Ἡ Γλώσσα μου...

Ὁ Στέλιος Ράμφος γιὰ τὴν γλώσσα 

καὶ τὸ μονοτονικό

Στέλιος Ράμφος

-

Μὲ αὐτὴ τὴν ἀφορμή, θέλετε νὰ μᾶς ἐξηγήσετε γιατί θεωρεῖτε τόσο καταστροφικὴ τὴν ἀπόφαση γιὰ τὸ μονοτονικό;

Θεωροῦσα καὶ θεωρῶ, βέβαια, ὅτι εἶναι πάρα πολὺ σοβαρὸ τὸ θέμα. Τὸ μονοτονικὸ δὲν διευκολύνει σὲ τίποτα. Τὸ λάθος ποὺ ἔγινε τότε, στὶς γλωσσικὲς μεταρρυθμίσεις, εἶναι ὅτι ἡ γλώσσα δὲν εἶναι ἁπλῶς μέσον ἐπικοινωνίας, εἶναι ὀργάνωση τοῦ κόσμου σὲ πνεῦμα κι ἐκεῖ θέλει πολὺ μεγάλη προσοχὴ γιατὶ, ἐὰν καταστραφεῖ αὐτό, μπορεῖ νὰ καταστραφεῖ πιὰ ὅλο τὸ σύστημα τῆς ἐννοιολογικῆς παραγωγῆς μέσα στοὺς ἀνθρώπους. Ἡ γλώσσα ἐννοιοποιεῖ τὸν κόσμο, εἶναι κυρίως παράγοντας διαμορφώσεως ἐννοιῶν, καὶ θεωρῶ ὅτι ἡ ἑλληνικὴ γλώσσα εἶχε καὶ ἔχει μία δική της μορφοπλαστικὴ δύναμη. Εἶναι σημαντικὴ γιὰ τὴν ὀργάνωση τοῦ πνεύματος, τὴν ὀργάνωση τῆς ἀληθινῆς νοημοσύνης, εἰδικὰ τώρα στὴν ἐποχὴ τῆς τεχνητῆς νοημοσύνης. Ἐξ οὗ καὶ εἴχαμε κατακόρυφη πτώση τῆς ἐκφραστικῆς ἱκανότητος καὶ ἀδυναμία κατανοήσεως – αὐτὰ ποὺ διαβάζουμε στὴν PISA κάθε χρόνο, ὅτι εἴμαστε οἱ τελευταῖοι στὴν Εὐρώπη στὴν κατανόηση κειμένου καὶ στὰ μαθηματικά. Δὲν μπορεῖ νὰ ὡριμάσει πνευματικὰ ἕνας λαός, ἐὰν ἡ γλώσσα δὲν ἐξελίσσεται, εἶναι στάσιμη ἢ μπαίνει σὲ μηχανικοὺς τρόπους ἐκφράσεως. Δὲν εἶναι θέμα ἁπλοποιήσεως, δὲν εἶναι θέμα εὐκολίας, διευκολύνσεως, ἡ γλώσσα πρέπει νὰ εἶναι δύσκολη.

Γιατί;
Γιατὶ εἶναι τὸ μέσον διὰ τοῦ ὁποίου ἕνας ἄνθρωπος μεταβάλλει σὲ νόημα τὰ ὑλικὰ πράγματα ποὺ ἔχει μπροστὰ τοῦ. Μιλῶ σημαίνει ἐπικοινωνῶ μὲ λόγια, γκριμάτσες καὶ χειρονομίες, γράφω σημαίνει ἐπικοινωνῶ μὲ νοήματα. Ἡ γραπτὴ γλώσσα εἶναι ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο οἱ ψυχὲς ἐκφράζονται δημιουργικά. Ἀλλιῶς οἱ γλῶσσες ἀρρωσταίνουν. Σήμερα ἐπικρατεῖ ἡ ξύλινη γλώσσα πιά, ὁ κυρίαρχος τύπος εἶναι ἡ ἐπανάληψη, ἡ σειρά, ὁ συρμὸς τῶν γενικῶν, ἡ μία γενικὴ πίσω ἀπὸ τὴν ἄλλη, δηλαδὴ ἀπρόσωπες διαδικασίες ἀπὸ τὶς ὁποῖες ἀφαιροῦνται τὰ ἄτομα, τὰ ὑποκείμενα. Στὴν ξύλινη γλώσσα δὲν χωρᾶ ἡ ψυχή, δὲν χωρᾶ ὁ ζωντανὸς ἄνθρωπος, ὁ κόσμος καὶ ἡ ψυχὴ μαθαίνουν στὶς διαδικασίες, ἐνῶ ἡ κανονικὴ ἔκφραση πρέπει νὰ ἔχει ὑποκείμενο, ρῆμα, ἀντικείμενο. Αὐτὸ ποὺ κάνει ὁ συγγραφέας τί εἶναι; Μεταφέρει ἕναν κόσμο ἐξωτερικῶν πραγμάτων σὲ ἕνα ἐπίπεδο νοημάτων καὶ αὐτὸ ποὺ γράφει ἔχει γίνει πνευματικό, ἔχει γίνει λόγος. Τὸ νὰ ἁπλοποιήσουμε τὴ γλώσσα εἶναι σὰν νὰ λέμε νὰ ἁπλοποιήσουμε τὴν ἀγάπη. Πῶς νὰ ἁπλοποιηθεῖ; Δὲν εἶναι γιὰ ἁπλοποίηση, εἶναι γιὰ δυσκολίες ἡ ἀγάπη ἀπὸ τὴ φύση της.

Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὴν συνέντευξη στὴν Ἀγγελικὴ Μπιρμπίλη: Ὁ Στέλιος Ράμφος, ὁ Χρῆστος Σαρτζετάκης καὶ μιὰ ἄγνωστη ἱστορία.

Ο ζωγραφικός πίνακας που πλαισιώνει τη σελίδα (“Φούλια σε ποτήρι”) είναι έργο του Χρήστου Γαρουφαλή.

ΑΠΟhttps://www.athensvoice.gr

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ: https://antifono.gr/