Φυτά καί Βότανα

To  Σκόρδο

Το σκόρδο ή Άλλιον το εδώδιμον (λατινική ονομασία Allium sativum) αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά καλλιεργήσιμα φυτά εδώ και χιλιάδες χρόνια. Είναι μονοετές αλλά και πολυετές φυτό που ανήκει στο γένος Άλλιο και στην οικογένεια των Λειριοειδών ή Υακινθοειδών.Προέρχεται από την κεντρική Ασία αλλά σήμερα πλέον καλλιεργείται σε όλο τον κόσμο.Αναπαράγεται με διαχωρισμό των βολβών και η συγκομιδή του γίνεται στο τέλος του επόμενου καλοκαιριού.Φτάνει από 30 εκατοστά εως και ένα μέτρο ύψος με ανοικτόχρωμα ροζ ή άσπρα άνθη.

Στα ενεργά συστατικά του σκόρδου είναι οι θεεικές ενώσεις με κυρίαρχο την αλισίνη υπεύθυνη και για την ιδιαίτερη οσμή του βοτάνου,τις αλιινάση και αλλικίνη.Επίσης περιέχει σκορδίνίνες, σελήνιο, μαγγάνιο, βιταμίνες Α,Β,C, και Ε.

Χρήσεις:

Η πολλαπλή ευεργετική δράση του σκόρδου ήταν γνωστή από την αρχαιότητα. Αναφέρεται σε κείμενα του Θεόφραστου και του Διοσκουρίδη ώς «σκόροδον» ή «σκόρδον το ήμερον». Επίσης υπάρχουν καταγραφές στην αρχαία Αίγυπτο για την πολλαπλή χρήση του καθώς και στους ιθαγενείς της Αμερικανικής ηπείρου  στην Ιαπωνία και αλλού.

Το σκόρδο πάντα έχαιρε εκτίμησης για τις θεραπευτικές του ικανότητες και, πρίν από την ανάπτυξη των αντιβιοτικών, ήταν ένα θεραπευτικό μέσο γι όλων των ειδών τις λοιμώξεις ,από την φυματίωση εως τον τύφο. Στην αρχή του αιώνα οι αλοιφές, οι κομπρέσες και εισπνεόμενα φάρμακα από σκόρδο ήταν το πλέον προτιμότερο φάρμακο κατά της φυματίωσης. Στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο το σκόρδο χρησιμοποιούνταν κατά του τύφου και της δυσεντερίας και η βρετανική κυβέρνηση το 1916 έβγαλε γενική απολογία να προωθεί το σκόρδο στο κοινό για τις απαιτήσεις του πολέμου. Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι Βρετανοί γιατροί που θεράπευαν τα τραύματα της μάχης με σκόρδο, ανέφεραν πλήρη επιτυχία σε περιπτώσεις σηπτικής δηλητηρίασης και γάγγραινας. Αντίστοιχα η ρωσική κυβέρνηση το ονόμασε ρωσική πενικιλίνη, όταν ξέμεινε από αντιβιοτικά. Μετά από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η Sandoz Pharmaceuticals κατασκεύασε ένα παρασκεύασμα με σκόρδο για τους εντερικούς σπασμούς και η Van Patten Company παρήγαγε ένα άλλο για την μείωση της πίεσης αίματος. Χρησιμοποιείται παραδοσιακά ως αντισηπτικό, εφιδρωτικό, διουρητικό, αποχρεμπτικό,διεγερτικό,τονωτικό, καρδιοτονωτικό, αντικαταρροϊκό, αντιμεθυστικό, αντιπυρετικό, εναντίον της πιέσεως και άλλων παθήσεων, όπως είναι του αναπνευστικού συστήματος όπως το άσθμα, τον βήχα, την δυσκολία αναπνοής, την χρόνια βρογχίτιδα, τη λέπρα, τον κοκκύτη, την επιληψία και τους ρευματισμούς.

Αποτελεί εξαίρετο γιατρικό για όλες τις μολύνσεις του στήθους. Είναι επωφελές για τα κρυολογήματα, την γρίππη, τις μολύνσεις στα αυτιά και βοηθάει στην μείωση της καταρροής.Οι μολύνσεις του πεπτικού συστήματος ανταποκρίνονται καλά στην θεραπεία με σκόρδο. Επίσης το βότανο μπορεί να βοηθήσει τον οργανισμό να απαλλαγεί από τα εντερικά παράσιτα. Ακόμη προλαμβάνει τα προβλήματα του κυκλοφορικού συστήματος ,τις καρδιακές εμβολές,τα εγκεφαλικά επεισόδια, διατηρώντας το αίμα αραιωμένο. Μειώνει τα επίπεδα χοληστερίνης,των τριγλυκεριδίων και του σακχάρου στο αίμα. Η εθνική Ιατρική Βιβλιοθήκη του Μέριλαντ περιέχει περίπου 125 επιστημονικές εκθέσεις σχετικές με το σκόρδο, δημοσιευμένες από το 1983. Μελέτες πάνω στο σκόρδο αποκαλύπτουν την ύπαρξη συστατικών που φαίνεται πως καθυστερούν τις καρδιοπάθειες, τα εγκεφαλικά, τον καρκίνο και μία τεράστια γκάμα λοιμώξεων.

Ειδικότερα σχετικά με τον καρκίνο, σε μια έρευνα  Ισραηλινοί ερευνητές χρησιμοποίησαν δύο από τις κυριότερες ουσίες που περιέχονται στο σκόρδο, την αλιινάση και την αλιίνη. Οι δύο αυτές ουσίες βρίσκονται στη φυσική κατάσταση του σκόρδου ξεχωριστά και δεν είναι συνδεδεμένες.Όταν το σκέλος του σκόρδου σπάσει, οι δύο ουσίες συνδέονται και σχηματίζουν την αλισίνη η οποία είναι πολύ τοξική για τα καρκινικά κύτταρα.Στα πειράματά τους οι Ισραηλινοί ερευνητές, συνέδεσαν ειδικά αντισώματα εναντίον γαστρικών καρκίνων με την ουσία αλιινάση. Στη συνέχεια χορήγησαν σε ποντίκια με καρκίνους τα ειδικά αντισώματα με την αλιινάση. Στη δεύτερη φάση των πειραμάτων τους, χορήγησαν στα ποντίκια την αλιίνη.Το αποτέλεσμα ήταν ότι δημιουργήθηκε τοπικά, στο γαστρικό καρκίνο, αυξημένη συγκέντρωση αλισίνης που οδήγησε στην ίαση των ποντικιών από τον καρκίνο τους.Η θεραπευτική αυτή μέθοδος δεν προκάλεσε προβλήματα στα υγιή κύτταρα των ποντικιών. Καταστράφηκαν επιλεκτικά τα καρκινικά κύτταρα λόγω της αυξημένης συγκέντρωσης της αλισίνης που προκλήθηκε μέσα στα καρκινικά κύτταρα χάρη στην μέθοδο αυτή.Βλέπουμε λοιπόν ότι σε πειραματικό επίπεδο, οι ουσίες που περιέχονται στο σκόρδο είναι ικανές να εξολοθρεύσουν καρκινικά κύτταρα. Η μέθοδος αυτή θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και για την εξάλειψη των μεταστάσεων. Είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για πολλά είδη καρκίνου δεδομένου ότι θα κατασκευαστούν τα ειδικά αντισώματα εναντίον αντιγόνων διαφόρων καρκίνων. 

Σύμφωνα με μια άλλη έρευνα , ερευνητές από το πανεπιστήμιο του ανατολικού Λονδίνου, χρησιμοποίησαν την αλισίνη για να καταπολεμήσουν τον ανθεκτικό σταφυλόκοκκο (MRSA Methicillin-resistant Staphylococcus aureus).Το μικρόβιο αυτό είναι υπεύθυνο για πολύ σοβαρές και συχνά θανατηφόρες μολύνσεις σε ασθενείς με μειωμένη άμυνα στα νοσοκομεία. Είναι ανθεκτικό ακόμη και στα ισχυρότερα αντιβιοτικά και το θεραπευτικό οπλοστάσιο που διαθέτουν οι γιατροί εναντίον του μικροβίου είναι πολύ περιορισμένο.Οι γιατροί στο Λονδίνο χρησιμοποίησαν με επιτυχία σε προκαταρκτικές έρευνες το φυσικό συστατικό του σκόρδου αλυσίνη σε διάφορες μορφές, κρέμες, χάπια και σαπούνι για την εξάλειψη του μικροβίου του ανθεκτικού σταφυλόκοκκου.

Η πιο γνωστή δράση ίσως της κατανάλωσης σκόρδου αφορά την μείωση της αρτηριακής πίεσης. Σύμφωνα με έρευνες τα συμπληρώματα σκόρδου έχουν δείξει υπόσχεση για τη θεραπεία της μη ελεγχόμενης υπέρτασης, της μείωσης της αρτηριακής πίεσης   κατά περίπου 10 mmHg συστολική και 8 mmHg διαστολική, παρόμοια με την κλασική φαρμακευτική αγωγή. Το εκχύλισμα ώριμου σκόρδου, το οποίο περιέχει θειο-αλλικυστεΐνη ως βιοδραστική ένωση θείου, είναι τυποποιημένο και εξαιρετικά ανεκτό, με λίγες ή καθόλου γνωστές παρενέργειες ή  αλληλεπιδράσεις  όταν λαμβάνεται με άλλα φάρμακα μείωσης της αρτηριακής πίεσης ή αραίωσης αίματος. Τα πολυσουλφίδια που προέρχονται από το σκόρδο διεγείρουν την παραγωγή του αγγειακού υδρόθειου (H2S) και ενισχύουν τη ρύθμιση του ενδοθηλιακού νιτρικού οξειδίου (ΝΟ), που προκαλούν χαλάρωση των λείων μυών, αγγειοδιαστολή και μείωση της αρτηριακής πίεσης. Αρκετοί διατροφικοί και γενετικοί παράγοντες επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα των οδών σηματοδότησης H2S και NO και μπορεί να συμβάλλουν στην ανάπτυξη υπέρτασης. Η ανεπάρκεια θείου μπορεί να παίζει ρόλο στην αιτιολογία της υπέρτασης και θα μπορούσε να μετριαστεί με τη συμπλήρωση των οργανοσουλφικών ενώσεων που προέρχονται από το σκόρδο.

Παλαιότερες μελέτες δείχνουν ότι η αντικαρκινική ιδιότητα του σκόρδου είναι αρκετά πιο αποτελεσματική όταν εισέρχεται απευθείας σε καρκινικά κύτταρα από ότι όταν απορροφάται πρώτα από τα φυσιολογικά επιθηλιακά κύτταρα του τοιχώματος της γαστρεντερικής οδού. Ερευνητές δοκίμασαν αυτήν την μέθοδο σε δύο μοντέλα  εξαιρετικά επιθετικών κακοηθειών που δεν μπορούν ακόμη να θεραπευτούν με συμβατικές θεραπείες το σάρκωμα 180 και το λέμφωμα EL4. Καθημερινά από του στόματος εκχύλισμα ακατέργαστου σκόρδου (ισοδύναμο με 100 mg υγρού βάρους) για 21 ημέρες απέτυχαν να προσφέρουν κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα στα ποντίκια με κακοήθειες. Ωστόσο, η καθημερινή ένεση των ίδιων ποσοτήτων των ίδιων υλικών για 21 ημέρες θεραπεύει πλήρως όλα τα ποντίκια με καρκίνο. Το ήμισυ της αντικαρκινικής δραστικότητας απενεργοποιήθηκε με θέρμανση στους 100 ° C για 10 λεπτά, υποδηλώνοντας ότι συμμετείχαν πολλαπλά συστατικά. Σε μια άμεση σύγκριση, το ενέσιμο σκόρδο ήταν σημαντικά πιο αποτελεσματικό στη θανάτωση των καλλιεργημένων καρκινικών κυττάρων από τα εκχυλίσματα άλλων 21 ωμών λαχανικών και φρούτων. Στην κυτταρική καλλιέργεια, το εκχύλισμα σκόρδου σκότωσε μια μεγάλη ποικιλία διαφορετικών καρκινικών κυττάρων ανεξάρτητα από το είδος προέλευσης και τους τύπους κυττάρων. Σύμφωνα με τους ερευνητές ο πιο αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης του καρκίνου είναι με ενέσιμο εκχύλισμα σκόρδου παρά με  την κατανάλωση του μαγειρεμένου σκόρδου.

Αξιοσημείωτη είναι η δράση του σκόρδου και στην υγεία του ήπατος.  Έρευνες δείχνουν οτι η ωφέλεια από την χρήση του βοτάνου είναι πολύπλευρη . Σε μια από αυτές διερευνήθηκε η επίδραση του ακατέργαστου σκόρδου σε ασθενείς που πάσχουν από αλκοολική ηπατική νόσο. Επιλέχθηκαν 20 αλκοολικοί ασθενείς και 20 υγιή άτομα. Τόσο οι ασθενείς όσο και τα φυσιολογικά άτομα υποβλήθηκαν σε λεπτομερή κλινική εξέταση και εργαστηριακές έρευνες. Συλλέχθηκαν δείγματα αίματος και η ηπατική νόσος αξιολογήθηκε μετρώντας τις δραστικότητες των ηπατικών ενζύμων . Η από του στόματος συμπλήρωση 2 μικρού μεγέθους ακατέργαστων σκελίδων σκόρδου σε αλκοολικούς ασθενείς για 45 ημέρες, μείωσε σημαντικά τις δραστηριότητες των ενζύμων του ήπατος, μείωσε τα επίπεδα υπεροξείδωσης των λιπιδίων και αύξησε την αντιοξειδωτική κατάσταση σχεδόν στο φυσιολογικό. Έτσι, τα δεδομένα της παρούσας μελέτης υποδηλώνουν ότι το ακατέργαστο σκόρδο προσφέρει προστασία από το οξειδωτικό στρες και   αντιοξειδωτικές δραστηριότητες σε ασθενείς με ηπατική νόσο.

Μοναδικές οι ιδιότητες του βοτάνου και στην καταπολέμηση των μηκήτων. Σύμφωνα με εργαστηριακή έρευνα η οποία  αποσκοπούσε στον προσδιορισμό της αντιμυκητιασικής δράσης του σκόρδου, παρατηρήθηκε αξιοσημείωτη δράση από την χρήση του βοτάνου . Το εκχύλισμα παρασκευάστηκε χρησιμοποιώντας δύο διαλύτες (υδατικό και αιθανόλη) με μέθοδο διαβροχής. Η αντιμυκητιακή δραστικότητα του υδατικού και αιθανολικού εκχυλίσματος σκόρδου προσδιορίστηκε σε ορισμένους επιλεγμένους μύκητες, δηλαδή, Fusarium spp και Rhizopus spp. Από τα αποτελέσματα είναι σαφές ότι, το εκχύλισμα αιθανόλης έδειξε μεγαλύτερη δραστικότητα σε σύγκριση με το υδατικό εκχύλισμα.  Από τη μελέτη αυτή μπορεί να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι το εκχύλισμα σκόρδου έδειξε αντιμυκητιακή δράση έναντι του οργανισμού δοκιμής.

Η κύρια χρήση του σκόρδου σήμερα είναι στην μαγειρική και δευτερευόντως στην φαρμακευτική. Το σκόρδο αποτελεί βασικό στοιχείο στη μαγειρική πολλών χωρών. Χρησιμοποιείται σε ψητά, βραστά, σε σάλτσες, σε σαλάτες (σκορδαλιά), σε τουρσιά.Το σκόρδο μπορεί να τρώγεται ωμό για να σκοτώνει τα βακτήρια, να βελτιώνει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και να προλαμβάνει τον καρκίνο και άλλες σοβαρές παθήσεις. Κατά το μαγείρεμα, το σκόρδο παύει να είναι μικροβιοκτόνο επειδή καταστρέφεται πλήρως η αλλισίνη. Ωστόσο δεν χάνει όλες τις θεραπευτικές του ιδιότητες . Το καλύτερο είναι να τρώγεται και με τους δύο τρόπους. Η ενδεδειγμένη ποσότητα που μπορεί να τρώει κάποιος κάθε μέρα είναι μια  σκελίδα. Προβλήματα εμφανίζονται όταν κάποιος καταναλώσει  περισσότερες από 5 σκελίδες την ημέρα. Στις ποσότητες αυτές το στομάχι αναστατώνεται, δημιουργείται φούσκωμα και καούρα στο στομάχι. Υπάρχουν και φαρμακευτικά σκευάσματα, διαθέσιμα στα φαρμακεία τα οποία είναι επίσης αποτελεσματικά όπως και χάπια (enteric coated), τα οποία προστατεύουν το ενεργό περιεχόμενο από το στομάχι και αφού αυτό απελευθερωθεί στο λεπτό έντερο, απορροφάται μεγιστοποιώντας τις ευεργετικές δράσεις του.

Βασικά Παρασκευάσματα:

Η κατανάλωση του νωπού σκόρδου αποτελεί την πιο άμεση και αποτελεσματική εφαρμογή του βοτάνου κατά πάσα νόσο,  αλλά και προληπτικά. Όπως προαναφέρθηκε εαν δεν μπορούμε να το καταναλώσουμε ωμό, υπάρχει και σε μορφή φαρμακευτικών σκευασμάτων. Για εξωτερική χρήση μπορούμε να κόψουμε μια σκελίδα και να την τρίψουμε επάνω στο πάσχον σημείο του δέρματος.

Το έλαιο με έγχυση (εν θερμώ) αποτελεί μια μέθοδο αποδέσμευσης των συστατικών του σκόρδου στο έλαιο και χρησιμοποιείται για καταπολέμηση πάσης φύσεως μολύνσεων και μυκητιάσεων του δέρματος.Παρασκευάζεται ρίχοντας 50γρ. πολτοποιημένες σκελίδες του βοτάνου σε 150ml ελαιόλαδο καλής ποιότητας και θερμαίνοντάς το(περίπου εώς τους 90^οC) για περίπου 2 ώρες. Ένας απλός τρόπος για να γίνει αυτό είναι να βαλουμε το μίγμα σε ένα γυάλινο μπωλ επάνω από μια κατσαρόλα που σιγοβράζει με νερό. Έτσι επιτυγχάνουμε μια πιο σταθερή θερμοκρασία χωρίς κίνδυνο να καταστρέψουμε τις ωφέλιμες ιδιότητες του βοτάνου λόγω υπερθέρμανσης. Έπειτα αφήνουμε να κρυώσει το μίγμα και το περνάμε από ένα φίλτρο του καφέ ή ειδικό  ύφασμα και πιέζουμε ώστε να βγεί όλο το λάδι. Το τοποθετούμε σε σκουρόχρωμα δοχεία με διάρκεια ζωής το ένα έτος περίπου.

Το σιρόπι σκόρδου είναι πολύ αποτελεσματικό για την καταπολέμηση του βήχα και των ιώσεων του αναπνευστικού. Για την παρασκευή του διαλέγουμε υγιείς καρπούς , τους οποίους και συνθλίβουμε. Έπειτα τους κάνουμε έγχυμα σε νερό όπου το αφήνουμε εκτός εστίας για περίπου 25 λεπτά. Σουρώνουμε το μίγμα  και χλιαρό όπως είναι  ρίχνουμε μέλι και ανακατεύουμε. Σημαντικό εδώ είναι να μην βράσουμε το βότανο διότι καταστρέφονται οι βιταμίνες, και να προσέξουμε την θερμοκρασία του υγρού πριν ρίξουμε το μέλι να μην υπερβαίνει τους 37^οC διότι από εκεί και πάνω καταστρέφονται τα θρεπτικά συστατικά του μελιού. Αφού κρυώσει το τοποθετούμε σε αποστειρωμένο μπουκάλι στο ψυγείο (διάρκεια ζωής 6 μήνες περίπου) και πίνουμε ένα κουταλάκι κάθε 3 ώρες. Οι αναλογίες έχουν ως εξής: 30γρ. Νωπό σκόρδο σε 500 ml  νερό, και 400 γρ. μέλι.

Γ.Π.