Ποιο πρέπει να είναι το περιεχόμενο του μαθήματος των Θρησκευτικών
Κωνσταντίνος Χολέβας-Πολιτικός Επιστήμων
Δεν νοείται απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών για μαθητή Χριστιανό Ορθόδοξο για λόγους «θρησκευτικής συνειδήσεως».
Η συζήτηση για την αξία, το περιεχόμενο και την υποχρεωτικότητα του μαθήματος των Θρησκευτικών έχει πολλούς συμμετέχοντες και διάφορες παραμέτρους.
Πολιτικοί, πανεπιστημιακοί, θεολόγοι, ενώσεις εκπαιδευτικών, χριστιανικά σωματεία και απλοί πολίτες εκφράζουν γνώμες και προτάσεις, ενώ έχουμε και μία σχετικά πρόσφατη δικαστική απόφαση, η οποία δεν έχει ακόμη εφαρμοσθεί πλήρως. Θα θυμίσω τις τέσσερις κυριότερες τάσεις που έχουν διαμορφωθεί για το ζήτημα καθώς και τα βασικά σημεία της Αποφάσεως 115/2012 του Διοικητικού Εφετείου Χανίων, η οποία εξεδόθη κατόπιν εξουσιοδοτήσεως του Συμβουλίου της Επικρατείας, άρα είναι τελεσίδικη και υποχρεωτική για όλους.
Α) Το ανοικτό ομολογιακό μάθημα με Ορθόδοξο Χριστιανικό περιεχόμενο. Πρόκειται για την πρόταση της ΠΕΘ (Πανελληνίου Ενώσεως Θεολόγων) και της πλειοψηφίας των καθηγητών του μαθήματος στην πατρίδα μας. Συμφωνεί σε γενικές γραμμές και η Παγκύπρια Ένωση Ελλήνων Θεολόγων, δεδομένου ότι στην Κύπρο διδάσκονται τα βιβλία Θρησκευτικών του Γυμνασίου και Λυκείου της Ελλάδος (πλην εξαιρέσεων). Οι υποστηρικτές της προτάσεως θεωρούν ότι η διδασκαλία από την Γ΄ Δημοτικού μέχρι και την Α΄ Λυκείου πρέπει να γίνεται αποκλειστικά και μόνον με βάση τη Δογματική, Ηθική, Βιβλική και πολιτιστική παράδοση της Ανατολικής Ορθοδόξου του Χριστού Εκκλησίας. Στην Β΄Λυκείου ήδη διδάσκονται αρκετά στοιχεία των άλλων δογμάτων και θρησκευμάτων, κάτι που θα μπορούσε να διευρυνθεί και στη Γ¨ Λυκείου. Το ονομάζω ανοικτό Ομολογιακό, διότι δεν έχει το αυστηρό κατηχητικό ύφος παλαιοτέρων εποχών. Στην άποψη αυτή συμφωνούν και επιστήμονες άλλων ειδικοτήτων, όπως ο Γλωσσολόγος και πρώην Πρύτανις του ΕΚΠΑ κ. Γ. Μπαμπινιώτης, ο οποίος μάλιστα προτείνει τον εμπολυτισμό του μαθήματος με Πατερικά Κείμενα.
Β) Το πολιτιστικό μάθημα των Θρησκευτικών. Πρόκειται για πρόταση του κ. Νικήτα Αλιπράντη, Ομοτίμου Καθηγητού της Νομικής Σχολής του Στρασβούργου και της Νομικής Σχολής Κομοτηνής. Επειδή μελετά τις αποφάσεις του Ευρωπαικού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το οποίο εδρεύει στο Στρασβούργο, ο κ. Αλιπράντης προτείνει το μάθημα να διδάσκεται με τον τίτλο «Ορθόδοξη Χριστιανική Κληρονομιά» με προβολή της ιστορίας και των πολιτιστικών στοιχείων της Ορθόδοξης κληρονομιάς (Αγιογραφία, Ψαλμωδία, Γραμματεία κ.λπ), τα οποία είναι αλληλένδετα με την ταυτότητα του λαού μας. Έτσι θα είναι υποχρεωμένοι να το παρακολουθούν όλοι οι μαθητές ασχέτως θρησκεύματος, όπως γίνεται με το μάθημα της Ιστορίας και δεν θα υπάρχουν απαλλαγές αθέων ή ετεροδόξων, κάτι που γίνεται σήμερα. Προσωπικά πιστεύω ότι η πρόταση αυτή ξεφεύγει από την ουσία των Θρησκευτικών, που είναι η διαμόρφωση χαρακτήρος και ήθους. Μετατρέπει το μάθημα σε συμπλήρωμα της Ιστορίας και θα μπορεί να διδάσκεται ίσως και από Φιλολόγους, άρα θα κινδυνεύσουν οι θέσεις των Θεολόγων. Πάντως είναι μία πρόταση καλοπροαίρετη και με σοβαρή νομική κατοχύρωση.
Γ) Το πολυθρησκευτικό- γνωσιολογικό μάθημα Θρησκευτικών. Προτείνεται από την συντακτική Ομάδα του νέου Πιλοτικού Προγράμματος για τα Θρησκευτικά, το οποίο εφαρμόζεται ήδη ως πείραμα σε ορισμένα Γυμνάσια της χώρας μας. Δεν βασίζεται πλέον στην Ορθόδοξη Πίστη και παράδοση, αλλά εντάσσει σε ένα συνονθύλευμα την Ορθοδοξία με πολλά άλλα θρησκεύματα. Πιστεύω ότι είναι παιδαγωγικά λανθασμένη πρόταση, διότι το παιδί πρέπει πρώτα να μάθει την πίστη των προγόνων και των γονέων του και μετά να μπορέσει να συγκρίνει με άλλα θρησκεύματα. Άλλωστε το μάθημα των Θρησκευτικών είναι το μόνο αμιγώς ηθοπλαστικό στο σημερινό σχολείο και πρέπει να προβάλλει ξεκάθαρα πρότυπα.
Τι πρότυπο οικογενείας θα προτείνεις μέσα από το πολυθρησκευτικό μάθημα; Την Ορθόδοξη Χριστιανική οικογένεια, την μουσουλμανική παράδοση των τεσσάρων γυναικών για κάθε άνδρα ή κάτι άλλο; Καί από νομικής πλευράς πάσχει η πρόταση, διότι αντιτίθεται στο Σύνταγμα και στην Απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Χανίων, το οποίο ορίζει σαφώς ως περιεχόμενο του μαθήματος την ανάπτυξη της θρησκευτικής συνειδήσεως των Ορθοδόξων μαθητών, προεχόντως δε κατά την Χριστιανική διδασκαλία. Όχι με βάση τον Βουδισμό ή το Ισλάμ που θα διδάσκονται από την Α΄ Γυμνασίου στα ελληνόπουλα αν εφαρμοσθεί το Πιλοτικό Πρόγραμμα. Σημειώνω ότι το Πιλοτικό Πρόγραμμα έχει επικριθεί ως ακατάλληλο από σηματικές μορφές του Αγίου Όρους, όπως ο μακαριστός Αρχιμ. Γεώργιος Καψάνης, Ηγούμενος της Ι. Μονής Γρηγορίου, και ο Πανοσ. Αρχιμανδρίτης Βασίλειος Γοντικάκης, Προηγούμενος της Ι. Μονής Ιβήρων.
Δεν θέλω να αδικήσω τους αξιόλογους συντάκτες του Προγράμματος. Προφανώς επιχειρούν να μειώσουν τον αριθμό των απαλλασσομένων ετεροδόξων ή αλλοθρήσκων μαθητών. Δεν θα το κατορθώσουν, όμως, διότι πάντα θα υπάρχουν κάποιοι άθεοι ή θρησκευτικώς αδιάφοροι που θα ζητούν απαλλαγή. Αν επικρατήσει το Πιλοτικό Πρόγραμμα τότε το μεν μάθημα θα αποχριστιανοποιηθεί, τις δε απαλλαγές δεν θα τις αποφύγουμε!
Δ) Το αμιγώς Θρησκειολογικό. Αποτελεί πρόταση βουλευτών διαφόρων αριστερών κομμάτων. Ζητούν την πλήρη εξίσωση της Ορθόδοξης Πίστης του λαού μας με όλα τα άλλα δόγματα και θρησκεύματα και την παροχή ξερών εγκυκλοπαιδικών γνώσεων. Ίσως θέλουν να καταστήσουν το μάθημα αντιπαθές σε διδάσκοντες και μαθητές και τελικά να το καταργήσουν. Η πρόταση είναι ριζικά ανιστόρητη, αντιχριστιανική και αντισυνταγματική. Αυτή η χώρα ελευθερώθηκε και μεγάλωσε από αγωνιστές που πίστευαν στον Χριστό και στους Αγίους, όπως καταδεικνύεται από το Προοίμιο του σημερινού και όλων των προϋπαρξάντων Συνταγμάτων με την επίκληση της Αγίας Τριάδος. Άλλωστε και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης επικρατεί το ομολογιακό μάθημα, βασισμένο στην επικρατούσα θρησκεία, και όχι το θρησκειολογικό ή άλλες πολυθρησκευτικές παραλλαγές.
Κλείνοντας αυτές τις σκέψεις θυμίζω τα κυριώτερα σημεία της αμετάκλητης αποφάσεως του Διοικητικού Εφετείου Χανίων, με αριθμό 115/2012 (Δεκέμβριος 2012):
Δεν νοείται απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών για μαθητή Χριστιανό Ορθόδοξο για λόγους «θρησκευτικής συνειδήσεως». Οι άθρησκοι, οι αλλόθρησκοι (πχ Μουσουλμάνοι) και οι Ετερόδοξοι (πχ Προτεστάντες) μαθητές έχουν δικαίωμα απαλλαγής από το μάθημα, μόνον όταν συντρέχουν στο πρόσωπό τους λόγοι θρησκευτικής συνείδησης, τους οποίους οφείλουν να επικαλούνται οι ίδιοι ή οι γονείς τους.
Οι Διευθυντές των σχολικών μονάδων οφείλουν να ελέγξουν τη συνδρομή των νομίμων προϋποθέσεων απαλλαγής.
Επιβάλλεται όπως η Πολιτεία εξασφαλίζει την διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών με την κατάρτιση των προγραμμάτων διδασκαλίας, επί ικανό αριθμό ωρών διδασκαλίας εβδομαδιαίως.
Η γνώμη του Συνηγόρου του Πολίτη (Γεωργίου Καμίνη) στις 17.11.2008, η οποία θεωρούσε ότι μπορούν να απαλλάσσονται οι μαθητές για λόγους συνείδησης χωρίς να δηλώνεται ο λόγος της συγκεκριμένης αυτής επιλογής, είναι σε ευθεία αντίθεση με το Σύνταγμα, τους νόμους του Κράτους, τις εγκυκλίους του Υπουργείου Παιδείας και με τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Εύχομαι οι θεολόγοι μας να βρούν τρόπο συνεννοήσεως και αμβλύνσεως των διαφωνιών μεταξύ τους, διότι το μάθημα πρέπει να παραμείνει Ορθόδοξο Χριστιανικό και υποχρεωτικό, ειδικά σήμερα που οι νέοι μας αναζητούν πρότυπα ήθους και αγωνιστικότητος. Ας τους διδάξουμε τα πρότυπα Αγίων και Ηρώων της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού, με πνεύμα Οικουμενικό και μακρυά από κάθε φανατισμό. Καί επειδή φέτος τιμούμε τα 300 χρόνια από τη γέννηση του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού ας θυμηθούμε τη διδαχή του ότι σκοπός του σχολείου είναι να διδάσκει τον Χριστό, την Παναγία, και τους Αγίους μας. Όχι την πολυπολιτισμικότητα και τον θρησκευτικό συγκρητισμό. Η ελληνορθόδοξη παιδεία μας ελευθέρωσε από Τούρκους, Φράγκους και άλλους κατακτητές. Αυτή θα μας καθοδηγήσει να εξέλθουμε πνευματικά αλώβητοι από την κρίση.
ΠΗΓΗ: http://www.agioritikovima.gr/
Α) Το ανοικτό ομολογιακό μάθημα με Ορθόδοξο Χριστιανικό περιεχόμενο. Πρόκειται για την πρόταση της ΠΕΘ (Πανελληνίου Ενώσεως Θεολόγων) και της πλειοψηφίας των καθηγητών του μαθήματος στην πατρίδα μας. Συμφωνεί σε γενικές γραμμές και η Παγκύπρια Ένωση Ελλήνων Θεολόγων, δεδομένου ότι στην Κύπρο διδάσκονται τα βιβλία Θρησκευτικών του Γυμνασίου και Λυκείου της Ελλάδος (πλην εξαιρέσεων). Οι υποστηρικτές της προτάσεως θεωρούν ότι η διδασκαλία από την Γ΄ Δημοτικού μέχρι και την Α΄ Λυκείου πρέπει να γίνεται αποκλειστικά και μόνον με βάση τη Δογματική, Ηθική, Βιβλική και πολιτιστική παράδοση της Ανατολικής Ορθοδόξου του Χριστού Εκκλησίας. Στην Β΄Λυκείου ήδη διδάσκονται αρκετά στοιχεία των άλλων δογμάτων και θρησκευμάτων, κάτι που θα μπορούσε να διευρυνθεί και στη Γ¨ Λυκείου. Το ονομάζω ανοικτό Ομολογιακό, διότι δεν έχει το αυστηρό κατηχητικό ύφος παλαιοτέρων εποχών. Στην άποψη αυτή συμφωνούν και επιστήμονες άλλων ειδικοτήτων, όπως ο Γλωσσολόγος και πρώην Πρύτανις του ΕΚΠΑ κ. Γ. Μπαμπινιώτης, ο οποίος μάλιστα προτείνει τον εμπολυτισμό του μαθήματος με Πατερικά Κείμενα.
Β) Το πολιτιστικό μάθημα των Θρησκευτικών. Πρόκειται για πρόταση του κ. Νικήτα Αλιπράντη, Ομοτίμου Καθηγητού της Νομικής Σχολής του Στρασβούργου και της Νομικής Σχολής Κομοτηνής. Επειδή μελετά τις αποφάσεις του Ευρωπαικού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το οποίο εδρεύει στο Στρασβούργο, ο κ. Αλιπράντης προτείνει το μάθημα να διδάσκεται με τον τίτλο «Ορθόδοξη Χριστιανική Κληρονομιά» με προβολή της ιστορίας και των πολιτιστικών στοιχείων της Ορθόδοξης κληρονομιάς (Αγιογραφία, Ψαλμωδία, Γραμματεία κ.λπ), τα οποία είναι αλληλένδετα με την ταυτότητα του λαού μας. Έτσι θα είναι υποχρεωμένοι να το παρακολουθούν όλοι οι μαθητές ασχέτως θρησκεύματος, όπως γίνεται με το μάθημα της Ιστορίας και δεν θα υπάρχουν απαλλαγές αθέων ή ετεροδόξων, κάτι που γίνεται σήμερα. Προσωπικά πιστεύω ότι η πρόταση αυτή ξεφεύγει από την ουσία των Θρησκευτικών, που είναι η διαμόρφωση χαρακτήρος και ήθους. Μετατρέπει το μάθημα σε συμπλήρωμα της Ιστορίας και θα μπορεί να διδάσκεται ίσως και από Φιλολόγους, άρα θα κινδυνεύσουν οι θέσεις των Θεολόγων. Πάντως είναι μία πρόταση καλοπροαίρετη και με σοβαρή νομική κατοχύρωση.
Γ) Το πολυθρησκευτικό- γνωσιολογικό μάθημα Θρησκευτικών. Προτείνεται από την συντακτική Ομάδα του νέου Πιλοτικού Προγράμματος για τα Θρησκευτικά, το οποίο εφαρμόζεται ήδη ως πείραμα σε ορισμένα Γυμνάσια της χώρας μας. Δεν βασίζεται πλέον στην Ορθόδοξη Πίστη και παράδοση, αλλά εντάσσει σε ένα συνονθύλευμα την Ορθοδοξία με πολλά άλλα θρησκεύματα. Πιστεύω ότι είναι παιδαγωγικά λανθασμένη πρόταση, διότι το παιδί πρέπει πρώτα να μάθει την πίστη των προγόνων και των γονέων του και μετά να μπορέσει να συγκρίνει με άλλα θρησκεύματα. Άλλωστε το μάθημα των Θρησκευτικών είναι το μόνο αμιγώς ηθοπλαστικό στο σημερινό σχολείο και πρέπει να προβάλλει ξεκάθαρα πρότυπα.
Τι πρότυπο οικογενείας θα προτείνεις μέσα από το πολυθρησκευτικό μάθημα; Την Ορθόδοξη Χριστιανική οικογένεια, την μουσουλμανική παράδοση των τεσσάρων γυναικών για κάθε άνδρα ή κάτι άλλο; Καί από νομικής πλευράς πάσχει η πρόταση, διότι αντιτίθεται στο Σύνταγμα και στην Απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Χανίων, το οποίο ορίζει σαφώς ως περιεχόμενο του μαθήματος την ανάπτυξη της θρησκευτικής συνειδήσεως των Ορθοδόξων μαθητών, προεχόντως δε κατά την Χριστιανική διδασκαλία. Όχι με βάση τον Βουδισμό ή το Ισλάμ που θα διδάσκονται από την Α΄ Γυμνασίου στα ελληνόπουλα αν εφαρμοσθεί το Πιλοτικό Πρόγραμμα. Σημειώνω ότι το Πιλοτικό Πρόγραμμα έχει επικριθεί ως ακατάλληλο από σηματικές μορφές του Αγίου Όρους, όπως ο μακαριστός Αρχιμ. Γεώργιος Καψάνης, Ηγούμενος της Ι. Μονής Γρηγορίου, και ο Πανοσ. Αρχιμανδρίτης Βασίλειος Γοντικάκης, Προηγούμενος της Ι. Μονής Ιβήρων.
Δεν θέλω να αδικήσω τους αξιόλογους συντάκτες του Προγράμματος. Προφανώς επιχειρούν να μειώσουν τον αριθμό των απαλλασσομένων ετεροδόξων ή αλλοθρήσκων μαθητών. Δεν θα το κατορθώσουν, όμως, διότι πάντα θα υπάρχουν κάποιοι άθεοι ή θρησκευτικώς αδιάφοροι που θα ζητούν απαλλαγή. Αν επικρατήσει το Πιλοτικό Πρόγραμμα τότε το μεν μάθημα θα αποχριστιανοποιηθεί, τις δε απαλλαγές δεν θα τις αποφύγουμε!
Δ) Το αμιγώς Θρησκειολογικό. Αποτελεί πρόταση βουλευτών διαφόρων αριστερών κομμάτων. Ζητούν την πλήρη εξίσωση της Ορθόδοξης Πίστης του λαού μας με όλα τα άλλα δόγματα και θρησκεύματα και την παροχή ξερών εγκυκλοπαιδικών γνώσεων. Ίσως θέλουν να καταστήσουν το μάθημα αντιπαθές σε διδάσκοντες και μαθητές και τελικά να το καταργήσουν. Η πρόταση είναι ριζικά ανιστόρητη, αντιχριστιανική και αντισυνταγματική. Αυτή η χώρα ελευθερώθηκε και μεγάλωσε από αγωνιστές που πίστευαν στον Χριστό και στους Αγίους, όπως καταδεικνύεται από το Προοίμιο του σημερινού και όλων των προϋπαρξάντων Συνταγμάτων με την επίκληση της Αγίας Τριάδος. Άλλωστε και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης επικρατεί το ομολογιακό μάθημα, βασισμένο στην επικρατούσα θρησκεία, και όχι το θρησκειολογικό ή άλλες πολυθρησκευτικές παραλλαγές.
Κλείνοντας αυτές τις σκέψεις θυμίζω τα κυριώτερα σημεία της αμετάκλητης αποφάσεως του Διοικητικού Εφετείου Χανίων, με αριθμό 115/2012 (Δεκέμβριος 2012):
Δεν νοείται απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών για μαθητή Χριστιανό Ορθόδοξο για λόγους «θρησκευτικής συνειδήσεως». Οι άθρησκοι, οι αλλόθρησκοι (πχ Μουσουλμάνοι) και οι Ετερόδοξοι (πχ Προτεστάντες) μαθητές έχουν δικαίωμα απαλλαγής από το μάθημα, μόνον όταν συντρέχουν στο πρόσωπό τους λόγοι θρησκευτικής συνείδησης, τους οποίους οφείλουν να επικαλούνται οι ίδιοι ή οι γονείς τους.
Οι Διευθυντές των σχολικών μονάδων οφείλουν να ελέγξουν τη συνδρομή των νομίμων προϋποθέσεων απαλλαγής.
Επιβάλλεται όπως η Πολιτεία εξασφαλίζει την διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών με την κατάρτιση των προγραμμάτων διδασκαλίας, επί ικανό αριθμό ωρών διδασκαλίας εβδομαδιαίως.
Η γνώμη του Συνηγόρου του Πολίτη (Γεωργίου Καμίνη) στις 17.11.2008, η οποία θεωρούσε ότι μπορούν να απαλλάσσονται οι μαθητές για λόγους συνείδησης χωρίς να δηλώνεται ο λόγος της συγκεκριμένης αυτής επιλογής, είναι σε ευθεία αντίθεση με το Σύνταγμα, τους νόμους του Κράτους, τις εγκυκλίους του Υπουργείου Παιδείας και με τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Εύχομαι οι θεολόγοι μας να βρούν τρόπο συνεννοήσεως και αμβλύνσεως των διαφωνιών μεταξύ τους, διότι το μάθημα πρέπει να παραμείνει Ορθόδοξο Χριστιανικό και υποχρεωτικό, ειδικά σήμερα που οι νέοι μας αναζητούν πρότυπα ήθους και αγωνιστικότητος. Ας τους διδάξουμε τα πρότυπα Αγίων και Ηρώων της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού, με πνεύμα Οικουμενικό και μακρυά από κάθε φανατισμό. Καί επειδή φέτος τιμούμε τα 300 χρόνια από τη γέννηση του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού ας θυμηθούμε τη διδαχή του ότι σκοπός του σχολείου είναι να διδάσκει τον Χριστό, την Παναγία, και τους Αγίους μας. Όχι την πολυπολιτισμικότητα και τον θρησκευτικό συγκρητισμό. Η ελληνορθόδοξη παιδεία μας ελευθέρωσε από Τούρκους, Φράγκους και άλλους κατακτητές. Αυτή θα μας καθοδηγήσει να εξέλθουμε πνευματικά αλώβητοι από την κρίση.
ΠΗΓΗ: http://www.agioritikovima.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου