Ηλίας Μαμαλάκης:

Οταν έχασα τη γυναίκα μου τα έβαλα με τον Θεό

του Σωτήρη Λέτσιου - από την Ορθόδοξη Αλήθεια που κυκλοφορεί στα περίπτερα

Τον γνωρίσαμε μέσα από τις τηλεοπτικές εκπομπές του και τα βιβλία με τα οποία έχει μυήσει εδώ και χρόνια το ελληνικό κοινό στη γαστριμαργική τέχνη. 

Ο Ηλίας Μαμαλάκης όμως είναι συγχρόνως ένας άνθρωπος με υψηλή θρησκευτική συνείδηση όσο και κατάρτιση περί των θρησκευτικών ζητημάτων. Στη συνέντευξη που ακολουθεί αναφέρεται σε πρόσωπα και γεγονότα τα οποία συνδέονται με τη θρησκευτική πίστη του, όπως και στις διατροφικές συνήθειες των ορθόδοξων μοναχών.

Σε ποιο σημείο της ζωής σας συνειδητοποιήσατε ότι η θρησκευτική πίστη θα έπαιζε καθοριστικό ρόλο για εσάς;

Δεν είμαι σίγουρος εάν βρέθηκα κάποια στιγμή σε ένα τέτοιο κομβικό σημείο. Ολοι οι άνθρωποι, όταν περνάνε μια δύσκολη στιγμή, απευθύνονται στον Θεό, ζητώντας βοήθεια. Αυτό το πράγμα μου συνέβη πολλές φορές, ανεξαρτήτως εάν βρήκα ή όχι αυτή τη βοήθεια. Η ανάγκη για πίστη εκφράζεται μέσα από την ανάγκη για υποστήριξη. Από εκεί και πέρα, η Εκκλησία έχει θεσπίσει από πολύ παλιά μια σειρά από κανόνες ως επί το πλείστον ηθικής για το καλό του ποιμνίου και των πιστών. Η πίστη συνδέεται και με κανόνες διαβίωσης, διατροφής, συγκέντρωσης, αλλά και με όλα εκείνα τα οποία βλέπουμε, όμως δεν είμαστε συχνά σε θέση να καταλάβουμε.

Από τα μαθητικά χρόνια δίνατε μεγαλύτερη σημασία στο περιεχόμενο της πίστης ή υπήρχαν και εξωτερικοί παράγοντες, οι οποίοι έπαιξαν τον δικό τους ρόλο;

Ως παιδί δεν διέθετα μια συνειδητοποιημένη πίστη. Στη χώρα όπου ζούμε και με τον τρόπο που «δουλεύει» η κοινωνία είναι γνωστό ότι βαπτιζόμαστε χριστιανοί ορθόδοξοι σε μια ηλικία στην οποία δεν μπορούμε να αποφασίσουμε και κατά τεκμήριο αποδεχόμαστε τη θρησκευτική πίστη όταν είμαστε μεγαλύτεροι. Είναι σπάνιες οι περιπτώσεις ανθρώπων οι οποίοι βαπτίστηκαν στην Ελλάδα ορθόδοξοι και έπειτα αλλαξοπίστησαν. Σε όλο τον πλανήτη οι άνθρωποι ακολουθούν κυρίως τη θρησκεία των γονιών τους. Μεγάλωσα, θα έλεγα, ανέμελα, χωρίς καμία καθοδήγηση. Ούτε η γιαγιά ούτε η μητέρα μου ήταν πολύ συνεπείς στην τήρηση των θρησκευτικών κανόνων. Οταν η γιαγιά μάς πήγαινε στους Χαιρετισμούς, εκείνη παρακολουθούσε την ακολουθία και εμείς παίζαμε εκεί γύρω. Με πήγανε και στο κατηχητικό, αλλά το έβρισκα εντελώς ανιαρό. Ο τρόπος διδασκαλίας έκανε όλα τα παιδιά να βαριούνται. Οσοι οργάνωναν αυτά τα κατηχητικά δεν είχαν την εξυπνάδα και τη διορατικότητα να συλλάβουν τι θα ήταν εκείνο που θα άρμοζε σε μια τέτοια ηλικία. Δεν μπορείς να φλομώνεις ένα παιδί μόνο με τον βίο ενός Αγίου. Πρέπει να βρεις κάτι που να το ενδιαφέρει, όπως π.χ. ένα παιχνίδι, ένα ανέκδοτο, μια εκδήλωση, μια εκδρομή κ.ά. Ωστόσο η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν έδινε σημασία σε αυτά τα ζητήματα. Ηταν λίγο δογματική σε τέτοια θέματα.

Από τα χρόνια του σχολείου διατηρείτε κάποιες έντονες αναμνήσεις;

Θυμάμαι δύο καθηγητές θεολόγους στο σχολείο, που τους εκτιμούσα πολύ. Ενας από αυτούς, μάλιστα, δυστυχώς έχει φύγει από τη ζωή. Ο Νάσαινας -ο ένας εκ των δύο που έχει πεθάνει- μια φορά με σηκώνει να πω μάθημα, αλλά εγώ είμαι αδιάβαστος. Με ρωτάει: «Πιστεύεις;» «Και βέβαια πιστεύω» του απαντάω με ειλικρίνεια. «Εάν δεν πίστευες, τότε τι θα γινόταν;» με ξαναρωτά. «Μάλλον κακό στον εαυτό μου θα έκανα» απαντώ. «Μπράβο, παιδί μου» μου λέει. Οταν πήρα τη βαθμολογία, διαπίστωσα πως μου είχε βάλει 20! Ηταν εξαιρετικοί άνθρωποι αυτοί οι δύο καθηγητές. Σε έναν άνθρωπο που ξεφεύγει από τα μέτρια επίπεδα της μόρφωσης και αρχίζει να αποκτά μια σχετική αντίληψη της κοινωνίας μέσω της ζωής, της εργασίας, της Φιλοσοφίας κ.ά. η έννοια της πίστης έρχεται ή απέρχεται σε μια πιο ώριμη ηλικία. Εκεί αποφασίζεις τι είναι αυτό που θέλεις και τι είναι αυτό που κάνεις.

Εχετε βρεθεί δίπλα σε ανθρώπους οι οποίοι διακρίνονται από τόσο δυνατή πίστη, ώστε να νιώσετε χωρίς αμφιβολία ότι μπορεί να γίνει πράξη η φράση «η πίστη μετακινεί και βουνά»;

Εχω δει στο Μοναστήρι της Προυσιώτισσας, στο Καρπενήσι, γυναίκα να προσεύχεται μπροστά στην εικόνα της Παναγίας και να βρίσκεται έξω από τη γήινη διάσταση! Να είναι σε άλλο πλανήτη! Αυτό εμένα με μάγεψε. Είπα από μέσα μου: «Μπράβο της!» Ηταν σαν κάτι να ζητούσε και να το ήθελε μέσα από μια απόλυτη συγκέντρωση.

Τι ζητάτε από τον Θεό στις προσευχές σας;

Βρίσκομαι σε μια μεγάλη μάχη με τον εαυτό μου. Εχω ανησυχίες και ερωτήματα. Αυτό που ζητώ είναι να βρω ειρήνη. Τίποτε άλλο! Εάν βρω ειρήνη και γαλήνη, τότε είναι σαν να τα έχω όλα. Είμαι υποχρεωμένος ακόμη να δουλεύω σκληρά, αισθάνομαι υπεύθυνος για πάρα πολλά πράγματα. Οταν πέφτω να κοιμηθώ, έχω πολλά πράγματα στο μυαλό μου. Δεν πιστεύω ότι θα υπήρχε μεγαλύτερο καλό για μένα από το να βρει η ψυχή μου ειρήνη και γαλήνη!

Σας βρίσκει σύμφωνο η συζήτηση περί διαχωρισμού της Εκκλησίας από το κράτος;

Τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα εάν η Εκκλησία είχε τη δυνατότητα να πληρώνει τους ιερείς από δικούς της πόρους. Να ανεξαρτητοποιηθεί 100% και να μην υπάρχει υπουργείο Θρησκευμάτων. Να διέθετε η Εκκλησία ένα ίδρυμα αρμόδιο επί των θρησκευμάτων. Πιστεύω ότι έτσι θα λειτουργούσε καλύτερα.

Τα αγαπημένα σας ενθυμήματα ποια είναι;

Εχω τρεις εικόνες. Μία με την Παναγία, την οποία μου έχει δωρίσει ο Αλβανίας Αναστάσιος, από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες της Ελληνικής Ορθοδοξίας. Μία επίσης της Παναγίας, δώρο του Αρχιεπισκόπου κ. Ιερωνύμου, όπως και άλλη μία από τον Αρχιεπίσκοπο Αλεξανδρείας. Εξίσου σημαντικό για μένα είναι και το δαχτυλίδι της Αγίας Αικατερίνης του Σινά.

Οι διατροφικές συνήθειες του παρελθόντος έχουν διασωθεί σχεδόν αυτούσιες στις μοναστηριακές συνταγές;

Καμία σχέση! Δεν υπάρχουν τέτοια στοιχεία. Η συνταγή και η έννοια της μαγειρικής εκείνων των πολύ μακρινών χρόνων δεν συμπίπτουν σε τίποτα με τις σημερινές συνθήκες. Σήμερα είμαστε πλούσιοι! Διαλέγουμε το κρέας. Τότε έτρωγαν ό,τι βρίσκανε. Δεν είχανε αυτές τις πολυτέλειες. Από τα στοιχεία των πρώτων υλών γνωρίζουμε ότι είχαν ελαιόλαδο, σταφύλι, σύκα, αχλάδια κ.ά. Αυτά ξέρουμε και προσπαθούμε να συνθέσουμε ποιες τροφές χρησιμοποιούσαν. Η φακή είναι το αρχαιότερο όσπριο -και πολύ υγιεινή τροφή- της Μεσογείου. Συνταγές όμως δεν ξέρουμε ούτε από την αρχαία Ελλάδα ούτε όμως και από τα χριστιανικά χρόνια. Διαμορφώθηκε ένα συνταγολόγιο που σε ορισμένα μοναστήρια ήταν φτωχό και σε άλλα πλούσιο, ανάλογα με την οικονομική δυνατότητα κάθε μονής. Εξάλλου, η αληθινή μοναστηριακή κουζίνα διακρίνεται για την απλότητα.

Ποιες θεωρείτε ότι είναι οι πλέον επωφελείς για την ανθρώπινη υγεία συνταγές οι οποίες προέρχονται από τον μοναστηριακό τρόπο ζωής;

Σε αυτές κατατάσσω τα όσπρια, τα ζυμαρικά και μια εξτρέμ συνταγή από το βιβλίο του αείμνηστου Ιωάννη Χατζηφώτη: μαγειρίτσα από εντόσθια ψαριών! Αυτήν τη φτιάχνουν την Ανάσταση, επειδή, ως γνωστόν, στο Αγιον Ορος δεν μπαίνει ποτέ κρέας ούτε την Ανάσταση! Στην Ανδρο ο π. Ευδόκιμος, κατά τη διάρκεια της νηστείας, μαγειρεύει μακαρονάδα χωρίς τυρί, φυσικά. Ωστόσο έχει επινοήσει μια μοναδική πατέντα. Αλέθει μικρή ποσότητα γαλέτας, καρυδιού και αλατιού. Τα υλικά αυτά δίνουν την ψευδαίσθηση του τυριού!

Είναι στιγμές που έχετε αμφιβάλει για την πίστη σας απέναντι στον Θεό;

Οταν έχασα τη γυναίκα μου, το 2010, και πέρασα πολύ άσχημες στιγμές, σκέφτηκα ότι ο Θεός είναι άδικος. Υπέφερε τόσο πολύ και υπήρχαν φορές που ευχόμουν να τελειώσει αυτή η κατάσταση. Ο θάνατος βιώνεται μέσα από φάσεις. Στη πρώτη φάση αισθάνεσαι ότι δεν σου λείπει. Ο μεγάλος πόνος για την απώλεια εμφανίζεται στα δύο χρόνια. Εκεί νιώθεις τη μεγάλη έλλειψη, έχεις αρχίσει να συνειδητοποιείς τι έχει γίνει.

Στην πορεία αναρωτιέστε κι εσείς, όπως και όλοι μας, τι θα μπορούσε να είχε κάνει ο Θεός...

Οσο συγκλονιστικό και αν είναι το υπέρτατο Ον, που λέγεται Θεός, δεν ασχολείται με καθέναν από εμάς ξεχωριστά, αλλά με την εύρυθμη λειτουργία του σύμπαντος. Αυτή η εύρυθμη λειτουργία έχει και θυσίες, δεν είναι αναίμακτη! Δεν μπορεί εγώ που χρωστάω στην Εφορία να έχω την απαίτηση να μου δώσει ο Θεός 10.000 ευρώ, για να πληρώσω τα χρέη μου...

«Εχω γνωρίσει ιερείς που με εντυπωσίασαν και είμαι υπερήφανος για τον κ. Ιερώνυμο!»

Ασφαλώς και θα υπήρξαν ιερείς οι οποίοι διαδραμάτισαν ιδιαίτερο ρόλο στη ζωή σας.

Εχω ταξιδέψει πάρα πολύ, σε όλον τον κόσμο. Εχω γνωρίσει ιερείς και μοναχούς που κάποιοι από αυτούς δεν ήταν και τόσο αξιόπιστοι, αλλά υπήρξαν πολλοί από τους οποίους εντυπωσιάστηκα στον μέγιστο βαθμό. Ηταν ιερείς με όλη τη σημασία της λέξης! Σίγουρα δεν θα ξεχάσω ποτέ τον π. Σπυρίδωνα, Ηγούμενο στο Μοναστήρι της Χοζοβιώτισσας, στην Αμοργό, όπως και στη Μονή Μακελλαριάς, στα Καλάβρυτα, τον ιερέα ο οποίος ήταν χήρος και συγχρόνως ένας ξωμάχος, μαχητής της ζωής. Το πρωί πάλευε στα χωράφια με τις ελιές, για να ζήσει τα παιδιά του, και το απόγευμα πήγαινε στην εκκλησία. Αυτό από μόνο του το θεωρώ σπουδαίο πράγμα. Πολύ στενός φίλος και εξομολογητής μου είναι ο αρχιμανδρίτης στην Πρετόρια της Νότιας Αφρικής. Μαζί του με συνδέει μεγάλη φιλία, την οποία διατηρούμε σταθερή. Ακολούθησε τον Αναστάσιο της Αλβανίας στην ιεραποστολή της Κένυας και κάθισε εκεί, σε δύσκολες συνθήκες, για πάνω από 15 χρόνια, πριν μετακινηθεί αργότερα στη Νότια Αφρική. Πέραν αυτών, είμαι πολύ υπερήφανος για τον σημερινό Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο, όπως και για τον Μητροπολίτη Μεσογαίας κ. Νικόλαο. Αλλά και στην ενορία μου, στην Αγία Μαρίνα της Εκάλης, έχω δύο εξαίρετους ιερείς! Μιλάνε τόσο ανθρώπινα και όχι με «ξύλινο» λόγο!

Είχατε την ευκαιρία να ζήσετε την εμπειρία της μοναστικής ζωής στο παρελθόν;

Εχω πάει στο Αγιον Ορος μόνο ως επισκέπτης, δεν έχω παραμείνει εκεί για κάποιο διάστημα. Διατηρώ, επίσης, φιλικές σχέσεις με τη Μονή Παναχράντου της Ανδρου, ένα από τα λίγα εν Ελλάδι μοναστήρια που το διακρίνει πολύ έντονη εξωστρέφεια. Ο Ηγούμενος, μετά τη λειτουργία της Κυριακής και το αντίδωρο, προσκαλεί για φαγητό όλους όσοι παραβρίσκονται στη λειτουργία, χωρίς καμία εξαίρεση. Μαγειρεύει μια μακαρονάδα, για την οποία είναι, άλλωστε, πολύ γνωστός, και τους βάζει στην τραπεζαρία. Είναι υπέργηρος και διαπνέεται από μεγάλη σοφία, άνθρωπος χαμογελαστός, φροντίζει πάντα να σου δίνει μια συμβουλή. Εχει μια μικρή κάμαρα εντός του μοναστηριού, δίπλα στο αρχονταρίκι. Σε αυτόν πηγαίνουν οι κυρίες της Ανδρου τα υφάσματα που τους περισσεύουν και αυτός τα ράβει στη ραπτομηχανή που έχει στην κάμαρά του και τα μετατρέπει σε ποδιές κουζίνας! Κάθε φορά που ένας επισκέπτης ετοιμάζεται να αναχωρήσει, του κάνει δώρο μια ποδιά. Ε, αυτό είναι κάτι πολύ όμορφο, που μου αρέσει!

ΠΗΓΗ: http://www.vimaorthodoxias.gr