Ἅγιος Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης
αταγόταν από την πόλη των Αθηνών.Έζησε και μαρτύρησε τα χρόνια που αυτοκράτορας ήταν ο Δομετιανός, αν και υπάρχουν και κάποιες πηγές που τοποθετούν το μαρτύριό του επί Τραϊανού ή ακόμη και επί Αδριανού.
Ήταν πασίγνωστος φιλόσοφος της Αθήνας, βαθύτατα καλλιεργημένος και μέλος του ανωτάτου δικαστηρίου της πόλης, του Αρείου Πάγου. Ήταν ο πρώτος (ή τουλάχιστον από τους πρώτους) που ασπάστηκε τον Χριστιανισμό, έπειτα από το κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου κάτω από τον ιερό βράχο της Ακροπόλεως: “Τινές δε άνδρες κολληθέντες αυτώ επίστευσαν, εν οις και Διόνυσος ο Αρεοπαγίτης…” (Πράξ. ιζ΄, 34).
Αργότερα διαδέχθηκε στον επισκοπικό θρόνο των Αθηνών τον ευσεβή Ιερόθεο.
Αυτά είναι τα ελάχιστα ιστορικά στοιχεία που διαθέτουμε σχετικά με τον Άγιο Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη. Πολλοί συναξαριστές δίνουν ένα πλήθος πληροφοριών για τη σημαντικότατη αυτή προσωπικότητα του Χριστιανισμού, οι οποίες όμως εντάσσονται αποκλειστικά και μόνο στον κύκλο της παράδοσης.
Έτσι, μία παράδοση τοποθετεί τον Άγιο Διονύσιο την ημέρα που σταυρώθηκε ο Χριστός στην Ηλιούπολη της Αιγύπτου, με το φιλόσοφο Απολλοφάνη (3ος αιώνας). Όταν σκοτείνιασε ο ήλιος, ο Διονύσιος αναφώνησε: «Ή η φύσις αλλοιούται ή Θεός πάσχει».
Μία ακόμη παράδοση, ιδιαίτερα αγαπητή, που έχει εγκολπωθεί από την Εκκλησία και εκφράζεται τόσο στην αγιογραφία όσο και στην υμνογραφία, θέλει τον Άγιο Διονύσιο να παρίσταται στην Κοίμηση της Θεοτόκου, μαζί με τους άλλους δύο ιερομάρτυρες Ιερόθεο και Τιμόθεο, μεταφερόμενος από τις νεφέλες που άρπαξαν τους Αποστόλους. Στις ιερές εικόνες της Κοιμήσεως απεικονίζεται με τους δύο ιεράρχες να στέκεται πίσω από το χορό των Αποστόλων, ενώ στο «θεοτόκιο» κατά την ημέρα της γιορτής του ακούμε: «Εν τή σεπτή κοιμήσει σου, Παναγία Παρθένε, παρήν ό Διονύσιος, σύv τώ Ιεροθέω, καί Τιμοθέω τώ θείω, Άμα τοίς Αποστόλοις, έκαστος ύμνοv άδοντες, πρόσφοροv τή σή μνήμη. Μεθ’ ών καί νύν, πάσα γλώσσα βρότειος αvυμvεί σε, τήv τού Θεού λοχεύτριαν, καί τού κόσμου προστάτιν.»
Σύμφωνα με ακόμη μεταγενέστερες παραδόσεις, που όμως
δεν είναι ευρύτερα αποδεκτές, ο Διονύσιος περιόδευσε σε πολλά μέρη της Δύσης,
όπου κήρυξε τον ευαγγελικό λόγο και ερμήνευσε τις ιερές γραφές και υπήρξε ο
ιδρυτής της Εκκλησίας των Παρισίων κατά την αποστολική εποχή, όπου φέρεται ότι
και μαρτύρησε δι’ αποκεφαλισμού.
Μαζί του μαρτύρησαν και δυό μαθητές του, ο Ρουστικός και ο Ελευθέριος. Ο ηγεμόνας της περιοχής έδωσε εντολή να μη θάψει κανείς τα άγια λείψανα των μαρτύρων, όμως κάποιοι χριστιανοί τα φύλαξαν και όταν δεν υπήρχε πλέον φόβος τα ενταφίασαν με τιμές.
Άλλη παράδοση αναφέρει ότι μετά τον αποκεφαλισμό του, ο ίδιος ο ιερομάρτυρας παρέδωσε την αποτμηθείσα τιμία κάρα του στην ευσεβή χριστιανή Κατούλα.
Υπήρξε συγγραφέας πλήθους θεολογικών συγγραμμάτων.
Στον Άγιο Διονύσιο Αρεοπαγίτη αποδόθηκαν διάφορα συγγράμματα, τα οποία η σύγχρονη έρευνα δε θεωρεί γνήσια, είναι δηλαδή ψευδεπίγραφα (έργα των οποίων ο συγγραφέας υπογράφει με το όνομα κάποιου αναγνωρισμένου προσώπου, προκειμένου να αποδώσει κύρος στα γραπτά του). Πρόκειται για τα περίφημα Μυστικά έργα: α) Περί της ουρανίου ιεραρχίας, β) Περί της εκκλησιαστικής ιεραρχίας, γ) Περί θείων ονομάτων και δ) Περί μυστικής θεολογίας, καθώς και διάφορες επιστολές. Τα Μυστικά έργα, γνωστά και ως Ψευδο-διονύσια, γράφτηκαν στο τέλος του 5ου αιώνα και επηρέασαν βαθύτατα την πορεία της θεολογίας των μέσων χρόνων τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση. Μαζί με τα έργα του ιερού Αυγουστίνου και του Αγίου Γρηγορίου του Ναζιανζηνού υπήρξαν η βάση της ανανέωσης της θεολογικής κίνησης.
Επιβραβεύθηκε από τον Θεό για τη χριστιανική του δράση με το χάρισμα να επιτελεί θαύματα.
Η Εκκλησία μας γιορτάζει τη μνήμη του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, ο οποίος τιμάται ως ο πολιούχος Άγιος της Αθήνας αλλά και των Παρισίων, στις 3 Οκτωβρίου.
Μαζί του μαρτύρησαν και δυό μαθητές του, ο Ρουστικός και ο Ελευθέριος. Ο ηγεμόνας της περιοχής έδωσε εντολή να μη θάψει κανείς τα άγια λείψανα των μαρτύρων, όμως κάποιοι χριστιανοί τα φύλαξαν και όταν δεν υπήρχε πλέον φόβος τα ενταφίασαν με τιμές.
Άλλη παράδοση αναφέρει ότι μετά τον αποκεφαλισμό του, ο ίδιος ο ιερομάρτυρας παρέδωσε την αποτμηθείσα τιμία κάρα του στην ευσεβή χριστιανή Κατούλα.
Υπήρξε συγγραφέας πλήθους θεολογικών συγγραμμάτων.
Στον Άγιο Διονύσιο Αρεοπαγίτη αποδόθηκαν διάφορα συγγράμματα, τα οποία η σύγχρονη έρευνα δε θεωρεί γνήσια, είναι δηλαδή ψευδεπίγραφα (έργα των οποίων ο συγγραφέας υπογράφει με το όνομα κάποιου αναγνωρισμένου προσώπου, προκειμένου να αποδώσει κύρος στα γραπτά του). Πρόκειται για τα περίφημα Μυστικά έργα: α) Περί της ουρανίου ιεραρχίας, β) Περί της εκκλησιαστικής ιεραρχίας, γ) Περί θείων ονομάτων και δ) Περί μυστικής θεολογίας, καθώς και διάφορες επιστολές. Τα Μυστικά έργα, γνωστά και ως Ψευδο-διονύσια, γράφτηκαν στο τέλος του 5ου αιώνα και επηρέασαν βαθύτατα την πορεία της θεολογίας των μέσων χρόνων τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση. Μαζί με τα έργα του ιερού Αυγουστίνου και του Αγίου Γρηγορίου του Ναζιανζηνού υπήρξαν η βάση της ανανέωσης της θεολογικής κίνησης.
Επιβραβεύθηκε από τον Θεό για τη χριστιανική του δράση με το χάρισμα να επιτελεί θαύματα.
Η Εκκλησία μας γιορτάζει τη μνήμη του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, ο οποίος τιμάται ως ο πολιούχος Άγιος της Αθήνας αλλά και των Παρισίων, στις 3 Οκτωβρίου.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος πλ. α’. Τό συνάναρχον Λόγον.
Ἀγρευθείς τῷ τοῦ Παύλου Πάτερ κηρύγματι,
ὑφηγητής ἀνεδείχθης τῶν ὑπέρ νοῦν
δωρεῶν,
διαvoίᾳ ὑψηλῇ καλλωπιζόμενος·
τῶν γάρ ἀΰλων οὐσιῶν, τάς ἀρχάς
μυσταγωγεῖς,
ὡς μύστης τῶν ἀπορρήτων,
καί τῆς σοφίας ἐκφάντωρ,
Ἱερομάρτυς
Διονύσιε.
Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ’. Τῇ ὑπερμάχῳ.
Τάς οὐρανίους διαβάς πύλας ἐv πνεύματι
Ὡς μαθητής τοῦ ὑπέρ τρεῖς οὐρανούς φθάσαντος
Ἀποστόλου Διονύσιε, τῶν ἀρρήτωv
Ἐπλουτίσθης πᾶσαν γνῶσιν καί κατηύγασας
Τούς ἐν σκότει τῆς ἀγνοίας πρίν καθεύδοντας·
Διό κράζομεν, χαίροις Πάτερ παγκόσμιε.
Ἕτερον Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ’. Τῇ ὑπερμάχῳ.
Ὡς τῶν ἀρρήτων μυητήν καί ὑφηγήτορα
Καί τῶν ἀΰλων οὐσιῶν ἱεροφάντορα
Ἀνυμνοῦμέν σε ἀξίως Ἱερομάρτυς.
Ἀλλ’ ὡς πλήρης τῆς τοῦ Πνεύματος ἐλλάμψεως
Τῆς σῆς χάριτος μετάδος ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν
Τῶν βοώντων σοι, χαίροις Πάτερ Διονύσιε.
Μεγαλυνάριον.
Τῶν ὑπερκοσμίων θεωριῶν, γεγονώς ἐπόπτης, καί ἐκφάντωρ θεοειδής, θεαρχικωτάτων,
ἐλλάμψεων τό κάλλος, πανσόφως διαγραφείς, ὦ Διονύσιε.
Εξαποστειλάριον
Τω Παύλω Διονύσιε, τω κλεινώ κορυφαίω, μαθητευθείς πανόλβιε, υπ’ αυτού εμυήθης,
των αποκρύφων την γvώσιν, όθεv σε και λαμπτήρα, τη Εκκλησία τίθησιν, Αθηνών
προχειρίσας, της ευσεβούς, Ιεράρχηv πόλεως, ην φυλάττοις, ορθοδοξούσαν πάνσοφε,
σαις ευχαίς θεοκήρυξ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου