Πάτμος

Π Α Τ Μ Ο Σ

Πρίν ἀπό λίγες ἡμέρες, ἕνας παλιός μαθητής τῆς Πατμιάδας, ἕνας μαθητής μου ἀπό τήν Κρήτη ὁ Βασίλης ὁ Δαμιανάκης μοῦ ἔστειλε μιά φωτοτυπία ἑνός ποιήματος, ἀπό ἕνα παλιό βιβλίο πού βρῆκε σέ κάποιο συρτάρι τοῦ γραφείου στό Σχολεῖο πού διδάσκει. Τό ποίημα αὐτό (μαντινάδες) ἀφορᾶ τό Νησί μας καί ὁ καλός μου ὁ Βασίλης εἶχε τήν καλωσύνη νά μοῦ τό «πέμψει». Μέ συγκίνησε ἰδιαίτερα. Εἶναι ἀρκετά χρόνια πού τελείωσε τή Σχολή μας, κι᾿ ὅμως ἡ ἀγάπη του γι᾿ αὐτή καί γιά τήν Πάτμο, εἶναι μεγάλη. Ἀπό μαθητής ἔπαιζε λύρα καί τώρα καταξιωμένος Μουσικός μέ πάρα πολλές ἐκδηλώσεις μέ τούς μαθητές του, τοῦ Δημοτικοῦ Σχολείου Θραψανοῦ Κρήτης, κατακτᾶ συνεχῶς βραβεῖα  καί ἀποτελεῖ πρότυπο ἐκπαιδευτικοῦ. Μάλιστα, μεταξύ τῶν ἄλλων, ἡ χορωδία τῶν μαθητῶν ἀποδίδει θαυμάσια τό: «Ὦ, σιανέ μου ποταμέ..», τό ὁποῖο μπορεῖτε νά τό ἀπολαύσετε στήν διεύθυνση:   https://www.facebook.com/basiles.damianakes

          Τό ποίημα γιά τήν Πάτμο (τό ὁποῖο παραθέτουμε σέ πιστή ἀντιγραφή),  τό ἔγραψε ὁ Γιάννης ὁ Δερμιτζάκης. Τό βιβλίο δέν εἶχε ἐξώφυλλο, γιά νά ἀναγράψουμε τόν τίτλο του καί τήν χρονολογία ἔκδοσής του. Ὡστόσο ψάχνοντας στό διαδίκτυο ἁλιεύσαμε τά βιογραφικά του στοιχεῖα τά ὁποῖα παραθέτουμε στό τέλος.

          Γιά ἄλλη μιά φορά συγχαίρω τόν ἐκλετό καί ἀγαπητό μου Βασίλη, τόν εὐχαριστῶ θερμά καί τοῦ εὔχομαι κάθε καλό.

                  ΠΑΤΜΟΣ

Ἡ Πάτμος εἶναι ἕνα νησί θεότητα γεμᾶτο

τό μαρτυροῦν οἱ πέτρες του ἀπ᾿ τήν κορφ᾿ ὡς τόν πάτο.

Τό μοναστῆρι στήν κορφή μ᾿ εὐλάβεια τό βλέπεις

μέ θαυμασμό τό προσκυνᾶ ὁ κάθε ἐπισκέπτης.

Γιατί σέ τούτη τή σπηλιά ἔμενε χρόνια μόνος

ὁ Θεολόγος π᾿ ἔγραψε ὅτι θαυμάζει ὁ κόσμος.

Κι᾿ ἐμεῖς δέν τοῦ πιστεύομε τοῦ σατανᾶ κλουθοῦμε

γι᾿ αὐτό τραβοῦμε βάσανα γι᾿ αὐτό καί μαρτυροῦμε.

Τρεῖς λέξεις μόνον πάρετε καί μή γυρεύετ᾿ ἄλλη

νά ζῆτε μ᾿ ἀλαφρή καρδιά καί μ᾿ ἀλαφρό κεφάλι.

Αὐτό δέν εἶναι δύσκολο διώξετε τήν ἀπάτη

τό ψέμα καί τήν ἀστοργιά ζητᾶτε τήν ἀγάπη.

Αὐτά τά λίγα μοναχά ὅπταν θά τα τηροῦμε

τότε μονάχα στή χαρά παντοτεινά θά ζοῦμε.

Ἔχει ἡ Γῆ κι᾿ ἡ θάλασσα νά θρέψει Μυριάδες

καί νά μή σκοτωνόμαστε νά κάνωμε παράδες.

Γιατί ὁ πλοῦτος κι ὁ χρυσός σταύρωσε τό Χριστό μας

κι᾿ ἐμεῖς τό ἴδιο κάνομε κι᾿ ἄς εἶναι κι᾿ ἀδελφός μας.

Θέ μου ἀπού ᾿σαι στά ψηλά πότε θά ξημερώσει

καί ἡ ἀγάπη κι᾿ ἡ χαρά στόν κόσμο αὐτό θ᾿ ἁπλώσει.

Ὅσο μπορεῖς πιό γρήγορα, κάμε τό θέλημά σου

καί μή ξεχνᾶς πῶς εἴμαστε ὅλοι ἐμεῖς παιδιά σου.

Πάτμος τό σχίσμα τοῦ Σταυροῦ εἶναι στά χώματά σου

πού δείχνουν ὁλοφάνερα τήν Ἁγιότητά σου.

Πάνω στό Βράχο βρίσκεται τό Ἅγιο Σημάδι

μέσ᾿ ἀπ᾿ αὐτό φωτίστηκε κι᾿ ἤλαμψε τό σκοτάδι.

Μέσα ἀπ᾿ τό βράχο πέταξε αὐτό δέν εἶναι ψέμα

τό φῶς σου τό τρισάγιο, τό Ἅγιό σου Πνεῦμα

Τόν Ἰωάννη φώτισε τοῦ πνεύματος μιά λάμψη

κι᾿ εἶπε τήν ἀποκάλυψη πώς πρέπει ἐκεῖ νά γράψει.

Γιά νά σκορπίσει τοῦ Θεοῦ τήν δύναμη πού ἔχει

κι᾿ ἐμεῖς δέν σοῦ πιστεύομε κι᾿ ἄν θά βροντᾶ κι᾿ ἄν βρέχει.

Σεισμούς κι᾿ ἄν κάνει καί λιμούς κι᾿ ἄν καίγεται ἡ σφαῖρα

ἐμεῖς μυαλό δέν βάζομε νύχτα, οὔτε καί μέρα.

Μονάχα στή ζωή αὐτή γιά νά κολοπερνοῦμε

τοῦ σατανᾶ πιστεύομε τοῦ σατανᾶ κλουθοῦμε.

Γι᾿ αὐτό καί φθάνει ἡ στιγμή π᾿ ὅλοι θά τηνέ δοῦμε

πού θά λογοδοτήσωμε στόν κόσμ᾿ αὐτό πού ζοῦμε.

Τό Μοναστήρι θαυμαστό ἀπ᾿ τούς Αὐτοκρατόρους

τῆς Ἐκκλησιᾶς ζητούσανε νά μάθουν τούς μαστόρους.

Ὁ Ὅσιος Χριστόδουλος τὄκτισε μοναχός του

κι ἡ μόνη ἀγάπη στό Χριστό, ἤτανε βοηθός του.

Μόνος τίς πέτρες ἔφερνε καί μόνος τόν ἀσβέστη

χειμώνας, κρύο νἄτανε κακοκαιργιά ἤ ζέστη.

Ἔφερνε μόνος τό νερό, κι ὅλα τά κουβαλοῦσε

τό ἔργο ποὔβαλε μπροστά μέ τήν καρδιά ἀγαποῦσε.

Καί ἔβγαλε τό σχέδιο τήν ἐκκλησά νά κτίσει

νά τήν τελειώσει ὁ Ὅσιος καί νά τήν λειτουργήσει.

Καί τοῦ τ᾿ ἀξίωσ᾿ ὁ Θεός τοὔκαμε τό χατῆρι

καί μέ εἰκόνες στόλισε τ᾿ ἅγιο Μοναστῆρι.

ὅλοι οἱ αὐτόκράτορες τό Μοναστῆρι ὑμνοῦσαν

τό δόξαζαν τό θαύμαζαν καί τό τροφοδοτοῦσαν.

Βιβλία καί περγαμηνές χάριν τῆς Ἐκκλησίας

χειρόγραφα καί θησαυροί φυλάσσονται ἀξίας.

Ἀμύθητοί ναι οἱ θησαυροί ποὖναι στό Μοναστῆρι,

πού τούς προσέφεραν πολλοί στ᾿ Ἁγίου τό χατῆρι.

Κρουαζιέρες ἔρχονται καθημερινῶς τό χρόνο

καί τήν ἀγάπη ἐκφράζουνε, τόν θαυμασμό τόν πόνο.

Εἶναι ἀξιοθαύμαστο τό τέμπλο τσ᾿ ἐκκλησίας

μέ παραστάσεις ἔξιες καί τέχνης θαυμασίας.

Βγάζει ἡ Πάτμος καλογριές πού εἶναι ἁγιασμένες

μέ ἔργα μόνο τοῦ Θεοῦ εἶν᾿ ὅλες ἐμνευσμένες.

Βγαίνουν ἀπό τόν Εὐαγγελισμό κι εἶν᾿ εὐαγγελισμένες

ἀπαλλαγμένες τοῦ κακοῦ καί στ᾿  Ἅγια βαφτισμένες.

Καί σ᾿ ὅποιο Ἵδρυμα κι᾿ ἄν πᾶν ὅλες διδάσκουν κάτι

νά ζοῦν καί νά πεθαίνουνε μόνο μέ τήν Ἀγάπη.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΕΡΜΙΤΖΑΚΗΣ

Γιάννης Δερμιτζάκης Δερμιτζογιάννης

1. Δερμιτζογιάννης. Ο τελευταίος από τους μεγάλους, πρωτεργάτες της παράδοσης, της μουσικής παράδοσης,που μια ζωή διαλαλούσε και διατράνωνε και προς τα τέσσερα σημεία του ορόζοντα τις μουσικές σκέψεις από την προγονική κληρονομιά, αλλά και τις δικές του. 2. Γεννήθηκε την 21 του Οκτώβρη, ημέρα Παρασκευή του έτους 1907, στη Μαρωνιά Σητείας, όπως ο ίδιος καταθέτει στο αυτοβιογραφικό του. Από μικρό παιδί είχαν τραβήξει την προσοχή του οι λύρες και τα τραγούδια των συγχωριανών του τις μέρες που διασκέδαζαν. 3. Σαν πήγε στο Γυμνάσιο, ήλθε στα χέρια του το πρώτο όργανο που ονειρευόταν για να παίζει κοντυλιές και να τραγουδά κι αυτός, το «μαντολίνο». Επιδίωκε όμως ακόμη και πιο λαϊκά όργανα και έτσι φιλοτεχνούσε με καλάμι θιαμπόλια και μαντούρες. 4. Από την τρίτη τάξη εγκατάλειψε το Γυμνάσιο και πήγε στο Ηράκλειο όπου έπιασε δουλειά σαν εμποροϋπάλληλος. Στο Ηράκλειο απόκτησε το πρώτο του βιολί και από τότε αφοσιώθηκε συστηματικά στο όργανο αυτό και τη μουσική παράδοση, ιδιαίτερα της Ανατολικής Κρήτης. « Εκεί έπαιζα όλους τους σκοπούς και εγλεντούσαμε με τα ντελικανιδάκια-νεαρούς-και κάναμε και καντάδα στις αγαπητικές μας » εξομολογείται ο ίδιος. 5. Μετά ήλθε ο στρατός. Και ο στρατός συντέλεσε στη βελτίωση των προσπαθειών του στη μουσική και όπως λέει ο ίδιος: «έβαλα τις βάσεις για να οικοδομήσω το σχέδιο που άρχισε να φουντώνει μέσα μου». 6. Μετά το στρατό, ο Δερμιτζογιάννης είχε χαράξει πια το δρόμο του, παράλληλα με το εμπορικό κατάστημα που δημιούργησε στη Σητεία. Εκτός το τραγούδη και το βιολί, έδειξε και ποιητικές δεξιότητες. Με την πάροδο του χρόνου αναδείχθηκε σε σημαντικό και σπουδαίο ριμαδόρο, ιδίως στο δεκαπεντασύλλαβο στίχο. Το 1953 εξέδωσε το πρώτο βιβλίο του με 800 μαντινιάδες και ποιήματα, το 1963 το δεύτερο με 1600 στίχους. Το 1968 το τρίτο με 4.000 στίχους. Το 1979 εξέδωσε το βιβλίο «Φιλοσοφία της ζωής » με μαντινιάδες και ποιήματα. 7. Ο Δερμιτζογιάννης ασχολήθηκε και με τη λύρα και μοίραζε τις μουσικές του εμπνεύσεις και τον «οίστρο του »ανάμεσα στο βιολί, την λύρα και την ποίηση. Ο δισυπόστατος αυτός καλλιτέχνης , στο όργανο το μουσικό-τραγούδι και την ποίηση, έγραψε με τη λύρα και το βιολί του πολλές κασέτες και δίσκους, όπου κυριαρχεί τό υπέροχο τραγούδι του στις μαντινιάδες, που τους διακίνησε μαζί με τα βιβλία του σ’ όλο τον κόσμο. Ο Δερμιτζογιάννης έκαμε πολλά ταξίδια στο εσωτερικό της χώρας και το εξωτερικό και διάδωσε τη μουσική της Ανατολικής Κρήτης και τους στίχους του με την ωραία του φωνή, όσο κανείς άλλος. Δεν ισχυριζόμεστε πως έκανε ιεραποστολή. Παράλληλα όμως με τα εμπορικά του κίνητρα, ήταν παραδειγματικά αφοσιωμένος στην παράδοση, τη γνήσια παράδοση που την υπηρέτησε πιστά και άδολα. Εδώ υπάρχει η διαφορά του καλλιτέχνη αυτού με άλλους σύγχρονους.Το ιδιαίτερο γνώρισμα θα λέγαμε. Η αφοσίωσή του στη γνήσια παράδοση. Η απόλυτη προσήλωση και σεβασμός του προς αυτήν. 8.Υπήρξε ενθουσιώδης, είχε πίστη στο ό,τι έκανε και επέβαλε με την παρουσία του, τη φωνή του και τα όργανά του αυτό που ήθελε να δώσει στον κόσμο. ΄Οταν ο Δερμιτζογιάννης τραγουδούσε με τη λύρα ή το βιολί του, δεν υπήρχαν αδιάφοροι ανάμεσα στον κόσμο που το περιέβαλε. Η Φωνή του και τα τραγούδια του συντάραζαν και ενεργοποιούσαν τον ενθουσιασμό και την ευθυμία του κόσμου που τον άγγιζε όλο.΄Οσο ο Δερμιτζογιάννης βρισκόταν στη ζωή, η μουσική παράδοση πλημμύριζε τη Σητεία και την ευρύτερη περιοχή. Δυστυχώς, μέχρι σήμερα δεν παρουσιάστηκε αντικαταστάτης. Αναζητείται και πρέπει να βρεθεί. 9. Ο Γιάννης Δερμιτζάκης ήταν ο Τροβαδούρος της μουσικής παράδοσης της Ανατ. Κρήτης που την διαλάλησε σ’ όλη την Ελλάδα και έξω από αυτήν. Το Περιοδικό Περιηγητική - ΜάΙος 1963, γράφει για το Δερμιτζογιάννη: «..... Ραψωδός, μελοποιός και τραγουδιστής. Μπορεί ακόμη πάνω στις χορδές της λύρας του, του βιολιού του και της κιθάρας, να ξυπνά και να ζωντανεύει με τα δάκτυλα και το δοξάρι του σε ηδονιστικούς και γλυκούς ήχους, τις μαντινιάδες του και τις κοντυλιές του ». Ο Δερμιτζογιάννης υπήρξε ο τελευταίος μεγάλος στυλοβάτης της μουσικής παράδοσης της Σητείας και γενικότερα της Ανατολικής Κρήτης. ΄Εφυγε το έτος 1984 και το κενό που άφησε είναι δηλωτικό της «άπνοιας» της μουσικής και του τραγουδιού από τη γνήσια παράδοση της Ανατολικής Κρήτης..Γιάννη Δερμιτζάκη – Δερμιτζογιάννη – σ’ αυτούς τους χαλεπούς καιρούς μας λείπεις πολύ.   « Από το βιβλίο Μουσική από την Παράδοση της Ανατολικής Κρήτης Η.Γ.Οικονομάκη»