601 - Θα σε κάνω σώσπαστο ( ή σόσπαστο; Άγνωστη λέξη; )
στο ξύλο.(?)
602 - Θα σου κάνω τα πλευρά σου μαλακά σαν την κοιλιά σου!(+)
603 - Πρόσεξε γιατί θα φας μπάμιες! (+) [Εννοεί θα φας ξύλο].
604 – Ο
Θεός να σε φυλάει από τ’ άδικο.(+)[Γιατί
είναι επικίνδυνο.
Δύσκολα μπορεί να βρεις το δίκιο
σου].
605 - Η νύφη απ’ όντας γεννηθεί της πεθεράς θα μοιάσει.(+) ή (?)
606 - Γιος ο γαμπρός δε γίνεται κ’ η νύφη θυγατέρα.(+)
607 - Μικρό είν’ το Χαραλαμπάκι.
608 - Μικρό είν’ το Χαραλαμπακι αλλά μεγάλο είν’ το δαβδί του.
(;;;)
[Και
αυτές οι δυο παροιμιώδεις εκφράσεις
έχουν την
ιστορία τους την οποία είναι ανάγκη
να τις αναφέρομε για
να κατανοηθεί και η σημασία τους.
«Στην Πάτμο οι γυναίκες
για κάποιο ειδικό λόγο τιμούσαν πολύ τον Άγιο
Χαράλαμπο στη γιορτή του και την
είχαν αργία. Κάποια
όμως σε κάποια γιορτή του ασέβησε και
έκανε δουλειές την
ημέρα εκείνη.Τη νύχτα παρουσιάστηκε
στον ύπνο της ο
Άγιος με ένα δαβρί
(μπαστούνι) και την έκανε
σώσπαστη
στο ξύλο.
Την άλλη μέρα η παθούσα διηγήθηκε σε
μια γειτόνισσα της το
περιστατικό κι εκείνη για
δικαιολογήσει την μικρή αξία –
φήμη του Αγίου της απάντησε με τη
φράση: «Ε. . μκρό είν ’ το
Χαραλαμπάκι». Και η
ανταπάντηση της παθούσας ήταν:
« Μικρό είν’ το Χαραλαμπάκι ἀλλά μεγάλο
το δαβρί του! »
Και από τότε οι φράσεις αυτές
διατηρήθηκαν στο νησί σαν
παροιμιώδεις εκφράσεις].
609 - Βρήκ’ ο Φίλιππος το Ναθαναήλ. (+) [Από την Καινή
Διαθήκη.
Όταν συναντηθούνε δυο φίλοι].
610 - Τραβάει κι αυτός το Γολγοθά του! (+)
611 - Σηκώνει κι αυτός το σταυρό του! (+)
612 - Τον έκαμε τουλούμι (ή τόπι) στο ξύλο.(+)
613 - Το γουδί το γουδοχέρι και τον κόπανο στο χέρι.(;;;) [Λέγεται
μάλλον σε επανειλημμένες και
ενοχλητικές επαναλήψεις].
614 - Έγινε Κρανίου τόπος!(+)
615 - Ηπήε κι αυτός με τους σαρανταδώδεκα. (;;;)
616 -«Ἁμαρτίαι γονέων παιδεύουσι τέκνα». [ Από την γία Γραφή]
617-
Ό,τι γράφει δε ξεγράφει.(+)
618 - Ο σκύλος όπου τρώει γαυγίζει.(+)
619-«Τό εἶπα ἅπαξ διά παντός· ἕνα κι ἕνα κἀνουν δύο»(+) (Λογία;)
620 - Το πονηρό πουλί από τη μύτη πιάνεται.(+) [Δεν πρόκειται
βέβαια
για το πουλί! Πολλές φορές οι
πονηροί ξεγελιούνται
ευκολότερα από τους λιγότερο έξυπνους
.]
621 - Όπως μου καλαναρκούνε [κανοναρχούνε] ψάλλω.(+)
622 - Όπου (ή ό,τι) σκατά και το φτυάρι.(?)
623 - Όπου (όποιος) δεν έχει μυαλό έχει ποδάρια.(+)
624 - Έλα να σε φιλήσω και φίλα με κι εσύ
και σαν το μαρτυρήσω, μαρτύρα το κι εσύ. (+)
625 - Κάθε κατεργάρης στον πάγκο του.(+)
626 - Ο ψεύτης με το μάρτυρά του.(+)
627 - Είμαστε κώλος με βρακί.(+) [Είμαστε πολύ
οικείοι, πολύ
φίλοι].
628 - Είμαστε νύχι με κρέας.(+) [Ίδια με την παραπάνω].
629 - Είχα ’γω παιδί κ’ ηβρισκ’ αφορμή,
ήψηνα τ’ αυγό κ’ ητρωά ’γω. (+)
630 - Στερνή μου γνώση να σ’ είχα πρώτα. (+)
631 - Με στραβό θα κάτσεις, αλοίθωρος
θα σηκωθείς.(+)
632 - Με κουτσό θα κάτσεις γρήγορα θα κουτσαθείς.(+)
635 - Τρέχα γύρευε.(?)
636 - Είναι άνω ποταμών. (?)
637 - (Είναι, είμαι, είμαστε έξω) φρενών.(+) (Λογία).
638 - Γίνανε σημεία και τέρατα. (+) (Λογία)
639 - Έγινε του Κουτρούλη ο γάμος.(;;;)
640 - Βρήκε ο γύφτος τη γενιά του κι αναγάλλιασ’ η καρδιά του.(+)
641 - Κακοχράεις.(?) [ Μήπως από το « Κακό
χρόνο να’ χεις», που
είναι κατάρα, για να μειωθεί η κακή
εντύπωση της κατάρας;]
642 - Κακοχράει ο οχτρός σου [Το ίδιο με την παραπάνω].
643 - Κακοχράει η μούρη σου.[Το ίδιο με την παραπάνω].
644 - Από Γούμενος κλητήρας (ή από Δήμαρχος).(+)
645 - Αποσκιάν
ήκανε η γουρούνα γουρουνάκια ούτε ξερό σκατό δεν
της
’πόμενε. [Λεγόταν
παλιότερα για μερικές μανάδες, που
κάνανε πολλά παιδιά, (φτωχές οι πιο
πολλές) και δεν έφτανε το
φαΐ¨ για να χορτάσουν
δεν έτρωγε η ίδια].
645 - Ο τρελός με την τρελάρα του γεμίζει την κοιλάρα
του.( ή με την τρελίτσα του ….την κοιλίτσα του).(+)
646 - Γλυκός ο ύπνος το πρωί, γδυμός ο κώλος τη Λαμπρή. (+)
647 - Στον καταραμένο τόπο και το Μάη μήνα βρέχει.(+) [Διότι η
βροχή το Μάιο κάνει ζημιές στη
γεωργία] .
648 - Κάθε εμπόδιο για καλό.(+)
649 - Κάθε αρχή και δύσκολη.(+)
650 - Και τα καλά δεχούμενα (ή δεχόμενα)
και τα κακά δεχούμενα.(+)
651 - Έφτασε ο κόμπος στο χτένι.(+)
652 - Παίζεις ( ή μην παίζεις) με τη φωτιά.(+)
653 - Η στενοχώρια που μοιράζεται είναι είναι μισή στενοχώρια.(+)
654 - Παπούτσι από τον τόπο σου κι ας είν’ και μπαλωμένο(+) [
Δεν
πρόκειται μόνο για το παπούτσι].
655 - Ο εβραίος σα(ν) φτωχύνει τα παλιά τεφτέρια πιάνει.(+)
656 - Μια του κλέφτη, δυο του κλέφτη, τρεις και την κακή
του μέρα.(+)
657 - Όπου (= όποιος) τεμπέλης και φα(γ)άς,
πάει και γίνεται παπάς. ή
658 - Όπου τεμπέλης και φαγάς ή χωροφύλακας ή
παπάς.(?)(+)
659 - Ανάθεμά τον που θα πει, τα’ αδέρφια δε πονιούνται.
(Από το ακριτικά – δημοτικό τραγούδι
« Του νεκρού αδερφού» [ και της Αρετής].(+)
660 - Το καλό σκυλί ψόφο δεν έχει.(?)
661 - Η Σάρα και η Μάρα και το κακό συναπάντημα.(;;;) ή (?)
662 - Α(ν) δε(ν) παινέψεις το σπίτι σου θα πέσει να σε πλακώσει(+)
663 - Έκαστος στο είδος του. (+)(Λογία)
664 -Ἕκαστος ἐφ’ ᾦ ἐτάχθη(+) (Λογία)
665 - Βασιλικιά διαταγή και τα σκυλιά δεμένα.(+)
666 - Ελάτε γνωστικοί να φάτε του τρελού το βιος.(+)
667 - Η φτήνια τρώει τον παρά.(+)
668 - Ψάχνομε ψύλλους στ’ αχερα.(+)
669 - Ο παθός είναι μαθός.(+)
670 - Ρόδα είναι και γυρίζει.(+)
671 - Ο βήχας, ο έρωτας και το χρήμα δεν κρύβονται.(+)
672 - Όταν ανακατεύεις τα σκατά, βρωμάνε.(ή μην ανακατεύεις.(+) .
673 - Ο λύκος από τα μετρημένα τρώει.(+)
674 - Και οι τοίχοι έχουν αυτιά.(+) [ Να μη μιλάμε
δυνατά σε χώρους
που είναι δυνατό να μας ακούσουν και
ανεπιθύμητοι].
675 - Άσκοπος ο νους διπλός ο κόπος.(+)
677 - Λογαριάζομε χωρίς τον ξενοδόχο.(+)
677 - Ποιός στραβός δε θέλει το φως του;(+)
678 - Θ’ αφήσουμε το γάμο να πάμε για πουρνάρια; (+) [Δεν
αφήνουμε σοβαρές δουλειές για να
καταπιαστούμε
με ασήμαντες].
679 - Όπού ’χει δυό αγαπητικές έχει χαρά μεγάλη,
Όταν μαλώνει με τη μια κινάει και πάει στην άλλη .(+)
680 - Αγοράσαμε γουρούνι στο σακί.(+)
681 - Κάλιο να σου βγει το μάτι παρά τ' όνομα.(+)
682 - [ερώτηση:] Ποιός σού ' βγαλε το μάτι;[απάντηση:]
Ο αδελφός μου.
[
απάντηση - ερώτηση - ] Γι' αυτό είναι βαθιά βγαλμένο;(+)
683 - Πέτρα που κυλά μαλλί δεν πιάνει.(+)
684 - Καλώς τηνε την πέρδικα, που πορπατεί λεβέντικα,(+)
685 - Βρε καλώς τηνε τη νιά που την αγαπούν εννια . . .(+)
686 – Αραία
– αραία να φαινόμαστε καμιά πεντακοςοραία. (+)
687 - Σαν τα μάραθα!(+) [Λέγεται όταν
ξαφνικά συναντήσομε
κάποιον που δεν περιμέναμε]
688 - Σαν τα χιόνια!(+) [ Σε σπάνιες
συναντήσεις. Η ίδια με την
παραπάνω].
689 - Σπουδαία τα λάχανα!(+) [ Υποτίμηση
κάποιων πραγμάτων ή
απόψεων].
690 - Τρέχα γύρευε!(?)
691 - Κάκο - ' ντό 'δα! = [Κακό που τό ‘ δα!]
692 - Ήντα θυμίσου δουλειά! [Πού το θυμήθηκες
τώρα αυτό;
Τι σχέση έχει αυτό;].
693 - Από 'δω πάν' κ' οι άλλοι! (;;;)
694 - Καθαρός ουρανός αστραπές δε φοβάται.(+) [Δεν πρόκειται
ασφαλώς μόνο για τον ουρανό]
695 – Ο
Νάχας και ο Νάβρας ήτονε αδέρφια. [Στη
φράση αυτή έχομε
δυο
λέξεις που προέρχονται από τα ρήματα «έχω» και «βρίσκω»
και
ονοματοποιήθηκαν από το λαό. Και οι δυο κρύβουν δυο ευχές
που ανταποκρίνονται στην επιθυμία
του καθένα μας: « νά
’χαμε!» = να είχαμε
και «νά ’βραμε!» = να βρίσκαμε].
696 - [Ερώτηση:] Εγώ πού θα κάτσω;] [ Απάντηση:]
Στου φούρνου την τρουτσούλα. (?)[τρουτσούλα = τρούλλος-
θόλος]
697 - Με τ' αφορμή κι ο θάνατος.(+)
698 - Ο έρωτας, ο βήχας και το χρήμα δεν κρύβονται.(+)
699 - Υπομονή στα λάχανα ώσπου να βγουν οι βρούβες.(+)
700 - Τρελός παπάς σε βάφτισε! (+)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου