Κυριακή 11 Μαΐου 2014

Παροιμίες ἀπό την Πάτμο», μέρος Δέκατο (Ι΄. )

  ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ  ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΑ
ΑΠΟ ΤΟΝ  ΖΗΣΙΜΟ ΒΙΡΒΙΛΛΗ,
ΘΕΟΛΟΓΟ – ΦΙΛΟΛΟΓΟ - ΛΑΟΓΡΑΦΟ

400 - Λόγο ήκουσε ο κώλος κι  ούλη νύχτα ηπαραμίλα. (?)

401 - Αγάπα τον το φίλο σου με τα ελαττώματά του. (+)

402 - Σφαξε με,  Αγά μου, ν’ αγιάσω.(;;;)

403 - Περσινά  ξινά σταφύλια.(;;;)

404 - Απ’ όξω κούκλα κι από μέσα πανούκλα.(+)

405 - Γκαστρώνει γαδάρα στον ανήφορα  [shocking  - υπό αίρ.]

406 - Άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε. (+) [Γι’ αυτούς που πάνω στη συζήτηση προσπαθούν ν’ αλλάξουν την κουβέντα για ν’ αποφύγουν τις κακοτοπιές]. 407 - Άμε (= πήγαινε) στην Καμένη. ( ή στην Καμένη της Σαντορήνης )  (+) [Προτροπή για απομάκρυνση από ανεπιθύμητη παρουσία. Γιατί αναφέρεται εδώ η Καμένη, το νησάκιτης Σαντορήνης, που αναδύθηκε μέσα από  πέλαγος κατά τους σεισμούς του 1570-1573], είναι άγνωστο.   Ίσως επειδή   σαν «καμένη» ήταν έρημη].

408 - Μπήκε το νερό στ’  αυλάκι.(+) [Ξεκίνησε καλή αρχή για κάποια επιτυχία]

409 - Σκούντα με  κι εγώ  να θέλω. ( ή Σκούντα με κι εγώ ας κλαίω).(+)

410 - Νά ’χα του Σολομών το νου και του Δαβίδ τη γνώση να σού ’λεγα παινέματα μέχρι να  ξημερώσει.(+)

411 - Κούνια που σε κούναγε. . . !(+) [ Όταν κάποιος λέε ανοησίες και ο άλλος τον ειρωνεύεται]

412 - Καινούριο καλαθάκι μου (ή κοσκινάκι μου) και πού να σε γκρεμάσω! (+)

413 - Ούλα τα στραβά ψωμιά η νύφη τα πλάθει.(+) [ Μεροληψία  από κακή πρόθεση].

414 - Νά ’ταν (ή αν ήταν) η ζήλεια ψώρα, θα ψώριαζε  ούλη η Χώρα.(+)

415 - Η νούλα η νούλα θα μας τα φάει ούλα.(?) [Νούλα στην ιταλική γλώσσα(nulla), σημαίνει το τίποτα, το μηδέν, το μηδενικό, την παντελή έλλειψη. Πιθανή ερμηνεία  της φράσης ίσως να είναι ότι το μηδέν, το τίποτα η ανυπαρξία κάποιων πραγμάτων η κάποιων αξιών θα μας στερήσει τα πάντα]

416 - Αν έχεις κόρην όμορφη βάλτηνε στο τσιμπίλι Και γρέμασέ τηνε ψηλά να μην την τρών’ οι ψύλλοι.(+)  [Ευτραπελη, ειρωνική, χαριτόλογη]

417 - Σε μύριζα για τραντάφυλλο και μούλαχες αγκάθι. ( ή τσουκνίδα)(+)

418 - Αγάντα  Ουρανία τον πεύκο.(;;;)

419 - Και σείσου, Γιακουμιώ μου. Και σείνουμε, Γιαννιώ μου.(;;;)

420 - Σείνει τον κώλο της σαν τη σουσουράδα! (+)

421 - Εσύ ’σ’ ο Νιόνιος; ( ή ο Νιόνιος του Καραγκιουλέ; ) (;;;)

422 - Δεν με γνωρίζεις; Δεν είμ’  εγώ ο Αχιλλεύς; (;;;)

423 - Θα σε χτυπήσω σαν το χταπόδι.(+)

424 - Ο ανάποδος χρόνος δεκατρείς μήνες.(?) [Λέγεται επειδή οι  συνεχείς  και μακροχρόνιες αναποδιές μας κάνουν να  πιστεύομε ότι αργεί να περάσει ο χρόνος].

425 - Στο κοφίνι δε χωρεί, στο καλάθι περισσεύει.(+)

426 - Του λωλού το σκοινί ολόκληρο δε φτάνει, μισό περισσεύει.(+)

429 - Δέκα μέτρα κι  ένα κόβε.(+)

430 - Μη με Πιλατεύεις Πιλάτε.(+)

431 - Με Πιλατεύεις σαν το Χριστό.(+)

432 - Είχα δει κι άλλους σπανούς μα είχαν και κάποια τρίχα.(+)

433 - Κάτσε στ’ αυγά σου.(+) [Ηρέμησε, μην ανακατεύεσαι,κάνε η δουλεία σου]

434 - Χάνος είμαι, χάνομαι, στ’  αγκίστρι σου δεν πιάνομαι.(+)

435 - Γύλος είμαι και γελώ και το δόλωμα χαλώ.(+) [Και οι δυο λέγονται στην περίπτωση που κάποιος ξεφεύγει εύκολα από  κίνδυνο].

436 - Θα φάει η μύγα σίδερο και το κουνούπ’ ατσάλι.(;;;)

437 - Στις εννιά του μακαρίτη άλλος μπήκε μέσ’ στο σπίτι.(+)  [Λέγεται για τις γυναίκες που όταν χηρέψουν, βιάζοναι να βρουν πάλι γαμπρό.]

438 - Μάλλιασε η γλώσσα μου να σου μιλώ.(+)

439 - Μόνο του σπανού τα γένια δε γίνονται.(+)[Σήμερα όμως και αυτά γίνονται]

440 - Είναι να τό  ’χει η κούτρα σου να κατεβάζει ψείρες.(+)  [Στην περίπτωση που κάποιος δεν είναι ικανός για δουλειά ή για σκέψεις…]

441 - Κάνει τα στραβά μάτια.(+) [Αδιαφορεί, κάνει πως δε βλέπει].

442 - Κάλλιο αργά παρά ποτέ.(+) [Όταν είναι να γίνει κάτι καλό δεν  πειράζει κι αν καθυστερεί].

443 - Μ’ ένα σπάρο δυο τρυγόνια.(+)

444 - Με τη βία τίποτα ( ή γάμος) δε γίνεται.(+)

445 - Μηδένα προ του τέλους μακάριζε.[Είναι η γνωστή απάντηση   που έδωσε ο Αθηναίος σοφός Σόλων στον πλούσιο βασιλιά της   Λυδίας Κροίσο, όταν τού ’δειχνε και καμάρωνε για τα πλούτη  του.]

446- Εκεί που δε σε σπέρνουν να μη  φυτρώνεις.(ή να μην ανεμάς)(+) 

 447 - Πήγε για μαλλί και βγήκε κουρεμένος.(+) [Λέγεται σε κάποι αποτυχία]

448 - Ηπήε στου Διαόλου τη μάνα.(+) [Πολύ μακριά].

449 - Είναι Διαόλου κάρτσα. [Πολύ έξυπνος η ]

450 - Τα ράσα δεν κάνουν τον παπά.(+)

 

 

 

 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου