"Ψάλτης" !!

Οταν ο μαθητής της Ψαλτικής Τέχνης γίνεται "Ψάλτης" πρίν την ώρα του!

Του Ηρακλή Μαλανδρίνου

Πρωτοψάλτου

Δασκάλου Ψαλτικής Τέχνης

Υπάρχει έντονη η νοοτροπία στο χώρο της Ψαλτικής ότι όταν ο μαθητής αρχίζει να ψελλίζει κάτι είναι κατάλληλος να αναλάβει αναλόγιο. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα πολλές φορές να βρίσκεται κάποιος συμπαθέστατος ιερέας ή δεν ξέρω ποιος άλλος, ο οποίος έχοντας απόλυτη ανάγκη από κάποιον να του λέει ένα «Κυριέ ελέησον», όπως συνήθως χρησιμοποιούν αυτή την έκφραση προκειμένου να προκαλέσουν ενοχές στον μέλλοντα ψάλτη, αποσπά με τρόπο μοναδικό και ανεπανάληπτο τον μαθητή αυτόν απ’ την αγκαλιά του Δασκάλου του και της διδασκαλίας της Ψαλτικής. Συνήθως μετά τις ενοχές ακολουθούν οι κολακείες «ωραία φωνούλα» κλπ, και βέβαια το οικονομικό δόλωμα «θα παίρνεις και κάτι».

Τα αποτελέσματα όλων αυτών είναι λοιπόν τα εξής:

  

1.Να αναλαμβάνει θέση ψάλτου η βοηθού ένας μαθητής ο οποίος δεν έχει ολοκληρώσει τις σπουδές του στην Ψαλτική. Έχετε δεί πουθενά αλλού σπουδαστή κάποιας σχολής μουσικής ή όχι να μπαίνει στον «εργασιακό» χώρο πριν ολοκληρώσει τις σπουδές του; Όχι βέβαια. Αυτό λοιπόν γίνεται μόνο στον χώρο της Ψαλτικής, όπου συνήθως δεσπόζει η προχειρότητα. Για να εισπράξει ένα παλαμάκι κάποιος βιολονίστας μαθητεύει δώδεκα χρόνια κοντά στο Δάσκαλο του. Το παλαμάκι αυτό βέβαια, έστω κι αν έχουν περάσει δώδεκα χρόνια και όχι ένα ή δυο, δεν συνοδεύεται με φακελάκι!

2.Ελλειπείς γνώσεις. Ο μαθητής αυτός λοιπόν, όπως είναι αντιληπτό, με ένα δυο χρόνια διδασκαλία, είναι λίγος γνωσιακά. Οι μεγάλοι Δάσκαλοι λένε ότι «όταν πάρεις το δίπλωμα μη θαρρείς πως έμαθες, τότε αρχίζεις να καταλαβαίνεις κάτι και αν». Ένας μαθητής λοιπόν με δυο χρόνια μαθητεία, καταλαβαίνει ο καθένας μας ότι είναι ελλιπέστατος. Αυτό που θα καταφέρει είναι να παραμείνει στη θέση του Ψάλτου κοροιδεύοντας και τον εαυτό του και τους από κάτω, μάλλον όχι όμως τον από πάνω και τους ειδότας. Πως θα ψάλλει αυτός ο «Ψάλτης» ένα Δοξαστικό αν δεν το έχει διδαχθεί, ένα Χερουβικό, Κανόνα κλπ.; Αδύνατον.

3. Απειρία πάνω στο Αναλόγιο. Έχουμε ξαναπεί ότι αν ο μαθητής δεν ανεβαίνει στο αναλόγιο του Δασκάλου του Ψάλτης δεν θα γίνει ποτέ. Ο μαθητής για να ολοκληρωθεί πρέπει σαφώς να αποκτήσει πείρα αναλογίου κοντά σ’ έναν πραγματικό Δάσκαλο. Θα δεί το Δάσκαλο του Ψάλλοντα για να μιμηθεί την όμορφη στάση του, θα ακούσει τον Δάσκαλο του σε Δοξαστικά και θα μάθει κι αυτός να τα λέει, θα ακούσει το Δάσκαλο του στο δυσκολότατο είδος των κανόνων, ώστε να μάθει καλά τη μελωδική τους πορεία και τη χρονική αγωγή κλπ. Αν λοιπόν ο μαθητής δεν καθίσει τουλάχιστον μια πενταετία στο αναλόγιο του Δασκάλου του δεν πρόκειται ποτέ να μάθει να ψάλλει, να συμπεριφέρεται, να αντιμετωπίζει καταστάσεις και πολλά άλλα. Στο αναλόγιο ο μαθητής θα μάθει να μιμείται τα όμορφα και καλά του Δασκάλου του. Αυτός θα είναι το κριτήριο του. Όταν μάλιστα ο Δάσκαλος, του εμπιστευθεί να ψάλλει κάποιο μέλος θα έχει την μεγάλη τύχη και ευλογία να τον διορθώσει κιόλας και να πάρει μάθημα μεγάλο μέσα απ’ το λάθος του. Όταν όμως είναι μόνος και θεωρεί εαυτόν ψάλτη γιατί έτσι του είπαν ποιος θα τον διορθώσει; Επίσης είναι σύνηθες το φαινόμενο ένας μαθητής ο οποίος έχει αναλάβει θέση «Ψάλτου» να εκτρέπεται ψαλτικά και ερμηνευτικά με βοηθό την ωραία του φωνούλα, ακριβώς γιατί δεν έμαθε απ’ το Δάσκαλο του τα όρια της Ψαλτικής μ’ αυτά του τραγουδιού.

Θα μπορούσα πολλά ακόμα να πω και να γράψω αλλά ίσως σε κάτι πιο εμπεριστατωμένο στο μέλλον. Όλα τα παραπάνω είναι ευθύνη του Δασκάλου. Άν ο Δάσκαλος εμπνεύσει στον μαθητή σοβαρότητα, συνέπεια, αξίες που διέπουν τη μαθητεία, τότε ο μαθητής δύσκολα θα παραστρατήσει. Οι Δάσκαλοι έχουν την ευθύνη της κατάστασης και θα πρέπει να είναι αληθινοί έναντι των μαθητών τους και όποιων άλλων. Η σπουδή σε μια Τέχνη και μάλιστα τόσο μεγάλη όπως η Ψαλτική απαιτεί χρόνο και κόπο. Ο μαθητής πρέπει να διδαχθεί τις αρχές αυτές απ’ τον Δάσκαλο του και με υπομονή να τις εφαρμόσει ώστε να καταστεί καλός Τεχνίτης κάποτε.

Πηγή: Χορός Ψαλτών Χίου