμαστε την ευσπλαχνία του να μας βγάλει από τα αδιέξοδα της ζωής.
Ήχος β΄ Ωδή στ΄ τροπάριο 1ο
Ὡς κακοῦργος ὁ δίκαιος κέκριται,
καὶ μετὰ ἀνόμων τῷ ξύλῳ προσήλωται,
τοῖς ὑπευθύνοις ἄφεσιν,
τῷ οἰκείῳ δωρούμενος αἵματι.
Απλή σύνταξη
Ο δίκαιος κέκριται ως κακοῦργος,
καὶ προσήλωται τῷ ξύλῳ μετὰ ἀνόμων,
δωρούμενος ἄφεσιν τοῖς ὑπευθύνοις τῷ οἰκείῳ αἵματι.
Μετάφραση
Ο δίκαιος καταδικάζεται ως κακούργος
και καρφώνεται πάνω σε ξύλο μαζί με παράνομους
δωρίζοντας την άφεση στους υπεύθυνους με το δικό του αίμα.
Ερμηνεία
Δυστυχώς δεν είναι η πρώτη φορά που ένας αθώος καταδικάζεται ως ένοχος. Έχει προηγηθεί η γνωστή καταδίκη του Σωκράτη αλλά και πολλών άλλων στη συνέχεια. Η περίπτωση όμως του Χριστού είναι ιδιαίτερα εκκωφαντική, διότι όχι μόνο ήταν αθώος αλλά ήταν ευεργέτης των Ισραηλινών. Και όμως «μετά ανόμων ελογίσθη» (Λουκ. κθ΄ 37). “Ήδη βάπτεται κάλαμος αποφάσεως, παρά κριτών αδίκων, και Ιησούς δικάζεται , και κατακρίνεται σταυρώ» ακούμε την Μ. Εβδομάδα.
Η ανεξικακία του Χριστού στους σταυρωτές του είναι παροιμιώδης «άφες αυτοίς ου γαρ οίδασι τί ποιούσι». Έχυσε το αίμα Του για να δώσει την δυνατότητα στους εχθρούς μας να δίνουμε την άφεση και να ζητάμε συγγνώμη και συγχώρηση από αυτούς στους οποίους φταίξαμε. Το τίμιο αίμα Του ξέπλυνε τις αμαρτίες μας και αποκτήσαμε και πάλι την πρωτινή μας αθωότητα.
Ήχος β΄ Ωδή στ΄ τροπάριο 2ο
Δι’ ἑνὸς μὲν ἀνθρώπου, τοῦ πρώτου Ἀδάμ,
πάλαι εἰς τὸν κόσμον εἰσῆλθεν ὁ θάνατος,
καὶ δι’ ἑνὸς Ἀνάστασις, τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ πεφανέρωται.
Απλή σύνταξη
Ο θάνατος εἰσῆλθεν πάλαι εἰς τὸν κόσμον
δι’ ἑνὸς μὲν ἀνθρώπου τοῦ πρώτου Ἀδάμ,
καὶ Ἀνάστασις τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ δι’ ἑνὸς πεφανέρωται
Μετάφραση
Ο θάνατος μπήκε στον κόσμο την παλιά εποχή
εξαιτίας ενός ανθρώπου, του πρώτου Αδάμ
αλλά και η Ανάσταση του Υιού του Θεού
και πάλι εξαιτίας ενός έχει γίνει φανερή.
Ερμηνεία
Ένας άνθρωπος έφερε την καταστροφή στον κόσμο, ο πρώτος Αδάμ, και ένας άλλος, ο δεύτερος Αδάμ, έκανε φανερή την Ανάσταση του Υιού και Λόγου του Θεού. Η ονομασία του Ιησού Χριστού ως «δεύτερου Αδάμ» θεμελιώνεται κυρίως στην Α΄ προς Κορινθίους επιστολή του Αποστόλου Παύλου. Εκεί ο Παύλος γράφει: «Ούτω και γέγραπται· εγένετο ο πρώτος άνθρωπος Αδάμ εις ψυχήν ζώσαν· ο έσχατος Αδάμ εις πνεύμα ζωοποιούν» (Α΄ Κορ. 15:45).
Ο Παύλος συγκρίνει τον πρώτο Αδάμ, που δημιουργήθηκε από τη γη και έγινε «ψυχή ζώσα», με τον Χριστό, που ονομάζεται «δεύτερος Αδάμ», ο οποίος δεν παίρνει την ζωή από άλλον αλλά είναι ο ίδιος η Ζωή, το «πνεύμα ζωοποιούν». Μετά την παρακοή του Αδάμ εισήλθε η φθορά και ο θάνατος στον κόσμο. Ο Χριστός, σε αντίθεση με τον Αδάμ, υπάκουσε στην εντολή του Θεού μέχρι θανάτου και έτσι νίκησε τη φθορά και το θάνατο. Με αυτό τον τρόπο προσφέρει την αιώνια ζωή και την αποκατάσταση της σχέσης του ανθρώπου με τον Θεό, Ο Χριστός με την ενανθρώπισή του, τη σταυρική του θυσία και την ανάστασή του, εγκαινιάζει μια νέα αρχή για την ανθρωπότητα, της νέας πνευματικής και αθάνατης ζωής για όσους τον ακολουθούν.
Κοντάκιον
Ἀνέστης Σωτήρ, ἐκ τάφου Παντοδύναμε
καὶ ᾍδης ἰδών, τὸ θαῦμα ἐξεπλήττετο,
καὶ νεκροὶ ἀνίσταντο, καὶ ἡ κτίσις ἰδοῦσα συγχαίρει σοι,
καὶ ὁ Ἀδάμ συναγάλλεται,
καὶ κόσμος Σωτήρ μου ἀνυμνεῖ σε ἀεί.
Οἶκος
Σὺ εἶ τὸ φῶς τῶν ἐσκοτισμένων,
σὺ εἶ ἡ ἀνάστασις πάντων καὶ ἡ ζωὴ τῶν βροτῶν
καὶ πάντας συνανέστησας, τοῦ θανάτου τὸ κράτος Σωτὴρ σκυλεύσας καὶ τοῦ ᾍδου τὰς πύλας συντρίψας, Λόγε,
καὶ οἱ θνητοὶ κατιδόντες τὸ θαῦμα ἐθαύμαζον,
καὶ πᾶσα κτίσις συγχαίρει ἐν τῇ σῇ Ἀναστάσει, Φιλάνθρωπε.
Διὸ καὶ πάντες δοξάζομεν καὶ ὑμνοῦμεν τὴν σὴν συγκατάβασιν
καὶ κόσμος, Σωτήρ μου, ἀνυμνεῖ σε ἀεί.
Ήχος β΄ Ωδή ζ΄ ειρμός
Ἀντίθεον πρόσταγμα παρανομοῦντος τυράννου,
μετάρσιον τὴν φλόγα ἀνερρίπισε, Χριστὸς δὲ ἐφήπλωσε,
θεοσεβέσι Παισί δρόσον τὴν τοῦ Πνεύματος,
ὁ ὢν εὐλογημένος καὶ ὑπερένδοξος.
Απλή σύνταξη
Ἀντίθεον πρόσταγμα παρανομοῦντος τυράννου,
ἀνερρίπισε μετάρσιον τὴν φλόγα, Χριστὸς δὲ ἐφήπλωσε
θεοσεβέσι Παισί τὴν τοῦ Πνεύματος δρόσον,
ὁ ὢν εὐλογημένος καὶ ὑπερένδοξος.
Μετάφραση
Το αντίθεο πρόσταγμα ενός παράνομου τυράννου
αναζωπύρωσε την φλόγα της φωτιάς σε μεγάλο ύψος,
όμως ο Χριστός άπλωσε πάνω από τους ευσεβείς Παίδες
την δροσιά του Αγίου Πνεύματος.
Αυτός είναι ο ευλογημένος και υπερένδοξος Θεός μας.
Ερμηνεία
Η μεγάλη φωτιά που ύψωσε ο παράνομος τύραννος (Ναβουχοδονόσορας) νικήθηκε από την δροσιά του Αγίου Πνεύματος κι έτσι οι Τρεις Παίδες αντί να καίγονταν, δροσίζονταν «όπου γαρ βούλεται Θεός νικάται φύσεως τάξις». Ο Θεός έκανε την φωτιά να καίει αλλά και ο Θεός, όταν θέλει, καταργεί τους νόμους της φύσεως και τους δίνει άλλες ιδιότητες, όπως εδώ αντί της καυστικής ιδιότητας την δροσιστική. Και δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς, διότι την ασέβεια και την παρανομία την νικά η ευσέβεια και η νομιμότητα, η υπακοή στον Θεό.
Το θέμα αυτό είναι μόνιμο στον ειρμό της ζ΄ Ωδής των Κανόνων και αποτελεί προτύπωση της σύλληψης της Παναγίας. Όπως οι Τρείς Παίδες δεν κάηκαν από το καμίνι της φωτιάς του τυράννου έτσι και η Παναγία δεν κάηκε με το να δεχτεί το Πυρ της Θεότητας σωματικώς. Η ευσέβεια και η υπακοή το θέλημα του Θεού είναι το χαρακτηριστικό και στις δυο περιπτώσεις. Ας είναι δοξασμένο το όνομα του Κυρίου εις τους αιώνες των αιώνων.
Ήχος β΄ Ωδή ζ΄ τροπάριο 1ο
Οὐκ ἔφερες Δέσποτα δι’ εὐσπλαγχνίαν θανάτῳ τὸν ἄνθρωπον,
καθορᾶν τυραννούμενον, ἀλλ’ ἦλθες καὶ ἔσωσας ἰδίῳ Αἵματι, ἄνθρωπος γενόμενος, ὁ ὢν εὐλογημένος καὶ ὑπερένδοξος.
Απλή σύνταξη
Οὐκ ἔφερες, Δέσποτα, δι’ εὐσπλαγχνίαν καθορᾶν τὸν ἄνθρωπον τυραννούμενον θανάτῳ ἀλλ’ ἦλθες καὶ γενόμενος ἄνθρωπος
ἔσωσας ἰδίῳ Αἵματι,ὁ ὢν εὐλογημένος καὶ ὑπερένδοξος.
Μετάφραση
Δεν άντεχες, Δέσποτα, από ευσπλαχνία να βλέπεις τον άνθρωπο
να τυραννιέται με τον θάνατο αλλά ήλθες και αφού έγινες άνθρωπος
τον έσωσες χύνοντας το ίδιο σου το Αίμα.
Αυτός είναι ο ευλογημένος και υπερένδοξος Θεός μας.
Ερμηνεία
Ο θάνατος από τότε που μπήκε στη ζωή των ανθρώπων, τους τυραννούσε και τους βασάνιζε. Αυτό δεν μπορούσε να γίνει ανεκτό στον Θεό τον φιλεύσπλαχνο και αποφάσισε να γίνει και αυτός άνθρωπος και να του σηκώσει το βάρος και της προπατορικής αμαρτίας και των προσωπικών του αμαρτιών κι έτσι έγινε «ο αίρων την αμαρτίαν και τας αμαρτίας του κόσμου». Αυτό όμως έγινε με το να χύσει το ίδιο του το αίμα, με το οποίο υπέγραψε την νέα Διαθήκη του Θεού και του λαού του Θεού.
Η φράση «εσωσας ημάς τω τιμίω σου αίματι άνθρωπος γενόμενος ατρέπτως» σχετίζεται με ύμνους ή λειτουργικά κείμενα της Ορθόδοξης παράδοσης. Κάτι σχετικό είναι και το «εξηγόρασας ημάς εκ της κατάρας του νόμου τω τιμίω σου αίματι, τω Σταυρώ προσηλωθείς και τη λόγχη κεντηθείς…» που εμφανίζονται σε ύμνους της Μεγάλης Εβδομάδας, όπως στον Εσπερινό της Μεγάλης Πέμπτης.
Ήχος β΄ Ωδή ζ΄ τροπάριο 2ο
Ἰδόντες σε ἔπτηξαν ἠμφιεσμένον στολὴν ἐκδικήσεως,
οἱ πυλωροὶ τοῦ ᾅδου Χριστέ, ἀγνώμονα τύραννον,
οἰκέτην Δέσποτα· ἦλθες γὰρ χειρώσασθαι,
ὁ ὢν εὐλογημένος καὶ ὑπερένδοξος.
Απλή σύνταξη
Οἱ πυλωροὶ τοῦ ᾅδου ιδόντες σε, Χριστέ,
ἠμφιεσμένον στολὴν ἐκδικήσεως, ἔπτηξαν
ἦλθες γὰρ, Δέσποτα, χειρώσασθαι
ἀγνώμονα τύραννον οἰκέτην
ὁ ὢν εὐλογημένος καὶ ὑπερένδοξος.
Μετάφραση
Οι θυρωροί του Άδη τρόμαξαν,
όταν σε είδαν να φοράς την στολή της τιμωρίας,
διότι ήλθες, Δέσποτα, να υποτάξεις
τον αγνώμονα τύραννο, που είναι δούλος σου,
Εσύ που είσαι ο ευλογημένος και υπερένδοξος Θεός μας.
Ερμηνεία
Οι αρχαίοι πίστευαν ότι τον Άδη τον φύλαγε ο Κέρβερος, κατά αναλογία υπάρχουν και στα νεότερα χρόνια οι θυροφύλακες δαίμονες, που κρατούσαν τις ψυχές των νεκρών στο δεσμωτήριο του Άδη. Και με την εις Άδην κάθοδο του Χριστού ισχύει αυτό που αναφέρεται και στην ένδοξη ανάβαση του Χριστού και της Παναγίας στους ουρανούς :«επάρθητε πύλαι αιώνιοι και εισελεύσεται ο Βασιλεύς της δόξης» (Ψαλμό 23:7
Η «στολή της εκδικήσεως» μας ξενίζει αλλά δεν πρόκειται για εκδίκηση παρά για δίκαιη τιμωρία από αγανάκτηση, διότι ο Άδης κρατούσε άσπλαχνα στα δεσμά του τους ανθρώπους και τους φέρνονταν τυραννικά. Εδώ πρόκειται για τον Διάβολο, ο οποίος φέρθηκε με αγνωμοσύνη προς τον Πλάστη του, αφού καταδυνάστευε το αγαπητό δημιούργημα του Θεού, τον άνθρωπο, και τον άφηνε ατιμώρητο για αιώνες. Θα έρθει όμως ο καιρός της Δευτέρας Παρουσίας του Χριστού, όπου θα εξουδετερωθεί ο Διάβολος μαζί με την καταστροφική του δύναμη.
Ήχος β΄ Ωδή η΄ ειρμός
Κάμινός ποτε, πυρὸς ἐν Βαβυλῶνι τάς ἐνεργείας διεμέριζε,
τῷ θείῳ προστάγματι τοὺς Χαλδαίους καταφλέγουσα,
τοὺς δὲ πιστοὺς δροσίζουσα ψάλλοντας·
Εὐλογεῖτε, πάντα τὰ ἔργα Κυρίου τὸν Κύριον.
Απλή σύνταξη
Κάμινός ποτε πυρὸς ἐν Βαβυλῶνι διεμέριζε τάς ἐνεργείας,
τῷ θείῳ προστάγματι τοὺς Χαλδαίους καταφλέγουσα,
τοὺς δὲ πιστοὺς δροσίζουσα ψάλλοντας·
Εὐλογεῖτε, πάντα τὰ ἔργα Κυρίου τὸν Κύριον.
Μετάφραση
Κάποτε ένα καμίνι φωτιάς στην Βαβυλώνα
διαφοροποιούσε τις ενέργειές του με Θείο πρόσταγμα
κατακαίοντας τους Χαλδαίους και δροσίζοντας τους πιστούς
που έψελναν: Δοξολογείτε τον Κύριο όλα τα έργα Κυρίου.
Ερμηνεία
Πράγματι πρόκειται για θαυμαστό γεγονός. Πώς η ίδια φωτιά έκαιγε τους Βαβυλώνιους, ενώ δρόσιζε τους πιστούς. Πρόκειται για θεία επενέργεια. Οι Βαβυλώνιοι έριχναν συνεχώς ξύλα και η φωτιά υψώνονταν
πολλά μέτρα προκειμένου να κάψουν τους Τρείς Παίδες. Αλλά αυτοί αντί να τους κάψουν καίγονταν οι ίδιοι. Οι «θεοσεβεία προεστώτες νεανίαι» είχαν για ασπίδα την ευσέβεια και τον φόβο Θεού, ο οποίος νικάει τα πάντα και δυναμώνει τους πιστούς. Οι ασεβείς τιμωρούνταν και οι ευσεβείς επιβραβεύονταν. Οι ευσεβείς νέοι δεν έπαψαν να υμνούν τον Θεό ακόμη και σε αυτήν την πολύ δύσκολη κατάσταση κι έτσι ο Θεός τους ήλθε ως συμπαραστάτης και βοηθός, όπως έγινε αργότερα με όλους τους αγίους που βασανίστηκαν, ακρωτηριάστηκαν αλλά έμεναν αλώβητοι.
Ήχος β΄ Ωδή η΄ τροπάριο 1ο
Αἵματι Χριστέ τῷ σῷ πεφοινιγμένην,
τὴν τῆς σαρκός σου καθορῶντα στολήν,
ἐν τρόμῳ ἐξίσταντο, τὴν πολλὴν μακροθυμίαν,
τὰ τῶν Ἀγγέλων Τάγματα, κράζοντα·
Εὐλογεῖτε, πάντα τὰ ἔργα τὸν Κύριον.
Απλή σύνταξη
Τὰ τάγματα τῶν Ἀγγέλων καθορῶντα
τὴν στολήν τῆς σαρκός σου πεφοινιγμένην
τῷ σῷ αἵματι, Χριστέ, ἐξίσταντο ἐν τρόμῳ
τὴν πολλὴν μακροθυμίαν κράζοντα·
Εὐλογεῖτε, πάντα τὰ ἔργα τὸν Κύριον.
Μετάφραση
Τα τάγματα των αγγέλων βλέποντας την στολή του σώματός σου
κατακόκκινη με το δικό σου αίμα, Χριστέ μου, έμεναν έκπληκτοι
και από τρόμο για την μεγάλη σου μακροθυμία έκραζαν:
Δοξολογείτε πάντα τα έργα τον Κύριο.
Ερμηνεία
Η ενανθρώπιση του Υιού και Λόγου του Θεού ήταν εφτασφράγιστο μυστικό ακόμη και για τα τάγματα των αγγέλων. Όταν είδαν την Γέννηση του Χριστού έμειναν έκπληκτοι, όμως, όταν είδαν το σώμα του Χριστού βουτηγμένο στο κόκκινο χρώμα, έμεναν πολύ περισσότερο έκπληκτοι και θαύμασαν την μεγάλη μακροθυμία του Θεού προς τους ανθρώπους. Δοξολόγησαν τον Πλάστη τους ακόμη μια φορά και προέτρεπαν να τον δοξολογούν και όλα τα έργα του Θεού. Όμως πίστευαν ότι για να το κάνει αυτό ο Θεός τους κάποιο καλό σκοπό είχε στο νου του. Και πράγματι δεν έπεσαν έξω.
Ήχος β΄ Ωδή η΄ τροπάριο 2ο
Σύ μου τὸ θνητόν, ἐνέδυσας Οἰκτίρμον, ἀθανασίαν τῇ ἐγέρσει σου·
διὸ ἀγαλλόμενος, εὐχαρίστως ἀναμέλπει σοι, ὁ ἐκλεκτὸς λαὸς Χριστέ, κράζων σοι· Κατεπόθη, ὄντως εἰς νῖκος ὁ θάνατος.
Απλή σύνταξη
Σύ, Οἰκτίρμον, ἐνέδυσας μου τὸ θνητόν ἀθανασίαν
τῇ ἐγέρσει σου· διὸ ἀγαλλόμενος ὁ ἐκλεκτὸς λαὸς, Χριστέ
ἀναμέλπει σοι εὐχαρίστως, κράζων σοι·
ὄντως ὁ θάνατος κατεπόθη, εἰς νῖκος.
Μετάφραση
Εσύ, Οικτίρμον, έντυσες το θνητό μου στοιχείο με την αθανασία
με την Ανάστασή σου. Γι’ αυτό όλος χαρά ο εκλεκτός σου λαός
Χριστέ μου, και με μεγάλη ευχαρίστηση σε φωνάζει δυνατά:
Όντως ο θάνατος καταπνίγηκε νικημένος.
Ερμηνεία
Η μεγάλη δωρεά της Ανάστασης του Χριστού προς τον θνητό άνθρωπο είναι η αθανασία. Αυτήν την ενδυμασία της αθανασίας την είχε ο Αδάμ προ της πτώσεως, αφαιρέθηκε με την παρακοή κι έτσι υποχρεώθηκε να πάρει φύλλα συκής και τους δερμάτινους χιτώνας που τον χάρισε ο Θεός από φιλανθρωπία. Ήλθε όμως ο καιρός να ξαναντυθεί με το ένδυμα της αφθαρσίας και της αθανασίας. Και αυτή την δυνατότητα την έδωσε ο Χριστός στον άνθρωπο με την Σταύρωση και την Ανάστασή του.
Αναστήθηκε ο Χριστός και με την Ανάστασή του έδωσε την δυνατότητα να αναστηθεί και ο άνθρωπος. Αυτό το τονίζει ο υμνωδός δυο φορές με το «αγαλλόμενος» και το «ευχαρίστως». Ο Παντοδύναμος Κύριος νίκησε τον θάνατο «θανάτω θάνατον πατήσας» και χάρισε στους νεκρούς την αθανασία «και τοις εν τοις μνήμασι ζωήν χαρισάμενος». Τα νικητήρια του Χριστού είναι νικητήρια και των ανθρώπων, διότι έπαψαν να πεθαίνουν και ζούνε αιώνια. Αυτή όμως η δωρεά δεν είναι για όλους αλλά μόνο για τον εκλεκτό του λαό, ο οποίος τον αγάπησε, τον αποδέχτηκε και τηρεί το Θέλημά Του. Φυσικά ούτε και οι δίκαιοι την αξίζουν αυτή την μεγάλη δωρεά κι όμως την απολαμβάνουν χάρη στους οικτιρμούς και την φιλανθρωπία του Πανάγαθου Θεού.
Ήχος β΄ Ωδή θ΄ ειρμός
Ἀνάρχου Γεννήτορος, Υἱὸς Θεὸς καὶ Κύριος,
σαρκωθεὶς ἐκ Παρθένου ἡμῖν ἐπέφανε,
τὰ ἐσκοτισμένα φωτίσαι, συναγαγεῖν τὰ ἐσκορπισμένα,
διὸ τὴν πανύμνητον, Θεοτόκον μεγαλύνομεν.
Απλή σύνταξη
Θεὸς καὶ Κύριος,Υἱὸς Ἀνάρχου Γεννήτορος
σαρκωθεὶς ἐκ Παρθένου ἐπέφανε ἡμῖν,
φωτίσαι τὰ ἐσκοτισμένα, συναγαγεῖν τὰ ἐσκορπισμένα,
διὸ μεγαλύνομεν τὴν πανύμνητον Θεοτόκον.
Μετάφραση
Ο Θεός και Κύριός μας, ο Υιός πατέρα που δεν έχει αρχή,
αφού πήρε την σάρκα του από την Παρθένο,
εμφανίστηκε σε εμάς, για να φωτίσει τα σκοτεινά
και να συγκεντρώσει τα σκορπισμένα,
γι’ αυτό και σε δοξολογούμε Πανύμνητε Θεοτόκε.
Ερμηνεία
Εδώ πρέπει να προσέξουμε κάποια σημαντικά στοιχεία. Ο Χριστός, που είναι ο Θεός μας και ο Κύριός μας, είναι ο Μονογενής Υιός του Θεού, ενός Θεού που δεν έχει ούτε αρχή ούτε τέλος, και παράλληλα γιος και μιας Παρθένου γυναίκας, η οποία του δάνεισε την σάρκα της, για να εμφανιστεί στον κόσμο. Η ενέργεια αυτή του Θεού είχε δυο σημαντικούς σκοπούς: Να φωτίσει τους ανθρώπους που βρίσκονταν στο σκοτάδι της αμαρτίας, και να συγκεντρώσει τα απολωλότα πρόβατα στην ποίμνη του Χριστού.
Η απομάκρυνση του ανθρώπου από τον Θεό οφείλονταν στο σκοτάδι που προκαλούσε η αμαρτία, με αποτέλεσμα να μην βλέπει και να μην κάνει το σωστό. Χρειάζεται ο φωτισμός του Θεού, για να υπάρχει αγάπη μεταξύ των ανθρώπων και συνεπώς και ενότητα όχι εγωισμοί, διαξιφισμοί, φιλονικίες και πόλεμοι. Η εκκλησία προσεύχεται συνεχώς «υπέρ της των πάντων ενώσεως» και «υπέρ της ενότητας της πίστεως» και καλλιεργεί την αλληλεγγύη και την αδελφοσύνη. Όλα αυτά ασφαλώς τα οφείλουμε στην αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο αλλά και στην Πάναγνη Θεοτόκο, η οποία προσφέρθηκε να υπηρετήσει το σχέδιο του Θεού για την σωτηρία του ανθρώπου.
Ήχος β΄ Ωδή θ΄ τροπάριο 1ο
Ὡς ἐν Παραδείσῳ φυτευθέν, ἐν τῷ Κρανίῳ, Σωτήρ,
τὸ τρισόλβιον ξύλον τοῦ σοῦ ἀχράντου Σταυροῦ,
αἵματι καὶ ὕδατι θείῳ, ὡς ἐκ πηγῆς τῆς θείας πλευρᾶς σου,
Χριστὲ ἀρδευόμενον, τὴν ζωὴν ἡμῖν ἐξήνθησε.
Απλή σύνταξη
Ὡς ἐν Παραδείσῳ φυτευθέν, ἐν τῷ Κρανίῳ Σωτήρ,
τὸ τρισόλβιον ξύλον τοῦ σοῦ ἀχράντου Σταυροῦ,
ἀρδευόμενον αἵματι καὶ ὕδατι θείῳ ὡς ἐκ πηγῆς τῆς θείας πλευρᾶς σου,
Χριστὲ, ἐξήνθησε τὴν ζωὴν ἡμῖν.
Μετάφραση
Καθώς φυτεύτηκε σαν στον Παράδεισο,
δηλαδή στον τόπο του Κρανίου, Σωτήρα μας,
το τρισευτυχισμένο ξύλο του αχράντου σου Σταυρού,
ποτισμένο, Χριστέ μου, από την θεία σου πλευρά
με θείο αίμα και ύδωρ σαν από πηγή,
βλάστησε για μας σαν άνθος την ζωή.
Ερμηνεία
Το ξύλο της γνώσεως του καλού και του κακού, που ήταν στον Παράδεισο και από εκεί έφαγαν οι Πρωτόπλαστοι και έφερε τον θάνατο, αντικαταστάθηκε από το ζωοποιό ξύλο του Σταυρού, το οποίο κάρφωσαν στον τόπο του Κρανίου, και πάνω σε αυτόν κάρφωσαν και τον Χριστό. Αυτό το ξύλο με την Χάρη του Χριστού έγινε καρποφόρο φυτό, γιατί ποτίστηκε από το νερό και το αίμα που έτρεξε από την κεντημένη πλευρά του Χριστού. Το ζωοποιό αυτό ξύλο, όπως η ράβδος του Ααρών, άνθησε και χάρισε την ζωή στους πιστούς. Από τον θάνατο πήγασε η ζωή. Στη θέση λοιπόν του ξύλου του θανάτου στον Παράδεισο φυτεύτηκε το ξύλο της ζωής, το οποίο δεν θα φέρνει πια τον θάνατο, όπως το προηγούμενο ξύλο, αλλά θα φέρνει την ζωή σε όλους τους πιστούς.
Ήχος β΄ Ωδή θ΄ τροπάριο 2ο
Καθεῖλες δυνάστας, σταυρωθεὶς ὁ παντοδύναμος,
καὶ τὴν κάτω κειμένην, ἐν τῇ τοῦ ᾅδου φρουρᾷ,
φύσιν τῶν ἀνθρώπων ὑψώσας, τῷ πατρικῷ ἐνίδρυσας θρόνῳ,
μεθ’ ἧς σε ἐρχόμενον, προσκυνοῦντες μεγαλύνομεν.
Απλή σύνταξη
Σταυρωθεὶς ὁ παντοδύναμος καθεῖλες δυνάστας, ,
καὶ ὑψώσας φύσιν τῶν ἀνθρώπων τὴν κάτω κειμένην
ἐν τῇ φρουρᾷ τοῦ ᾅδου, ἐνίδρυσας τῷ πατρικῷ θρόνῳ,
μεθ’ ἧς σε ἐρχόμενον, προσκυνοῦντες μεγαλύνομεν.
Μετάφραση
Με την Σταύρωσή σου, Παντοδύναμε,
κατάργησες τους τυράννους του κάτω κόσμου
και αφού ύψωσες την ανθρώπινη φύση,
που ήταν καταχωνιασμένη στη φυλακή του Άδη,
την έφερες και πάλι στον Πατρικό θρόνο.
Με αυτήν την μορφή περιμένουμε να έλθεις
(κατά την Δευτέρα Παρουσία σου).
Γι αυτό σε προσκυνούμε και σε δοξολογούμε.
Ερμηνεία
Το τελευταίο τροπάριο του Κανόνα συνοψίζει όλο το νόημα της επί γης παρουσίας του Χριστού. Μετά την συγκατάβαση του Χριστού από τον ουρανό στον πάνω κόσμο έγινε κατάδυση στις φυλακές του κάτω κόσμου, εξουδετέρωσε του φρουρούς του Άδη, που κρατούσαν στα υποχθόνια τις ψυχές των ανθρώπων, έπιασε με τα χέρια του τον Αδάμ και την Εύα και τους τράβηξε, για να τους ανεβάσει και πάλι στο θρόνο του Πλαστουργού, από τον οποίο απομακρύνθηκαν. Από απολωλός πρόβατο και άσωτος υιός έγινε υιός Θεού και συγκληρονόμος Χριστού. Ο στοργικός πατέρας που περίμενε την επιστροφή του άσωτου ανθρώπου τον έντυσε και πάλι με την στολή της αφθαρσίας και της αθανασίας. Έφερε την ανακαίνιση του ανθρώπου και όλης της κτίσης, η οποία θα ολοκληρωθεί με την Δευτέρα Παρουσία του Χριστού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου