Ο Όλυμπος της Μικράς Ασίας....

 ....επιστρέφει στην ελληνορθόδοξη πηγή του

Ο Όλυμπος της Βιθυνίας, το άγιον Όρος της Μκράς Ασίας,  1400 χρόνια μετά την «άνθησή» του και μετά από μια μακρά περίοδο «ύπνωσης», επιστρέφει ξανά στην επιφάνεια σύμφωνα με ένα αποκαλυπτικό δημοσίευμα της τουρκικής εφημερίδας, Ράντικαλ.

Σύμφωνα με την τουρκική εφημερίδα, οι εργασίες ανακάλυψης και αναστύλωσης πολλών ιστορικών μονών του Ολύμπου της Βιθυνίας, του γνωστού  στην Τουρκία Keşiş dağ, δηλαδή το «Όρος των Μοναχών»,   βρίσκονται σε πολύ προσχωμένο στάδιο και πολύ γρήγορα οι επισκέπτες θα μπορούν να ξαναέρθουν σε επαφή με εκείνες τις ιερές πλαγιές όπου κάποτε η Ορθοδοξία φώτιζε σαν φάρος την ελληνορθόδοξη ανατολή.

Τις σχετικές ανακοινώσεις στην τουρκική εφημερίδα έκανε ο Τούρκος  καθηγητής αρχαιολογίας, Yelda Olcay Uçkan, ο οποίος έκανε γνωστό ότι οι αρχαιολογικές εργασίες είχαν αρχίσει εδώ και 12 χρόνια. Τα αποτελέσματα, σύμφωνα με τον Τούρκο καθηγητή, είναι καταπληκτικά, καθώς έχουν βρεθεί και αναστυλωθεί τα εναπομείναντα κτίσματα πολλών ιερών μονών ενώ έχουν ανακαλυφθεί ιερές πηγές, τα γνωστά αγιάσματα, όπου σύμφωνα με τους ίδιους του Τούρκους έχουν καταπληκτικές ιαματικές ιδιότητες… Ο Uçkan έκανε γνωστό  ότι πρωταρχική δουλειά του συνεργείου που δουλεύει στον Όλυμπο, ήταν ο καθαρισμός πολλών περιοχών όπου βρίσκονταν θαμμένες, συχνά κάτω από πυκνή βλάστηση, κτίσματα μοναστηριών και κελιά μοναχών και στη συνέχεια η προσεκτική αναστύλωση όσων ακόμα μπορούσαν να αναστυλωθούν για να προβληθεί το βασικό κτίσμα της μονής. Ο Uçkan πρόσθεσε πως τα αποτελέσματα των ερευνών συχνά άφηναν άναυδους τους Τούρκους, γιατί ανακάλυπταν ένα κρυμμένο αρχαιολογικό και θρησκευτικό θησαυρό που επί πολλά χρόνια περίμενε κάποιον να τον ανακαλύψει και να τον ξαναφέρει στην επιφάνεια. Οι προσδοκίες των Τούρκων, όπως γράφει η τουρκική εφημερίδα, είναι η εκ νέου ανάδειξη του ιστορικού βυζαντινού χαρακτήρα του Ολύμπου με τα αμέτρητα μοναστήρια και η προσέλκυση προσκυνητών. Οι Τούρκοι θεωρούν και όχι άδικα, ότι το μέρος είναι ένα εξαιρετικό μνημείο πρωτοχριστιανικής και ελληνορθόδοξης βυζαντινής κληρονομιάς, μια κληρονομιά  την οποία τα τελευταία χρόνια κατά παράδοξο συχνά τρόπο έχουν αρχίσει  να την αναδύουν σε όλη την Μικρά Ασία.

Το όρος Όλυμπος της Βιθυνίας, με τα μοναστήρια του, τις σκήτες, τις καλύβες και μια σειρά αγίων  υπήρξε  επί αιώνες το άγιον Όρος της  Μικράς Ασίας,  το άγιον Όρος της περιοχής της Προύσας, το Όρος των Μοναχών, το  Keşiş Dağ, όπως το ονόμασαν οι ίδιοι οι Τούρκοι κάτοικοι της περιοχής, μέχρι η ονομασία αυτή να απαγορευτεί για ευνόητους λόγους από το τουρκικό εθνικιστικό καθεστώς. Το πρώτο αυτό άγιον Όρος άνθισε κυρίως τον όγδοο κα ένατο αιώνα για να πέσει σταδιακά σε παρακμή εξ αιτίας της ισλαμικής επέλασης στην Μικρά Ασία. Όταν έπεσε η Κωνσταντινούπολη στους Τούρκους,  το 1453, ο ίδιος ο πορθητής, σουλτάνος Μεχμέτ ο δεύτερος, είχε βγάλει ένα φιρμάνι που αναφέρονταν στο Όρος των Μοναχών της Προύσας, το όρος Όλυμπος. Στο φιρμάνι αυτό ανέφερε ότι το όρος αυτό έχει καθιερωθεί ανά τους αιώνες σαν τόπος προσκυνήματος, σαν ιερό όρος, ενώ  αποδίδονταν η δικαιοδοσία του στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης που θα είχε και την διοίκηση των εναπομεινάντων εκεί μοναστηριών. Μετά από ένα περίπου αιώνα, συγκεκριμένα το 1522, ο γνωστός Οθωμανός περιηγητής της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, Ελβιγιά Τσελεμπή, περνώντας από εκεί έγραφε για το όρος των μοναχών που ανέδιδε μια ιερότητα στην όψη του ενώ το χαρακτήρισε σα «όρος της ψυχής» και της πνευματικής ανάτασης.

Πέρασαν και άλλοι αιώνες και το όρος παρά του ότι είχε πλέον εγκαταλειφθεί από τους χριστιανούς, έγινε ξανά τόπος ενδιαφέροντος αυτή την φορά από Ευρωπαίους περιηγητές.  Έτσι το 1840 ο εκπρόσωπος της αγγλικανικής εκκλησίας, ηγούμενος Robert Walsh,  επισκέφτηκε την περιοχή της Προύσας. Ο αγγλικανός ιερέας έμεινε έκθαμβος καθώς ανακάλυπτε έναν ιερό τόπο με πολλά μοναστήρια που τώρα ήταν έρημα, προσκυνητάρια, προσευχητάρια, ασκητήρια και άλλα ιερά μέρη τα οποία συχνά γίνονταν τόπος προσκυνήματος των… μουσουλμάνων κατοίκων της περιοχής. Το 1880 πήγε στην Προύσα η Γαλλίδα ευγενικής καταγωγής, Marie de Launay και επισκεπτόμενη τον γνωστό τεκέ του  Αμπντάλ Μουράτ,  έκπληκτη βρήκε εκεί μέσα πολύτιμα χριστιανικά κειμήλια που προέρχονταν από τον Όλυμπο. Ένας άλλος Τουρκολόγος, ο Charles Texier, που περιηγήθηκε την Ανατολία την περίοδο 1834-1837, όταν έφτασε στην Προύσα έκπληκτος έγραφε ότι στο μέρος αυτό υπάρχει ένα άλλο άγιον Όρος όπως αυτό που βρίσκεται στην Ελλάδα.  Ο Βρετανός περιηγητής ανέφερε στα γραπτά του ότι ανακάλυψε έναν τόπο γεμάτο κρυφές εκκλησίες και τόπους ασκήσεως των μοναχών, που ακόμα μπορεί κανείς να αισθανθεί την αδιόρατη παρουσία τους στο περιβάλλον, ενώ η περιοχή βρίθει από μύθους για μεγάλα θαύματα αυτών των μοναχών που μόνασαν επί αιώνες στο Όρος των Μοναχών.

Μέχρι το 1925, τρία χρόνια δηλαδή μετά την πικρή Μικρασιατική Καταστροφή και την αναχώρηση των χριστιανών από την Μικρά Ασία,  ο  Όλυμπος της Βιθυνίας ακόμα ονομάζονταν από τους Τούρκους με την χαρακτηριστική ονομασία, Keşiş Dağı, δηλαδή το Όρος των Μοναχών. Όλη η περιοχή ανάδιδε την από αιώνων μυστικιστική ατμόσφαιρα που είχαν δημιουργήσει οι ελληνορθόδοξοι καλόγεροι. Η ονομασία αυτή όμως είχε ήδη αρχίσει να ενοχλεί το νέο τουρκικό εθνικιστικό καθεστώς του Κεμάλ Ατατούρκ.  Το καλοκαίρι του 1925, ο Φεβζί Τσακμάκ, τότε αρχηγός του τουρκικού Γενικού Επιτελείου, με μια  ρητή διαταγή που εξέδωσε κατήργησε την χριστιανική αυτή ονομασία και καθιέρωσε από τότε σαν επίσημη ονομασία του όρους των μοναχών το τουρκικό, Ulu dağ.  Δεν  μπορούσε όμως μια αλλαγή της ονομασίας να σβήσει την ιστορία και το κυριότερο να εξαφανίσει δια μαγείας όλο αυτό το μυστικιστικό χριστιανικό πνεύμα που εξακολουθούσε να αιωρείται αόρατο αλλά αισθητό και στους σημερινούς κατοίκους της περιοχής.   Έτσι για πολλούς μουσουλμάνους κατοίκους της περιοχής παρέμεινε το Keşiş Dağı για πολλά χρόνια. Και φτάνουμε στις αρχές του εικοστού πρώτου αιώνα, όταν άρχισε να συντελείται μια πραγματικά εκπληκτική επανάσταση στον επαναπροσδιορισμό της ταυτότητας των σημερινών κατοίκων της σύγχρονης Τουρκίας. Το Ulu dağ όχι μόνο ξαναγίνονταν Keşiş Dağ, αλλά με απροσδόκητο τρόπο αυτός ο μεγάλος φάρος της ελληνοορθοδοξίας σε όλη την ρωμαίικη ανατολή ξαναζωντανεύει τώρα από τους ίδιους τους Τούρκους ερευνητές.

Νικόλαος Χειλαδάκης

Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ:  http://www.zoiforos.gr/ar8rografia/laikoi-2/cheiladakis/item/7622-o-olumpos-tis-mikras-asias-epistrefei-stin-ellinor8odoksi-pigi-tou

ΣΗΜΕΙΩΣΗ από " Ο Πάτμιος":  

 "Ο Πάτμιος" αισθάνεται μεγάλη χαρά για το ανωτέρω δημοσίευμα. 

Στον  ΄Ολυμπο της Βιθυνίας, κατέφυγε νέος, σε ένα από τα πολλά Μοναστήρια που υπάρχαν εκεί και έγινε δόκιμος "τεθείς υπό την διδασκαλίαν και την διαπαιδαγώγησιν του προηγουμένου της ιεράς εκείνης ποίμνης ", ο Ιωάννης, ο οποίος εκάρη μοναχός και έλαβε το όνομα Χριστόδουλος, εξ αιτίας της μεγάλης του αγάπης για τον Ιησού Χριστό. Πρόκειται για τον  ιδρυτή της Ιεράς Μονής μας, της Μονής  Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου Πάτμου