Πάτμος!!!

Π Α Τ Μ Ο Σ

          Ὅταν πλησιάζει κανείς στήν Πάτμο νοιώθει τό ἰδαίτερο μήνυμα πού ἔχει νά δώση τό βιβλικό αὐτό νησί. Τό κάθε λιμανάκι κι᾿ ὁ κάθε βράχος, τό κάθε ἁλῶνι καί τό κάθε καστέλλι, ἡ κάθε βίγλα κι᾿ ὁ κάθε μῦλος, τό κάθε πηγάδι κι᾿ ἡ κάθε βρύση μέ τήν χαρακτηριστική ὀνομασία της ἔχει κάποιο μυστικό νά σοῦ πῆ. Ὁ κάβος τῆς Ζαροῆς, τῆς Φώκηας ἤ τῆς Καλικαντζοῦς, τό ἀκρωτῆρι τοῦ Εὔδηλου ἤ τῆς Σαρδέλλας, ὁ κῆπος τοῦ Ὁσίου ἤ τό λιβάδι τῶν Καλογήρων, ὁ ὅρμος τῆς Λάμπης ἤ τοῦ Κουβαριοῦ, τά Σάψηλα καί τά Ρυαλίδια, ὁ Μέρικας καί ὁ Χόκλακας, τό Μερσίνι καί τό Λουκάκι, τό Πετροκάραβο καί τό Κεντρονῆσι, ἡ κάθε γωνιά τῆς γῆς ἔχει τίς παραδόσεις της καί τούς θρύλους της, τούς ἁγίους της καί τά ἱερά της.

          Ἀλήθεια, τί νά πῆς γιά τούς ἁγίους τῆς Πάτμου, γιά τούς διαφόρους δηλαδή ἁγίους πού πολιτογραφήθηκαν ἐδῶ, πού ζυμώθηκαν μέ τό πατινιώτικο αἷμα;

          Νά πῆς γιά τήν Ἁγία Παρασκευή καί τήν Ἁγία Ἀνεστασιά, γιά τήν Ἁγία Θεοφανώ (Λεφανώ) καί τήν Ἁγία Θεοκτίστη τήν Λεσβία (Ἁγιά Λεβιά), γιά τήν Ἁγία Κυουρά καί γιά τούς Ἁγίους Ἀποστόλους τῆς Ἀδελφωσύνης; Νά πῆς γιά τόν Ἅγιο Θαλλέλαιο καί γιά τόν Ἅγιο  Ὀνούφριο, γιά τούς προστάτες τῶν θαλασσινῶν Ἅγιο Σώστη καί  Ἅγιο Φωκᾶ, ἤ γιά τούς μακρυνούς ἁγίους τῆς Ἀνατολῆς  Ἅγιο Γοβδελεᾶ καί Ἅγιο Σαδώκ, πού ἔγιναν κι᾿ αὐτοί Πατινιῶτες;  Νά πῆς γιά τούς ἀμέτρητους Ἅη-Γιάννηδες κι᾿  Ἅη-Γιώργηδες μέ τά χίλια-δυό τοπικά ὀνόματά τους ἤ γιά τά ξωτικά ἱερά ὀνόματα Ἅγια τῶν Ἁγιῶν καί Ἁγία Ὑπακοή;

          Ἐκεῖνο πού εἶναι πιό συγκινητικό εἶναι τά διάφορα ὀνόματα τῆς Παναγίας, πού εἶναι τόσο ἐκφραστικά, τόσο ζεστά, τόσο οἰκογενειακά: ἡ Διασώζουσα, ἡ Βροντοῦσα, ἡ Φανερωμένη, ἡ Φυλακτωμένη, ἡ Κυρά-Λεοῦσα, ἡ Ζωοδόχος, ἡ Λαμπρινοῦσα (πού γιορτάζει τήν Παρασκευή τῆς Λαμπρῆς), ἡ Ἐλεημονήτρια, ἡ Μεγάλη Παναγία, ἡ Ἀργυροκλειδοῦσα, πού δέν ὑπάρχει πιά σήμερα. Ἡ Παναγία ἔχει γίνει ἕνα μέ τό λαό της, κατοικεῖ στό νησί τοῦ Ἀγαπημένου της, σέ κάθε ρεματιά καί σέ κάθε στράτα. Γι᾿ αὐτό κι᾿ ὁ παληός πατινιώτικος χαιρετισμός εἶναι: «Ἡ Παναγιά κι᾿ ὁ Θεολόγος νἆναι μαζί σου».

          Δέν εἶναι μόνο οἱ παληοί ἅγιοι ποὔχουν τά ἱερά τους. Εἶναι κι᾿ οἱ νεώτεροι. Στά χρόνια τῆς τουρκικῆς σκλαβιᾶς  πέρασαν ἀπό δῶ οἱ κολλυβάδες τοῦ Ἁγίου Ὄρους κι᾿ οἱ μαθητές τους, κήρυξαν, ἀσκήτεψαν, ἅγιασαν. Οἱ ἐρημικές καλύβες, ὅπου ἔμειναν, λέγονται στήν καλογερική φρασεολογία Καθίσματα. Βρίσκονται τά περισσότερα σέ ἀπόκοσμες ἄκρες, ἀνάμεσα στεριᾶς καί θάλασσας, οὐρανοῦ καί γῆς.  Τέτοια καθίσματα σώζονται, ἔρημα σχεδόν τώρα, τοῦ Ἁγίου Μακαρίου στήν Κουμάνα, τοῦ Ἀπολλῶ στά Θερμιά, τοῦ Γραβᾶ, τῶν  Καλογήρων στό ὁμώνυμο λιβάδι, τοῦ Θεόκτιστου στά Βραστά καί στό Γένωπα. Λίγες φωνές στόν κόσμο εἶναι τόσο δυνατές ὅσο οἱ φωνές τῶν ἔρημων αὐτῶν βράχων, πού μιλοῦν κάθε στιγμή γιά τό Θεό ....

          Μά ἡ μεγάλη σου συγκίνηση εἶναι, ὅταν πᾶς στά μεγάλα προσκυνήματα τοῦ τόπου: στό Μοναστῆρι τοῦ Θεολόγου καί στό Σπήλαιο τῆς Ἀποκαλύψεως. Τόσο στό φρούριο τῆς Μονῆς ὅσο καί στήν Ἀποκάλυψη - ἤ Κατάπαυση – νοιώθεις ζωντανή τῶν παρουσία τῶν δύο μεγάλων, πού τ᾿ ὄνομά τους συνυφάνθηκε μέ τήν Πάτμο: τοῦ Ἰωάννη καί τοῦ Χριστόδουλου. Κατεβαίνοντας τά βιβλικά σκαλιά τοῦ Σπηλαίου, σάν ν᾿ ἀκοῦς τό «Ἔρχου, Κύριε Ἰησοῦ. Γίνου γρηγορῶν. Κράτει ὅ ἔχεις». Κι᾿ ἀνεβαίνοντας τό καλντερίμι γιά τό Μοναστῆρι καταλαβαίνεις τί ἦταν ἐκεῖνο πού ἔφερε ἐδῶ τόν Ὅσιο: «ἡ ἐν αὐτῷ τοῦ ἐν Ἀποστόλοις ἀγαπητοῦ τῷ Χριστῷ, τοῦ Εὐαγγελιστοῦ καί παρθένου ἐμφιλοχὠρησις, καί ἡ ἀοίδιμος ὀπτασία καί παμμακάριστος ἐκείνου ἔκστασις καί ἀλλοίωσις».

          Τό προσκύνημα τῆς Πάτμου πάλι δέ σταματάει ὥς ἐδῶ, γιατί ποτέ δέν σταμάτησαν οἱ ἅγιοι στό νησί. Ἐκτός ἀπό τούς ἁγίους τῶν ἀποστολικῶν χρόνων, τῶν Βυζαντινῶν καί τῶν μεταβυζαντινῶν, ἔχομε καί τούς σύγχρονους σάν τούς Κάππους καί τόν Θεόκτιστο, πού ἔζησαν στόν αἰῶνα μας. Μαθητής καί ὑποτακτικός αὐτῶν τῶν τελευταίων ἦταν ὁ τελευταῖος ἅγιος τῆς Πάτμου, ὁ Ἀμφιλόχιος Μακρῆς.

          Στή νότια πλευρά τοῦ νησιοῦ ὅταν πᾶς, μόλις κατηφορίσης λίγο ἀπό τή Ζωοδόχο Πηγή, ἀπό τά Ἅγια τῶν Ἁγίων καί ἀπό τούς Ἀσωμάτους, βρίσκεσαι στό παληό κάθισμα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, πού τοὔδωσε νέα ζωή πρίν ἀπό σαράντα χρόνια ὁ γέροντας Ἀμφιλόχιος, ἡ προφητική καί ὁσιακή μορφή τοῦ αἰῶνα μας. Ἐδῶ τό μελίσσι συνεχίζεται καί μετά τήν κοίμησί του. Τό Ἱερό Κοινόβιο τῆς Μητρός τοῦ Ἠγαπημένου εἶναι μιά μαρτυρία τῆς «καινῆς γῆς». Μακάριες οἱ ψυχές πού γρηγοροῦν κι᾿ ἀγρυπνοῦν ἐδῶ μέσα.

          Μά καί πάλι οἱ ἅγιοι δέν τελειῶσαν. Σαλπάροντας ἀπό τή Σκάλα τῆς Πάτμου δέν μπορῶ ποτέ νά ξεχάσω καί τούς ἐντελῶς σύγχρονους ἀνυποψίαστους ἁγίους, αὐτό τό «βασίλειον ἱεράτευμα» πού μοῦ θυμίζουν τά ἀλησμόνητα γεροντάκια: τό κερά – Βδοκιῶ πού ἔφερνε κάθε πρωΐ μυρτιές καί μαντζουράνες γιά τίς εἰκόνες τῆς Ἀποκαλύψεως καί ὁ μπαρμπα – Νικήτας, ὁ ἀπόμαχος καπετάνιος, πού ἀκουμπῶντας στό ἀρχαῖο ραβδί του στό ἀποσπερνό του θυμιάτισμα μνημόνευε μέ τή σειρά ὅλους τούς ἁγίους τοῦ νησιοῦ: «Ἁγία Πακουή κι᾿ Ἐλεμονήτρα μου, πρέσβευε ὑπέρ ἡμῶν  τῶν ἁμαρτωλῶ ...».

-         Ἀμήν, ἀμήν, πρέσβευε γιά τό νησί τῆς Ἀποκαλύψεως.

ΠΗΓΗ: Ἀρχιμ. Ἠλία, Πνευματικό Ὁδοιπορικό (Ταξιδιώτικες ἐμπειρίες) , Ἐκδόσεις "ΕΛΑΦΟΣ", Ἀθῆναι