Πάτμος!!!

 Πλατεῖες τῆς Πάτμου

Πρίν ἀπό δύο ἡμέρες, δηλαδή τήν Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας, κατά τήν Λιτανεία τῶν Ἱερῶν Εἰκόνων στή Χώρα, ἔγιναν δύο «στάσεις» στίς πλατεῖες τῆς Χώρας, σύμφωνα μέ τό τελετουργικό τῆς ἡμέρας, ὅπου καί ἀναπέμφθηκαν ἀπό τό Ἱερατεῖο καί τόν Ἡγούμενο οἱ προβλεπόμενες δεήσεις καί εὐχές.

Στό ἄκουσμα τοῦ ὀνόματος τοῦ Πατριάρχη Θεοφίλου, ἀπό τόν Διάκονο, κατά τήν σχετική δέηση-μνημόνευση, φίλος θέλησε νά πληροφορηθεῖ «γιατί μνημονεὐεται ὁ συγκεκριμένος Πατριάρχης, στήν Ἁγιά Λεβιά;» .

Μέ τήν εὐκαιρία αὐτή, ἄς μοῦ συγχωρηθεῖ ἡ τόλμη νά δώσω μιά ἀπάντηση, ὄχι βέβαια προσωπική, ἀλλά ἑδραιωμένη σέ ἱστορικές μαρτυρίες, γιά τήν ὀνοματοδοσία τῆς πλατειῶν τῆς Ἁγιά Λεβιᾶς, τοῦ Ξάνθου καί τῆς Σκάλας.

Μέχρι σήμερα, ὅλος ὁ κόσμος, ὄχι μόνο στήν Πάτμο, ἀλλά «παγκοσμίως», γνωρίζει αὐτή τήν  πλατεία μέ τό ὄνομα «Ἁγιά Λεβιά», ἀπό τό παρακείμενο Ἐκκλησάκι τῆς Ἁγίας Θεοκτίστης, ἀπό τήν Λέσβο (ἐξ οὗ καί Λεσβία). Ὅμως τό ἐπίσημο ὄνομα τῆς πλατείας αὐτῆς  εἶναι: «Πλατεία Πατριάρχου Θεοφίλου Παγκώστα», πρός τιμή τοῦ Πάτμιου Φιλικοῦ Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας, ὁ ὁποῖος τή Νέα Τρίτη τοῦ 1821, ὕψωσε πρῶτος αὐτός τό Λάβαρο τῆς Ἐπαναστάσεως καί ἐξεφώνησε τόν περίφημο λόγο του «περί ἐλευθερίας».

Πότε λοιπόν δόθηκαν τά ὀνόματα στίς παρά πάνω πλατεῖες;  Ἀμέσως μετά ἀπελευθέρωση ἀπό τήν Ἰταλική κατοχή.  Συγκεκριμένα στίς 23 Μαρτίου τοῦ 1946.

 

 Ὁ τότε Πρόεδρος τῆς Κοινότητας Πάτμου, πού δέν ἦταν ἄλλος ἀπό τόν Καθηγούμενο Πάτμου, τόν ἀείμνηστο Συμεών Ρεβίθη, συγκάλεσε, «ὡς ἀσκῶν  τά τῆς πολιτικῆς Διοικήσεως καθήκοντα», σέ ἔκτακτη συνεδρία, τόσο τή Διοικητική Ἐπιτροπή Πάτμου, ὅσο καί τήν Ἱερά Ἀδελφότητα τῆς Μονῆς καί εἰσηγήθηκε τά κατωτέρω: «Ἐπειδή εἰς τήν κορυφήν  τῶν Ἐθναποστόλων τῆς Ἑλληνικῆς Ἐθνεγερσίας πρῶτοι μεταξύ πρώτων ὡς σπορεῖς καί καλλιεργηταί τοῦ ἰδεώδους τῆς ἐλευθερίας φέρονται ὁ μέγας συμπατριώτης μας ΕΜΜ. ΞΑΝΘΟΣ ὁ Φιλικός, ὡσαύτως δέ ὁ συμπατριώτης μας ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΠΑΓΚΩΣΤΑΣ ὁ Ἀλεξανδρείας καί πάσης Αἰγύπτου Πάπας καί Πατριάρχης παραμερίσας καί θυσιάσας πλοῦτον, δόξαν καί ἄνεσιν, ὑπ᾽ ἀρχῆς δέ μέχρι τέλους παρέσχε τήν συνδρομήν του εἰς τόν ἐθνικόν ἀγῶνα καί ἐπειδή ἀμφότεροι τῆς Πατμίας γῆς ἔνδοξοι καί ἐπίλεκτοι βλαστοί  ἐτίμησαν καί τιμῶσι διά τῆς ἀγήρω Αὐτῶν μνήμης τήν θεοπρόβλητον νῆσον μας εἰς ἔνδειξιν ἐλαχίστου φόρου εὐγνωμοσύνης ἐνδείκνυται ὑφ᾽ ἡμῶν εἰς ἀΐδιον ἀναγνώρισιν ὀνομασία τῶν κεντρικῶν πλατειῶν διά τῶν ὀνομάτων αὐτῶν. Ὡσαύτως ἐπειδή ἡ παρά τόν Λιμένα πλατεία ἐχρησιμοποιήθη ὡς ἀφετηρία ἐκκινήσεως τῶν πρώτων ἀγημάτων τῶν ἀπελευθερωτικῶν μας πλοιαρίων, προσφάτως δέ καί ὡς τόπος ἀποβιβάσεως ἀπελευθερωτικῶν τμημάτων μετά πεντακοσίων ἐτῶν δουλείαν δέον νά μνημονεύηται αὕτη ὡς πλατεία ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ».

Ἡ εἰσήγηση ἔγινε δεκτή μέ ἐνθουσιασμό καί έγκρίθηκαν «τά ὑπό τοῦ Προέδρου προταθέντα ὡς πλήρως ἐναρμονιζόμενα μέ τό δημόσιον αἴσθημα καί ἐπιβαλλόμενα ὡς καθῆκον ἐπιτακτικόν». Μάλιστα στήν ἀπόφαση αὐτή τονίζεται ὅτι: «Ὁρίζουσι (τά μέλη) δέ ἐν πανδήμῳ ἑορτασμῷ τῶν ὡς ἄνω πλατειῶν τήν ἑορτήν τοῦ Εὐαγγελισμοῦ καί ἐπέτειον τῆς Ἐθνικῆς παλλιγγενεσίας.

Τό παρόν δημοσιευθήτω διά τῶν ἐν Ἀθήναις ἐκδιδομένων ἐφημερίδων ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ καί ΠΑΤΜΟΣ καί τῆς τοιαύτης ἐν Ρόδῳ ΧΡΟΝΟΣ».

Αὐτό εἶναι τό χρονικό καί ἡ αἰτία τῆς ὀνοματοδότησης τῶν πλατειῶν μας. Δυστυχῶς δέν μποροῦμε νά διακρίνουμε σήμερα κάποιες πινακίδες, ὥστε νά γνωρίζουμε τά ἱστορικά αὐτά ὀνόματα. Μήπως εἶναι εὐκαιρία, νά ἀναλάβει ὁ Δῆμος μας τήν πρωτοβουλία τῆς κατασκευῆς εἰδικῶν πινακίδων, ὄχι μόνο γιά τίς πλατείες, ἀλλά καί τούς δρόμους τῆς Πάτμου; Πρίν ἀπό χρόνια, ἄν δέ μέ ἀπατᾶ ἡ μνήμη μου,  τό 1999-2000, ὁ Πανοσιολογιώτατος Ἀρχιμανδρίτης κ. Σεραφείμ Κοτσάνης, Ἀδελφός τῆς Μονῆς καί Ἐφημέριος τοῦ Ἱεροῦ Τιμίου Προδρόμου Σκάλας, ἔκανε ἕνα πολύ σημαντικό ἔργο. Διαπιστώνοντας ὅτι πολλές πινακίδες, εἶχαν καταστραφεῖ, εἴτε ἀπό τή φθορά τοῦ χρόνου, εἴτε ἀπό ἄλλες αἰτίες, εἶχε τήν πρόνοια, τό κουράγιο καί τήν ὑπομονή νά τίς καταγράψει καί ἀπό ὅτι εἶμαι σέ θέση νά γνωρίζω, εἶναι ἕτοιμος νά καταθέσει τή σημαντική του αὐτή πρωτοβουλία καί ἐργασία του στή Δημοτική μας Ἀρχή, προκειμένου νά ὑλοποιηθεῖ τό ἀπαραίτητο αὐτό ἔργο.

Αὐτά τά λίγα ἱστορικά, γιά νά ἀποτίσουμε ἐλάχιστο φόρο τιμῆς, σ᾽ αὐτούς πού δέν λογάριασαν τόν ἑαυτό τους, ἀλλά ἔδωσαν τά πάντα γιά τοῦ «Χριστοῦ τήν πίστη τήν ἁγία καί τῆς Πατρίδος τήν ἐλευθερία». Καί τό Νησάκι μας ἔδωσε μεγάλες Μορφές, ὑπέροχες καί πολλές Μορφές καί στήν Ἐκκλησία καί στήν Πατρίδα!!!!

"Ο Πάτμιος".