Σάμος:το Ευπαλίνειο Όρυγμα

Σάμος: Διεθνές Ιστορικό Τοπόσημο Μηχανικής το Ευπαλίνειο Όρυγμα

H υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λυδία Κονιόρδου, παραβρέθηκε στη Σάμο, στην εκδήλωση ανακήρυξης του Ευπαλινείου Ορύγματος ως Διεθνές Ιστορικό Τοπόσημο Μηχανικής από την American Society of Civil Engineers (ASCE), την Κυριακή 29 Οκτωβρίου.

Η εκδήλωση,  υπό την αιγίδα του ΥΠΠΟΑ και με την υποστήριξη του δήμου Σάμου, πραγματοποιήθηκε στην κατάμεστη αίθουσα του δημαρχείου Σάμου. Ακολούθησε αποκάλυψη αναμνηστικής πλάκας στη νότια είσοδο του Ευπαλινείου Ορύγματος, από την υπουργό και τον Elias Sayah, κυβερνήτη στη Διεθνή Περιφέρεια της ASCE. Παρόντες στην εκδήλωση ήταν επίσης ο Μητροπολίτης Σάμου, Ικαρίας, Φούρνων και Κορσεών κ.κ. Ευσέβιος, ο βουλευτής  Σάμου Δημήτρης Σεβαστάκης, ο δήμαρχος Σάμου Μιχαήλ Αγγελόπουλος, ο αντιπεριφερειάρχης  Βορείου Αιγαίου Νίκος Κατρακάζος, εκπρόσωποι του ΕΜΠ και της ASCE, εκπρόσωποι των υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ που υλοποίησαν το έργο και τοπικοί παράγοντες.

Το Ευπαλίνειο Υδραγωγείο στο Πυθαγόρειο Σάμου αποτελεί -παγκοσμίως- μεγαλειώδες μνημείο της ανθρώπινης και κατασκευαστικής ικανότητας, ένα ανεπανάληπτο τεχνικό έργο, που λειτουργούσε επιτυχώς για 1.100 περίπου χρόνια. «Η αποκατάσταση, η συντήρηση και η ανάδειξη του σπουδαίου αυτού διαχρονικού μνημείου, του Ευπαλίνειου Ορύγματος, υπήρξε από τις προτεραιότητες του ΥΠΠΟΑ, γι’ αυτό δεν μπορώ να  κρύψω τη χαρά μου σήμερα, εδώ, μπροστά σας», ανέφερε η υπουργός Πολιτισμού. «Θέλω να ευχαριστήσω όσους συνέβαλαν όλα αυτά τα χρόνια, όχι μόνο με την επιστημονική τους επάρκεια αλλά  και με την αγάπη τους, προκειμένου να ολοκληρωθεί το έργο. Η ανασκαφική εργασία του κ. Κίναστ και  του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου, η προσφορά των Ελλήνων επιστημόνων,  η σπουδαία αναστηλωτική  εργασία και το έργο συντήρησης των Διευθύνσεων του ΥΠΠΟΑ, όλοι  συνέβαλαν ώστε να  δοθεί αυτό το  έργο στη Σάμο, να γίνει τόπος προορισμού και να συμβάλλει στην ανάπτυξη του νησιού. Σημειώνουμε ότι η επισκεψιμότητα φέτος θα ξεπεράσει τα όρια του 2015, αφού μέχρι τώρα έχουν επισκεφτεί το μνημείο περί τους 45.000 επισκέπτες.

Όταν διασχίζει κανείς αυτό το μνημείο -και σας το προτείνω ενθέρμως-  νιώθει, πέρα από την ικανότητα του Ευπαλίνου, του μηχανικού από τα Μέγαρα, τον κόπο και την εργασία των ανθρώπων που το κατασκεύσαν με αυτόν τον μοναδικό τρόπο για την εποχή του, αλλά και -κάνοντας ένα άλμα στο χρόνο- την  πίστη, την αφοσίωση και την δουλειά όσων ανέλαβαν διαχρονικά να το ανασκάψουν, να το συντηρήσουν και  να το αναστηλώσουν. Αυτό είναι και το σπουδαίο δώρο του Ορύγματος: η διαχρονικότητα και η συνέχεια, καθώς το παραλαμβάνουμε  από  τις προηγούμενες γενεές και το παραδίνουμε στο μέλλον. Η υποδειγματική αποκατάσταση, η συντήρηση και η ανάδειξη του Ευπαλινείου Ορύγματος αποδεικνύει ότι η συντονισμένη συνεργασία και η προσπάθεια των φορέων μπορεί να φέρει σπουδαία αποτελέσματα. Είμαστε σε συνεργασία με την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, για να μπορέσουμε να ολοκληρώσουμε τα  συμπληρωματικά έργα υποδομής στην γύρω περιοχή», κατέληξε η κα Κονιόρδου.

«Έργο υπεραξίας για τη Σάμο» χαρακτήρισε ο βουλευτής Σάμου, πρόεδρος Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, Δημήτρης Σεβαστάκης, το Ευπαλίνειο Όρυγμα. «Είναι μια μέρα γιορτής για την επιστημονική σκέψη και κυρίως για την ανθρωπιστική διάσταση της τεχνικής σκέψης,  η οποία παραμένει, συνήθως, στο ημίφως. Δεν έχουμε μόνο ένα θαύμα μηχανικής, έχουμε κι ένα θαύμα σύγχρονων εφαρμογών πρωτοποριακών τεχνολογικών μεθόδων…», υπογράμμισε. Πρόκειται για «ένα έργο που γεφυρώνει δύο τεχνολογικές περιοχές, την αρχαία αλλά που την εκλογικεύει στη σημερινή συνθήκη. Επομένως είναι ένας χωροποιημένος στοχασμός, ένας στοχασμός που μετασχηματίζεται σε χώρο. Λειτουργικός, κατ’ αρχήν, ο χώρος  εξελίσσεται σε αισθητικό, σε αρχαιολογικό και εν τέλει σε φιλοσοφικό ερώτημα. Το βασικό αίτημα είναι η πρόσληψη, η κοσμίκευση του έργου, η παραλαβή του, όχι μόνο ως προς την τουριστική του διάσταση αλλά ως προς την πνευματική του».

Το Ευπαλίνειο Υδραγωγείο σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε γύρω στα 550 π.Χ. για να υδρεύει, με ασφάλεια και υψηλές προδιαγραφές υγιεινής, την αρχαία πόλη της Σάμου, δηλαδή το σημερινό Πυθαγόρειο. Η μοναδικότητά του οφείλεται στο «αμφίστομο όρυγμά» του, έτσι το αναφέρει ο Ηρόδοτος, που λαξεύτηκε στον βράχο από δυο αρχαία συνεργεία, τα οποία ξεκίνησαν το ένα από τη βόρεια πλευρά και το άλλο από τη νότια, και συναντήθηκαν στη μέση της διαδρομής.

Πρόκειται για ένα από τα σπουδαιότερα παγκοσμίως μνημεία ανθρώπινης δεξιοτεχνίας και κατασκευαστικής ικανότητας. Γι’ αυτό και, από το 1992, έχει περιληφθεί στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco. Είναι ένα σύνθετο τεχνικό έργο που περιλαμβάνει εκτός από το όρυγμα, και δεξαμενή, προσαγωγό και υπόγειο αστικό αγωγό. Η αφετηρία του βρισκόταν σε φυσική πηγή κοντά στην σημερινή περιοχή των Αγιάδων.
Η συστηματική ανασκαφή του Ευπαλίνειου πραγματοποιήθηκε το 1971-73 από το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο. Διευθυντής του τότε ήταν ο Ulf Janzen, ενώ ο Herman Kienast ήταν εκείνος που έκανε την πρώτη εμπεριστατωμένη μελέτη του. Όμως από τα μέσα του ’70 μέχρι τα τέλη του 2013, για 40 χρόνια, το μοναδικό τμήμα του ορύγματος που ήταν επισκέψιμο, ήταν τα πρώτα 130 μέτρα από τη νότια είσοδό του.
Στα τέλη του 2013, ξεκίνησε η υλοποίηση του βασικού τμήματος της μελέτης που αφορούσε το Όρυγμα και την αρχαία Δεξαμενή. Το έργο σήμερα είναι πλέον επισκέψιμο στο σύνολο των 1.036 μέτρων της σήραγγας.
Έχει εξασφαλιστεί η ευστάθεια της σήραγγας - ορύγματος, συντηρήθηκαν οι λίθινες επενδύσεις της, τοποθετήθηκαν μεταλλικές σχάρες στα ανοιχτά τμήματα της τάφρου που διατρέχει το όρυγμα, κατασκευάστηκαν προστατευμένοι διάδρομοι επίσκεψης και εγκαταστάθηκε σύστημα ήπιου φωτισμού.

Είναι σημαντικό και το ότι με την ευκαιρία των εργασιών αποκαλύφθηκαν ευρήματα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, όπως κτηριακά κατάλοιπα, επιγραφές των αρχαϊκών χρόνων και πλήθος κινητών αντικειμένων, νομίσματα της βυζαντινής περιόδου και οστά ζώων που εμπλουτίζουν την επιστημονική τεκμηρίωση της κατασκευής και της λειτουργίας του μνημείου σε όλη την ιστορία του.

Το Ευπαλίνειο γίνεται έτσι ένας από τους πιο συναρπαστικούς αρχαιολογικούς προορισμούς της χώρας. Και μαζί με το Ηραίον που εντάσσεται, επίσης, στον κατάλογο της Unesco και είναι οργανωμένος αρχαιολογικός χώρος, δίνει δυναμική σε ένα λαμπρό σύνολο μνημείων, όπου περιλαμβάνονται και η Αρχαία Ακρόπολη (στην κορυφή του βουνού), τα Αρχαία Λατομεία (δίπλα σχεδόν στο μονοπάτι βόρειου-νότιου στομίου), και τα κατάλοιπα της αρχαίας Σάμου (Πυθαγόρειο).
ΠΗΓΗ:naftemporiki.gr