Παρασκευή 4 Σεπτεμβρίου 2015

Ο περαματάρης των νησιωτών

Ο ΘΡΥΛΙΚΟΣ «ΠΑΝΟΡΜΙΤΗΣ»
ΚΑΙ Ο ΚΑΠΕΤΑΝ – ΣΤΑΥΡΟΣ
Η ιστορία του καραβιού που σημάδεψε την «άγονη γραμμή»
  
panormitis  
«Όλα στο 32», είπε στη ντίλερ συμπατριώτης μας Ροδίτης, ποντάροντας στη ρουλέτα ενός πλωτού καζίνο στην Ακάμπα του Ισραήλ. «Το πλοίο το αγοράσαμε από την Ελλάδα και το μετατρέψαμε σε καζίνο» τον ενημέρωσε, όταν άκουσε ότι είναι Έλληνας. Όταν ο συμπατριώτης μας ρώτησε για την ονομασία του πλοίου, βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη.
Αυτό, δεν είναι ένα τυχαίο σκαρί. Είναι το θρυλικό, «Πανορμίτης». Ένα καράβι που έχει γράψει ιστορία στα νησιά και έχει μπει στην ελληνική λογοτεχνία. Ο Πανορμίτης είναι διάσημος σ’ όλο τον κόσμο.  Έχουν περάσει ήδη εικοσιοκτώ χρόνια από τον παροπλισμό του, απ΄ την «άγονη γραμμή», κι όμως, όσοι Δωδεκανήσιοι ακούνε για το «μικρό», αυτόματα φέρνουν στο νου τους το καράβι που σύνδεε αδιάκοπα, χειμώνα-καλοκαίρι τα νησιά. Δεν υπάρχει Δωδεκανήσιος που να μην έχει να διηγηθεί μια ιστορία με το «Πανορμίτης». Με τον «σκυλοπνίχτη», όπως το έλεγαν…
kapetan-stauros-2
Ο καπετάν- Σταύρος σε νεαρή ηλικία ανεβασμένος στην μαΐστρα ιστιοφόρου
Παλεύοντας με την ανταριασμένη θάλασσα
Ένα καράβι που έγραψε τον δικό του θρύλο στα Δωδεκάνησα. Έπιανε Κάσο, Κάρπαθο και μια-δυο φορές τη βδομάδα το Καστελόριζο. Είχε έδρα τη Ρόδο και μετά τράβαγε βαριανασαίνοντας προς τα πάνω, Σύμη, Τήλο, Νίσυρο, Κω, Κάλυμνο, Λέρο, Πάτμο, Λειψούς, Αγαθονήσι και έφτανε μέχρι το Πυθαγόρειο της Σάμου. Όμως ο «Πανορμίτης» δεν είναι ένα πλοίο, αλλά… δύο. Αμετάβλητο και θρυλικό παραμένει μόνο το όνομα. Ο πρώτος «Πανορμίτης » ήταν το «Στέλλα» που δούλευε στον Αργοσαρωνικό και βούλιαξε στην Τέλενδο. Ο δεύτερος του Φραγκαντώνη (ΑΝΕΔ) ήταν ένα μονομπλόκ, που για περισσότερα από είκοσι πέντε χρόνια, κυριάρχησε στην «άγονη γραμμή». Παλιό σιδερένιο βαπόρι με στρογγυλή πρύμνη, μυτερή πλώρη, αμπάρι μπροστά και ξύλινο κατάστρωμα. Παστωμένο με άσπρη λαδομπογιά, με δερμάτινους καναπέδες και ξύλινες επενδύσεις. Το «Πανορμίτης» διέσχιζε το πέλαγος, βυθιζόταν με την πλώρη μέσα στο κύμα κι όταν σηκωνότανε πάνω από την ίσαλο γραμμή έβλεπες τα μίνια και τις ξεφλουδισμένες μπογιές του.
Οι νησιώτες όμως ήταν βαθιά δεμένοι μ’ αυτό το πλοίο. Τους έφερνε στη Ρόδο μ’ όλους τους καιρούς κι από κει πίσω στο σπίτι τους. Βέβαια, ο πραγματικός θρύλος, δεν ήταν μόνο το καράβι, αλλά και ο πλοίαρχος του. Ο καπετάν- Σταύρος. Θαλασσόλυκος με τα όλα του. Εξαιρετικός ναυτικός, γεμάτος εμπειρίες και ικανότητες. Από τους καλύτερους καπεταναίους, λένε, που γέννησαν τα νησιά. Διάβαζε το καιρό απ’ τα αστέρια- και «τρεφόταν» με το τραβέρσο. Στα μικρονήσια Πάτμο, Τήλο, Χάλκη, Κάσο, Καστελόριζο, Λειψούς, Αρκιούς, οι ντόπιοι πίνουν νερό στο όνομά του… Είναι αυτός που με το θρυλικό πια «Πανορμίτη», δεν χαμπαριάζει από καιρό. Και με οκτάρι θάλασσα -χειμώνα- θα σαλπάρει- για να μην αφήσει χωρίς τροφοδοσία τα νησάκια της άγονης γραμμής, χωρίς τα εμβάσματα των ναυτικών, να μεταφέρει τους λιγοστούς νησιώτες στον προορισμό τους, να σπεύσει όταν χρήζουν άμεσης βοήθειας σε θέματα υγείας.
kinneyrhodesO «Πανορμίτης» στο σημείο που …έδενε στο «Ελαφάκι», μπροστά από το Φάρο του Αγίου Νικολάου
Ο καπετάν-Σταύρος
Στο αίμα του καπετάν- Σταύρου, κυλάει η ιστορία του Αιγαίου. Ο πατέρας του, ο καπτά- Βαγγέλης είχε καΐκι που εκτελούσε δρομολόγια στις αρχές του 20ου αιώνα. Έφερνε εμπορεύματα από τη Σάμο στα μικρονήσια. Αρκιούς, Μαράθι, Λειψούς και Πάτμο. Σε ένα από τα ταξίδια του, ο καπετάνιος ερωτεύτηκε την πανύψηλη Θεολογία, το γένος Κάβουρα από το Μαράθι. Ένα μικρό νησάκι κοντά στην Πάτμο. Παντρεύτηκαν και μετακόμισαν στο νησί της Αποκάλυψης.
Ο Σταύρος Χατζηϊωάννου γεννήθηκε στη Πάτμο το 1933, ήταν ο στερνογιός της οικογένειας, που είχε δέκα παιδιά. Βαφτίστηκε στην «αλμύρα» και μεγάλωσε σ΄ αυτή. Από μικρό παιδί στη θάλασσα. Ψαράς, τρατάρης, ναύτης. Γρέγος, γαρμπής, μαΐστρος, μπάτης, σορόκος, πουνέντες και λεβάντες, τρέχουνε στις φλέβες του Σταύρου. Θαλασσινή, σαν των προγόνων του, είναι και η δική του ιστορία. Αμούστακο παιδί έχασε τον πατέρα του. Μεσολάβησε η κατοχή, η πείνα και η φτώχια. Η Θεολογία αποφάσισε να πιάσει λιμάνι για να θρέψει τα παιδιά της και μετακόμισε στη Ρόδο. Το ριζικό της οικογενείας όμως, ήταν ο αποχωρισμός. Οι μικρότερες αδελφές του Κατίνα και Αργυρώ, ξενιτεύτηκαν στην Αυστραλία, ενώ τα αγόρια της οικογενείας παρέμειναν να παλεύουν στην αγριεμένη θάλασσα. Μετά τη θητεία στο Ναυτικό, παντρεύτηκε με την πρωτοκόρη του παπά-Αντώνη Ρούσσου, Αναστασία. Δουλειά δεν υπήρχε και ο Σταύρος έβγαλε φυλλάδιο και μπαρκάρισε σε ποντοπόρα πλοία. Όπως λέει ο Καββαδίας, όρτσα για τους ωκεανούς, για ταξίδια με πούσι. Δύσκολα χρόνια, δύσκολα ταξίδια, αλλά συνάμα περιπετειώδη και συναρπαστικά. Ατλαντικός, Ειρηνικός, Ινδικός, Βόρεια Θάλασσα, Καραϊβική. Και ποιό λιμάνι δεν έπιασε ο Σταύρος. Δουλευταράς, πλακατζής, γλεντζές και γυναικάς, διέσχιζε τους ωκεανούς και έκανε βάρδια στην γέφυρα. Όπως βάρδια, ως γνήσιος ναυτικός, έκανε και στα ξενυχτάδικα.«Σαν τις γυναίκες της Βενεζουέλας, πουθενά…» έλεγε ο καπετάν- Σταύρος, θυμίζοντας μια στροφή του Καββαδία:
“Θα προχωρήσω!…Μια βραδιά σε πόρτο ξενικό
είχα μεθύσει τρομερά με ουίσκυ, τζιν και μπύρα,
και κατά τα μεσάνυχτα, τρικλίζοντας βαριά,
το δρόμο προς τα βρωμερά, χαμένα σπίτια επήρα…”
Χρόνια έκανε να πιάσει τα γενέθλια χώματα, όμως τον μισθό τον εισέπραττε και έκανε κουμάντο η Αναστασία. Πατέρας και μάνα, η «παπαδιά». Κάθε φορά που έπιανε Ρόδο ο καπετάνιος, περνούσε τα βράδια του στον «Μπαμπούλα» και πριν ξαναμπαρκάρει, άφηνε πίσω του τον «καρπό» ενός παιδιού. Πέρασε χρόνια στους ωκεανούς και όταν επέστρεψε με την προτροπή της «παπαδιάς» πήρε το πτυχίο του πρακτικού πλοιάρχου. Στα μέσα της δεκαετίας του ΄70, βρέθηκε στο «Πανορμίτης». Και με τα χρόνια, το καραβάκι κι ο καπετάνιος έγιναν ένα. Επτά ημέρες την εβδομάδα, 365 μέρες τον χρόνο, παλεύει με την ανταριασμένη θάλασσα και τα μποφόρ. Δεμένος άρρηκτα είναι πια και με τους νησιώτες. Ανά πάσα στιγμή έχουν από αυτόν και το δεκαπενταμελές πλήρωμά ό,τι ζητήσουν, σε είδη πρώτης ανάγκης, λοιπές προμήθειες, αλλά και στις δύσκολες στιγμές. «Για χρόνια ολόκληρα το «Πανορμίτης» ήταν το “ΕΚΑΒ”. Κατά καιρούς, τον ειδοποιούν να συνδράμει και στη μεταφορά ασθενών και εγκύων στο πλησιέστερο νοσοκομείο. Το καρυδότσουφλο «Πανορμίτης», θα ανταπεξέλθει, με όποιον καιρό. Για τις πράξεις του τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών με έπαινο όταν έσωσε ένα Καστελοριζιό αρχές της δεκαετίας του ’80. Στα περίπου δέκα χρόνια που ήταν κυβερνήτης, ο «σκυλοπνίχτης» έχασε μόνο δυο δρομολόγια. Πάντα έβρισκε τον τρόπο να χαράξει ρότα ο καπτά – Σταύρος, ακόμη κι αν απαγόρευε τον απόπλου το Λιμεναρχείο. «Πάω αρόδο…» έλεγε ο καπετάνιος- κατέβαζε την μπουκαπόρτα και βιράριζε για το δρομολόγιο. Το «Πανορμίτης» βολόδερνε στο πέλαγος και έφτανε πάντα στον προορισμό. Αλλωστε, «πασατέμπος» είναι στο Αιγαίο τα οκταράκια, με τα ισχυρά μελτέμια που χτυπούν το Ικάριο, το Καρπάθιο, το Κάβο-Κριό και την θάλασσα του Λεβάντε (Καστελόριζο). Είναι τόσο δυνατά αυτά τα μπουγάζια στην περιοχή, που οι ζαλισμένοι από την φουρτούνα, νησιώτες τραγουδούσαν μαντινάδες σαν αυτήν:
“Μεσ’ τ’ αφρισμένα κύματα
περνά ο Πανορμίτης
που ψηλά στη γέφυρα
έχει νησιώτη ταύρο
καπετάνιο με καρδιά
έχει τον κάπτα- Σταύρο”
Αξέχαστη εμπειρία το δρομολόγιο με το «Πανορμίτης» όπως γλαφυρά  την περιγράφει (Blogspot /Πύραυλος των Υπογείων) ο επιβάτης Β.Η. που ταξίδεψε με το πλοίο: «Στα Δωδεκάνησα αγκομαχούσε όλο ηρωισμό ο «Πανορμίτης». Τούτο το καράβι το πήρα μια φορά το ’84 από τη Ρόδο για τη Σάμο, Οκτώβρη μήνα, με μεγάλη θαλασσοταραχή. Όλη τη νύχτα οι λιγοστοί επιβάτες, σιωπηλοί, κατάχλωμοι, είχαν πέσει στους καναπέδες, είχαν κουκουλωθεί μέχρις απάνω κι έδιναν αγώνα για να μην ξεράσουν, ενώ το καράβι μπατάριζε μια δεξιά και μια αριστερά. Το μπότζι βάραγε από κάτω την καρένα και όλο το σκάφος έτριζε, ενώ η θάλασσα μαστίγωνε και έλουζε τα παράθυρα. Το μπαρ, που μέχρι μια στιγμή μοίραζε κρύες τυρόπιτες και τούρκικους καφέδες σε πλαστικά κυπελλάκια, είχε ερημώσει.
Τα φώτα είχαν χαμηλώσει και ο καφετζής είχε διακριτικά αποσυρθεί. Το πλοίο έμοιαζε αφημένο στην τύχη του. Τον Αύγουστο του ’85 το ίδιο καράβι πηγαίνοντας από Καστελόριζο για Ρόδο, περίμενε για δύο ώρες τον καπετάνιο του, σημαίνοντας τη σειρήνα του, γιατί αυτός γλένταγε στην παραλία μ’ όλο το νησί που τον αποχαιρέταγε επειδή αυτό ήτανε το στερνό του ταξίδι. Τόσα και τόσα χρόνια ήταν ο περαματάρης τους. Αυτός τους πηγαινόφερνε στη Ρόδο. Μας τον φέρανε στους ώμους με κιθάρες και τραγούδια:
“ Ο καπετάνιος είναι λυπημένος,
γιατί έχει θάλασσα κι αυτός είναι αραγμένος „
Τούτος δω ήτανε ένας Ροδίτης θαλασσόλυκος αψύς και αγριεμένος από το ποτό και το γλέντι. Μόλις ανέβηκε στη γέφυρα, όρμησε στη σειρήνα και έφερε τον πανζουρλισμό, ενώ οι νησιώτες δεν σταμάταγαν τα τραγούδια και τις ζητωκραυγές, προσπαθώντας να σπρώξουν λίγο παραπέρα τη θλίψη που έρχεται μετά την έκσταση. Ενώ το καράβι χανότανε στη σκοτεινιά ακούγαμε τους τελευταίους ήχους από ένα γλεντοκόπι που συνεχιζότανε για λίγο ακόμα χωρίς τον πατέρα του».  Αμέτρητα «ευχαριστώ» έχει ακούσει για την ανθρωπιά και τον επαγγελματισμό του ο καπετάνιος από τους νησιώτες. Με πρωτοβουλία της Αδελφότητας Ολυμπιτών Ρόδου «Η Βρυκούς» τιμήθηκε για την προσφορά του (2011), ενώ εκκρεμούν αντίστοιχες εκδηλώσεις από τους δήμους Καστελορίζου, Πάτμου κλπ, όπως επίσης σχετική απόφαση έχει ληφθεί και από την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου. Ο καπετάν- Σταύρος βγήκε εδώ και πολλά χρόνια σε σύνταξη, όμως τη θάλασσα δεν την αποχωρίστηκε ποτέ. «Απόμαχος» πια, δεν παραλείπει -σχεδόν- καθημερινά να βάζει τα πόδια στη θάλασσα, να παίρνει δύναμη από την «αλμύρα της».
Συνεχίζει στα ογδόντα του να πίνει κρασί και να θυμάται ιστορίες. Τη λατρεύει τη θάλασσα, είναι η «ερωμένη» του!  Δεν ξεμπάρκαρε, κατά ουσία και κυριολεκτικά, ποτέ, ήθελε – δεν ήθελε.
Ο καπετάνιος
kapetan-stauros-1
Αποφάσισα να γράψω για τον καπετάνιο. Έτσι τον αποκαλούσαμε από μικρά παιδιά.
Είναι κάτι που δεν συνηθίζεται, να γράφει κάποιος για τον πατέρα του. Όμως οφείλω να το κάνω, τώρα που βρίσκεται εν ζωή. Δεν επιχειρώ να ωραιοποιήσω καμία κατάσταση, γιατί οι ναυτικοί, ξέρουν να ξεχωρίζουν τους αληθινούς καπετάνιους, απ’ αυτούς του «γλυκού νερού». Πρώτη φορά τον συνάντησα στα 6 μου χρόνια. Αυτό φαντάζομαι το γνωρίζουν πολύ καλά, όσοι έχουν κύρηδες ναυτικούς.
«Ο πατέρας σου »..είπε η συγχωρεμένη μάνα μου. Τον κοίταξα και θυμάμαι την πρώτη μου φράση: «Δεν μου αρέσει», της είπα. Έκανα λάθος. Ο καπετάνιος με την αγάπη, την σκληράδα, τον τραχύ λόγο και το απίστευτο χιούμορ του, απέδειξε ότι το αξίζει -και με το παραπάνω. Αν κι ο «αθεόφοβος» έχει μόνο φωτογραφίες από γλέντια. Με τον πατέρα μας σε παιδική ηλικία, δεν έχουμε ούτε μια! Γύρισε τον κόσμο, με τον ίδιο τρόπο που οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε τις γειτονιές μας. Και φυγές εκπλήρωσε και αποδράσεις και στις «Ινδίες» βρέθηκε, όπως κάθε ναυτικός.
Ένα πράγμα δεν μπόρεσε ποτέ να απεκδυθεί – να διώξει από πάνω του – τα «ρούχα» της αλμύρας. Ο αείμνηστος- δήμαρχος Τάσος Αλιφέρης όταν αποφάσισε να αγοράσει πλοίο για τη Τήλο, τον καπτά- Σταύρο, συμβουλεύτηκε. «Ο καπετάνιος μου είπε να ψάξω για «μικρό» που θα «μεγαλώσει» από την δύναμη που θα δώσει στο νησί» μου απάντησε στη συνέντευξη τύπου, όταν ανακοίνωσε την αγορά του «Sea Star». Το καράβι του καπετάνιου, ήταν ο «Πανορμίτης». Σύνδεσε τη ζωή του με τον «σκυλοπνίχτη», που όμως πάντα έφερνε τους νησιώτες στον τόπο τους.
Με όποιον καιρό, ότι θάλασσα κι αν είχε. Πολλοί ισχυρίζονται ότι ο «Πανορμίτης» κουνούσε και στα 2 μποφόρ, αλλά κι ο ισχυρισμός αυτός συνδέεται με τον «θρύλο» που έχει δημιουργήσει στα Δωδεκάνησα. Το ταξίδι με το Πανορμίτης, ήταν μια αλησμόνητη εμπειρία. Ο καπετάνιος το «έπαιζε στα δάχτυλα» το καράβι. Μάλιστα μια φορά έβαλε στοίχημα με τον λιμενάρχη να βγάλει το πλοίο με την πρύμνη απ΄ το Μανδράκι που έδενε! Στο πορτοφόλι του -είχε πάντα- και έχει- τον Ταξιάρχη. Είθε, να τον κρατά γερό και δυνατό, για να κατεβάζει κάνα κρασάκι, όπως «έπινε τη θάλασσα».
Τη λατρεύει τη θάλασσα, είναι η «ερωμένη» του!  Δεν ξεμπάρκαρε, κατά ουσία και κυριολεκτικά, ποτέ, ήθελε – δεν ήθελε.
Του Τέρη Χατζηϊωάννου
ΠΗΓΗ:http://www.drasisnews.gr

Πέμπτη 3 Σεπτεμβρίου 2015

"ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΊΝ"

 "ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΊΝ" 
ΣΠΑΘΙΟΝ μέλος, ΠΡΊΓΓΟΥ
Ο Αθανάσιος Βουγιουκλής ψάλλει το Άξιον Εστίν σε Σπάθιον μέλος του άρχοντος πρωτόψαλτου της Μ.Τ.Χ.Ε. Κωνσταντίνου Πρίγγου.

Ο παπά Στρατής των Λαθρομεταναστών

Γράφει περίλυπος ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας 














Ο 57χρονος π. Ευστράτιος Δήμου, ο ταπεινός και αγωνιστής παπάς από τη Λέσβο, ο Εφημέριος του Αγίου Γεωργίου Κεραμίου και Αγίας Άννης Σκάλας Καλλονής, ο ιδρυτής και ανύστακτος φρουρός της Μ.Κ.Ο. ΑΓΚΑΛΙΑ, ο νυχθημερόν υποστηρικτής των εμπερίστατων και δυστυχισμένων λαθρομεταναστών και προσφύγων, στις 25 Αυγούστου 2015, μέσω της σελίδας του στο facebook, μας ενημέρωσε για την πορεία της υγείας του, ως εξής:

"Αγαπητοί φίλοι και φίλες, σήμερα φεύγω στο νοσοκομείο για το καινούργιο πρόβλημα καρκίνου που μου βρήκαν. 
Παρακαλώ πολύ για μια προσευχή και πιστεύω ότι γρήγορα θα γυρίσω δυνατός κοντά σας. Σας ευχαριστώ όλους και ιδιαίτερα τους ενορίτες μου για την αγάπη και την συμπαράσταση που μου δείχνουν. 
Επίσης, θέλω να σας πω ότι οι άνθρωποι του κόσμου, οι άνθρωποι του πολέμου, τα παιδιά που αναζητούν την ελπίδα είναι αδέρφια μας και η Αγκαλιά θα συνεχίσει να βρίσκεται κοντά τους και να τους δίνει την ελπίδα για την επόμενη μέρα. Σας προτρέπω να αγωνίζεστε όσο μπορείτε καθημερινά για την ειρήνη και την αγάπη. Μόνο έτσι λεγόμαστε άνθρωποι".

Σήμερα ενημερωνόμαστε, πάλι από το... πανταχού παρόν Facebook, ότι ο παπαΣτρατής των Δυστυχισμένων έφυγε το μεσημέρι από την "Αγκαλιά" την εγκόσμια, όπου είχε δώσει το είναι του, στην Αγκαλιά του Δικαιοκρίτη Κυρίου της Ζωής και του Θανάτου.

Προσωπικά υποκλινόμουν στην εκρηκτική και σεμνή προσωπικότητά του, κάτι που είχα εκφράσει και τηλεφωνικά στον ίδιο, δεδομένου ότι η θυγατέρα του βρέθηκε στη Ζάκυνθο ως φοιτήτρια προ ολίγων ετών, οπότε είχαμε κάποιες σχετικές τηλεφωνικές συνεννοήσεις. Γνωριζόμασταν από τις σπουδές μας στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και πάντα μού έκανε εντύπωση η πρακτικότητα της θεολογίας του και η ανοικτότητα των απόψεών του!

Θερμά συλλυπούμαστε την ευγενική Πρεσβυτέρα και τα καλά παιδιά του. Σίγουρα η μνήμη του θα είναι αιώνια! Όσοι ανακουφίστηκαν στην Αγκαλιά του τον κατακυρώνουν ήδη -άξια και δίκαια- στον Παράδεισο!




https://youtu.be/yVwEvZvBIPM


Ο παπά - Στρατής

«Έφυγε» ο παπά - Στρατής, που άνοιγε την «Αγκαλιά» του για τους πρόσφυγες στη Λέσβο
«Έφυγε» ο παπά - Στρατής, που άνοιγε την «Αγκαλιά» του για τους πρόσφυγες στη Λέσβο - Media
 
Την τελευταία του πνοή άφησε ο Ευστράτιος Δήμου, γνωστός ως «παπά Στρατής», που είχε δημιουργήσει την «Αγκαλιά», ένα «καταφύγιο» για μετανάστες και πρόσφυγες στην Καλλονή της Λέσβου.
Στις 25 Αυγούστου έγραφε: 
«Αγαπητοί φίλοι και φίλες, σήμερα φεύγω στο νοσοκομείο για το καινούργιο πρόβλημα καρκίνου που μου βρήκαν. Παρακαλώ πολύ για μια προσευχή και πιστεύω ότι γρήγορα θα γυρίσω δυνατός κοντά σας. Σας ευχαριστώ όλους και ιδιαίτερα τους ενορίτες μου για την αγάπη και την συμπαράσταση που μου δείχνουν. Επίσης, θέλω να σας πω ότι οι άνθρωποι του κόσμου, οι άνθρωποι του πολέμου, τα παιδιά που αναζητούν την ελπίδα είναι αδέρφια μας και η Αγκαλιά θα συνεχίσει να βρίσκεται κοντά τους και να τους δίνει την ελπίδα για την επόμενη μέρα. Σας προτρέπω να αγωνίζεστε όσο μπορείτε καθημερινά, για την ειρήνη και την αγάπη. Μόνο έτσι λεγόμαστε άνθρωποι.»
Στα τέλη Ιουλίου η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες είχε δημοσιεύσει ένα μικρής διάρκειας βίντεο για το έργο του παπά Στρατή, με τίτλο «ένας καλός Σαμαρείτης στην Ελλάδα».
«Όταν θα δεις έναν άνθρωπο που τον ξεβράζει η θάλασσα ένα πρωί στα παράλια της Λέσβου και ένα παιδί και μια μάνα να κλαίει δεν θα ανοίξεις ποτέ το στόμα σου να ρωτήσεις άμα είναι χριστιανοί για να τους ταΐσεις», έλεγε τότε, μεταξύ άλλων, ο παπά Στράτης.
«Σ’ αυτή τη γη που είμαστε και ζούμε ήρθαμε για να είμαστε χρήσιμοι. Η ζωή μας είναι πολύ μικρή. Ας την καταναλώσουμε κάνοντας καλό».
Με πληροφορίες από: lesvosnews.gr
ΠΗΓΗ:http://www.topontiki.gr

Τρίτη 1 Σεπτεμβρίου 2015

Οικουμενικόν Πατριαρχείον


 
Ἀρχική σελίς

Ἀνακοινωθέν (01/09/2015)

Ἐπιστροφή
ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ

Γενομένης τῆς τακτικῆς ἀνασυγκροτήσεως τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου, αὕτη ἀπετελέσθη διά τό ἑξάμηνον 01.09.2015 – 29.02.2016, ὑπό τήν προεδρίαν τῆς Α. Θ. Παναγιότητος, ἐκ τῶν Σεβ. Ἱεραρχῶν:


Γέροντος Περγάμου κ. Ἰωάννου
Καρπάθου καί Κάσου κ. Ἀμβροσίου
Ἴμβρου καί Τενέδου κ. Κυρίλλου
Μιλήτου κ. Ἀποστόλου
Ντένβερ κ. Ἠσαΐου
Ἀτλάντας κ. Ἀλεξίου
Δαρδανελλίων κ. Νικήτα
Ντητρόϊτ κ. Νικολάου
Ἰκονίου κ. Θεολήπτου
Μπουένος Ἄϊρες κ. Ταρασίου
Σουηδίας καί πάσης Σκανδιναυΐας κ. Κλεόπα
Σηλυβρίας κ. Μαξίμου

Ἐν τοῖς Πατριαρχείοις, τῇ 1ῃ Σεπτεμβρίου 2015
Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας
τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου

Εκκλησιαστικό έτος



Τι είναι η αρχή της Ινδίκτου; Γιατί "ξεκινάει" το εκκλησιαστικό έτος τότε; 
(1 Σεπτεμβρίου)
Τι είναι η αρχή της Ινδίκτου; Γιατί "ξεκινάει" το εκκλησιαστικό έτος τότε; (1 Σεπτεμβρίου)
Ο των αιώνων Ποιητής και Δεσπότης, Θεέ των όλων, υπερούσιε όντως, την ενιαύσιον ευλόγησον περίοδον, σώζων τω ελέει σου τω απείρω, Οικτίρμον, πάντας τους λατρεύοντας σοι τω μόνω Δεσπότη, και εκβοώντας φόβω Λυτρωτά· Εύφορον πάσι το έτος χορήγησον.
1η Σεπτεμβρίου: ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΝΔΙΚΤΟΥ (δηλαδή αρχή του νέου Εκκλησιαστικού έτους).
 Για την περίπτωση αυτή, ό Σ. Εύστρατιάδης στο Αγιολόγιο του, γράφει τά έξης: “Λέξις λατινική (indictio) όρισμόν σημαίνουσα καθ’ όν κατά δεκαπενταετή περίοδον έπληρώνοντο εις τους αυτοκράτορας των Ρωμαίων οι φόροι. Κατά την εκκλησιαστικήν παράδοσιν, την αρχήν της ίνδικτιώνος είσήγαγεν ό Αύγουστος Καίσαρ (1 -14), ότε διέταξε την γενικήν των κατοίκων του Ρωμαϊκού κράτους απογραφήν και την είσπραξιν των φόρων, κατά την πρώτην του Σεπτεμβρίου μηνός. Από του Μεγάλου Κωνσταντίνου (313) έγένετο επισήμως χρήσις της Ινδικτιώνος ως χρονολογίας, έκτοτε δε ή εκκλησία Κωνσταντινουπόλεως μέχρι του νυν εορτάζει την α’ Σεπτεμβρίου ως αρχήν του εκκλησιαστικού έτους. “Ινδικτον ημιν ευλόγει νέου χρόνου, ώ και παλαιέ και δι’ ανθρώπους νέε”.
Η Ινδικτιώνα είναι ένας γενικότερος τρόπος μέτρησης του χρόνου ανά 15ετίες με αφετηρία τη γέννηση του Χριστού ή για την ακρίβεια από το 3 π.Χ.
Η 1η Σεπτεμβρίου, η αρχή του εκκλησιαστικού έτους, αποτελεί την αρχή της Ινδίκτου. Τότε τελείται η ακολουθία της Ινδίκτου σε συνδυασμό με τη θεία λειτουργία για την ευλογία του εκκλησιαστικού έτους.
Αρχικά υπήρχε η Αυτοκρατορική Ίνδικτος ή Καισαρική Ινδικτιώνα που μάλλον εισήχθη από τον Μέγα Κωνσταντίνο. Εκαλείτο επιπλέον Κωνσταντινική ή της Κωνσταντινουπόλεως ή Ελληνική. Παράλληλα υπήρχε και η Παπική Ινδικτιώνα.
Η 1η Σεπτεμβρίου καθορίστηκε ως αρχή της εκκλησιαστικής χρονιάς ως εξής:
Στην περιοχή της Ανατολής τα περισσότερα ημερολόγια είχαν ως πρωτοχρονιά την 24η Σεπτεμβρίου, ημέρα της φθινοπωρινής ισημερίας. Επειδή όμως η 23 η ήταν η γενέθλια ημέρα του αυτοκράτορα της Ρώμης Οκταβιανού, η πρωτοχρονιά μετατέθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου, η οποία και καθορίστηκε ως αρχή της Ινδίκτου, δηλαδή της περιόδου του ρωμαϊκού διατάγματος για τον φόρο που ίσχυε για 15 έτη. Έτσι Ίνδικτος κατάντησε να σημαίνει αργότερα το έτος και αρχή της Ινδίκτου την Πρωτοχρονιά. Αυτή την Πρωτοχρονιά βρήκε η Εκκλησία και της έδωσε χριστιανικό περιεχόμενο, αφού τοποθέτησε σ’ αυτήν την εορτή της συλλήψεως του Προδρόμου, που αποτελεί και το πρώτο γεγονός της Ευαγγελικής Ιστορίας.
Αργότερα, το 462 μ. Χ.., για πρακτικούς λόγους και για να συμπίπτει η πρώτη του έτους με την πρώτη του μηνός, η εκκλησιαστική πρωτοχρονιά μετατέθηκε την 1 η Σεπτεμβρίου. Διευκρινίζεται ότι η πρωτοχρονιά της 1ης Ιανουαρίου έχει Ρωμαϊκή προέλευση και ήρθε στην Ορθόδοξη Ανατολή κατά τα νεότερα χρόνια. Η εκκλησιαστική ακολουθία για το νέο έτος τελείται την 1 η Σεπτεμβρίου, μια ακολουθία απαράμιλλου κάλλους ως προς το υμνογραφικό υλικό.
Σημειωτέον ότι πριν από λίγα χρόνια η Εκκλησία μας όρισε την 1η Σεπτεμβρίου ως ημέρα αφιερωμένη στο φυσικό περιβάλλον.
Άπολυτίκιον. Ήχος β’.
 Ό πάσης Δημιουργός της κτίσεως, ό καιρούς και χρόνους εν τη Ίδία εξουσία θέμενος, ευλόγησαν τον στέφανον, του ενιαυτού της χρηστότητας σου, Κύριε, φυλάττων εν ειρήνη τους βασιλείς και την πάλιν σου, πρεσβείαις της Θεοτόκου, μόνε Φιλάνθρωπε.
ΠΗΓΗ: http://www.agioritikovima.gr/

Δευτέρα 31 Αυγούστου 2015

Περιβάλλον!

Σεπτόν Πατριαρχικόν Μήνυμα ἐπί τῇ ἡμέρᾳ προσευχῆς ὑπέρ τῆς Προστασίας τοῦ Φυσικοῦ Περιβάλλοντος 

(01/09/2015)


Ἀριθμ. Πρωτ. 851


+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ
ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ,
ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
ΧΑΡΙΝ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗΝ ΚΑΙ ΕΛΕΟΣ
ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ, ΣΥΝΤΗΡΗΤΟΥ ΚΑΙ ΚΥΒΕΡΝΗΤΟΥ
ΠΑΣΗΣ ΤΗΣ ΚΤΙΣΕΩΣ
ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΟΣ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

***

«Ἁγίῳ Πνεύματι πᾶσα ἡ κτίσις καινουργεῖται, παλινδρομοῦσα εἰς τὸ πρῶτον» (Ἀναβαθμοὶ Α΄ ἤχου).
«Εὐλογητὸς εἶ, Κύριε, ὁ μόνος ἀνακαινίζων τὴν ποίησιν τῶν ἔργων σου καθ᾿ ἑκάστην ἡμέραν»  (Μέγας Βασίλειος).

Ἀδελφοὶ συλλειτουργοὶ καὶ τέκνα εὐλογημένα ἐν Κυρίῳ,

Ὡς εἶναι γνωστόν, ἡ 1η Σεπτεμβρίου ἑκάστου ἔτους ἔχει ἀφιερωθῆ πρωτοβούλως ὑπὸ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου -προσφάτως δὲ καὶ ὑπὸ τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας- εἰς τὴν προσευχὴν διὰ τὴν προστασίαν τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος. Κατ᾿ αὐτήν, παρακαλοῦμεν ἰδιαιτέρως τὸν Ὕψιστον ὅπως φαιδρύνῃ τὴν δημιουργίαν Του ὥστε νὰ εἶναι εὐχάριστος καὶ καρποφόρος ἡ ἐν αὐτῇ διαβίωσις τοῦ ἀνθρώπου. Ἐντὸς αὐτοῦ τοῦ αἰτήματος περιλαμβάνεται ἀσφαλῶς καὶ ἡ παράκλησις ὅπως αἱ ἀναπόφευκτοι φυσιολογικαὶ κλιματικαὶ ἀλλαγαὶ συμβαίνουν καὶ ἐπιτρέπωνται ἐντὸς τῶν ὁρίων τῆς ἀντοχῆς, τοῦ μὲν ἀνθρώπου πρὸς ἐπιβίωσιν αὐτοῦ, τῆς δὲ φύσεως πρὸς ἀειφορίαν αὐτῆς.
Ἐν τούτοις, ἡμεῖς οἱ ἄνθρωποι εἴτε κατὰ ἓν μέρος τῆς ἀνθρωπότητος, εἴτε ἐνίοτε καὶ ἐν τῷ συνόλῳ αὐτῆς, συμπεριφερόμεθα ἀντιθέτως πρὸς τὸ αἴτημα τοῦτο. Καταπιέζομεν τὴν φύσιν κατὰ τρόπον ὥστε νὰ ἐπέρχωνται ἀπρόβλεπτοι καὶ ἀνεπιθύμητοι κλιματικαὶ καὶ περιβαλλοντικαὶ ἀλλαγαί, δυσμενεῖς διὰ τὴν κανονικὴν λειτουργίαν αὐτῆς καὶ ὡς ἐκ τούτου καὶ διὰ τὴν ζωήν μας. Τὸ δὲ ἀθροιστικὸν ἀποτέλεσμα τῶν ἐνεργειῶν ἐπὶ μέρους ἀνθρωπίνων προσώπων ἀλλὰ καὶ ἄλλων ἐκτεταμένων ἰδιωτικῶν καὶ κρατικῶν προσπαθειῶν πρὸς ἀναμόρφωσιν τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος, εἰς τρόπον ὥστε νὰ παράγῃ περισσότερα ἀγαθὰ διὰ τοὺς ἐκμεταλλευομένους αὐτό, ἔχει ὡς μόνον ἀποτέλεσμα τὴν καταστροφὴν τῆς ἐναρμονίως λειτουργούσης καλῆς λίαν δημιουργίας τοῦ Θεοῦ.

Ὅσοι ἀντιλαμβανόμεθα τὸν διογκούμενον καθημερινῶς κίνδυνον τῆς κλιματικῆς ἀλλαγῆς εἰς τὸν πλανήτην μας, ἕνεκα ἀνθρωπίνων ἐνεργειῶν, ὑψοῦμεν φωνὴν ἐπισημάνσεως αὐτοῦ καὶ προσκαλοῦμεν ἅπαντας νὰ μελετήσωμεν τί εἶναι δυνατὸν νὰ πράξωμεν «διὰ νὰ μὴ ἐξαφανισθῇ ἡ ζωή, χάριν τοῦ πλούτου» (Διακήρυξις Ὀργανισμοῦ Ἡνωμένων Ἐθνῶν).
Ὅθεν, ἡμεῖς, ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης καταβάλλομεν ἀπὸ ἐτῶν προσπαθείας ἐνημερώσεως τῶν πιστῶν τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ ὅλων τῶν καλοπροαιρέτων ἀνθρώπων περὶ τῶν μεγάλων κινδύνων τοὺς ὁποίους συνεπάγεται ἡ ηὐξημένη (κατά)-χρῆσις τῶν ἐνεργειακῶν πηγῶν, ἡ ὁποία ἐπαπειλεῖ μεγάλην κλιματικὴν ἀλλαγὴν καὶ θέτει εἰς κίνδυνον τὴν ἀειφορίαν τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος.

Οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοὶ ἐδιδάχθημεν ὑπὸ τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας νὰ περιορίζωμεν κατὰ τὸ ἐφικτὸν τὰς ἀνάγκας μας. Εἰς τὸ ἦθος τοῦ καταναλωτισμοῦ ἀντιτάσσομεν τὸ ἦθος τῆς ἀσκητικότητος. Ἓν ἦθος αὐτοπεριορισμοῦ τῶν ἀναγκῶν εἰς τὸ ἀπαραίτητον. Τοῦτο δὲν συνεπάγεται στέρησιν ἀλλὰ τὴν ἐκλογίκευσιν τῆς καταναλώσεως καὶ τὴν ἠθικὴν καταδίκην τῆς σπατάλης. «Ἔχοντες δὲ διατροφὰς καὶ σκεπάσματα, τούτοις ἀρκεσθησόμεθα» (Α΄ Τιμ. ς΄ 8), μᾶς προτρέπει ὁ Ἀπόστολος τοῦ Χριστοῦ. Ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς μετὰ τὸν πολλαπλασιασμὸν τῶν πέντε ἄρτων καὶ τὸν χορτασμὸν ἐξ αὐτῶν πέντε χιλιάδων ἀνδρῶν, ἐκτὸς γυναικῶν καὶ παιδίων, ἔδωκεν ἐντολὴν νὰ περισυλλεγοῦν τὰ περισσεύματα «ἵνα μή τι ἀπόληται» (Ἰωάν. ς΄ 12). Ἀτυχῶς, αἱ σύγχρονοι κοινωνίαι ἐγκατέλιπον τὴν ἐφαρμογὴν τῆς ἐντολῆς ταύτης, ἐπιδοθεῖσαι εἰς τὴν σπατάλην καὶ τὴν ἄλογον χρῆσιν πρὸς ἱκανοποίησιν κενοδόξων αἰσθημάτων εὐμαρείας. Αἱ συμπεριφοραὶ αὗται δύνανται ὅμως νὰ ἀλλαγοῦν πρὸς ἐξοικονόμησιν πόρων καὶ ἐνεργείας διὰ τῆς καταλλήλου ἀγωγῆς.

Ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν τῷ κοινῷ Δημιουργῷ Κυρίῳ ἡμῶν,

Οἱ ἄνθρωποι εἴμεθα οἱ καταστροφεῖς τῆς κτίσεως μὲ τὴν ἀπληστίαν μας, μὲ τὴν προσήλωσίν μας εἰς τὴν γῆν, εἰς τὰ ἐπίγεια ἀγαθά, τὰ ὁποῖα προσπαθοῦμεν συνεχῶς νὰ αὐξήσωμεν, ὡς ὁ «ἄφρων πλούσιος» τοῦ Εὐαγγελίου. Λησμονοῦμεν τὸ Ἅγιον Πνεῦμα, ἐν τῷ Ὁποίῳ καὶ ζῶμεν καὶ κινούμεθα καὶ ἐσμέν. Τοῦτο σημαίνει ὅτι ἡ ἀντιμετώπισις τῆς οἰκολογικῆς κρίσεως δύναται νὰ ἐπιτευχθῇ συντετονισμένως, πάντοτε ὅμως ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι, διὰ τῆς Χάριτος τοῦ Ὁποίου εὐλογοῦνται αἱ ἀνθρώπινοι προσπάθειαί μας καὶ πᾶσα ἡ κτίσις καινουργεῖται καὶ παλινδρομεῖ εἰς τὸ πρῶτον, ὡς ἐδημιουργήθη «καλὴ λίαν» ὑπὸ τοῦ Θεοῦ. Διὰ τοῦτο καὶ ἡ εὐθύνη τοῦ συνδημιουργοῦ καὶ προικισθέντος διὰ τοῦ αὐτεξουσίου ἀνθρώπου εἰς τὴν ἀντιμετώπισιν τῆς οἰκολογικῆς κρίσεως εἶναι μεγάλη.

Ἡ γῆ ὁμοιάζει μέ «γιγαντιαῖον σωρὸν ἀπὸ ἀκαθαρσίαν» (Πάπας Ρώμης Φραγκῖσκος, Ἐγκύκλιος 2015). Καὶ αἱ ἀκαθαρσίαι αὐταὶ δὲν εἶναι μόνον ὑλικαί, ἀλλὰ πρωτίστως πνευματικαί. Εἶναι ἀκαθαρσίαι προερχόμεναι ἐν τῇ οὐσίᾳ ἀπὸ ἐμπαθῆ νοήματα τοῦ ἰδίου τοῦ ἀνθρώπου. Ἡμεῖς ὅμως, οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, μὲ βεβαίαν τὴν πίστιν πρὸς τὸν Δημιουργὸν πάσης τῆς κτίσεως καὶ Παντοκράτορα Κύριον, καλούμεθα νὰ ἐπιτελέσωμεν καὶ εἰς τὸ θέμα τῆς προστασίας πάσης τῆς κτίσεως ἔργον εὐαγγελιστοῦ, ἔργον ἀποστολικόν: νὰ ἀναζωπυρώσωμεν, δηλαδή, τὴν χαρμόσυνον εὐαγγελικὴν ἀγγελίαν εἰς τὸν σύγχρονον ταραγμένον κόσμον καὶ νὰ ἀφυπνίσωμεν τὴν ὑπνώττουσαν πνευματικὴν φύσιν τοῦ πολλαπλῶς, πολυμερῶς καὶ πολυτρόπως δοκιμαζομένου ἀνθρώπου καὶ νὰ μεταδώσωμεν μήνυμα ἐλπίδος καὶ εἰρήνης καὶ πραγματικῆς χαρᾶς· τῆς εἰρήνης καὶ τῆς χαρᾶς τοῦ Χριστοῦ.

Ταῦτα φρονοῦντες καὶ ταῦτα πρεσβεύοντες, καὶ διακηρύττοντες τὴν ἀλήθειαν ταύτην ἀπὸ τῶν βαθμίδων τοῦ Ἁγιωτάτου Ἀποστολικοῦ καὶ Πατριαρχικοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, καλοῦμεν πάντας εἰς ἐγρήγορσιν νοός, εἰς ἀπαλλαγὴν ἐμπαθῶν λογισμῶν καὶ συμφεροντολογικῶν κινήσεων, ὥστε νὰ ζῶμεν ἐν ἁρμονίᾳ πρὸς τὸν πλησίον καὶ μὲ τὴν λίαν καλῶς δημιουργηθεῖσαν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ κτίσιν, καὶ εὐχόμεθα καὶ προσευχόμεθα μετὰ τοῦ «τρανώσαντος τὴν φύσιν τῶν ὄντων» Βασιλείου τοῦ Μεγάλου: «Εὐλογητὸς εἶ, Κύριε, ὁ μόνος ἀνακαινίζων τὴν ποίησιν τῶν ἔργων σου καθ᾿ ἑκάστην ἡμέραν∙ εὐλογητὸς εἶ, Κύριε, ὁ κτίσας φῶς καὶ σκότος καὶ διακρίνας αὐτὰ ἀπ᾿ ἀλλήλων∙ εὐλογητὸς εἶ, Κύριε, ὁ ποιῶν πάντα καὶ μετασκευάζων, ἐκτρέπων σκιὰν θανάτου καὶ ἡμέραν εἰς νύκτα συσκοτάζων∙ εὐλογητὸς εἶ, Κύριε, ὁ ποιήσας ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα σὴν καὶ ὁμοίωσιν, ὁ ποιήσας ἡμέραν εἰς ἔργα φωτός, καὶ νύκτα εἰς ἀνάπαυσιν τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως...» .

Τοῦτο εἶναι τὸ μήνυμά μας, αὐτὴ εἶναι ἡ πεποίθησίς μας, αὐτὴ ἡ προτροπή μας πρὸς πάντας: Στῶμεν καλῶς, στῶμεν μετὰ φόβου, ἐνώπιον τῆς δημιουργίας τοῦ Θεοῦ.

Ἡ δὲ τοῦ Δημιουργοῦ πάσης τῆς κτίσεως, ὁρατῆς καὶ ἀοράτου, Κυρίου ἡμῶν Χάρις καὶ τὸ ἄπειρον Αὐτοῦ Ἔλεος εἴησαν μετὰ πάντων καὶ μετὰ τοῦ κόσμου παντός, νῦν καὶ εἰς τοὺς ἀπεράντους αἰῶνας. Ἀμήν.

,βιε΄ Σεπτεμβρίου α΄
+ Ὁ Κωνσταντινιουπόλεως
διάπυρος πρὸς Θεὸν εὐχέτης πάντων ὑμῶν ΠΗΓΗ:http://www.ec-patr.org/
  ΠΗΓΗ:

Μηχανήματα... αρχαίων

Θαυμαστά αρχαίων μηχανήματα


Προωθημένες σχεδίες, ταχύτατες τριήρεις αλλά και αυτόματες μηχανές νερού που λειτουργούν με νομίσματα ή συστήματα που εξασφαλίζουν την αδιάβλητη εκκίνηση των δρομέων στους αγώνες είναι μόνο μερικά από αυτά

Τους θυμόμαστε σε εποχές παρακμής και ήττας. Συλλογικής κατάθλιψης και μεμψιμοιρίας. Και αυτοί είναι πάντα εκεί να μας προσφέρουν σταθερά ένα χέρι να πιαστούμε έστω και προσωρινά.

Οι πρόγονοί μας που έζησαν στα ίδια αυτά μέρη, διαμόρφωσαν το τοπίο, έχτισαν, ναυπήγησαν και μας άφησαν και αρκετές κατασκευές που ακόμη είναι άξιες θαυμασμού.

Πρώτ” απ” όλα, ο αναγνώστης στις επόμενες σελίδες θα μάθει ότι η λέξη «αρμονία», παγκόσμιας χρήσης σήμερα, έχει τη ρίζα της στην ελληνική γλώσσα βέβαια αλλά σχετίζεται με κάποια κατασκευή της εποχής και απαθανατίζεται στην «Οδύσσεια»!

Η περιήγησή μας σχετικά με τις αρχαίες μηχανές ξεκινά από τον μύθο των Τιτάνων και αφού ρίξει μια ματιά στις τριήρεις φθάνει έως τα Ελληνιστικά «αυτόματα» και την άποψη των Ελλήνων για αυτά, με ενδιάμεσες στάσεις στον πρώτο αυτόματο πωλητή και στο κληρωτήριο, μια επινόηση που λεκτικά μόνον ταιριάζει με τις ημέρες εκλογών που μας περιμένουν.

Στο τέλος του Αυγούστου και όλο τον Σεπτέμβριο οι ημέρες, σαν τα σταφύλια, γλυκαίνουν όλο και περισσότερο ενώ η θάλασσα αργά αλλά αναπόφευκτα χάνει κάπως την έλξη της. Είναι λοιπόν πολύ τυχερός όποιος θα μπορέσει αυτόν τον καιρό να βρεθεί σε έναν από τους αναρίθμητους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας, κυρίως από την ώρα που και ο ήλιος αρχίζει να μαλακώνει πηγαίνοντας προς τη δύση του.

Είτε είσαι στον χώρο του Λυκείου, στο στάδιο της Νεμέας, στον Πειραιά στο Μουσείο ή στο αγκυροβόλιο των πλοίων, στην Επίδαυρο, στη στοά του Αττάλου ή στα Φαλάσαρνα, στο μοναδικό κλειστό λιμάνι της Δυτικής Κρήτης μπορείς, εκτός από το να θαυμάσεις τον χώρο, να αγγίξεις αξιοθαύμαστες κατασκευές που οι «μηχανευόμενοι» τεχνίτες της εποχής κατάφερναν να πραγματοποιούν χωρίς ηλεκτρισμό, μπαταρίες, μπετονιέρες και άλλες σημερινές ανέσεις. Από αυτόματες συσκευές που με ένα νόμισμα έδιναν μια ποσότητα νερού ως βεβαίως την αντισεισμική κατασκευή της Ακρόπολης.

Από τα δέντρα στις μηχανές

Ογδόντα εκατομμύρια χρόνια υπολογίζουν οι ζωολόγοι ότι οι πρόγονοι του ανθρώπου έμειναν επάνω στα δέντρα. Το έδαφος στο μεγαλύτερο μέρος του τότε ήταν κάτω από το νερό και επιπλέον σε πολλά σημεία παραμόνευαν αναρίθμητοι και επικίνδυνοι εχθροί.

Η σχεδόν αδιάκοπη κίνηση από κλαδί σε κλαδί οδήγησε στο να αναπτυχθούν δεξιοτεχνικά τα μπροστινά μέλη του σώματός τους πολύ περισσότερο και αυτό σε συνεργασία με τα μάτια, που βεβαίως ήταν και είναι σε άμεση σύνδεση με τον εγκέφαλο. Το ένα λοιπόν βοηθούσε να αναπτύσσεται το άλλο. Και έτσι όταν τα νερά άρχισαν να αποσύρονται και τα δέντρα να λιγοστεύουν, οι πρόγονοι αναγκάστηκαν να πατήσουν στο χώμα και έπρεπε να τα βγάλουν πέρα και μάλλον τα κατάφεραν.

Ο αρχαιοελληνικός μύθος λέει ότι στους Τιτάνες Προμηθέα και Επιμηθέα ανατέθηκε να μοιράσουν τα απαραίτητα για την επιβίωσή τους χαρίσματα (δυνάμεις αποκαλούνται στον Ηρόδοτο) στα ζωντανά πλάσματα επάνω στη Γη. Ο Επιμηθέας ζήτησε αυτός να αναλάβει όλη τη μοιρασιά και, επειδή δεν ήταν πολύ φρόνιμος, δίχως να το καταλάβει, ξόδεψε τις «δυνάμεις»· και είχε ακόμη αφήσει απροίκιστο το γένος των ανθρώπων. Και ήταν σε απορία τι να κάνει.

Και καθώς ήταν σε απορία, έρχεται σε αυτόν ο Προμηθέας για να εξετάσει το μοίρασμα και βλέπει πως όλα τα άλλα ζώα ήταν καλοβολεμένα, ο άνθρωπος όμως ήταν γυμνός και ανυπόδητος, χωρίς στρώμα και άοπλος. Λίγες τρίχες και μερικά νύχια είχαν μείνει στον Επιμηθέα για να δώσει στον άνθρωπο ώστε να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες του. Βέβαια ο Προμηθέας έσωσε κάπως την κατάσταση προσφέροντας τη φωτιά. Μόνο που και αυτή για να τη χειριστείς με τέτοιον τρόπο ώστε να σε ωφελήσει και όχι να σε καταστρέψει χρειάζεσαι επιδεξιότητα.

Σχεδιάζοντας μια σχεδία

Ετσι, ο άνθρωπος, ανάλογα και με τον τόπο όπου ζούσε, έπρεπε πλέον, κατά την αρχαία ελληνική λέξη, να «μηχανάεται», να συναρμολογεί στοιχεία που έπαιρνε από το περιβάλλον του και να επινοεί έτσι συνεχώς με διάφορες κατασκευές «μηχανήματα». Και είναι ένα από τα πολύ ενδιαφέροντα θέματα, πέρα δηλαδή από τα ιστορικά γεγονότα, να παρακολουθήσει όποιος θέλει την εξέλιξη της τεχνολογίας από τους ομηρικούς ως τους ελληνιστικούς χρόνους. Κάτι που δεν γίνεται δυστυχώς μέσα στο σχολείο αλλά και σε επόμενα στάδια εκπαίδευσης.

Για παράδειγμα, πόσοι τελειώνοντας το Λύκειο έχουν υπόψη τους την τόσο ενδιαφέρουσα αφήγηση για το πώς κατασκεύασε ο Οδυσσέας, έχοντας σε βοήθειά του την Καλυψώ, μια σχεδία ξύλινη; Ενώνοντας κορμούς δέντρων όπου άνοιξε στον καθένα τρύπες και τις έφερε τη μία απέναντι στην άλλη και τους ένωσε μεταξύ τους με φυτικές ίνες ή με ξύλινα στοιχεία, έβαλε κλαδιά λυγαριάς στα πλάγια για να μην εισβάλλουν τα κύματα, προσάρτησε και ιστία και πανιά, ενώ από τα σχετικά για τους αρμούς κατανοούμε πόθεν και η αρχή της λέξης «αρμονία» (Οδύσσεια, Ε244-261). Και όταν αυτή η περιγραφή αναλυθεί προσεκτικά προκύπτουν αξιόπιστες πληροφορίες για τη ναυπηγική τέχνη της εποχής αλλά και αρκετά πιο πριν, το 700 π.Χ.

Και βέβαια τα ανήσυχα πνεύματα στον Ελληνικό μεσογειακό χώρο μάς έφεραν από τη σχεδία του Οδυσσέα μέσα σε περίπου 300 χρόνια στις τριήρεις. Μεταξύ 482 και 481 π.Χ. ναυπηγήθηκαν 200 τριήρεις που βοήθησαν όχι μόνο να διατηρηθεί η ανεξαρτησία της Αθήνας αλλά κι αυτή να ανθήσει οικονομικά, αφού το ναυτικό πρόγραμμα της Αθήνας έφθασε να απασχολεί το 75% των ανδρών.

Οι πάμπτωχοι «θήτες» που δεν μπορούσαν να έχουν όσα απαιτούντο για να είσαι οπλίτης έγιναν κωπηλάτες, έκαναν πλέον θητεία και απέκτησαν δικαιώματα ολοκληρώνοντας την έννοια της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Και το βασικό στοιχείο της, η τριήρης, το απέκτησε με βάση τη σκέψη ότι αυξάνεται η ταχύτητα αν αυξηθούν οι κωπηλάτες.

Αλλά δεν μπορούσαν να αυξήσουν το μήκος του πλοίου, γιατί μπορεί και να άνοιγε. Οπότε αποφάσισαν να τοποθετήσουν τους κωπηλάτες σε τρεις «ορόφους» έτσι ώστε το μεγαλύτερο κουπί να μην ξεπερνά τα τρία μέτρα, το βάρος τους 50 τόνους, με 37 μέτρα μήκος και με πλήρωμα 200 ανδρών (180 κωπηλάτες).

Παρατηρώντας τον κόσμο γύρω μας

Αναρίθμητοι ερευνητές γυρίζουν τον κόσμο και προσπαθούν να μάθουν από τους ντόπιους διάφορα «μυστικά». Για φάρμακα από τις φλούδες και τα φύλλα των δέντρων, για φυσικά υλικά, ακόμη και δηλητήρια. Οι άνθρωποι που ζουν σε έναν τόπο για πολλούς αιώνες χωρίς να έχουν προσχωρήσει ολοκληρωτικά στον σημερινό αυτοματοποιημένο και αφύσικο τρόπο ζωής αλλά παραμένουν ενταγμένοι μέσα στο φυσικό περιβάλλον και την προσοχή τους δεν αποσπά συνεχώς, όπως γίνεται με εμάς σήμερα, ένας άγονος «θόρυβος» μαθαίνουν να προσέχουν ακόμη και έναν ελάχιστο φυσικό θόρυβο και να αντλούν από αυτή την εμπειρία.

Για παράδειγμα, ανάμεσα στα παυσίπονα που είχε καταχωρισμένα ο Ιπποκράτης (460-377 π.Χ.) στις σημειώσεις του ήταν και η φλούδα της ιτιάς, από όπου προέκυψε αιώνες μετά η γνωστή μας ασπιρίνη. (Μια παρατήρηση, οφείλουμε να αναφέρουμε, που είχαν κάνει και οι ιθαγενείς κάτοικοι της Βόρειας Αμερικής.) Τα πράγματα ξέφυγαν κάπως κατά την ελληνιστική εποχή, όπου θεωρήθηκε ότι οι ηγεμόνες με το να ενθαρρύνουν την κατασκευή μηχανημάτων όπως το ατμοκίνητο περιστέρι του Αρχύτα του Ταραντίνου – να μιμούνται, δηλαδή, με αυτόματες κατασκευές τη Φύση και έμμεσα να διαμηνύουν ότι την εξουσιάζουν κιόλας – έκαναν κάτι ανοίκειο και απαράδεκτο.

Έτσι έφθασαν οι αυτόματα ανοιγόμενες πόρτες και τα «αυτόματα», οι πρόδρομοι των σημερινών ρομπότ, να θεωρούνται απλά (περιφρονητικά, θα έλεγα) παιχνίδια που δεν πέρασε από το μυαλό των ανθρώπων της εποχής να τα εκμεταλλευτούν εμπορικά. Έτσι καταλαβαίνουμε και την επιπλέον διάσταση των επινοήσεων κατά τη χιλιετία που προηγήθηκε των ελληνιστικών χρόνων. Παρατήρηση, επινόηση νέων μηχανών και μεθόδων για διευκόλυνση της ζωής αλλά στην ύστατη περίπτωση – και αν χρειαστεί – και για αντιμετώπιση των εχθρών. Το μυαλό που πρόθυμα ακονίζεται από την ανάγκη.

Όπως εξήγησε ο Θουκυδίδης στους πρέσβεις της Κορίνθου και της Σπάρτης πλέκοντας το εγκώμιο των Αθηναίων: «Δεν προσπαθείτε να ανακαλύψετε νέες οδούς. Οταν οι άνθρωποι είναι υποχρεωμένοι να αντιμετωπίζουν καινούργια προβλήματα, τότε είναι απαραίτητο ένα διαρκές προχώρημα. Γι” αυτόν τον λόγο οι Αθηναίοι ανανεώθηκαν πολύ περισσότερο από εσάς, ακριβώς γιατί έχουν το προνόμιο να ανανεώνουν την εμπειρία τους».

Είναι ένα μικρό κυνήγι θησαυρού – ενώ ταυτόχρονα παίρνεις και ένα μάθημα συμπεριφοράς – το να ψάχνεις για τις διάφορες επινοήσεις των ανθρώπων στον αρχαιοελληνικό χώρο, από τη Σικελία ως τη Μικρά Ασία, και το πώς έλυναν τα προβλήματα που τους παρουσιάζονταν και που εμείς συχνά δεν μπαίνουμε καν στον κόπο να απορήσουμε για το πώς τα κατάφερναν.

Ένα ωραίο παράδειγμα είναι το να αναρωτηθείς πώς έκαναν όλα αυτά τα ωραία κτίσματα χωρίς σχέδια όταν εμείς σήμερα για ένα απλό κτίριο χρησιμοποιούμε τόσο πολλά. Και θα μέναμε ίσως με την απορία αυτήν αν δεν είχε βρεθεί σε έναν ναό του Απόλλωνα που έμεινε ημιτελής, στα Δίδυμα της Μικράς Ασίας, στο άδυτο σχεδιασμένο, χαραγμένο κυριολεκτικά στον τοίχο, το τελείως απαραίτητο σχέδιο για το πώς θα έπρεπε να είναι οι κολόνες και άλλα στοιχεία του κτίσματος. Τόσο απλά. Είχαν λοιπόν λύσεις τις οποίες δεν λέμε να μιμηθούμε σήμερα αλλά να προσέξουμε τουλάχιστον ότι τις έδιναν μετ” ευτελείας…


Το πρώτο κομπιούτερ – Ο μηχανισμός των Αντικυθήρων
Ανασύρθηκε από ένα ρωμαϊκό πλοίο που ναυάγησε στους αιχμηρούς βράχους έξω από τα Αντικύθηρα γύρω στο 70 π.Χ. και εκτός από αγάλματα και αμφορείς μετέφερε και έναν μηχανισμό με γρανάζια μεταλλικά κλεισμένο σε ξύλινο κουτί διαστάσεων 16Χ21 εκατοστά με βάθος 5 εκατοστών.<

Στην αρχή πίστεψαν ότι πρόκειται για κάποιο είδος εξάντα, αλλά όταν αποκαλύφθηκε το εσωτερικό του με τη βοήθεια ενός τομογράφου βάρους 12  τόνων, ο οποίος μεταφέρθηκε στην Ελλάδα το 2000 για τον σκοπό αυτόν, οι ειδικοί μελετητές κατάλαβαν ότι βρίσκονταν μπροστά σε έναν πολύπλοκο και θαυμαστό μηχανισμό με περίπου είκοσι οδοντωτούς τροχούς, μερικοί από τους οποίους πάχους μόλις δύο χιλιοστών.

Όχι μόνο έδειχνε τις ημέρες του χρόνου, τις Ολυμπιάδες και ταυτόχρονα τις φάσεις της Σελήνης και τη σχέση με τον Ήλιο όπως αυτά τα δύο ουράνια σώματα φαίνονται από τη Γη, αλλά στρέφοντας ειδικούς μοχλούς μπορούσες να βρίσκεις πότε θα συμβούν οι εκλείψεις της Σελήνης, οι οποίες έχουν  περιοδικότητα περίπου 19 ετών (Κύκλος του Σάρου), κάποιες κινήσεις πλανητών όπως η Αφροδίτη και ο Ερμής, ενώ στα μεταλλικά τοιχώματα του μηχανισμού είναι χαραγμένες, με χαρακτήρες ύψους 2 χιλιοστών, οδηγίες χρήσης αλλά και αστρονομικές πληροφορίες.

Πρέπει να κατασκευάστηκε γύρω στο 89 π.Χ. και είναι μάλλον ο πιο μεγαλοφυής μηχανισμός που έχει βρεθεί ως σήμερα σε ανασκαφές ή ναυάγια σε ολόκληρο τον κόσμο.

Τριώροφη εξέδρα – Λυόμενες κατασκευές

Οι τριήρεις έφεραν επανάσταση αυξάνοντας τον αριθμό των κωπηλατών με την τοποθέτησή τους σε τρεις ορόφους

Είναι γνωστό πως το ξύλο δεν μπορεί να διατηρηθεί εύκολα στο χώμα για χιλιάδες χρόνια όπως η πέτρα. Για αυτό και οι ξύλινες κατασκευές που θα πρέπει να ήταν άφθονες κυρίως στον βυθό της θάλασσας κατάφεραν να διατηρηθούν. Μερικοί ερευνητές όμως κατορθώνουν να αλιεύσουν και στην… ξηρά κάποιες από αυτές στρέφοντας την προσοχή τους στις απεικονίσεις που έχουν διασώσει οι τοιχογραφίες.

Έτσι, χάρη στην παρατηρητικότητα της καθηγήτριας Κ. Παλυβού από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και του αρχιτέκτονα Α. Κάσσιου, από την «Πότνια Θηρών», την τοιχογραφία 3,22 μ. Χ 2,30 μ. στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης, έχουμε μια καλή εικόνα ξύλινης «λυόμενης εξέδρας», σε τρία επίπεδα!

Ογκόλιθοι και μάρμαρα – Προχωρημένες μεταφορές

Υπήρχαν τουλάχιστον δύο τρόποι μεταφοράς στύλων. Στη μια περίπτωση, όπου η λάξευση γινόταν στο σημείο ανεύρεσης της πρώτης ύλης, ο στύλος είχε πλέον το στρογγυλό σχήμα και μπορούσε εύκολα να μεταφερθεί με δική του κύλιση. Αν όμως η λάξευση έπρεπε να γίνει στο εργοτάξιο και το σχήμα δεν επέτρεπε την εύκολη μεταφορά, κατασκεύαζαν δύο ξύλινους τροχούς που τους εφάρμοζαν όπως φαίνεται στο σχήμα και επιτύγχαναν το ίδιο αποτέλεσμα

Μένεις με ανοιχτό το στόμα όταν βλέπεις έστω και σε επίπεδες απεικονίσεις τους τρόπους που είχαν επινοήσει για να μεταφέρουν από τα λατομεία χωρίς φορτηγά, τριαξονικά και κίνηση στους τέσσερις τροχούς υλικά με τεράστια μάζα. Αν ο προς μεταφορά ογκόλιθος δεν είχε γίνει ήδη κολόνα, του κολλούσαν στα άκρα από έναν τροχό ξύλινο και αμέσως αυξανόταν η κινητικότητά του και η ευκολία μετακίνησης κατά πολύ. Αν ήταν ήδη λαξευμένος σε κολόνα με κυλινδρικό σχήμα, είχαν αφήσει στα άκρα δύο προεξοχές από όπου μπορούσαν να περάσουν ένα είδος λαβής και να σύρουν αργά την κολόνα ως το σημείο τοποθέτησης.

Όπως αναφέρει ο Αναστάσιος Ορλάνδος, από την Πεντέλη οι όγκοι των μαρμάρων, από τον φόβο να μην πάρουν φόρα και κυλήσουν ανεξέλεγκτα, κατέβαιναν δεμένοι σε σχοινιά που τα τύλιγαν στη διάρκεια της διαδρομής σε δέντρα ή στους λεγόμενους πασσάλους ανασχέσεως που έμπηγαν σε κατάλληλα λαξευμένες οπές στο πλάι του μονοπατιού που σώζεται ως τις ημέρες μας στην Πεντέλη.

Υσπληξ – Αδιάβλητοι αγώνες


Ακόμη και το πρόβλημα της εκκίνησης των αθλητών στους αγώνες δρόμου είχε λυθεί την εποχή  που ετελούντο τα Νέμεα και τα Ισθμια. Ο επισκέπτης μάλιστα του Μουσείου της Νεμέας, εκτός από τα σημάδια του μηχανισμού, στο ίδιο το Στάδιο έχει την ευκαιρία να θαυμάσει την απλή αυτή διάταξη, γνωστή ως «ύσπληξ», με δύο σχοινιά μπροστά στο στήθος και στα γόνατα των αθλητών που κρατούσε ένας αφέτης τοποθετημένος πίσω  τους.

Με έναν μηχανισμό συνεστραμμένων νεύρων, παρμένων από ζώα, είχε δημιουργηθεί κάτι σαν ελατήριο και με την απότομη κίνηση του αφέτη, που ήταν αθέατος για τους δρομείς, έπεφταν τα σχοινιά και άνοιγε ο δρόμος. Αυτό όμως που διαφεύγει από πολλούς στις περιγραφές τους είναι ότι η διάταξη αυτή ήταν κατάλληλα σχεδιασμένη ώστε αν κάποιος εκκινούσε έστω και λίγο πιο νωρίς από τους άλλους μπερδευόταν στα σχοινιά καθώς αυτά έπεφταν και έτσι η εκκίνηση ακυρωνόταν και επαναλαμβανόταν χωρίς να αδικηθούν οι άλλοι.

Άρση βαρών – Με τα φτερά του… λύκου

Η ανύψωση τεράστιου βάρους λίθων με αυτές τις απλές μεθόδους φαίνεται πως ήταν πολύ αποτελεσματική ενώ στον σημερινό επισκέπτη των αντίστοιχων μνημείων όταν δεν ξέρει προκαλείται μεγάλη απορία για το πώς «σήκωναν» αυτούς τους τεράστιους όγκους πέτρας
Πώς σήκωναν τις τεράστιες λαξευμένες πέτρες και τις τοποθετούσαν στη θέση τους χωρίς να υπάρχουν οπές ή άλλα εμφανή σημάδια ανάρτησης; Στο επάνω τμήμα του (ογκο)λίθου λάξευαν ένα βαθούλωμα με καθορισμένο γεωμετρικό σχήμα. Στη μία πλευρά ήταν λαξευμένο κάθετα μέσα στην επιφάνεια της πέτρας και στην απέναντι λοξά (βλ. σχήμα).

Τοποθετούσαν στο λοξό τμήμα μια σιδερένια σφήνα και δίπλα της άλλη μία ώστε μαζί να γεμίζουν τον τόρμο, όπως λεγόταν τότε το βαθούλωμα αυτό: έτσι σφήνωναν τα δύο σίδερα και μπορούσε ο γερανός με το σχοινί δεμένο στη λοξή σφήνα να ανυψώσει και να τοποθετήσει στη θέση της την τεράστια πέτρα. Γιατί το ονόμαζαν «λύκο»; Διότι, κατά τον αρχιτέκτονα-μηχανικό Α. Νακάση, υπάρχει στον Αριστοτέλη η ονομασία λύκος για ένα είδος καλιακούδας και οι δύο σφήνες με την οπή στη μία για να περνάει το σχοινί έδιναν από μακριά την εντύπωση ότι πρόκειται για ένα μικρό πουλί καθισμένο επάνω στην πέτρα!

Τυχαία επιλογή – Κληρωτήριο

Ηταν μια μαρμάρινη κατασκευή με λεπτές σχισμές, τοποθετημένες συνήθως σε πέντε ή έντεκα στήλες και πενήντα γραμμές, εξαιρετικής απλότητας, που όμως θαυμάζεται ακόμη και σήμερα διότι κατόρθωνε να κάνει εντελώς τυχαία την επιλογή για κάθε ημέρα αυτών που ήταν επιφορτισμένοι να στελεχώνουν την Ηλιαία, το δικαστήριο του αθηναϊκού κράτους όπου μπορούσε να γίνει μέλος καθένας Αθηναίος από τις δέκα διαφορετικές φυλές της πόλης με ηλικία άνω των 30 ετών.

Όποιος ήθελε λοιπόν παρουσιαζόταν στους άρχοντες γύρω στο ηλιοβασίλεμα κρατώντας ένα μικρό μπρούντζινο ταμπελάκι με το όνομά του χαραγμένο επάνω δηλώνοντας ότι επιθυμούσε να είναι δικαστής για την επόμενη ημέρα.

Ο υπεύθυνος της κλήρωσης το τοποθετούσε σε μια στήλη, ανάλογα με κάποιον κωδικό που ήταν γραμμένος και αυτός επάνω του, αρχίζοντας από την πρώτη γραμμή και πηγαίνοντας προς τα κάτω.

Όταν συμπληρώνονταν όλες οι σχισμές με τα ονόματα των υποψηφίων, ο άρχων εκείνης της ημέρας έπαιρνε στο χέρι του σφαιρίδια λευκά και μαύρα. Ο συνολικός αριθμός τους ήταν ίσος με τον αριθμό όλων των γραμμών από επάνω ως κάτω, ενώ τα λευκά ήταν όσα και ο αριθμός των γραμμών που όταν τον πολλαπλασίαζες και με τον αριθμό των στηλών κάθε γραμμής θα έδινε τον αριθμό των δικαστών που χρειάζονταν την επόμενη ημέρα (ανάλογα, δηλαδή, και με τον αριθμό των υποθέσεων κάθε φορά).

Τα σφαιρίδια λοιπόν ρίχνονταν σε έναν πλαϊνό κάθετα τοποθετημένο σωλήνα που είχε στο κάτω άκρο έναν μηχανισμό με μανιβέλα έτσι ώστε σε κάθε στροφή της να αφήνει να βγαίνει ένα σφαιρίδιο. Αν λοιπόν αυτό ήταν μαύρο, ξεκινώντας από την πρώτη γραμμή,  η αντίστοιχη γραμμή και οι υποψήφιοι που είχαν εκεί τοποθετηθεί τα ταμπελάκια τους απορρίπτονταν. Αν ήταν λευκό, αυτοί γίνονταν δικαστές. Προχωρούσαν έτσι ώσπου να εξαντληθούν τα λευκά σφαιρίδια.

Νόμισμα και σπονδή – Ο πρώτος αυτόματος πωλητής;

Ρίχνεις ένα νόμισμα στην οπή που βρίσκεται στο επάνω μέρος του μηχανήματος και χάρη στο βάρος του ενεργοποιείται μια σειρά μοχλών και σωλήνων. Από ένα άλλο άνοιγμα ελευθερώνεται συγκεκριμένη ποσότητα νερού αρκετή για μια σπονδή. Με την κλίση που παίρνει ο πρώτος μοχλός το νόμισμα γλιστράει σε ένα δοχείο υποδοχής του… χρήματος και όλος ο μηχανισμός με την αλλαγή του βάρους επανέρχεται στην αρχική του θέση κλείνοντας την παροχή του νερού. Αυτός πρέπει να είναι ο πρώτος αυτόματος διανομέας με τη ρίψη νομίσματος,  τουλάχιστον στον χώρο της Μεσογείου, και βρίσκεται στα σχέδια του Ήρωνος του Αλεξανδρέως, που έζησε τον πρώτο αιώνα μ.Χ.

Έκθεση
Με τίτλο «Οι σημαντικότερες εφευρέσεις των Αρχαίων Ελλήνων», μια έκθεση στο Μουσείο Ηρακλειδών (Απ. Παύλου 37, Θησείο, τηλ. 211 01 26 486) παρουσιάζει ως τις 10 Ιανουαρίου 2016 λειτουργικά ομοιώματα κάποιων από τις εφευρέσεις που αναφέρονται εδώ αλλά και άλλων, όπως το «ρομπότ-υπηρέτρια» του Φίλωνος, ο υδραυλικός τηλέγραφος του Αινεία, ο «κινηματογράφος» του Ηρωνος ή το αυτόματο ωρολόγιο του Κτησίβιου.

Πηγή: Το Βήμα
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ:http://apocalypsejohn.com/2015/08/thavmasta-archeon-michanimata.html