Η Μουσική

         Η θεραπευτική δύναμη της μουσικής

Παύλος Τούτουζας, Καθηγητής Ιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών,

 Διευθυντής Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας

Το έμφραγμα είχε γίνει πριν δέκα χρόνια και ο πάσχων ήρθε πάλι στους γιατρούς, επειδή ιόν τελευταίο καιρό παρουσίασε ενοχλήσεις τυπικής στηθάγχης προσπάθειας. Στο ζωηρά βάδισμα παρουσιάζει σφίξιμο-πόνο στο στέρνο, ο οποίος ακτινοβολεί σε όλο το θώρακα μπροστά αλλά και στον αριστερό βραχίονα-μπράτσο, από τον ώμο μέχρι τον αγκώνα.

Η ενόχληση είναι σοβαρή και αναγκάζεται να σταματήσει για να υποχωρήσει. Μετά ένα – δυό λεπτά συνεχίζει το βάδισμα κάπως πιο αργά. Τώρα, λοιπόν, για πρώτη φορά δέχεται να κάνει στεφανιογραφία, την οποία φοβόταν πάντοτε και για το λόγο αυτό δεν δέχθηκε να την κάνει τότε που είχε πάθει το έμφραγμα Οι γιατροί με τα πράσινα του «σφίγγαν την καρδιά». Ουρανόπεμπτο όμως δώρο για να ηρεμήσει ήταν το άκουσμα ευχάριστης μουσικής χωρίς λόγια «Τ’ αστέρι του βοριά θα φέρει ξαστεριά..», σαν αυτό να ήταν το τραγούδι και ευαίσθητος και ελληνοπρεπής ο ίδιος άνοιξε τις πόρτες της καρδιάς του.

Σε λίγο με τον καθετήρα ο γιατρός έμπαινε στις στεφανιαίες αρτηρίες που είναι στην επιφάνεια της καρδιάς και για να τις δει στην οθόνη έριχνε σκιερή ουσία στο στόμιο των αρτηριών. Έτσι τρέχει αυτή η ουσία με το αίμα μέχρι τα πέρατα της αρτηρίας και εξακριβώνεται η ύπαρξη ή όχι στενωπκής βλάβης. Ανησυχεί ο πάσχων για όλη αυτή την προσπάθεια και από χαραμάδες της ψυχής δέχεται την ευλογημένη μουσική, η οποία ελαττώνει τις κατεχολαμίνες αίματος, που προκαλούν σπασμό και ανησυχία. Το άσμα επαναλαμβάνεται «κι όταν φανεί πάνω στο πέλαγο πανί…» ο επεμβατικός καρδιολόγος βρίσκει στένωση, σχεδόν απόφραξη της πιο σπουδαίας στεφανιαίας αρτηρίας, δηλαδή του προσθίου κατιόντος κλάδου. Μάλιστα αυτή η στενωτική βλάβη είναι λίγο αποτιτανωμένη-ασβεστωμένη και εξαπλώνεται σε αρκετό μήκος. Αυτό σημαίνει ότι με τον καιρό η βλάβη έχει, ας πούμε, σκληρύνει και υπάρχουν ερωτηματικά αν μπορεί να ανοίξει καλά με το «μπαλόνι».

Πριν δέκα χρόνια, όταν είχε συμβεί το έμφραγμα και η βλάβη ήταν μαλακή, θα άνοιγε εύκολα. Η μουσική είναι συνεχής και ακούει κάτι από το τραγούδι «κάπου υπάρχει η αγάπη μου μα δεν ξέρω πια ’ναι, κάπου υπάρχει η αγάπη μου μα δεν ξέρω πού…». Ωστόσο ο γιατρός είναι πεπειραμένος, έχει κάνει πολλές τέτοιες δύσκολες επεμβάσεις και μάλιστα σε άλλον άρρωστο είχε φθάσει να ανοίξει συνολικά έξι στενώσεις σε διάφορα σημεία των τριών αρτηριών. Τελικά άνοιξε καλά τη βλάβη και με στεντ η κυκλοφορία αποκαταστάθηκε πλήρως στον τόσο σπουδαίο πρόσθιο κατιόντα κλάδο. Ο πάσχων σιγοψιθυρίζει τα λόγια «θα τη γυρέψω στα χαρτιά, θα τη γυρέψω στ’ άστρα…» και, βέβαια, στο τέλος βγαίνει θεραπευμένος από το εργαστήριο, τρισευχαριστημένος, ντυμένος «μεσ’ τα άσπρα».

Ποιός, ιο 5300 π.Χ. που είχαν αυλό, σύγχρονο εύρημα του Γ. Χουρμουζιάδη, ποιός τω καιρώ εκείνω θα περίμενε τέτοια εξέλιξη της μουσικής, να ανακουφίζει, να προλαμβάνει σπασμούς των αρτηριών με κρίσεις στηθάγχης και να βοηθάει μία επέμβαση που θα αποκαταστήσει τη στεφανιαία κυκλοφορία, για να ζήσει ο πάσχων πολλά έτη!

Η μουσική και όλα τα σχετικά, ως ο ρυθμός, η μελωδία, η αρμονία, η λύρα, η ωδή, το θέατρο και η σκηνή, μας λέγει η Κατερίνα Παπαοικονόμου-Κηπουργού, σε όλες τις γλώσσες έχουν ακριβώς την ίδια ονομασία. Ώστε οι Γάλλοι π.χ. να αναφέρονται στη musique, rythme, melodie, harmonie, lyre, theatre, scene.

Είχαν επιδόσεις οι αρχαίοι Έλληνες στη μουσική. Και τώρα στο σύγχρονο κόσμο η μουσική έγινε επίσημα και ιατρική. Το 1944 στο Μichigan αναγνωρίζεται στην επαγγελματική καριέρα του γιατρού το βιογραφικό σημείωμα γύρω από τη θεραπεία με μουσική. Το 1945 εμφανίζεται στη Δύση το πρώτο Εθνικό Συμβούλιο Μουσικής Θεραπείας. Το 1971 στις Ηνωμένες Πολιτείες οργανώνονται οι μουσικοθεραπευτές και συνιστούν την Αμερικανική Ένωση Μουσικοθεραπευτών.

Πώς να πάει το μυαλό του αυλητή και του αρπιστή κατά το Μινωικό πολιτισμό ότι η μουσική θα έχει τέτοια εξέλιξη! Η φόρμιγγα και η κιθάρα, οι σάλπιγγες από την εποχή του Ομήρου. Στην αρχή δύο οι χορδές, στη συνέχεια τέσσερις, επτά, τα μουσικά όργανα αυξάνονται. Εμφανίζεται ο βάρβιτος που μοιάζει με τη λύρα. ψάλλεται ο παιάν εις τους ναούς, τραγούδια σε συμπόσια και εορτές, γίνονται μουσικοί αγώνες στα Πύθια και άλλες πανελλήνιες γιορτές.

Είναι και η ενθουσιαστική μουσική, διθύραμβος, σε διονυσιακή εορτή. Αλλά εδώ ο Πλάτων αποστρέφει το πρόσωπό του από τη μουσική τού μη παρέκει, τα μπάμπα-μπούπα και τα εκκωφαντικά μονότονα ταμ-ταμ της απωτέρας Δύσης, ενώ δεν θα είχε παράπονο από τα βυζαντινά, εκκλησιαστικά άσματα αλλά και τραγούδια, όπως αυτά της Σμύρνης. Κανένα παράπονο από Χατζιδάκι και Θεοδωράκη, το δημοτικά και τα ελαφρά, που βελτιώνουν την αρρώστια, καταπολεμούν το άγχος και επιταχύνουν το χρόνο της ανάρρωσης, με σφυγμούς φυσιολογικούς και πίεση κανονική. Εδώ έχει μεσολαβήσει η μεγάλη επίδοση της βυζαντινής μουσικής, πα, βου, γα δι, κε, ζο, νι, πα και της δυτικής αργότερα dο, re, mi, fa, sol, la, si, do.

Ο Πλάτων πίστευε, ως ο Πυθαγόρας. ότι η μουσική είναι και αυτή μαθηματικά και οδηγεί στη γνώση του αγαθού, του ωραίου και του αληθινού, στην κατάκτηση της αρετής.

πηγή: Παύλος Κ. Τούτουζας, Καθηγητής – διευθυντής του Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας, «Στους ρυθμούς της καρδιάς», εκδ. Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας. Τομ. 18, τευχ. 211, σ.165-166

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ: https://www.pemptousia.gr/2021/06/i-therapeftiki-dinami-tis-mousikis/